Bài giảng Sinh học 9 - Bài 44. Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật

Nội dung text: Bài giảng Sinh học 9 - Bài 44. Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật

1. TRƯỜNG THCS THỊ TRẤN ĐÔNG ANH BÀI 44. ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT Thực hiện: Cô giáo Lê Thị Hồng Đông Anh, tháng 4 năm 2020
2. CÁC SINH VẬT Mối quan hệ Mối quan hệ cùng loài khác loài Ứng dụng vào đời sống và sản xuất
3. Bài 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT I/ QUAN HỆ CÙNG LOÀI: Rừng thông Nhóm Đàn trâu rừng cá thể Rừng cọ Đàn kiến Các sinh vật cùng loài sống gần nhau và liên hệ với nhau, hình thành nhóm cá thể.
4. Lợi ích của việc hình thành nhóm cá thể là gì? Khi gió bão, thực vật sống thành nhóm có tác dụng giảm bớt sức thổi của gió, làm cây không bị đổ, bị gãy. Quan hệ hỗ trợ Động vật sống thành bầy đàn có lợi trong việc tìm kiếm được nhiều Trâu rừng sống thành đàn tăng thức ăn hơn, phát hiện kẻ thù nhanh hơn và tự vệ tốt hơn Đàn sư tử săn hươu cao cổ khả năng tự vệ, chống lại kẻ thù
5. QUAN HỆ CÙNG LOÀI –HỖ TRỢ H 2 :CÂY MỌC GẦN NHAU CÙNG H 1: HT LIỀN RỄ Ở CÂY THÔNG H 3 : THỤ PHẤN KẾT HẠT TỐT NHAU CHỐNG LẠI GIÓ BÃO H 4 :BẢO VỆ NHAU -ĐÀN TRÂU H 5 : ĐÀN SƯ TỦ HỢP TÁC SĂN H 6 :ĐẢM BẢO SINH SẢN RỪNG HỢP SỨC ĐUỔI SƯ TỬ MỒI –TÌM THỨC ĂN DỄ DÀNG
6. Bài 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI : - Các sinh vật cùng loài sống gần nhau và liên hệ với nhau, hình thành nhóm cá thể. - Trong 1 nhóm cá thể có các mối quan hệ: + Hỗ trợ: cùng nhau kiếm thức ăn, chống kẻ thù, xây tổ, => sinh vật được bảo vệ tốt hơn và kiếm được nhiều thức ăn hơn,
7. Bài 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI : Khi nào các sinh vật trong nhóm cá thể hỗ trợ nhau ? Khi điều kiện sốngKhi đầ yg đặủp( thđiứềcu ănki ệ, nnơi ở, đối tượng mùa sinh sản ) sống bất lợi , điều gì sẽ xảy ra?
8. Điều kiện sống bất lợi, các cá thể tranh giành thức ăn, nơi ở, ánh sáng, H1 :HIỆN TƯỢNG TỰ TỈA THƯA Ở THỰC VẬT ( TỈA CÀNH TỰ NHIÊN ) QuanH2, 3 :CÂY CẠNH hệTRANH VỀ ÁNH SÁNG , THÂN CÂY VƯƠN CAO cạnh tranh H 4 ,5 :ĐÁNH NHAU ĐỂ TRANH GIÀNH THỨC ĂN, NƠI Ở, ĐỰC CÁI H 6 :ĂN THỊT ĐỒNG LOẠI TRONG MÙA SINH SẢN
9. Hiện tượng tách nhóm do đâu? Bài tập: tìm câu đúng trong các câu sau: 1. Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm tăng khả năng cạnh tranh giữa các cá thể. 2. Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm cho nguồn thức ăn cạn kiệt nhanh chóng. 3. Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm giảm nhẹ cạnh tranh giữa các cá thể, hạn chế sự cạn kiệt nguồn thức ăn.
10. Bài 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI : - Các sinh vật cùng loài sống gần nhau và liên hệ với nhau, hình thành nhóm cá thể. - Trong 1 nhóm cá thể có các mối quan hệ: + Hỗ trợ: cùng nhau kiếm thức ăn, chống kẻ thù, xây tổ, => sinh vật được bảo vệ tốt hơn và kiếm được nhiều thức ăn hơn, + Cạnh tranh: khi điều kiện sống khó khăn, các sinh vật cạnh tranh nhau thức ăn, nơi ở, => ngăn ngừa gia tăng số lượng cá thể và sự cạn kiệt thức ăn, nơi ở, - Các cá thể cạnh tranh gay gắt => tách nhóm.
11. Trong chăn nuôi, trồng chọt cần phải làm gì để tránh sự cạnh tranh gay gắt giữa các cá thể? Nuôi gà đàn, lợn đàn . với mật độ hợp lí, cung cấp vừa đủ thức ăn, nước uống, đảm bảo tỉ lệ giới tính .cho chúng. Các con vật sẽ tranh nhau ăn, chúng sẽ ăn nhiều hơn → mau lớn, năng suất cao,
12. Trồng cây với mật độ thích hợp, kết hợp với tỉa thưa, chăm sóc đầy đủ, tạo điều kiện cho cây phát triển tốt.
13. Bài 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI : II. QUAN HỆ KHÁC LOÀI :
14. Bảng 44: Các mối quan hệ khác loài Đặc điểm Quan hệ Cộng sinh Sự hợp tác cùng có lợi giữa các loài sinh vật Sự hợp tác giữa hai loài sinh vật, trong đó một Hỗ trợ Hội sinh bên có lợi còn bên kia không có lợi và cũng không có hại Cạnh Các sinh vật khác nhau tranh giành thức ăn, nơi tranh ở và các điều kiện sống khác của môi trường. Các loài kìm hãm sự phát triển của nhau. Đối Kí sinh Sinh vật sống nhờ trên cơ thể sinh vật khác, địch nửa kí sinh lấy các chất dinh dưỡng, máu từ sinh vật đó. Sinh vật Gồm các trường hợp: động vật ăn thịt con mồi, ăn sinh vật khác động vật ăn thực vật, thực vật bắt sâu bọ.
15. Bài 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI: II. QUAN HỆ KHÁC LOÀI: Cộng sinh Hỗ trợ Hội sinh Quan hệ khác loài Cạnh tranh Đối địch Kí sinh và nửa kí sinh Sinh vật ăn sinh vật khác
16. Quan hệ Kí hiệu Ví dụ Hỗ Cộng sinh + + 1, 9 trợ Hội sinh + 0 5, 6 Cạnh tranh - - 2,7 Đối Kí sinh nửa + - 4, 8 địch kí sinh Sinh vật ăn sinh + - 3, 10 3: 00 vật khác + : CÓ LỢI - : CÓ HẠI 0 : KHÔNG HẠI, KHÔNG LỢI 1. Ở địa y, các sợi nấm hút nước và muối khoáng từ môi trường cung cấp cho tảo, tảo hấp thu nước, muối khoáng và năng lượng 6. Cá ép bám vào rùa biển, nhờ đó ánh sáng mặt trời tổng hợp nên cấc chất hữu cơ, nấm và tảo đều cá được đưa đi xa. sử dụng các sản phẩm hữu cơ do tảo tổng hợp (H44.2). 7. Dê và bò cùng ăn cỏ trên một 2. Trên một cánh đồng lúa, khi cỏ dại phát triển, năng suất lúa cánh đồng. giảm. 8. Giun đũa sống trong ruột người. 3. Hươu, nai và hổ cùng sống trong một cánh rừng. Số lượng hươu, nai bị khống chế bởi số lượng hổ. 9. Vi khuẩn sống trong nốt sần của 4. Rận và bét sống bám trên da trâu, bò. Chúng sống được nhờ rễ cây họ Đậu (H44.3). hút máu của trâu, bò. 10. Cây nắp ấm bắt côn trùng. 5. Địa y sống bám trên cành cây.
17. Bảng 44: Các mối quan hệ khác loài Quan hệ Đặc điểm Hỗ Cộng sinh + + trợ Hội sinh + 0 Cạnh tranh - - Đối Kí sinh, nửa kí sinh + - địch Sinh vật ăn sinh vật khác + - + : CÓ LỢI - : CÓ HẠI 0 : KHÔNG HẠI, KHÔNG LỢI + Quan hệ hỗ trợ: là quan hệ có ít nhất 1 loài có Sự khác nhau chủ yếu giữa quan hệ hỗ trợ và lợi còn loài kia có lợi hoặc không lợi không hại. quan hệ đối địch của các sinh vật khác loài là gì? + Quan hệ đối địch: là quan hệ có ít nhất 1 loài bị hại, loài kia được lợi hoặc bị hại.
18. Trong nông nghiệp con người đã lợi dụng mối quan hệ đối địch giữa các sinh vật như thế nào? - Dùng thiên địch tiêu diệt sinh vật có hại. - Diệt được sinh vật gây hại mà không gây ô nhiễm môi trường. Nuôi mèo bắt chuột Vịt ăn ốc bươu vàng, ăn sâu
19. Bài 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI: II. QUAN HỆ KHÁC LOÀI: Cộng sinh Hỗ trợ Hội sinh Quan hệ Hợp tác khác loài Cạnh tranh Đối địch Kí sinh và nửa kí sinh Sinh vật ăn sinh vật khác Ức chế - cảm nhiễm
20. TRÒ CHƠI Trên cây nhãn có một số loài sinh vật . Em hãy xác định các mối quan hệ có trên cây nhãn ? 1. Bọ xít hút nhựa 4. Nhện chăng cây tơ bắt bọ xít 3. Phong lan bám 2. Tò vò bắt nhện vào cây nhãn 1. Kí sinh, nửa kí sinh 3. Hội sinh Đáp án : 2. Sinh vật ăn sinh vật khác 4. Sinh vật ăn sinh vật khác
21. CON NGƯỜI Trong mối quan hệ của con người có hỗ trợ và cạnh tranh lẫn nhau không ? Làm việc theo nhóm . “ Đoàn kết là sức mạnh ” Chiến tranh
22. Hướng dẫn về nhà - Viết sơ đồ tư duy về ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật. -Trả lời câu 2, 3 SGK trang 134. - Đọc trước nội dung bài 47. Quần thể sinh vật.
23. Bài 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI: II. QUAN HỆ KHÁC LOÀI: 1/ Ở địa y, các sợi nấm hút nước và Sợi nấm muối khoáng từ môi trường cung cấp cho tảo, tảo hấp thụ nước và muối khoáng và năng lượng ánh sáng mặt trời tổng hợp nên các chất Tảo đơn bào hữu cơ, nấm và tảo đều sử dụng các sản phẩm hữu cơ do tảo tổng hợp H4 2.2 ĐỊA Y (H 42.2). 9/ Vi khuẩn sống trong nốt sần ở rễ cây họ đậu (H43.3). Cây cung cấp sản phẩm quang hợp cho đời sống và hoạt động của vi khuẩn ngược lại vi khuẩn có vai trò cố định nitơ tự do từ không khí thành dinh dưỡng đạm cho cây HỖ TRỢ (Cộng sinh)
24. Bài 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI: II. QUAN HỆ KHÁC LOÀI: 5/ Địa y sống bám trên cành cây 6/ Cá ép bám vào rùa biển, nhờ đó cá được đưa đi xa. RÙA CÁ ÉP BIỂN HỖ TRỢ ( Hội sinh )
25. Bài 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI: II. QUAN HỆ KHÁC LOÀI: 2/ Trên một cánh đồng lúa, khi cỏ dại phát Lúa triển năng suất lúa giảm Cỏ dại 7/ Dê và bò cùng ăn cỏ trên một cánh đồng. ĐỐI ĐỊCH (Cạnh tranh)
26. Bài 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI: II. QUAN HỆ KHÁC LOÀI: 4/ Rận và ve bét sống bám trên da trâu, bò. Chúng sống được nhờ hút máu của trâu, bò. 8/ Giun đũa sống trong ruột người. ĐỐI ĐỊCH (Kí sinh , nửa kí sinh)
27. Bài 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI: II. QUAN HỆ KHÁC LOÀI: 3/ Hươu, nai và hổ cùng sống trong một cánh rừng. Số lượng hươu, nai bị khống chế bởi số lượng hổ. 10/ Cây nắp ấm bắt côn trùng. ĐỐI ĐỊCH (Sinh vật ăn sinh vật khác)
28. CON NGƯỜI Làm việc theo nhóm . “ Đoàn kết là sức mạnh ” Chiến tranh