Giáo án phát triển năng lực Hóa học Lớp 11 theo CV3280 - Chủ đề: Cacbon

Nội dung text: Giáo án phát triển năng lực Hóa học Lớp 11 theo CV3280 - Chủ đề: Cacbon

1. Ngày soạn: Tiết 23 :Chủ đề: CACBON I. Mục tiêu chủ đề 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ Kiến thức Nêu được : - Vị trí cacbon trong bảng tuần hoàn, cấu hình lớp electron ngoài cùng của cacbon. - Các dạng thù hình của cacbon , cấu trúc và tính chất vật lí của các dạng thù hình đó. - Tính chất hóa học cơ bản của cacbon là tính oxi hóa và tính khử. Trong đó cơ bản là tính khử ở nhiệt độ cao và số oxi hóa thường có của cacbon trong hợp chất là +2 , +4 hoặc -4. - Trạng thái tự nhiên của C và phương pháp điều chế một số dạng thù hình của C trong công nghiệp. - Vai trò của C đối với đời sống và sản xuất. Kĩ năng - Đọc, tóm tắt thông tin về tính chất vật lý, các dạng thù hình của C, ứng dụng và trạng thái tự nhiên của C. - Giải thích tính chất dựa vào đặc điểm cấu trúc tinh thể của các dạng thù hình. - Dự đoán tính chất hóa học của C dựa trên kiến thức về cấu tạo nguyên tử, các số oxi hóa của C. Viết ptpư minh họa. - Quan sát thí nghiệm, hình ảnh rút ra được nhận xét về tính chất, điều chế. - Giải thích được 1 số vấn đề có liên quan về cacbon trong thực tế. - Biết sử dụng các dạng thù hình của cacbon trong các mục đích khác nhau. * Trọng tâm : tính chất hóa học của C là tính oxi hóa và tính khử, trong đó cơ bản là tính khử ở nhiệt độ cao Thái độ - Say mê, hứng thú, tự chủ trong học tập; trung thực; yêu khoa học. - Nhận thức được vai trò quan trọng của oxi, có ý thức vận dụng kiến thức đã học về oxi, ozon vào thực tiễn cuộc sống. - Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường. 2. Định hướng các năng lực có thể hình thành và phát triển - Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tư duy, năng lực hợp tác (trong hoạt động nhóm). - Năng lực thực hành hóa học: Làm thí nghiệm, quan sát hiện tượng, giải thích các hiện tượng xảy ra khi tiến hành thí nghiệm về oxi. - Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn cuộc sống. - Năng lực sử dụng ngôn ngữ: Diễn đạt, trình bày ý kiến, nhận định của bản thân. - Năng lực tính toán qua việc giải các bài tập hóa học có bối cảnh thực tiễn.
2. II/ Phương pháp và kĩ thuật dạy học 1/ Phương pháp dạy học: Phương pháp dạy học nhóm, dạy học phát vấn, nêu vấn đề. 2/ Các kĩ thuật dạy học - Hỏi đáp tích cực. - Nhóm nhỏ, mảnh ghép. - Thí nghiệm trực quan III. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh 1. Giáo viên (GV) - Làm các slide trình chiếu, giáo án. - Dụng cụ thí nghiệm: đèn cồn, giá đỡ, bình cầu có nhánh, bình tam giác, ống dẫn khí - Hóa chất: bình đựng khí oxi thu sẵn, than gỗ, dd HNO3 đặc, dd nước vôi trong - Nam châm (để gắn nội dung báo cáo của HS lên bảng từ). 2. Học sinh (HS) - Xem trước bài mới. - Tập giấy A4 hoặc khổ lớn hơn để hoạt động nhóm. - Bút mực viết bảng. IV. Chuỗi các hoạt động học
3. A. Hoạt động trải nghiệm, kết nối (20 phút) Mục tiêu Phương thức tổ chức Kết quả Đánh giá - Huy động HĐ nhóm: 1.-Hình ảnh : than chì, kim cương, + Qua quan sát: các kiến - GV chia lớp thành 4 nhóm và tổ chức HS hoạt động theo nhóm. bút chì, mực in, pin, mặt nạ phòng Trong quá trình thức đã được độc, mũi khoan, đồ trang sức. hoạt động - PHT số 1 được giao về cho các nhóm, GV nêu nhiệm vụ của các học của HS nhóm trong PHT số 1, giới thiệu hóa chất, dụng cụ và cách tiến hành -Dựa vào kiến thức đã được học về nhóm làm thí về cacbon ở thí nghiệm .(Nếu HS chưa rõ cách tiến hành thí nghiệm, GV nhắc lại C,HS nêu được than chì và kim nghiệm, GV chương trình một lần nữa để các nhóm đều nắm được). cương là hai dạng thù hình của C quan sát tất cả lớp 9, cấu (ngoài ra còn có C vô định hình) các nhóm, kịp -GV chiếu những hình ảnh về than chì, kim cương và một số ứng tạo ng.tử lớp thời phát hiện dụng của chúng, yêu cầu HS thực hiện các nội dung của PHT. cũng như nêu được tcvl của các 10 để giải dạng thù hình đó : những khó quyết các Phiếu học tập số 1 +Kim cương : cứng, trong suốt, ko khăn, vướng nhiệm vụ mắc của HS và 1.Quan sát các hình ảnh trên màn hình và cho biết các hình ảnh dẫn điện. trong PHT đó nói về vấn đề gì ? Trình bày thêm những hiểu biết của em về có giải pháp hỗ +Than chì : mềm, dẫn điện số 1, tạo nhu than chì và kim cương nói riêng và C nói chung, lien hệ trong trợ hợp lí. +C vô định hình : xốp, ko dẫn cầu tiếp tục thực tế. + Qua báo cáo 2. Thực hiện các thí nghiệm sau : điện, hấp phụ mạnh tìm hiểu các nhóm và sự (1). Đốt than gỗ trong khí oxi. kiến thức -HS nêu được vị trí của C trong góp ý, bổ sung (2). C tác dụng với dd HNO3 đặc. mới. BTH : ô 6, chu kì 2 nhóm IVA, của các nhóm Ghi lại hiện tượng, viết PTHH xảy ra. 2 2 2 - Tìm hiểu 3. Dựa vào số oxh, hãy dự đoán tchh của C. Liên hệ với các pthh viết được cấu hình e : 1s 2s 2p . khác, GV biết về các dạng (1) và (2). Viết thêm pthh chứng minh cho tchh đó của C? - Liên hệ thêm được một số kiến được HS đã có thù hình của thức thực tế khác về ứng dụng của được những C, tcvl của các dạng thù hình đó. kiến thức nào, các dạng thù 2. Hiện tượng : những kiến hình đó, một (1) mẩu than cháy mạnh trong thức nào cần số tchh của - Các nhóm phân công nhiệm vụ cho từng thành viên: tiến hành thí bình đựng oxi và cho as chói. phải điều chỉnh, cacbon nghiệm, quan sát và thống nhất để ghi lại hiện tượng xảy ra, viết các bổ sung ở các to thông qua PTHH, . vào bảng phụ, viết ý kiến của mình vào giấy và kẹp chung PTHH: C + O2  CO2 hoạt động tiếp việc làm thí với bảng phụ. (2) : bình cầu đựng axit có khí màu theo. nghiệm. HĐ chung cả lớp: nâu đỏ, bình đựng nước vôi trong - Rèn năng - GV mời một nhóm báo cáo kết quả, các nhóm khác góp ý, bổ sung. bị vẫn đục lực thực t0 Vì là hoạt động trải nghiệm kết nối để tạo mâu thuẫn nhận thức nên C + 4HNO3  CO2 + 4NO2 hành hóa giáo viên không chốt kiến thức. Muốn hoàn thành đầy đủ và đúng + 2H2O học, năng nhiệm vụ được giao HS phải nghiên cứu bài học mới. CO + Ca(OH) CaCO + H O. lực hợp tác 2 2 3 2
4. và năng lực - GV chuyển sang hoạt động tiếp theo: HĐ hình thành kiến thức. 3. C vừa có tính oxi hóa, vừa có sử dụng + Dự kiến một số khó khăn, vướng mắc của HS và giải pháp hỗ tính khử. ngôn ngữ: o trợ: HS có thể tiến hành thí nghiệm luống cuống, GV hướng dẫn chi t C + O2  CO2 Diễn đạt, tiết và giúp HS giữ bình tĩnh và thao tác tốt. t0 trình bày ý C + 4HNO3  CO2 + 4NO2 kiến, nhận + 2H2O định của bản C đóng vai trò chất khử thân. Tuy nhiên, HS chưa viết được pt chứng minh tính oxh của C. HS viết thiếu sản phẩm trong pư giữa C với O2 (còn có CO). - HS phát triển được kỹ năng làm thí nghiệm, quan sát, nêu được các hiện tượng và giải thích được một số hiện tượng đó. B. Hoạt động hình thành kiến thức Hoạt động 1 :Tìm hiểu về tính chất hóa học của C (7 phút) Mục tiêu Phương thức tổ chức Kết quả Đánh giá - Nêu được tchh của + HĐ nhóm: GV duy trì hoạt động nhóm - với oxi -Thông qua C là tính oxi hóa và để tiếp tục hoàn thành nhiệm vụ còn lại ở 0 quan sát mức độ C + O t CO . tính khử. Trong đó phiếu học tập số 1. 2 2 và hiệu quả CO + C 2CO cơ bản là tính khử ở -Trong phần này GV chốt lại kiến thức ở 2 tham gia vào nhiệt độ cao . trên một lần nữa : C vừa có tính oxi hóa, C là chất khử. hoạt động của - Tính khử khi t/d vừa có tính khử. Trong đó cơ bản là tính -với H2 và Al : học sinh. với oxi, với các h/c khử ở nhiệt độ cao . t0 -Thông qua HĐ C + 2H2  CH4 (khí metan) có tính oxh mạnh chung của cả - GV lưu ý : khi C td với O2, ngoài sp t0 3C + 4Al  Al4C3 (nhôm cacbua) như HNO3, H2SO4 CO2, còn có CO. (Liên hệ giải thích hiện lớp, GV hướng đặc, KClO3 tượng ngộ độc khí than khi đốt than để C là chất oxh. dẫn HS thực - Tính oxh khi tác sửi ấm ) hiện các yêu cầu và điều dụng với H2, kim -yêu cầu HS nghiên cứu hai ptpư của C
5. loại với H2 và Al. chỉnh. - Giải thích vì sao C - Nêu vai trò của C trong từng pư cụ thể vừa có tính khử vừa + HĐ chung cả lớp: Các nhóm báo cáo có tính oxh (dựa trên kết quả và phản biện cho nhau. GV chốt các trạng thái oxh lại kiến thức. (sản phẩm của nhóm ở HĐ của C) 1 vẫn được lưu giữ trên bảng) - Rèn năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học. Hoạt động 2: Tìm hiểu về TTTN và điều chế (8 phút) Mục tiêu Phương thức tổ chức Kết quả Đánh giá -Nêu được TTTN - HĐ nhóm: Sử dụng kĩ thuật mảnh ghép để Nội dung kiến thức như trong SGK + Thông của C. Liên hệ hoàn thành nội dung trong hoạt động 3. Riêng đối với nội dung thứ ba, GV kết hợp lien hệ thực qua quan thực tế. Phân nhiệm vụ cho các nhóm chuyên gia : tế, giáo dục ý thức bảo vệ môi trường. sát mức độ và hiệu -Nêu pp đ/c một N1 : TTTN quả tham vài dạng thù hình N2 : điều chế của C. gia vào N3 : trình bày về cách khai thác và sử dụng than - Rèn năng lực hoạt động củi của người dân ở địa phương em. Phương của HS. hợp tác, năng lực thức khai thác và sử dụng đó đã hợp lý hay vận dụng kiến + Thông chưa? Vì sao? thức hóa học vào qua HĐ - Các nhóm chuyên gia thảo luận trong vòng 2-3 cuộc sống, năng chung của phút sau đó về các nhóm mảnh ghép tiếp tục lực sử dụng ngôn cả lớp, thảo luận. ngữ: Diễn đạt, GVhướng trình bày ý kiến, - HĐ chung cả lớp: GV mời 3 nhóm báo cáo dẫn HS nhận định của bản tương ứng với 3 yêu cầu trong hoạt động 3, các thực hiện thân. nhóm khác tham gia phản biện. GV chốt lại kiến các yêu thức. cầu và điềuchỉnh.
6. C. Hoạt động luyện tập (10 phút) Mục tiêu Phương thức tổ chức Kết quả Đánh giá - Củng cố, khắc sâu Hoạt động cá nhân. Kết quả + GV quan sát và đánh kiến thức đã học GV lần lược chiếu một số câu hỏi trắc nghiệm. HS hoạt động trả lời để lấy trả lời các giá hoạt động cá nhân, trong bài về C. điểm cộng khuyến khích. câu hoạt động nhóm của hỏi/bài HS. Giúp HS tìm - Tiếp tục phát triển Nội dung tập hướng giải quyết những năng lực: tính toán, Câu 1 : Kim cương và than chì là hai dạng thù hình của C vì sáng tạo, giải quyết khó khăn trong quá A. Có cấu tạo mạng tinh thể giống nhau các vấn đề thực tiễn trình hoạt động. thông qua kiến thức B. Có tính chất cật lý tương tự nhau + GV thu hồi một số môn học, vận dụng C. Đều do nguyên tố C tạo nên bài trình bày của HS để kiến thức hóa học D. Có màu sắc giống nhau đánh giá và nhận xét vào cuộc sống. chung. Câu 2 : Hợp chất CaCO3 là thành phần chính của loại đá nào sau đây ? Nội dung HĐ: hoàn A. Đá đỏ B. Đá vôi C. Đá mài D. Đá tổ ong + GV hướng dẫn HS thành các câu hỏi/bài tổng hợp, điều chỉnh Câu 3 : Phản ứng nào sau đây C thể hiện tính oxi hóa ? tập trong phiếu học kiến thức để hoàn thiện tập. A. C + O2 CO2. B. C + 2CuO 2Cu + CO2. nội dung bài học. C.3C + 4Al Al4C3 D. C + H2O CO + H2. + Ghi điểm cho ca Câu 4 : Cacbon pư được với nhóm chất nào sau đây ? nhân hoạt động tốt. A. Al, CO2, CaO, HNO3. B. HNO3, H2SO4 đặc, ZnO, H2O C.Ca, HNO3, H2SO4 đặc, MgO D. CO2, O2, HNO3, Na2O 3 Câu 5 : Từ một tấn than chứa 92% C có thể thu được 1460 m CO (đktc) theo sơ đồ 2C + O2 2CO. Hiệu suất của quá trình trên là bao nhiêu ? A. 80% B. 75% C. 70% D. 85% D. Hoạt động vận dụng và mở rộng (4 phút) Mục tiêu Phương thức tổ chức Kết quả Đánh giá - Giúp HS - GV thiết kế hoạt động và giao việc cho HS về nhà hoàn thành. Yêu cầu nộp báo cáo (bài thu hoạch). Bài báo - GV yêu vận dụng - GV khuyến khích HS tham gia tìm hiểu những hiện tượng thực tế về C hoặc các hợp chất của C hiện cáo của cầu HS các kĩ nay. Tích cực luyện tập để hoàn thành các bài tập nâng cao. HS (nộp nộp sản năng, vận bài thu phẩm vào - Nội dung HĐ: yêu cầu HS tìm hiểu, giải quyết các câu hỏi/tình huống sau: dụng kiến hoạch). đầu buổi 1.Vì sao khi nấu cơm bị khê người ta thường cho vào một mầu than củi ? thức đã học tiếp
7. học để 3. Khi đun nấu bằng bếp củi chúng ta hay gặp tình trạng bếp bị ùn khói rất nhiều. Em hãy lý giải và đề theo. giải quyết xuất phương pháp khắc phục tình trạng trên ? - Căn cứ các tình vào nội huống dung báo GV khuyến khích HS có thể tham khảo nhiều kênh thông tin khác nhau như sách, báo, internet trong cáo, đánh để hoàn thành bài thu hoạch. thực tế giá hiệu -Giáo dục quả thực cho HS ý hiện công thức bảo việc của vệ môi HS (cá trường nhân hay theo nhóm HĐ). Đồng thời động viên kết quả làm việc của HS. HẾT HỌC LIỆU - Sách giáo khoa Hóa Học 11 ban cơ bản. - Video thí nghiệm về các phản ứng của cacbon trên Youtube.