Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 144+145, Văn bản: Những ngôi sao xa xôi (Trích)

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 144+145, Văn bản: Những ngôi sao xa xôi (Trích)

1. Nh÷ng chiÕc xe tõ trong bom r¬i Kh«ng cã kÝnh kh«ng ph¶i v× xe kh«ng cã kÝnh Bom giËt, bom rung kÝnh vì đi råi. §· vÒ ®©y häp thµnh tiÓu ®éi Xe vẫn ch¹y v× MiÒn Nam phÝa tr­íc Vâng m¾c ch«ng chªnh đường xe ch¹y Chỉ cần trong xe cã mét tr¸i tim. L¹i ®i, l¹i ®i trêi xanh thªm
2. Tính đến ngày Việt Nam thống nhất, đường Trường Sơn đã tồn tại gần 6000 ngày đêm. Các lực lượng công binh, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến Trường Sơn gồm khoảng 120.000 người đã làm nên mạng đường liên hoàn, vững chắc với 5 hệ thống đường trục dọc, 21 đường trục ngang, nối Đông với Tây Trường Sơn, vươn tới các chiến trường, với tổng chiều dài gần 2 vạn km đường ô tô, 1.400 km đường ống dẫn xǎng dầu, 3.140 km "đường kín" cho xe chạy ban ngày và hàng ngàn cầu, cống, ngầm. Trong các chiến dịch đánh phá từ năm 1965 đến năm 1972, Mỹ đã huy động khoảng 733.000 chuyến máy bay, đánh phá khoảng 152.000 trận; ném xuống các tuyến đường Trường Sơn gần 4 triệu tấn bom đạn. Hơn 20.000 bộ đội, thanh niên xung phong, công nhân giao thông đã hy sinh; hơn ba vạn người bị thương, khoảng 14.500 xe - máy các loại, hơn 700 khẩu súng pháo bị hư hỏng; hơn 90.000 tấn hàng hóa bị đánh cháy
3. TIEÁT 144 + 145 : V¨n b¶n (Trích )
4. TiÕt 144+145. V¨n b¶n: Nh÷ng ng«i sao xa x«i (TrÝch) Lª Minh Khuª I. §äc- t×m hiÓu chung 1.T¸c gi¶, t¸c phÈm: a) T¸c gi¶: Nhà văn Lê Minh Khuê
5. Nhµ v¨n Lª Minh Khuª (Bót danh kh¸c: Vò ThÞ MÕn) - Tªn khai sinh: Lª Minh Khuª, sinh ngµy 6 th¸ng 12 n¨m1949. Quª: x· An H¶i, huyÖn TÜnh Gia, tØnh Thanh Ho¸. Tèt nghiÖp phæ th«ng trung häc, Lª Minh Khuª tham gia ®éi thanh niªn xung phong chèng Mü cøu n­íc. Nh÷ng n¨m th¸ng Êy ®· t¹o c¶m høng cho nh÷ng s¸ng t¸c cña chÞ sau nµy. N¨m 1969 chÞ lµ phãng viªn b¸o TiÒn Phong. N¨m 1973 – 1977 phãng viªn §µi ph¸t thanh gi¶i phãng vµ sau ®ã lµ §µi truyÒn h×nh ViÖt Nam. Tõ 1978 ®Õn nay, nhµ v¨n Lª Minh Khuª lµ biªn tËp viªn v¨n häc nhµ xuÊt b¶n Héi nhµ v¨n.Héi viªn Héi nhµ v¨n ViÖt Nam (1980). - T¸c phÈm chÝnh: Cao ®iÓm mïa h¹ (truyÖn ng¾n, 1984); §oµn kÕt (truyÖn ng¾n, 1980); ThiÕu n÷ mÆc ¸o dµi xanh (tiÓu thuyÕt, 1984); Mét chiÒu xa thµnh phè (truyÖn ng¾n, 1987); Em ®· kh«ng quªn (tiÓu thuyÕt 1990); Bi kÞch nhá (truyÖn ng¾n, 1993); Lª Minh Khuª – truyÖn ng¾n (1994). - §· ®­îc nhËn: Gi¶i th­ëng v¨n xu«i Héi Nhµ v¨n ViÖt Nam n¨m 1987 (TËp truyÖn ng¾n: Mét chiÒu xa thµnh phè).
6. TiÕt 144 + 145. V¨n b¶n: Nh÷ng ng«i sao xa x«i (TrÝch) Lª Minh Khuª I. §äc- t×m hiÓu chung 1.T¸c gi¶, t¸c phÈm: a) T¸c gi¶: - Lª Minh Khuª sinh n¨m 1949 quª ë TÜnh Gia, Thanh Ho¸. - Lµ c©y bót n÷ chuyªn vÒ truyÖn ng¾n. b) T¸c phÈm: - ViÕt n¨m 1971, lµ mét trong nh÷ng t¸c phÈm ®Çu tay cña Lª Minh Khuª. 2.§äc, kÓ tãm t¾t: Nhà văn Lê Minh Khuê
7. TiÕt 144 + 145. V¨n b¶n: Nh÷ng ng«i sao xa x«i (TrÝch) Lª Minh Khuª I.§äc- t×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶, t¸c phÈm: 2.§äc, kÓ tãm t¾t * KÓ tãm t¾t néi dung ®o¹n trÝch. - Ba c« g¸i thanh niªn xung phong §Þnh, Nho vµ tæ tr­ëng lµ chÞ Thao ë mét tæ trinh s¸t ph¸ bom t¹i mét träng ®iÓm trªn tuyÕn ®­êng Tr­êng S¬n. - NhiÖm vô cña hä lµ quan s¸t ®Þch nÐm bom, ®o khèi l­îng ®Êt ®¸ ph¶i san lÊp do bom ®Þch g©y ra, ®¸nh dÊu c¸c vÞ trÝ nh÷ng tr¸i bom ch­a næ vµ ph¸ bom. - Cuéc sèng ë n¬i träng ®iÓm gi÷a chiÕn tr­êng dï kh¾c nghiÖt hÕt søc nguy hiÓm nh­ng hä vÉn cã nh÷ng niÒm vui hån nhiªn, thanh th¶n m¬ méng cña tuæi trÎ. - Mçi ng­êi mét c¸ tÝnh nh­ng hä rÊt g¾n bã yªu th­¬ng nhau trong t×nh ®ång ®éi. - Trong mét lÇn ph¸ bom, Nho bÞ th­¬ng, §Þnh vµ Thao lo l¾ng s¨n sãc Nho.
8. Nh÷ng ng«i sao xa x«i (TrÝch) Lª Minh Khuª I- §äc- t×m hiÓu chung - P1: Tõ ®Çu ®Õn ng«i sao trªn 1.T¸c gi¶, t¸c phÈm: mò:Ph­¬ng §Þnh kÓ vÒ cuéc sèng 2.§äc, kÓ tãm t¾t: cña b¶n th©n vµ tæ trinh s¸t mÆt 3.Chó thÝch: ( sgk) ®­êng cña c«. * Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t: Tự sự - P2:TiÕp ®Õn chÞ Thao b¶o :Mét * Ng«i kÓ: Ngôi thứ nhất lÇn ph¸ bom, Nho bÞ th­¬ng, hai chÞ em lo l¾ng, ch¨m sãc 4. Bè côc: 3 phần - P3: Phần còn lại- Sau phót hiÓm nguy, hai chÞ em ngåi h¸t, niÒm vui tr­íc c¬n m­a ®¸ ®ét ngét.
9. Nh÷ng ng«i sao xa x«i (TrÝch) Lª Minh Khuª I.§äc- t×m hiÓu chung 1.T¸c gi¶, t¸c phÈm: -§­êng bÞ ®¸nh lë loÐt 2.§äc, kÓ tãm t¾t: -Khi cã bom næ th× ch¹y lªn, ®o khèi l­îng 3.Chó thÝch: ( sgk) ®Êt, ®Õm bom ch­a næ 4.Bè côc: 3 phÇn -BÞ bom vïi lu«n II.§äc -T×m hiÓu v¨n b¶n: -Ch¹y trªn cao ®iÓm c¶ ban ngµy 1.Hoµn c¶nh sèng, -§Êt bèc khãi, kh«ng khÝ bµng hoµng, m¸y chiÕn ®Êu vµ tÝnh bay × Çm, thÇn kinh c¨ng nh­ ch·o, tim ®Ëp c¸ch cña tæ n÷ thanh bÊt chËp c¶ nhÞp ®iÖu “ThÇn chÕt lµ mét tay niªn xung phong kh«ng thÝch ®ïa” trinh s¸t mÆt ®­êng =>§ã lµ mét c«ng viÖc c¨ng th¼ng, nguy *Hoµn c¶nh: hiÓm ®ßi hái sù dòng c¶m, b×nh tÜnh , *C«ng viÖc: kh«n ngoan, khÐo lÐo, s½n sµng hi sinh.
10. Nh÷ng ng«i sao xa x«i (TrÝch) Lª Minh Khuª I.§äc- t×m hiÓu chung -ë trong mét c¸i hang ngay d­íi ch©n cao ®iÓm 1.T¸c gi¶, t¸c phÈm: 2.§äc, kÓ tãm t¾t: -C¸i m¸t l¹nh lµm toµn th©n rung lªn ®ét ngét, 3.Chó thÝch: ( sgk) n»m dµi trªn nÒn Èm, cã thÓ suy nghÜ lung tung. 4.Bè côc: 3 phÇn -T«i dùa vµo thµnh ®¸, khe khÏ h¸t, bÞa ra mµ h¸t II.§äc -T×m hiÓu v¨n b¶n: -Nho: võa t¾m ë d­íi suèi lªn, cø quÇn ¸o ­ít, 1.Hoµn c¶nh sèng, chiÕn ®ßi ¨n kÑo chèng tay vÒ phÝa sau, tr«ng nã nhÑ ®Êu vµ tÝnh c¸ch cña tæ n÷ nhµng nh­ mét que kem tr¾ng thanh niªn xung phong -§ãn m­a ®¸, vui thÝch cuèng cuång trinh s¸t mÆt ®­êng *Hoµn c¶nh: => Cuéc sèng ªm dÞu, b×nh yªn, t­¬i trÎ. +§èi lËp víi sù khèc liÖt, c¨ng th¼ng *C«ng viÖc: +HiÖn thùc cuéc chiÕn ®Êu gian khæ, ¸c *Cuéc sèng : liÖt cña qu©n d©n ta thêi ®¸nh MÜ.
11. Không gian làm việc căng thẳng, ác liệt + Chạy trên cao điểm. Quan sát máy bay Mĩ thả bom. Nhiệm vụ + Đo khối lượng đất đá lấp vào hố bom. + Đếm bom chưa nổ. Nếu cần thì phá bom. Nhiệm vụ vô cùng quan trọng và chứa nhiều hiểm nguy, luôn phải đối mặt với cái chết.
12. Ngoài mặt đường Trong hang đá - Con đường bị đánh lở loét - Nghỉ ngơi: mát lạnh, im ắng lạ, - Máy bay: rè rè, gầm gào nằm dài trên nền ẩm, - Bom nổ:váng óc, mảnh bom - Nghe hát xé không khí, bom nổ chậm: - Uống nước suối pha đường lạnh lùng => Khung cảnh bình yên, êm dịu, => Căng thẳng, ác liệt, nhiều mơ mộng và tươi trẻ. hiểm nguy, đe doạ sự sống của con người . Không gian chiến tranh >< Không gian bình yên
13. Không gian ngoài Không gian trong mặt đường. hang đá
14. Nh÷ng ng«i sao xa x«i (TrÝch) Lª Minh Khuª I.§äc- t×m hiÓu chung 1.T¸c gi¶, t¸c phÈm: -Tinh thÇn tr¸ch nhiÖm tù gi¸c rÊt cao, quyÕt 2.§äc, kÓ tãm t¾t: t©m hoµn thµnh mäi nhiÖm vô ®­îc ph©n 3.Chó thÝch: ( sgk) c«ng. 4.Bè côc: 3 phÇn -Cã lßng dòng c¶m, s½n sµng hi sinh, kh«ng II.§äc -T×m hiÓu v¨n b¶n: qu¶n khã kh¨n, gian khæ, hiÓm nguy. 1. Hoµn c¶nh sèng, chiÕn -Cã t×nh ®ång chÝ, ®ång ®éi keo s¬n g¾n bã. ®Êu vµ tÝnh c¸ch cña tæ n÷ thanh niªn xung phong -Hay xóc ®éng, nhiÒu méng m¬, dÔ vui, dÔ trinh s¸t mÆt ®­êng: buån, thÝch lµm ®Ñp cho cuéc sèng cña m×nh Tiết 2 dï trong cuéc sèng khã kh¨n ¸c liÖt: ThÝch 2. Nh÷ng phÈm chÊt thªu thïa, thÝch h¸t, thÝch chÐp bµi h¸t, thÝch chung cña ba c« g¸i thanh nhí vÒ nh÷ng ng­êi th©n vµ quª h­¬ng. niªn xung phong: =>§ã lµ nh÷ng phÈm chÊt võa cao ®Ñp, võa b×nh dÞ, hån nhiªn, l¹c quan cña thÕ hÖ trÎ ViÖt Nam thêi ®¸nh MÜ.
15. Nh÷ng ng«i sao xa x«i (TrÝch) Lª Minh Khuª I.§äc- t×m hiÓu chung *Tuy nhiªn, mçi ng­êi l¹i cã mét c¸ tÝnh 1.T¸c gi¶, t¸c phÈm: riªng: 2.§äc, kÓ tãm t¾t: -Ph­¬ng §Þnh nh¹y c¶m vµ l·ng m¹n 3.Chó thÝch: ( sgk) -ChÞ Thao nhiÒu tuæi h¬n chÝn ch¾n h¬n, 4.Bè côc: 3 phÇn trong c«ng viÖc rÊt b×nh tÜnh, quyÕt liÖt II.§äc -T×m hiÓu v¨n b¶n:nh­ng l¹i rÊt sî nh×n thÊy m¸u ch¶y 1.Hoµn c¶nh sèng, chiÕn -Nho: lóc b­íng bØnh, lóc lÇm l×, thÝch thªu ®Êu vµ tÝnh c¸ch cña tæ n÷ thanh niªn xung phong hoa loÌ loÑt. trinh s¸t mÆt ®­êng: 2.Nh÷ng phÈm chÊt => C¸ch t¶, kÓ vÒ mçi nh©n vËt lµm cho chung cña ba c« g¸i thanh c©u chuyÖn kh¸ sinh ®éng vµ ch©n thËt. niªn xung phong:
16. Nh÷ng ng«i sao xa x«i (TrÝch) Lª Minh Khuª I.§äc- t×m hiÓu chung -Lµ c« g¸i Hµ Néi cã mét thêi häc sinh ªm ®Òm. 1.T¸c gi¶, t¸c phÈm: -Vµo chiÕn tr­êng ®· ba n¨m, v­ît qua bao thö th¸ch 2.§äc, kÓ tãm t¾t: hiÓm nghÌo, gi¸p mÆt hµng ngµy víi c¸i chÕt nh­ng ë c 3.Chó thÝch: ( sgk) « kh«ng hÒ mÊt ®i sù hån nhiªn trong s¸ng vµ nh÷ng 4.Bè côc: 3 phÇn m¬ ­íc vÒ t­¬ng lai. II.§äc -T×m hiÓu v¨n b¶n: -Lµ c« g¸i giµu c¶m xóc, nh¹y c¶m, hay m¬ méng, 1.Hoµn c¶nh sèng, chiÕn thÝch h¸t, thÝch lµm ®iÖu mét chót tr­íc nh÷ng chµng ®Êu vµ tÝnh c¸ch cña tæ n÷ lÝnh trÎ. thanh niªn xung phong -C« yªu mÕn, g¾n bã víi ®ång ®éi, c¶m phôc nh÷ng trinh s¸t mÆt ®­êng chiÕn sÜ mµ c« ®· gÆp trªn ®­êng ra trËn -Nh¹y c¶m vµ quan t©m ®Õn h×nh thøc cña m×nh: bÝm 2.Nh÷ng phÈm chÊt chung tãc dµy, cæ cao, ®«i m¾t nh×n xa x¨m Nh¹y c¶m nh­ng cña ba c« g¸i thanh niªn kÝn ®¸o gi÷a ®¸m ®«ng t­ëng nh­ kiªu k×. xung phong: 3. Nh©n vËt Ph­¬ng §Þnh:
17. Nh÷ng ng«i sao xa x«i (TrÝch) Lª Minh Khuª I.§äc- t×m hiÓu chung 1.T¸c gi¶, t¸c phÈm: *Mét lÇn ph¸ bom: 2.§äc, kÓ tãm t¾t: -Kh«ng ®i khom 3.Chó thÝch: ( sgk) -Dïng xÎng nhá ®µo ®Êt d­íi qu¶ bom T«i 4.Bè côc: 3 phÇn rïng m×nh cÈn thËn bá gãi thuèc m×n II.§äc -T×m hiÓu v¨n b¶n: xuèng, ch©m ngßi.NÐp vµo bøc t­êng ®Êt, tim 1.Hoµn c¶nh sèng, chiÕn ®Êu vµ tÝnh c¸ch cña tæ n÷ ®Ëp kh«ng râ thanh niªn xung phong => t©m lÝ nh©n vËt ®­îc t¶ rÊt tØ mØ: håi hép trinh s¸t mÆt ®­ên: lo l¾ng, c¨ng th¼ng , ®ã lµ diÔn biÕn t©m lÝ rÊt thùc ph¶i lµ ng­êi trong cuéc míi cã thÓ 2.Nh÷ng phÈm chÊt chung cña ba c« g¸i thanh niªn t¶ ®­îc nh­ thÕ. xung phong: T©m hån Ph­¬ng §Þnh thËt phong phó trong s¸ng nh­ng kh«ng phøc t¹p. 3.Nh©n vËt Ph­¬ng §Þnh:
18. Nh÷ng ng«i sao xa x«i (TrÝch) Lª Minh Khuª I.§äc- t×m hiÓu chung 1.T¸c gi¶, t¸c phÈm: -NghÖ thuËt: 2.§äc, kÓ tãm t¾t: KÓ chuyÖn ë ng«i thø nhÊt, miªu 3.Chó thÝch: ( sgk) 4.Bè côc: 3 phÇn t¶ t©m lÝ nh©n vËt, xen kÏ ®o¹n håi II.§äc -T×m hiÓu v¨n b¶n: øc, giäng ®iÖu ng«n ng÷ tù nhiªn 1.Hoµn c¶nh sèng, chiÕn -Néi dung: ®Êu vµ tÝnh c¸ch cña tæ n÷ thanh niªn xung phong T©m hån trong s¸ng, tinh thÇn trinh s¸t mÆt ®­êng: l¹c quan, dòng c¶m cña thÕ hÖ trÎ 2.Nh÷ng phÈm chÊt chung ViÖt Nam trong thêi kú kh¸ng chiÕn cña ba c« g¸i thanh niªn chèng MÜ cøu n­íc. xung phong: *Ghi nhí: (Sgk) 3. Nh©n vËt Ph­¬ng §Þnh: III. Tæng kÕt
19. Nh÷ng ng«i sao xa x«i (TrÝch) Lª Minh Khuª I.§äc- t×m hiÓu chung 1.T¸c gi¶, t¸c phÈm: ? V× sao t¸c gi¶ l¹i ®Æt tªn truyÖn lµ 2.§äc, kÓ tãm t¾t: Bµi“ Nh÷ng 1/ 122 :ng«i Em cãsao thuéc xa x«i bài”? thơ, đoạn thơ 3.Chó thÝch: ( sgk) nµo viết về thế hệ trẻ ViÖt Nam trong cuộc 4.Bè côc: 3 phÇn kháng? TruyÖn chiến “ Nh÷ng chống ng«iMĩ cứu sao nước xa x«i ? ” cho II.§äc -T×m hiÓu v¨n b¶n: em nh÷ng hiÓu biÕt g× vÒ cuéc sèng t©m 1.Hoµn c¶nh sèng, chiÕn hån cña nh÷ng c« g¸i thanh niªn xung ®Êu vµ tÝnh c¸ch cña tæ n÷ phong nãi riªng, cña thÕ hÖ trÎ ViÖt nam thanh niªn xung phong trinh s¸t mÆt ®­êng nãi chung trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng 2.Nh÷ng phÈm chÊt chung MÜ ? cña ba c« g¸i thanh niªn xung phong: 3.Nh©n vËt Ph­¬ng §Þnh: III- Tæng kÕt * Ghi nhí: (Sgk/ 122) IV.LuyÖn tËp:
20. Một số vần thơ cho các em tham khảo: Cạnh giếng nước có bom từ trường Em không rửa ngủ ngày chân lấm Ngày em phá nhiều bom nổ chậm Đêm nắm mơ nói mớ vang nhà ( Gửi em – cô thanh niên xung phong- Phạm Tiến Duật) Nếu được làm hạt giống để mùa sau Nếu lịch sử chọn ta làm điểm tựa Vui gì hơn làm người lính đi đầu Trong đêm tối tim ta là ngọn lửa ( Tố Hữu)
21. Xẻ dọc trường sơn đi cứu nước Mà lòng phơi phới dậy tương lai ( Tố Hữu) Tôi nhìn xuống hố bomđã giết em Mưa đọng lại một khoảnh trời nho nhỏ ( ) Em nắm dưới đất sâu Như khoảng trời nắm yên trong lòng đất Đêm đêm tâm hồn em tỏa sáng Có phải thịt da em mềm mại trắng trong Đã hóa thành những làn mây trắng ( Lâm Thị Mỹ Dạ)
22. Hình ảnh trên làm em nghĩ gì về m«i trường, về chiến tranh và thái độ của em như thế nào về những vấn đề trên?
23. Gợi ý Chiến tranh: - Hủy hoại nghiêm trọng môi trường thiên nhiên, môi trường sống của con người và vạn vật ( Phá hủy thảm cây xanh, ô nhiễm nguồn nước, không khí v.v ) - Để lại những di chứng nghiêm trọng cho con người nhiều thế hệ ( Nhiễm chất độc da cam, nhiều căn bệnh nguy hiểm ) - Thái độ: Căm ghét chiến tranh, có những hành vi chống lại những thế lực gây chiến tranh, phá hoại môi trường . - Hành động cụ thể:
24. Hướng dẫn về nhà: - Tóm tắt văn bản, học kỹ bài phân tích, học thuộc ghi nhớ trong SGK. - Làm bài tập 2 trong SGK. - Soạn bài: Chương trình địa phương phần tập làm văn. + Xem lại kểu bài nghị luận xã hội + Mỗi HS chuẩn bị một bài viết về những vấn đề môi trường ở địa phương như: (rác thải, nguồn nước, chặt phá rừng, an toàn giao thông, vấn đề hút thuốc lá, dân số v.v