Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 57: Văn bản "Ánh trăng"

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 57: Văn bản "Ánh trăng"

1. Em hãy lắng nghe và cho biết nhân vật trữ tình trong bài ca là ai? Em cảm nhận được điều gì trong tư tưởng của bài hát?
2. Tiế t 57- Ngữ văn 9 Nguyễ n Duy
3. TRẮC NGHIỆM TỰ ĐÁNH GIÁ KIẾN THỨC PHẦN TÌM HIỂU CHUNG VĂN BẢN ÁNH TRĂNG. Yêu cầu: + gập sách vở + thời gian làm: trong 2 phút + khoanh vào phương án đúng + xem kết quả trên màn chiếu + tự đánh giá hiệu quả phương pháp tự học của mình
4. Câu 1: Trước khi tìm hiểu 1 bài thơ hiện đại, cần có kiến thức về: A.Tác giả: cuộc đời, sự nghiệp sáng tác, những đóng góp, danh hiệu hoặc giải thường. B.Tác phẩm: thể loại, thể thơ, chủ đề, mạch cảm xúc, bố cục. C.Nội dung, nghệ thuật của văn bản. D.Cả 3 phương án trên E.Ý kiến khác.
5. Câu 2: Đánh dấu vào những phương án em cho là đúng về tác giả Nguyễn Duy: A.Tên thật Nguyễn Duy. B.Sinh 1948, là gương mặt tiêu biểu thuộc lớp các nhà thơ trẻ thời kháng chiến chống Mĩ C.Từng là chiến sĩ quân đội, sau chuyển về công tác trong báo Văn nghệ. D.Sau 1975 bắt đầu sáng tác. E.Tác giả của bài thơ nổi tiếng Tre Việt Nam. F.Được nhận giải thưởng Nhà nước về VHNT G.Nhận giải thưởng Hồ Chí Minh về VHNT.
6. Câu 3: Đánh dấu vào phương án em cho là đúng về bài thơ Ánh trăng: A.Ra đời trước 1975, khi đất nước vẫn còn chiến tranh B.Ra đời sau khi đất nước hòa bình 3 năm, cuộc sống dần đi vào ổn định và có người đã nhanh chóng lãng quên quá khứ C.Nằm trong tập thơ Ánh trăng, được Giải Nhất cuộc thi thơ do báo Văn nghệ tổ chức D.Nằm trong tập thơ Ánh trăng, được tặng giải A của Hội nhà văn. E.Thể thơ 5 chữ phù hợp với giọng điệu tự sự trữ tình. F. Phương thức biểu đạt: biểu cảm kết hợp tự sự, nghị luận G.Phương thức biểu đạt: biểu cảm kết hợp tự sự
7. Câu 4: Chủ đề của bài thơ là: A.Vẻ đẹp của vầng trăng B.Cảm nghĩ về vầng trăng trong quá khứ và hiện tại C.Tự vấn về lẽ sống của người lính đã từng đi qua chiến tranh D.Sự thay đổi của cuộc sống
8. Câu 5: Mạch cảm xúc của bài thơ: A.Giống như một câu chuyện nhỏ B.Theo dòng tự sự, hồi tưởng lại quá khứ và suy ngẫm về hiện tại C.Hồi tưởng quá khứ, suy ngẫm về hiện tại và tự thấm bài học đạo lí. Câu 6. Đâu là cách chia bố cục hợp lí cho bài thơ Ánh trăng. Em chọn cách chia nào? Cách 1 Cách 2 Cách 3: Phần 1: 2 khổ đầu Phần 1: 3 khổ đầu Phần 2: 3 khổ đầu Phần 2: 2 khổ tiếp Phần 2: Khổ thứ 4 Phần 2: 3 khổ cuối Phần 3: 2 khổ cuối Phần 2: 2 khổ cuối
9. Khổ 3 khổ đầu: Hồi ức về mqh giữa người và trăng qua các quãng thời gian BỐ 3 khổ cuối: CỤC Tình huống bất ngờ và suy tư của nhà thơ
10. Hình ảnh về tác giả, tác phẩm
11. HƯỚNG DẪN ĐỌC BÀI THƠ - 3 khổ đầu: giọng kể, nhịp bình thường - khổ 4: giọng đột ngột, cất cao, ngạc nhiên, ngỡ ngàng nhấn mạnh các từ: thình lình, vội, đột ngột. - khổ 5,6: giọng tha thiết rồi trầm lắng, suy tư, cuối cùng đọc chậm và lắng dần 2 tiếng: giật mình.
12. Từ hồi về thành phố quen ánh điện, cửa gương vầng trăng đi qua ngõ Hồi nhỏ sống với đồng như người dưng qua đường với sông rồi với bể hồi chiến tranh ở rừng vầng trăng thành tri kỉ Trần trụi với thiên nhiên hồn nhiên như cây cỏ ngỡ không bao giờ quên cái vầng trăng tình nghĩa
13. Thời gian Không gian Trăng Con người Quá Hồi nhỏ Đồng, sông , bể Tri kỉ Sống: trần trụi, khứ hồn nhiên, ngỡ Tình không bao giờ nghĩa Hồi chiến Rừng quên tranh Quen ánh điện, Hiện Hồi về thành Phòng Đi qua cửa gương tại phố (hòa bình) buyn - đinh ngõ Trăng : người dưng qua đường + Chỉ ra sự tương phản trong các yếu tố không gian, thời gian, con người thể hiện trong sơ đồ trên? + Thủ pháp tương phản nhằm làm nổi bật sự thay đổi nào? + Cảm nghĩ của em về sự thay đổi đó.
14. Thời gian Không gian Trăng Con người Hồi nhỏ Đồng, sông , bể Quá Tri kỉ Sống: trần trụi, khứ Tình hồn nhiên, ngỡ Hồi chiến Rừng nghĩa không bao giờ tranh quên Hiện Hồi về thành Phòng Đi qua ngõ Quen ánh điện, cửa phố (hòa bình) gương tại Buyn - đinh Trăng : người dưng qua đường Sự thay đổi khách quan, tất Sự thay đổi do ý thức yếu và cũng hết sức bình chủ quan, không nên thưòng có và vô cùng đáng trách
15. Thình lình đèn điện tắt phòng buyn-đinh tối om Tình huống bất ngờ vội bật tung cửa sổ đột ngột vầng trăng tròn Mở ra bước ngoặt cảm xúc. => Mở ra cơ hội cho con người gặp lại vầng trăng; => Cho con người cơ hội nhớ lại quá khứ, nhìn lại chính mình.
16. Ngửa mặt lên nhìn mặt có cái gì rưng rưng như là đồng là bể như là sông là rừng Trăng cứ tròn vành vạnh kể chi người vô tình ánh trăng im phăng phắc đủ cho ta giật mình
17. Nhìn ( trăng) cảm xúc: rưng rưng Lí trí: thấy “trăng cứ tròn vành vạnh, im phăng phắc” Giật mình: + mình đã là kẻ phản bội từ lúc nào không hay; + trăng vẫn đẹp đẽ vẹn nguyên bất kể thời gian, + trăng bị lãng quên mà không trách cứ, vẫn bao dung, hiền hậu Lời tự nhắc và nhắn nhủ : phải ân nghĩa thủy chung, uống nước nhớ nguồn
18. Thảo luận: Vì sao nhà thơ lại chọn nhan đề là “ánh trăng” mà không phải trăng hay một nhan đề nào khác? Ánh trăng mang Thể hiện được tư tưởng ý nghĩa biểu chủ đề cũng như tính tượng sâu sắc chất triết lí của bài thơ rõ nhất
19. Vầng trăng tròn là biểu tượng cho quá khứ thuỷ chung mãi vẹn nguyên chẳng phai mờ, luôn song hành với hiện tại. Còn ánh trăng là tượng trưng cho cái vầng hào quang của quá khứ, là ánh sáng của lương tâm, lương tri, của đạo đức; cái ánh sáng ấy có khả năng soi rọi, thức tỉnh, xua đi những khuất tối trong tâm hồn, làm bừng sáng tâm hồn con người để con người hoàn thiện chính mình.
20. Bài thơ chỉ hợp với thế hệ ông bà mình thôi, bây giờ ở thế kỉ 21 rồi, gần như cuộc sống nhiều người đã no đủ, chiến tranh cũng không còn thì bài thơ chả có mấy ý nghĩa nữa.
21. Đạo lí uống nước nhớ nguồn là đạo lí chung của con người, trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng là đạo lí số 1. Bài thơ có ý nghĩa với nhiều người, nhiều thế hệ.
22. HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ 1. Học thuộc lòng bài thơ 2. Nắm vững: + kiến thức về tác giả, tác phẩm + nội dung, nghệ thuật bài thơ + các ý nghĩa của vầng trăng và nhan đề ánh trăng 3. Phân tích sự giống và khác nhau trong nội dung và ý nghĩa ở khổ cuối bài thơ Bếp lửa với khổ thứ 3 bài thơ Ánh trăng. 4. Sưu tầm các bài thơ, bài hát chủ đề nhắc nhở lẽ sống “uống nước nhớ nguồn”.