Giáo án Sinh học Lớp 6 - Tiết 23, Bài 29: Virus - Năm học 2021-2022 - Mẫn Thị Hằng

Nội dung text: Giáo án Sinh học Lớp 6 - Tiết 23, Bài 29: Virus - Năm học 2021-2022 - Mẫn Thị Hằng

1. Trường THCS Yên Phụ Giáo án Sinh học 6 Ngày soạn:30/11/2021 Ngày dạy: 02/12/2021 TIẾT 23: BÀI 29: VIRUS I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Sau khi học xong bài này HS - Nêu được khái niệm virus. - Mô tả được hình đạng và cấu tạo của virus. - Phân biệt được virus với vi khuẩn. 2. Năng lực - Năng lực chung: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tư duy sáng tạo, năng lực tự quản lí, năng lực hợp tác - Năng lực riêng: • Năng lực nghiên cứu khoa học • Năng lực phương pháp thực nghiệm. • Năng lực trao đổi thông tin. • Năng lực cá nhân của HS. 3. Phẩm chất - Phẩm chất: Tự lập, tự tin, tự chủ - Giúp học sinh rèn luyện bản thân phát triển các phẩm chất tốt đẹp: nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm. II. Thiết bị dạy học và học liệu 1 - GV: - Tranh, ảnh mô phỏng cấu tạo một số loại virus. - Tranh, ảnh các loại virus có các dạng hình dạng khác nhau (virus Ebola, HIV, virus đậu mùa, ). - Slide, ppt. 2 - HS : Vở ghi, sgk, đồ dùng học tập và chuẩn bị từ trước Giáo viên Mẫn Thị Hằng Năm học 2021 - 2022
2. Trường THCS Yên Phụ Giáo án Sinh học 6 III. Tiến trình dạy học 1. Hoạt động 1: Khởi động (5p) *Mục tiêu: Giúp học sinh xác định được vấn đề của bài học là nghiên cứu về virus. *Tổ chức thực hiện: Hướng dẫn/ trợ giúp của GV- HĐ của HS và Nội dung sản phẩm của HĐ - GV phát cho mỗi bàn 5 hình ảnh. HS cần sắp xếp GV cung cấp cho HS các hình ảnh vào 2 nhóm (theo quan điểm và sự tranh/ảnh/cụm từ liên quan tới hiểu biết của học sinh). virus. HS sẽ xếp vào 2 nhóm - Lớp chia làm 2 nhóm lớn. Hai nhóm sẽ cùng lên vi khuẩn và virus theo dự dán những hình ảnh liên quan tới virus trên bảng đoán của mình. GV. Sau đó, GV cho các HS khác phát biểu. GV dẫn vào bài. 2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới 2.1.Tìm hiểu về đa dạng virus (15p) * Mục tiêu: HS nắm được thông tin đa dạng virus * Tổ chức thực hiện: Hướng dẫn/ trợ giúp của GV- HĐ của HS và Nội dung sản phẩm của HĐ - Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: 1. Đa dạng virus + GV yêu cầu đọc thông tin trong mục I dựa vào Virus là dạng sống có kích đó để nêu khái niệm virus và nhận xét kích thước thước vô cùng nhỏ bé, không của virus so với tế bào các loài khác có cấu tạo tế bào, chỉ nhân lên + Sau khi tìm hiểu về kích thước virus, GV yêu được trong tế bào của sinh vật cầu HS đọc SGK về hình dạng virus sống. Giáo viên Mẫn Thị Hằng Năm học 2021 - 2022
3. Trường THCS Yên Phụ Giáo án Sinh học 6 - Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: Kích thước: nhỏ + HS quan sát tranh, ảnh của các virus có hình Virus có 3 dạng: dạng khác nhau và phân chia chúng vào các nhóm + Dạng xoắn (virus Ebola, hình dạng phù hợp virus cúm, ) - Bước 3: Báo cáo, thảo luận: + Dạng khối (virus HIV, virus Gv gọi 1 HS phát biểu, HS còn lại nhận xét bại liệt, ) - Bước 4: Kết luận, nhận định: GV chính xác + Dạng hỗ hợp ( thể thực hóa và gọi 1 học sinh nhắc lại kiến thức khuẩn T4, virus đậu mùa, ) 2.2: Tìm hiểu cấu tạo của virus (20p) *Mục tiêu: HS tìm hiểu kiến thức phân biệt được cấu tạo vi khuẩn, virus * Tổ chức thực hiện: Hướng dẫn/ trợ giúp của GV- Nội dung HĐ của HS và sản phẩm của HĐ - Bước 1: Chuyển giao nhiệm II. Cấu tạo của virus vụ: Virus chưa có cấu tạo tế bào. Tất cả các virus - GV cung cấp hình ảnh một đều gồm 2 thành phần: virus chưa có chú thích các thành + Vỏ protein phần, HS tự tìm hiểu thông tin + Lõi là vật chất di truyền (ADN hoặc ARN) trong SGK để chú thích vào hình Một số virus có thêm vỏ ngoài và gai và cho biết: glicoprotein. Câu 1. Vì sao nói virus chưa có CH: cấu tạo tế bào điển hình? Em có Tên virus Hình ảnh virus Tên đồng ý với ý kiến cho rằng virus thành là vật thể không? Giải thích. phần cấu Câu 2. Quan sát hình 5.2 và tạo virus Giáo viên Mẫn Thị Hằng Năm học 2021 - 2022
4. Trường THCS Yên Phụ Giáo án Sinh học 6 hình 3.2 (bài 3 chương VI), hãy HIV 1- protein phân biệt vi khuẩn và virus. 2- vật - GV tổ chức hoạt động nhóm, chất di chia lớp thành các nhóm gồm 4- truyền 6 HS để trả lời câu hỏi và hoạt Sởi 1- protein động trong SGK và hoàn thành 2-vật PHT1 chất di - Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: truyền HS quan sát và hoàn thiện PHT1 - Bước 3: Báo cáo, thảo luận: Dại 1- protein GV gọi HS trả lời và thu lại 2-vật PHT1 chất di - Bước 4: Kết luận, nhận định: truyền Gv nhận xét đánh giá, bổ sung Dengue 1- protein kiến thức: 2-vật + Virus không phải là một cơ thể chất di sống. Bởi vì chúng không có cấu truyền tạo tế bào, không thể thực hiện các chức năng của cơ thể sống như trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng, Chúng phải sống dựa vào vật chủ và nếu không có chủ thể thì virus chỉ là vật không sống. + Đặc điểm cấu tạo của vi khuẩn khác với virus đó là: vi khuẩn Giáo viên Mẫn Thị Hằng Năm học 2021 - 2022
5. Trường THCS Yên Phụ Giáo án Sinh học 6 được cấu tạo nên từ tế bào, virus thì không. 3.Hoạt động 3: Luyện tập ( 3ph) * Mục tiêu : Học sinh được củng cố lại kiến thức thông qua bài tập ứng dụng. * Tổ chức thực hiện: Hướng dẫn/ trợ giúp của GV- HĐ của HS và Nội dung sản phẩm của HĐ GV đưa ra bài tập luyện tập cho HS : HS sử dụng SGK và vận dụng Câu 1. Virus là gì? Nêu cấu tạo một virus. kiến thức đã học để trả lời câu Câu 2. Chọn một câu trả lời đúng. hỏi. A. Virus là những tế bào có kích thước nhỏ. B. Virus chưa có cấu tạo tế bào. C. Virus có khả nắng tồn tại và nhân lên ngoài không khi. D. Vaccine có thể phòng được tất cả các bệnh do virus. 4. Hoạt động 4 : Vận dụng, củng cố (2 ph) * Mục tiêu : Học sinh được củng cố lại kiến thức thông qua bài tập ứng dụng. *Tổ chức thực hiện: GV gọi HS chia sẻ 2 kiến thức học được về virus và điều con thích nhất trong giờ học. * Hướng dẫn về nhà: HS về nhà nghiên cứu trước vai trò của virus và các bệnh do virus gây ra. Giáo viên Mẫn Thị Hằng Năm học 2021 - 2022
6. Trường THCS Yên Phụ Giáo án Sinh học 6 Ngày soạn:01/12/2021 Ngày dạy: 04/12/2021 TIẾT 24: BÀI 29: VIRUS I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Sau khi học xong bài này HS - Nêu được vai trò và ứng dụng của virus trong thực tiễn. - Trình bày được một số bệnh do virus và cách phòng, tránh bệnh do virus gây ra. 2. Năng lực - Năng lực chung: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tư duy sáng tạo, năng lực tự quản lí, năng lực hợp tác - Năng lực riêng: • Năng lực nghiên cứu khoa học • Năng lực phương pháp thực nghiệm. • Năng lực trao đổi thông tin. • Năng lực cá nhân của HS. 3. Phẩm chất - Phẩm chất: Tự lập, tự tin, tự chủ - Giúp học sinh rèn luyện bản thân phát triển các phẩm chất tốt đẹp: nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm. II. Thiết bị dạy học và học liệu 1 - GV: - Tranh, ảnh mô phỏng cấu tạo một số loại virus. - Tranh, ảnh các loại virus có các dạng hình dạng khác nhau (virus Ebola, HIV, virus đậu mùa, ). Giáo viên Mẫn Thị Hằng Năm học 2021 - 2022
7. Trường THCS Yên Phụ Giáo án Sinh học 6 - Slide, ppt 2 - HS : vở ghi, sgk, đồ dùng học tập và chuẩn bị từ trước III. Tiến trình dạy học 1.Hoạt động 1: Khởi động (5 phút) *Mục tiêu: HS có hiểu biết về virus và dự đoán những biện pháp phòng tránh *Tổ chức thực hiện: Hướng dẫn/ trợ giúp của GV- HĐ của HS và Nội dung sản phẩm của HĐ GV giới thiệu thông tin mục khởi động trong SGK Đưa ra ví dụ về về một số đặt câu hỏi cho HS: Các em đã từng biết đến virus bệnh phổ biến và dự đoán một chưa? Virus là gì? số biện pháp phòng tránh Gv có thể cung cấp thông tin cho HS về bệnh sốt xuất huyết trung gian truyền bệnh, tỉ lệ tử vong, từ đó hỏi HS cách phòng bệnh sốt xuất huyết nói riêng và dẫn dắt: Có phải cách phòng bệnh đó áp dụng được với tất cả các bệnh do virus gây ra hay không? Sau học đọc xong bài này các em sẽ biết được câu trả lời chính xác 2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới 2.1. Tìm hiểu vai trò và ứng dụng của virus (17p) *Mục tiêu: HS tìm hiểu về vai trò và ứng dụng của virus thông qua liên hệ thực tế * Tổ chức thực hiện: Hướng dẫn/ trợ giúp của GV- HĐ của HS và Nội dung sản phẩm của HĐ - Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: III. Vai trò và ứng dụng của Giáo viên Mẫn Thị Hằng Năm học 2021 - 2022
8. Trường THCS Yên Phụ Giáo án Sinh học 6 Gv yêu cầu HS đọc SGK và kết hợp hiểu biết của virus mình và nêu những điều đã biết về vai trò và ứng + Ứng dựng rộng rãi trong y dụng của virus hoạc và nông nghiệp - Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: + Sử dụng trong xản xuất HS thực hiện theo yêu cầu cảu HS ghi lại những vaccine vai trò và ứng dụng của virus + Sản xuất chế phẩm sinh học - Bước 3: Báo cáo, thảo luận: có giá trị như hormone, GV gọi một số HS đứng phát biểu trước lớp, các protein, HS còn lại nhận xét bổ sung + Dùng để sản xuất thuốc trừ - Bước 4: Kết luận, nhận định: sâu cho hiệu quả cao mà GV nghe và chốt kiến thức không gây ô nhiễm môi trường. + Sử dụng để chuyển gen từ loài này sang loài khác góp phần tạo ra giống vật nuôi, cây trồng có năng suất cao và chất lượng 2.2. Tìm hiểu một số bệnh cho virus và cách phòng bệnh (18p) *Mục tiêu: HS biết được các tác hại của virus và đưa ra cách phòng bệnh do virus *Tổ chức thực hiện: Hướng dẫn/ trợ giúp của GV- HĐ của HS và Nội dung sản phẩm của HĐ - Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: IV. Một số bệnh do virus và GV cho HS đọc SGK mục IV. Yêu cầu HŠ trình cách phòng bệnh bày ngắn gọn tác hại của virus. 1. Một số bệnh do virus GV giới thiệu một số bệnh phổ biến ở người do + Ở người: thủy đậu, quai vị, Giáo viên Mẫn Thị Hằng Năm học 2021 - 2022
9. Trường THCS Yên Phụ Giáo án Sinh học 6 virus gây ra như: viêm gan B, HIV/AIDS, Covid- viêm gan B, cúm, COVID 19 (xuất hiện năm 2019) Yêu cầu HS từ những 19, ( 90% lây qua đường hô kiến thức đã biết hãy nêu các con đường lây hấp) truyển các bệnh trên, từ đó đưa ra các biện pháp + Ở động vật: tai xanh ở lợn, phòng, tránh bệnh. Biện pháp nào là hữu ích nhất? lở mồm ở trâu bò, cúm gia + Kể tên các loại vaccine mà em biết. cầm, + Em có biết mình đã từng được tiêm những loại + Ở thực vật: khảm ở cây đậu, vaccine nào không? Tại sao cần tiêm phòng nhiều xoăn lá cà chua, loại vaccine khác nhau? 2. Phòng bệnh do virus + Nêu cách phòng tránh các bệnh do virus gây ra. + Hiểu về con đường truyền - Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: bệnh để có các hành động phù HS đọc, nghiên cứu và hoàn thành câu hỏi gv đưa hợp tránh lây bệnh ( VD: Đeo ra khẩu trang, rửa tay bằng xà - Bước 3: Báo cáo, thảo luận: phòng, .) Gọi 1 số HS trả lời, số HS còn lại nghe và nhận + Sử dụng vaccine xét - Bước 4: Kết luận, nhận định: GV giải thích thêm cho HS về cơ chế của vaccine trong việc phòng bệnh: Vaccine tạo từ chính vi khuẩn, virus đã chết hoặc được làm suy yếu được tiêm bào cơ thể giúp cơ thể “ làm quen trước” với mầm bệnh và tìm được cách đối phó với chúng 3.Hoạt động 3: Luyện tập (3 phút) * Mục tiêu : Học sinh củng cố lại kiến thức. * Tổ chức thực hiện: Giáo viên Mẫn Thị Hằng Năm học 2021 - 2022
10. Trường THCS Yên Phụ Giáo án Sinh học 6 Hướng dẫn/ trợ giúp của GV- HĐ của HS và Nội dung sản phẩm của HĐ GV đưa ra các câu hỏi luyện tập : HS sử dụng SGK và vận dụng Câu 1 : kiến thức đã học để trả lời câu A. HIV/AIDS, sốt xuất huyết, cám, hắc lào. hỏi. B. Tay chân miệng, lao, dậu mùa, viêm gan B. C. Cúm, quai bị, viêm gan B, thuỷ đậu. D. Tả, viêm gan B, đau mắt hột, herpes. Câu 2. Một số loại vaccine, ví dụ như vaccine phòng đại được khuyến cáo không nên tiêm trừ khi bị chó, méo cản. Dựa vào kiến thức đã học em hãy giải thích vì sao. 4. Hoạt động 4 : Vận dụng, củng cố (2p) *Mục tiêu: Phát triển năng lực tự học và năng lực tìm hiểu đời sống. *Tổ chức thực hiện: Thiết kế poster tuyên truyền về vòng đời và cách phòng chống một số bệnh phổ biến do virus gây ra. * Hướng dẫn về nhà: HS về nhà nghiên cứu trước bài nguyên sinh vật. Giáo viên Mẫn Thị Hằng Năm học 2021 - 2022