Bài giảng Tập huấn Sử dụng phương pháp dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực học sinh THCS

Nội dung text: Bài giảng Tập huấn Sử dụng phương pháp dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực học sinh THCS

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM CHƯƠNG TRÌNH ETEP THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018 SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ KHOA HỌC TỰ NHIÊN - THCS 1
2. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ CÁC NGUYÊN TẮC DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC Nội dung dạy học, giáo Đảm bảo tính tích cực Tăng cường dục phải đảm bảo tính của người học khi tham những hoạt động cơ bản, thiết thực, gia vào hoạt động thực hành, hiện đại học tập trải nghiệm cho học sinh Tăng cường dạy học, Tăng cường dạy học, Kiểm tra, đánh giá theo năng giáo dục tích hợp giáo dục phân hóa lực là điều kiện tiên quyết 2
3. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ Ý NGHĨA CỦA DẠY HỌC HỢP TÁC TRONG VIỆC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT CHỦ YẾU VÀ NĂNG LỰC CHUNG CỦA HỌC SINH TỰ CHỦ VÀ TỰ HỌC Tự phân công nhiệm vụ cho các thành viên NHÂN ÁI trong nhóm khi hợp tác, quyết định cách thức Có ý thức tôn trọng ý kiến thực hiện nhiệm vụ hợp tác, đánh giá các thành viên trong nhóm về quá trình và kết quả thực hiện nhiệm vụ khi hợp tác hợp tác GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ VÀ SÁNG TẠO NĂNG PHẨM Chủ động đề ra kế hoạch, cách thức thực hiện LỰC CHẤT CHUNG nhiệm vụ hợp tác, xử lí các vấn đề phát sinh một cách sáng tạo trong quá trình hợp tác nhằm đạt được kết quả tốt nhất TRÁCH NHIỆM Có ý thức hỗ trợ, hợp tác với GIAO TIẾP VÀ HỢP TÁC các thành viên trong nhóm Tăng cường khả năng trình bày và diễn đạt để hoàn thành nhiệm vụ ý tưởng; sự tương tác tích cực giữa các thành viên trong nhóm khi thực hiện nhiệm vụ hợp tác 3
4. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ Ý NGHĨA CỦA DẠY HỌC KHÁM PHÁ TRONG VIỆC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT CHỦ YẾU VÀ NĂNG LỰC CHUNG CỦA HỌC SINH CHĂM CHỈ Chủ động, kiên trì thực hiện nhiệm vụ TỰ CHỦ VÀ TỰ HỌC thu thập các dữ liệu để khám phá Tự phân công nhiệm vụ cho thành viên vấn đề trong nhóm, quyết định cách thức thu thập dữ liệu, đánh giá về quá trình và kết quả TRUNG THỰC thực hiện nhiệm vụ NĂNG C ó ý t h ứ c b á o c á o c á c k ế t q u ả PHẨM LỰC đã thu thập chính xác, khách quan CHẤT CHUNG đ ể c h ứ n g m i n h h o ặ c p h ủ n h ậ n giả thuyết đã đặt ra GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ VÀ SÁNG TẠO TRÁCH NHIỆM Chủ động đề ra kế hoạch, cách thức thu thập Tự giác hoàn thành công việc thu thập dữ liệu, xử lí các vấn đề phát sinh một cách các dữ liệu bản thân được phân công, sáng tạo nhằm đạt được kết quả tốt nhất phối hợp với thành viên trong nhóm để hoàn thành nhiệm vụ 4
5. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ Ý NGHĨA CỦA DẠY HỌC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ TRONG VIỆC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT CHỦ YẾU VÀ NĂNG LỰC CHUNG CỦA HỌC SINH CHĂM CHỈ TỰ CHỦ VÀ TỰ HỌC Chủ động, kiên trì lập Tự quyết định cách thức giải quyết vấn và thực hiện kế hoạch đề, đánh giá về quá trình và kết quả giải giải quyết vấn đề quyết NĂNG PHẨM vấn đề LỰC CHẤT CHUNG GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ VÀ SÁNG TẠO TRÁCH NHIỆM Chủ động đề ra kế hoạch, cách thức giải Tự giác đề xuất giả thuyết quyết vấn đề, xử lí các vấn đề phát sinh và lập kế hoạch giải quyết một cách sáng tạo khi giải quyết vấn đề vấn đề nhằm kiểm chứng nhằm đạt được kết quả tốt nhất giả thuyết đã đặt ra 5
6. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ Ý NGHĨA CỦA DẠY HỌC DỰA TRÊN DỰ ÁN TRONG VIỆC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT CHỦ YẾU VÀ NĂNG LỰC CHUNG CỦA HỌC SINH CHĂM CHỈ TỰ CHỦ VÀ TỰ HỌC Thường xuyên thực hiện và theo dõi Tự lựa chọn đề tài dự án, phân công nhiệm vụ việc thực hiện các nhiệm vụ được cho các thành viên trong nhóm, quyết định cách phân công trong dự án thức thực hiện, đánh giá về quá trình và kết quả thực hiện dự án NĂNG TRUNG THỰC PHẨM GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ VÀ SÁNG TẠO LỰC C ó ý t h ứ c b á o c á o c h í n h x á c , CHẤT Chủ động đề ra kế hoạch, thực hiện dự án, khách quan kết quả dự án đã thực hiện CHUNG cách thức xử lí các vấn đề phát sinh một cách được sáng tạo nhằm đạt được kết quả tốt nhất TRÁCH NHIỆM Có ý thức hoàn thành công việc GIAO TIẾP VÀ HỢP TÁC bản thân được phân công, phối hợp T ă n g c ư ờ n g s ự t ư ơ n g t á c t í c h c ự c với thà nh viên tro ng nhó m để giữa các thành viên trong nhóm khi thực hiện hoàn thành dự án dự án 6
7. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ ĐỊNH HƯỚNG CHUNG VỀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC, GIÁO DỤC Tích hợp, lồng ghép nội dung lí thuyết trong thực hành, thảo luận; kết hợp liên hệ kiến thức, kĩ năng của môn Khoa học tự nhiên với kiến thức, kĩ năng của các môn học, hoạt động giáo dục khác một cách phù hợp, thiết thực. Chú trọng dạy học trải nghiệm; vận dụng linh hoạt các phương pháp, kĩ thuật dạy học và hình thức tổ chức, không gian hoạt động học tập, tạo cơ hội để học sinh rèn luyện kĩ năng, vận dụng kiến thức thông qua các chủ đề, nội dung thực tế vào thực hành, vận dụng kiến thức vào tình huống thực tế cuộc sống. Phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh; tạo điều kiện để học sinh tự chủ động tìm hiểu, mở rộng tri thức, tiếp tục phát triển các phẩm chất và năng lực cần thiết của học sinh THCS. Khai thác, sử dụng hợp lí thiết bị dạy học, mạng Internet; tận dụng các chất liệu, vật liệu sẵn có ở địa phương. 7
8. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC KHÁI QUÁT VỀ CÁC PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC DẠY HỌC DẠY HỌC DẠY HỌC HỢP TÁC DẠY HỌC KHÁM PHÁ DỰA TRÊN DỰ ÁN GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ D ạ y h ọ c h ợ p t á c l à D ạ y h ọ c k h á m p h á l à Dạy học dựa trên dự án là Dạy học giải quyết vấn đề c á c h t h ứ c t ổ c h ứ c cách thức tổ chức dạy học, cách thức tổ chức dạy học, l à c á c h t h ứ c t ổ c h ứ c d ạ y h ọ c , t r o n g đ ó trong đó học sinh tự tìm tòi, trong đó học sinh thực hiện dạy học, trong đó học sinh học sinh làm việc theo khám phá phát hiện ra tri m ộ t nhiệm v ụ h ọ c t ậ p đ ư ợ c đ ặ t t r o n g m ộ t nhóm để cùng nghiên thức mới thông qua các phức hợp, có sự kết hợp tình huống có vấn đề mà cứu, trao đổi ý tưởng và hoạt động dưới định hướng giữa lí thuyết và thực hành, bản thân học sinh chưa biết giải quyết vấn đề đặt ra. của giáo viên. tạo ra các sản phẩm có thể cách thức, phương tiện giới thiệu, trình bày. cần phải nỗ lực tư duy để giải quyết vấn đề. 8
9. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ DẠY HỌC DỰA TRÊN DỰ ÁN KHÁI NIỆM Dạy học dựa trên dự án là cách thức tổ chức dạy học, trong đó học sinh thực hiện một nhiệm vụ học tập phức hợp, có sự kết hợp giữa lí thuyết và thực hành, tạo ra các sản phẩm có thể giới thiệu, trình bày. ĐIỀU KIỆN SỬ DỤNG • Dạy học các nội dung gần gũi với thực tiễn, có nhiều nội dung thực hành • Đòi hỏi thời gian phù hợp, tùy quy mô dự án, thời gian có thể kéo dài trong vài buổi, vài tuần học 1 2 3 Giai đoạn 1: Chuẩn bị dự án Giai đoạn 2: Thực hiện dự án Giai đoạn 3: Báo cáo và đánh giá • Đề xuất ý tưởng và chọn đề tài Học sinh thực hiện nhiệm vụ với các dự án • Chia nhóm và nhận nhiệm vụ hoạt động: đề xuất các phương án • Học sinh thu thập kết quả, công bố • Lập kế hoạch thực hiện nhiệm vụ giải quyết, nghiên cứu tài liệu, tiến sản phẩm trước lớp. hành các thí nghiệm, trao đổi và hợp • Tiến hành đánh giá và rút kinh nghiệm tác trong nhóm. để thực hiện dự án tiếp theo. 9
10. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ DẠY HỌC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ KHÁI NIỆM Dạy học giải quyết vấn đề là cách thức tổ chức dạy học, trong đó học sinh được đặt trong một tình huống có vấn đề mà bản thân học sinh chưa biết cách thức, phương tiện (tri thức, kĩ năng ) cần phải nỗ lực tư duy để giải quyết vấn đề. ĐIỀU KIỆN SỬ DỤNG • Cần tạo ra tình huống có vấn đề phù hợp, hiệu quả (cả cho cá nhân, nhóm) • Thời gian đủ để nhận biết, lập kế hoạch và thực hiện, kết luận nhất là với vấn đề dành cho nhóm • Cần đảm bảo một số phương tiện thực hiện giải quyết vấn đề nhất là với các vấn đề cần khảo sát, thí nghiệm 1 2 3 4 Giai đoạn 1: Nhận biết Giai đoạn 2: Lập kế hoạch Giai đoạn 3: Thực hiện G i a i đ o ạ n 4 : K i ể m t r a , vấn đề giải quyết vấn đề kế hoạch đánh giá và kết luận H ọ c s i n h t i ế p c ậ n Học sinh đề xuất giả thuyết Đánh giá việc thực hiện Học sinh rút ra kết luận về cách tình huống có vấn đề giải quyết vấn đề, đưa ra các k ế h o ạ c h g i ả i q u y ế t giải quyết vấn đề, từ đó lĩnh hội được gợi ý hoặc giáo viên phương án và lập kế hoạch vấn đề được tri thức, kĩ năng hoặc vận kích thích học sinh tự tạo giải quyết vấn đề. dụng được kiến thức, kĩ năng để ra tình huống có vấn đề giải quyết vấn đề trong thự10c tiễn.
11. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ DẠY HỌC HỢP TÁC KHÁI NIỆM Dạy học hợp tác là cách thức tổ chức dạy học, trong đó học sinh làm việc theo nhóm để cùng nghiên cứu, trao đổi ý tưởng và giải quyết vấn đề đặt ra. ĐIỀU KIỆN SỬ DỤNG • Nhiệm vụ học tập cần đủ khó để cần đến cả nhóm hợp tác thực hiện. • Không gian làm việc cần phù hợp để học sinh thuận tiện trong việc trao đổi và thảo luận. • Thời gian cần đủ cho các thành viên thảo luận, trình bày kết quả hiệu quả. 1 2 Giai đoạn 1: Chuẩn bị Giai đoạn 2: Tổ chức dạy học hợp tác • Xác định hoạt động cần tổ chức • Giao nhiệm vụ học tập • Xác định tiêu chí thành lập nhóm • Thực hiện nhiệm vụ học tập • Xác định thời gian phù hợp cho hoạt động • Trình bày và đánh giá kết quả của hoạt động • Thiết kế các phiếu/ hình thức giao nhiệm vụ 11
12. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ DẠY HỌC KHÁM PHÁ KHÁI NIỆM Dạy học khám phá là cách thức tổ chức dạy học, trong đó học sinh tự tìm tòi, khám phá phát hiện ra tri thức mới thông qua các hoạt động dưới sự định hướng của giáo viên. ĐIỀU KIỆN SỬ DỤNG • Đa số học sinh phải có kiến thức, kĩ năng thực hiện các hoạt động khám phá được tổ chức. • Giáo viên cần hiểu rõ khả năng khám phá của học sinh. Từ đó, có sự hướng dẫn cần thiết, vừa đủ và phù hợp. 1 2 Giai đoạn 1: Chuẩn bị • Xác định mục đích về phẩm chất, năng lực cần hình thành ở học sinh Giai đoạn 2: Tổ chức dạy học qua các hoạt động học khám phá • Xác định vấn đề cần khám phá • Giao nhiệm vụ học tập • Xác định cách thức thu thập dữ liệu cho việc đánh giá các giả thuyết • Thực hiện nhiệm vụ học tập trong quá trình khám phá • Trình bày và đánh giá kết quả của • Xác định nội dung vấn đề học tập học sinh cần đạt được nhiệm vụ học tập • Xác định cách thức báo cáo và đánh giá kết quả hoạt động khám phá 12
13. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC KHÁI QUÁT VỀ CÁC KĨ THUẬT DẠY HỌC KWL/KWLH KHĂN TRẢI BÀN SƠ ĐỒ TƯ DUY MẢNH GHÉP CÔNG NÃO Là kĩ thuật tổ chức hoạt Là kĩ thuật tổ chức Là kĩ thuật tổ chức Là kĩ thuật tổ chức Là kĩ thuật tổ chức động học tập trong đó hoạt động học tập học tập dưới hình thức mang tính kết hợp phát triển nhiều giải học sinh sử dụng bảng mang tính hợp tác, trình bày thông tin giữa cá nhân, nhóm đáp sáng tạo cho một KWL để viết tất cả kết hợp giữa hoạt động trực quan, thông tin và liên kết giữa các vấn đề bằng cách những điều đã biết và cá nhân và nhóm. Học được sắp theo thứ tự nhóm nhằm giải nêu các ý tưởng muốn biết liên quan đến sinh sử dụng giấy khổ ưu tiên và biểu diễn quyết một nhiệm vụ tập trung trên vấn đề, chủ đề học tập. lớn để ghi nhận ý kiến bằng các từ khoá, hình phức hợp, kích thích từ đó, rút ra rất nhiều Học sinh tự trả lời về cá nhân và ý kiến chung ảnh sự tham gia tích cực đáp án căn bản. những câu hỏi của nhóm vào các phần của cá nhân trong muốn biết và ghi nhận được bố trí như khăn quá trình hợp tác. lại những điều đã học. trải bàn. 13
14. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ MẢNH GHÉP CÁCH TỔ CHỨC Bố trí các thành viên tham gia thành hai vòng sau Vòng 1: Nhóm chuyên gia • Hoạt động theo nhóm, mỗi nhóm được phân công một nhiệm vụ bộ phận. • Khi thực hiện nhiệm vụ, nhóm đảm bảo mỗi thành viên đều thành “chuyên gia” của lĩnh vực đã tìm hiểu và trình bày lại kết quả của nhóm ở vòng 2. Vòng 2: Nhóm mảnh ghép • Hình thành nhóm mảnh ghép, mỗi nhóm có một thành viên đến từ mỗi nhóm chuyên gia. • Kết quả nhiệm vụ của vòng 1 được nhóm mảnh ghép chia sẻ đầy đủ với nhau. • Các nhóm mảnh ghép thảo luận và thống nhất phương án giải quyết nhiệm vụ phức hợp. 14
15. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ SƠ ĐỒ TƯ DUY CÁCH TỔ CHỨC • Chuẩn bị phương tiện và nội dung có liên quan: bút lông nhiều màu, từ khóa, biểu tượng, • Viết tên chủ đề ở trung tâm. Vẽ các nhánh chính từ chủ đề trung tâm. Trên mỗi nhánh viết một khái niệm ứng với nội dung lớn của chủ đề. Nên dung từ khoá, viết in hoa. Có thể dùng biểu tượng mô tả thêm. • Từ nhánh chính vẽ tiếp các nhánh phụ, viết tiếp nội dung ngắn thuộc nhánh chính đó. • Tiếp tục như vậy ở các tầng phụ cho đến hết. 15
16. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ KHĂN TRẢI BÀN CÁCH TỔ CHỨC • Học sinh được chia thành các nhóm nhỏ (4 đến 8 người). Mỗi nhóm có một tờ giấy khổ lớn. • Học sinh chia tờ giấy thành các phần, gồm phần trung tâm và các phần xung quanh có số lượng bằng số thành viên trong nhóm. • Mỗi thành viên ngồi vào vị trí tương ứng với phần xung quanh. • Mỗi thành viên độc lập suy nghĩ, viết ý tưởng về nhiệm vụ được giao vào ô của mình. • Kết thúc thời gian, các thành viên chia sẻ, thảo luận và thống nhất câu trả lời để ghi vào phần trung tâm. 16
17. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ CÔNG NÃO CÁCH TỔ CHỨC Bước 1: Chọn nhóm phát ý tưởng – nhóm có khả năng phát nhiều ý tưởng. Bước 2: Chọn nhóm phê bình – nhóm mạnh về phân tích phê phán, tư duy sắc bén. Bước 3: Chọn nhóm trưởng để điều phối phát ý tưởng – là người có kinh nghiệm, am hiểu vấn đề. Bước 4: Nhóm phát ý tưởng làm việc (từ 5 - 15 phút) Bước 5: Nhóm phê bình làm việc (tùy yêu cầu) Bước 6: Tổng hợp đánh giá. 17
18. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ KĨ THUẬT KWL/KWLH CÁCH TỔ CHỨC • Sau khi giới thiệu tổng quan và mục tiêu của vấn đề, chủ đề, giáo viên yêu cầu học sinh điền những điều đã biết vê vấn đề, chủ đề đó vào cột K của bảng. Giáo viên khuyến khích học sinh suy nghĩ và viết vào cột W những điều muốn tìm hiểu về vấn đề, chủ đề. • Trong và sau quá trình học tập, học sinh điền vào cột L những điều vừa học được. Cuối cùng, học sinh sẽ so sánh với những điều đã ghi tại cột K và cột W để kiểm chứng tính chính xác của những điều đã biết (cột K), mức độ đáp ứng nhu cầu của những điều muốn biết (cột W) ban đầu. 18
19. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ LỰA CHỌN PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC Quy trình lựa chọn, sử dụng phương pháp, kĩ thuật dạy học chủ đề (bài học) trong Khoa học tự nhiên gồm 5 bước: Xác định mục tiêu dạy học • Xác định yêu cầu cần đạt tương ứng với chủ đề/bài học • Xác định phẩm chất chủ yếu và năng lực chung có liên quan đến chủ đề/bài học • Xác định phẩm chất, năng lực học sinh đã có liên quan đến chủ đề/bài học Lựa chọn và xây dựng nội dung dạy học Lựa chọn phương pháp, kĩ thuật và phương tiện dạy học Thiết kế tiến trình dạy học Tiến trình dạy học một chủ đề có thể gồm các loại hoạt động: • Hoạt động khởi động • Hoạt động khám phá • Hoạt động thực hành/luyện tập/ vận dụng • Hoạt động mở rộng 19
20. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ LỰA CHỌN PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC Đánh giá việc lựa chọn, sử dụng phương pháp, kĩ thuật dạy học một chủ đề (bài học) trong Khoa học tự nhiên Đ á n h g i á v i ệ c l ự a c h ọ n , s ử d ụ n g p h ư ơ n g p h á p , k ĩ t h u ậ t trong một kế hoạch dạy học, tập trung vào 4 tiêu chí (Dựa theo các tiêu chí trong công văn 5555) • Tiêu chí 1: Mức độ phù hợp của chuỗi hoạt động học với mục tiêu, nội dung và phương pháp dạy học được sử dụng. • Tiêu chí 2: Mức độ rõ ràng của mục tiêu, nội dung, kĩ thuật tổ chức và sản phẩm cần đạt được của mỗi nhiệm vụ học tập. • Tiêu chí 3: Mức độ phù hợp của thiết bị dạy học và học liệu được sử dụng để tổ chức các hoạt động học của học sinh. • Tiêu chí 4: Mức độ hợp lí của phương án kiểm tra, đánh giá trong quá trình tổ chức hoạt động học của học sinh. 20
21. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ CHIẾN LƯỢC DẠY HỌC, GIÁO DỤC Chiến lược dạy học, giáo dục là kế hoạch tổng quát thể hiện sự cân nhắc, lựa chọn và sắp xếp các biện pháp để đạt được mục tiêu dạy học, giáo dục một cách hiệu quả dựa trên sự đánh giá về bối cảnh, giai đoạn định hướng thực hiện cùng sự chủ động, năng lực của giáo viên. Chiến lược dạy học, giáo dục theo chủ đề có thể hiểu là xuất phát trên cơ sở nhận thức đầy đủ về dạy học, giáo dục lấy người học làm trung tâm cùng với lí thuyết, nguyên tắc chung của dạy học phát triển phẩm chất, năng lực, giáo viên sẽ có kế hoạch định hướng được cách thức vận dụng triển khai việc lựa chọn các phương pháp, kĩ thuật dạy học, giáo dục nhằm đáp ứng mục tiêu, yêu cầu cần đạt cụ thể với định hướng mở của Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Chiến lược đó cũng phải xét đến sự phù hợp với bối cảnh giáo dục bao gồm điều kiện nhà trường, đội ngũ giáo viên, đối tượng học sinh, đặc điểm vùng miền và điều kiện cơ sở vật chất có liên quan nhằm bảo đảm cho sự tiến bộ cả về phẩm chất, năng lực của học sinh, đáp ứng yêu cầu dạy học phân hoá. 21
22. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ CHIẾN LƯỢC DẠY HỌC, GIÁO DỤC Để lựa chọn và triển khai các chiến lược dạy học, giáo dục phù hợp, giáo viên cần căn cứ trên các cơ sở chủ yếu: (1) Quan điểm xây dựng chương trình tổng thể và chương trình môn học. (2) Mục tiêu của chương trình môn học, hoạt động giáo dục. (3) Đặc điểm của các phương pháp, kĩ thuật dạy học. (4) Tiềm năng, triển vọng của học sinh và khả năng thiết kế, thực thi của giáo viên. (5) Bối cảnh giáo dục, các yếu tố tác động đến hoạt động dạy học, giáo dục 22
23. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ CHIẾN LƯỢC DẠY HỌC, GIÁO DỤC Để lựa chọn, xây dựng được các chiến lược dạy học, giáo dục hiệu quả phù hợp với học sinh THCS, mỗi giáo viên phải đảm bảo các yêu cầu: • Đánh giá được khả năng, tiềm lực và phác thảo được triển vọng phát triển của mỗi học sinh. • Đánh giá được bối cảnh, phân tích các điều kiện, thách thức ảnh hưởng, tác động đến hoạt động dạy học, giáo dục học sinh. • Định hướng, thiết kế và dự báo được các diễn tiến hoạt động dạy học, giáo dục học sinh. • Xây dựng được các kịch bản sư phạm hiệu quả dựa trên triển vọng phát triển phẩm chất, năng lực của từng học sinh, nhóm học sinh, tập thể học sinh với chuỗi hoạt động học phù hợp. • Lựa chọn được biện pháp, phương tiện, điều kiện nhằm định hướng thực hiện, hoàn thành các mục tiêu dạy học, giáo dục cụ thể phù hợp với bối cảnh, trong đó quan trọng nhất là lựa chọn, sử dụng các phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực có ưu thế trong việc phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh. • Đánh giá được sự phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh, từ đó đánh giá được tính phù hợp, hiệu quả của chiến lược dạy học, giáo dục đã xây dựng và đề xuất cải tiến. 23