Đề khảo sát môn Ngữ văn 9 - Trường THCS Trung Mầu

Nội dung text: Đề khảo sát môn Ngữ văn 9 - Trường THCS Trung Mầu

1. UBND HUYỆN GIA LÂM MA TRẬN ĐỀ KHẢO SÁT TRƯỜNG THCS TRUNG MẦU Môn: Ngữ văn 9 (Thời gian: 120 phút) I.THIẾT LẬP MA TRẬN ĐỀ 1 Mức độ CÁC MỨC ĐỘ ĐÁNH GIÁ Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao TỔNG Đơn vị TN TL TN TL TN TL TN TL kiến thức - Xác định Tìm Viết đoạn phương biện văn cảm Một góc phù sa thức biểu pháp tu nhận. ( Văn bản ngoài đạt và nêu từ và chương trình ) tác dụng phân tích tác dụng 1 1 1 3 Số câu (0,5 đ) ( 1,5đ) ( 2,0 đ) (4,0 đ) Số điểm 5 % 15% 20% 40% Tỉ lệ % -Nêu tác -Xác định Giải Viết đoạn: phẩm, tác khởi ngữ thích NLVH có Chiếc lược ngà giả, nhân tâm lí yêu cầu vật nhân phụ vật Số câu 1 1 1 1 4 Số điểm (0,75 đ) (0,25 đ) (1 đ) (4 đ) (6,0 đ) Tỉ lệ % 7,5 % 5 % 10% 40 % 60% Tổng số câu 2 1 2 2 7 Tổngsố điểm 1,25 0,25 2,5 6,0 10 Tỉ lệ % 12,5 % 2,5 % 25% 60% 100%
2. II. ĐỀ BÀI Phần 1 ( 4 điểm) Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi. Nắm nhau tôi chôn góc phù sa sông Mã Trăm thác nghìn ghềnh cuộn xoáy vào tơ Làng cong xuống dáng tre già trước tuổi Tiếng gọi đò khuya sạt cả đôi bờ Con hến, con trai một đời nằm lệch Lấm láp đất bùn đứng thẳng cũng nghiêng Mẹ gạt mồ hôi để ngoài câu hát Giấc mơ tôi ngọt hơi thở láng giềng Hạt thóc củ khoai đặt đâu cũng thấp Cả những khi rổ rá đội lên đầu Chiếc liềm nhỏ không còn nơi cắt chấu Gặt hái xong rồi rơm, rạ bó nhau ( Trích Một góc phù sa – Nguyễn Minh Khiêm, NXB Hội nhà văn, 2007 ) 1. Xác định và chỉ ra tác dụng của phương thức biểu đạt được sử dụng trong đoạn thơ. ( 0,5đ) 2. Tìm và chỉ ra tác dụng của biện pháp tu từ trong câu thơ : “Làng cong xuống dáng tre già trước tuổi.” ( 1,5đ) 3. Viết đoạn văn diễn dịch ( khoảng 5-7 câu) nêu cảm nhận của em về chủ đề: “Giọt mồ hôi của mẹ”. ( 2đ) Phần 2 ( 6 điểm ) Cho đoạn trích "Con bé thấy lạ quá, nó chớp mắt nhìn tôi như muốn hỏi đó là ai, mặt nó bỗng tái đi,rồi vụt chạy và kêu thét lên : "Má! Mà!". Còn anh, anh đứng sững lại đó, nhìn theo con, nỗi đau đớn khiến mặt anh sầm lại trông thật đáng thương và hai tay buông xuống như bị gãy". (Ngữ văn 9, tập một, NXB Giáo dục 2009, tr.196) 1. Đoạn trích trên được rút ra từ tác phẩm nào, của ai ? Kể tên hai nhân vật được người kể chuyện nhắc tới trong đoạn trích. ( 0,75 đ)
3. 2. Xác định thành phần khởi ngữ trong câu : " Còn anh, anh đứng sững lại đó, nhìn theo con, nỗi đau đớn khiến mặt anh sầm lại trông thật đáng thương và hai tay buông xuống như bị gãy". ( 0,25 đ) 3. Lẽ ra, cuộc gặp mặt sau tám năm xa cách sẽ ngập tràn niềm vui và hạnh phúc nhưng vì sao trong câu chuyện, cuộc gặp ấy lại khiến nhân vật "anh" "đau đớn" ? ( 1đ) 4. Hãy viết một đoạn văn nghị luận khoảng 12 câu theo phép lập luận quy nạp làm rõ tình cảm sâu nặng của người cha đối với con trong tác phẩm trên. Trong đoạn văn có sử dụng câu bị động và phép thế (gạch gưới câu bị động và những từ ngữ dùng làm phép thế). ( 4đ) III. ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM Câu Đáp án Điểm 1 Phương thức biểu đạt: biểu cảm 0,25 ( 0,5đ) Tác dụng: Làm cho đoạn thơ giàu cảm xúc, lay động trái tim người 0,25 đọc. 2 Biện pháp tu từ: ( 1,5đ) - Nói quá: lũy tre làng cong xuống. 0,25 - Nhân hóa: tre già trước tuổi, 0,25 *Tác dụng: Nhấn mạnh hình ảnh quê hương như oằn xuống bởi thời gian, bởi những khó khăn, vất vả; hình ảnh lũy tre làng như một con 0,5 người trải qua những thăng trầm của thời gian, lịch sử nên trưởng Phần 1 thành, già cỗi. ( 4 điểm)  Qua đây thấy được tình yêu, sự gắn bó với quê hương và 0,5 những cảm nhận sâu sắc, tinh tế của nhà thơ. 3 Yêu cầu: ( 2đ) - Hình thức: HS viết đúng hình thức đoạn văn diễn dịch giới hạn từ 5-7 câu. 0,5 - Nội dung: HS có thể đưa ra các quan điểm, suy nghĩ riêng nhưng cần có lí lẽ thuyết phục, thái độ chân thành, nghiêm túc, tránh những quan điểm tiêu cực, diễn đạt trong sáng. Gợi ý: - Giọt mồ hôi của mẹ là những khó khăn, vất vả mẹ phải trải 0,5 qua để sinh thành và nuôi dưỡng con cái. - Đó là sự tần tảo, đức hi sinh trong cuộc sống để mang lại cho 0,5 con những điều tốt đẹp nhất. - Thái độ của con cái Phải biết yêu thương, quý trọng biết ơn 0,5 giọt mồ hôi măn đắng của người mẹ, từ đó phải cố gắng học tập, rèn luyện nhân cách.
4. Phần 2 1 - Tên tác phẩm: Chiếc lược ngà 0,25 ( 6 điểm) ( 0,75đ) - Tên tác giả: Nguyễn Quang Sáng 0,25 - Tên hai nhân vật được nhắc tới: anh Sáu, bé Thu 0,25 2 - Khởi ngữ: Còn anh, 0,25 ( 0,25đ) 3 - Anh Sáu khao khát gặp con nhưng bé Thu không nhận cha. 0,5 ( 1đ) - Đứa con sợ hãi và chạy trốn anh Sáu (vì vết thẹo trên mặt) 0,5 4 Yêu cầu: ( 4 đ) - Hình thức: đoạn văn quy nạp, khoảng 12 câu. - Nội dung: 0,5 + HS có thể đưa ra các quan điểm, suy nghĩ riêng nhưng cần có lí lẽ thuyết phục, thái độ chân thành, nghiêm túc, tránh những quan điểm tiêu cực, diễn đạt trong sáng. + Có sử dụng câu bị động, phép thế ( chỉ rõ ) 0,5 Gợi ý: Có dẫn chứng và lí lẽ để làm rõ tình cảm sâu năng của anh Sáu đối với con: - Sau 8 năm xa cách, anh khao khát được gặp con nhưng con không 0,5 nhận - Những ngày ở nhà: anh khao khát bày tỏ tình cảm nhưng rất khổ 1 tâm (vì bị từ chối), rất xúc động lúc chia tay - Những ngày ở căn cứ: + Anh rất nhớ thương và luôn ân hận vì đã đánh con 0,5 + Anh rất vui mừng khi tìm thấy khúc ngà, dành nhiềm tâm sức làm cây lược, luôn mang lược bên mình và mong gặp lại con, gửi lược cho 1 con trước lúc hi sinh.
5. UBND HUYỆN GIA LÂM MA TRẬN ĐỀ KHẢO SÁT TRƯỜNG THCS TRUNG MẦU Môn: Ngữ văn 9 (Thời gian: 120 phút) I.THIẾT LẬP MA TRẬN ĐỀ 2 Mức độ CÁC MỨC ĐỘ ĐÁNH GIÁ Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao TỔNG Đơn vị TN TL TN TL TN TL TN TL kiến thức - Xác định - Xác Viết đoạn Một câu nói hay phép liên định văn cảm trong đời sống kết câu kiểu nhận. của thầy Văn câu. Như Cương Giải thích 1 1 1 3 Số câu (1 đ) (1 đ) ( 2,0 đ) (4,0 đ) Số điểm 10 % 10 % 20% 40% Tỉ lệ % -Nêu tác -Xác định Viết đoạn: phẩm, tác biện pháp cảm thụ Chiếc lược ngà giả, hoàn tu từ, nêu có yêu cầu cảnh sáng tác dụng phụ tác Số câu 1 1 1 3 Số điểm (1đ) (1 đ) (4 đ) (6,0 đ) Tỉ lệ % 10 % 10% 40 % 60% Tổng số câu 2 2 2 6 Tổngsố điểm 2,0 2,0 6,0 10 Tỉ lệ % 20 % 20% 60% 100%
6. II. ĐỀ BÀI Phần 1. ( 4 điểm) Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi. Trong dịp khai giảng năm học mới, thầy giáo Văn Như Cương- người sáng lập Trường Phổ thông Lương Thế Vinh đã nói: “ Các em có thể trở thành những người lao động chân chính, những nhà kĩ thuật có chuyên môn giỏi, những người nghiên cứu thành công, những nhà doanh nghiệp tầm cỡ, những nhà lãnh đạo xuất sắc. Nhưng trước hết phải là người tử tế.” 1. Các câu trong đoạn trích trên được liên kết với nhau bằng cách nào? Chỉ rõ những từ ngữ thể hiện phép liên kết đó. ( 1 điểm ) 2. Xét về cấu tạo ngữ pháp, các câu in đậm thuộc kiểu câu gì? Vì sao? ( 1 điểm ) 3. Viết đoạn văn khoảng 7-10 câu trình bày suy nghĩ của em về câu nói của thầy Văn Như Cương trong ngày khai giảng năm học mới . ( 2 điểm ) Phần 2. ( 6 điểm ) Đọc đoạn thơ sau và thực hiện yêu cầu. Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng ( Ngữ văn 9, tập 2, Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam ) 1. Đoạn thơ trên trích trong tác phẩm nào? Tác giả ? Nêu hoàn cảnh ra đời của bài thơ. ( 1 điểm ) 2. Xác định và nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ trên. ( 1 điểm) 3. Viết đoạn văn diễn dịch ( 10-12 câu) phát biểu cảm nghĩ của em về đoạn thơ trên. Trong đó có một câu chứa khởi ngữ. ( 4 điểm )
7. III. ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM Câu Đáp án Điểm 1 - Phép lặp: “ những” 0,5 ( 1 điểm) - Phép nối: “ nhưng” 0,5 Phần 2 - Câu rút gọn. 0,5 1 ( 1 điểm) - Vì câu lước bỏ thành phần chủ ngữ: Nhưng trước hết, ( các 0,5 ( 4 đ) em) phải là những người tử tế. 3 - Ngày khai trường là ngày khởi đầu một năm học mới, một 1 ( 2 điểm) hành trình chinh phục tri thức và những kĩ năng, trau dồi hành trang để bước vào cuộc sống. - Trước khi học tri thức hãy học cách làm người, học đạo đức 1 bởi chỉ có nền tảng đó, con người mới trưởng thành và thực sự thành công, trở thành người có ích cho gia đình-xã hội. 1 - Tác phẩm: Viếng lăng Bác 0,25 ( 1 điểm) - Tác giả: Viễn Phương 0,25 Phần - Hoàn cảnh sáng tác: -Bài thơ được viết vào tháng 4 năm 0,5 2 1976, khi cuộc kháng chiến chống Mĩ kết thúc thắng lợi, đất ( 6 đ) nước nước thống nhất, lăng Bác Hồ mới được khánh thành, Viễn phương ra Bắc thăm Bác, nhà thơ đã viết bài thơ này và được in trong tập “Như mây mùa xuân” năm 1978 2 - Phép tu từ: Ẩn dụ ( hàng tre) 0,5 ( 1 điểm)  Biểu tượng sức sống bền bỉ, kiên cường của dân tộc Việt 0,5 Nam. 3 Về hình thức: Đoạn văn diễn dịch 10-12 câu, diễn đạt lưu ( 4 điểm ) loát, lời văn trong sáng, có cảm xúc, không mắc lỗi chính tả, có sử dụng yêu cầu tiếng Việt ( khởi ngữ) Về nội dung: HS trình bày theo các cách khác nhau nhưng cần đạt nội dung sau: - Cách xưng hô “ con – Bác” => gần gũi, thân thiết, ấm áp. 0,5 - Dùng từ “ thăm” thay cho từ “ viếng” => giảm nhẹ nỗi đau 0,5 thương, mất mát. - Hình ảnh ẩn dụ “hàng tre ” => Biểu tượng sức sống bền bỉ, 0,5 kiên cường của dân tộc Việt Nam. - Cảm xúc: tự hào 0,5