Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 56: Văn bản "Bếp lửa" - Phạm Thị Thanh Tuyền

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 56: Văn bản "Bếp lửa" - Phạm Thị Thanh Tuyền

1. Giáo viên : Phạm Thị Thanh Tuyền
2. KIEÅM TRA BAØI CUÕ “Mặt trời xuống biển như hòn lửa. Sóng đã cài then đêm sập cửa. Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi, Câu hát căng buồm cùng gió khơi.”
3. Câu hát căng buồm với gió khơi, Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời. Mặt trời đội biển nhô màu mới, Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi. Em có nhận xét gì về hình ảnh người Ngườilao độnglao động? được sáng tạo với cảm hứng lãng mạn, mang niềm tin,niềm vui trước cuộc sống mới.
4. Trong ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n Cục cục tác cục ta THCS em ®· ®îc häc bµi th¬ nµo cã hai h×nh ¶nh trªn ? Cña t¸c gi¶ nµo ? Néi dung cña bµi th¬ ? -TiÕng gµ tra- Xu©n Quúnh - ViÕt vÒ t×nh c¶m bµ, ch¸u -Em h·y ®äc nh÷ng c©u th¬ cã hai h×nh ¶nh trªn ? Trªn ®êng hµnh qu©n xa Dõng ch©n bªn xãm nhá Tay bµ khum soi trøng Giµnh tõng qu¶ ch¾t chiu Cho con gµ m¸i Êp
5. TiÕt 56: BÕp löa B»ng ViÖt
6. TiÕt 56: BÕp löa I. Tìm thiÖu chung: B»ng ViÖt 1. T¸c gi¶: - B»ng ViÖt tªn thËt lµ NguyÔn ViÖt- B»ng B»ng, ViÖt sinh ( 1941) n¨m -1941,Hµ T©y. Quª Hµ-?Thuéc T©yNªu . hiÓu líp biÕt nhµ cña th¬ em trvªëng nhµ th¬thµnh B»ng ViÖt? - Thuéctrong kh¸ng líp nhµ chiÕn th¬ trchèngëng thµnh Mü. trong- Tr¶i kh¸ng qua nhiÒuchiÕn c«ngchèng viÖc Mü. : lµm b¸o, ®i chiÕn trêng, biªn tËp, dÞch 2.th¬ T¸c - truyÖn.phÈm: Gi÷ c¸c chøc vô quan ? -NªuBµiträng: hoµn th¬ c¶nh Tæng®îc ra s¸ng ®êith kÝcña t¸c héi bµi n ¨th¬vm¨ n ?1963, häc Hµ khi t¸cNéi, gi¶ uû lµ viªnsinh BCHviªn ngµnh héi nhµ luËt v¨ në ViÖt LiªnNam, X«. hiÖn lµ chñ tÞch héi Liªn hiÖp - Inv¨ ntrong häc HµtËp Néi.“H¬ng c©y- BÕp löa ” (1968 )
7. TiÕt 56: BÕp löa I. Đọc-Tìm hieåu chung: B»ng ViÖt 1. Taùc giaû +Khổ 1: Bếp lửa khơi nguồn kỉ niệm. 2. Taùc phaåm + Năm khổ tiếp: Hồi tưởng những kỉ 3. Đọc văn bản: niệm tuổi thơ sống bên bà và hình ảnh 4.Theå loaïi: bà gắn liền với hình ảnh bếp lửa. Thô töï do + Khổ 6. Suy nghĩ về bà và cuộc đời 5. Boá cuïc: bà. II. Ñoïc – hieåu vaên + Khổ cuối: Nỗi niềm thương nhớ bà baûn của người cháu xa quê. 1. Hình aûnh beáp löûa khôi nguoàn caûm xuùc
8. Tiết 56 Bằng Việt ? Hãy tìm từ láy và hình ảnh ẩn dụ có trong 3 câu thơ sau và nội dung thể hiện điều gì? Một bếp lửa chờn vờn sương sớm +Từ láy: chờn vờn,ấp Một bếp lửa ấp iu nồng đượm iu Cháu thương bà biết mấy nắng mưa +Hình ảnh ẩn dụ: biết mấy nắng mưa Tình cảm bà cháu gắn liền với bếp lửa, bền bỉ và sâu nặng
9. * Bài tập thảo luận: • Câu 1:Trong dòng hồi tưởng về bà có câu : • “Một bếp lửa ấp iu nồng đượm”, từ “ấp iu” gợi đến hình ảnh bàn tay người bà như thế nào ? aa.Kiên nhẫn, khéo léo. b.Vụng về thô nhám. c.Cần cù chăm chỉ. d.Mảnh mai yếu đuối
10. Tiết 56 Bằng Việt I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG: II. ĐỌC – TÌM HIỂU VĂN BẢN: 1. Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cảm xúc: “Một bếp lửa chờn vờn sương sớm” →Hình ảnh quen thuộc gần gũi. “Một bếp lửa ấp iu nồng đượm” →Sự kiên nhẫn khéo léo chắc chiu tình cảm của người bà. “Cháu thương bà biết mấy nắng mưa” →Tình cảm bà cháu gắn liền với bếp lửa, bền bỉ và sâu nặng.
11. Hãy tìm những câu thơ có liên quan đến hình ảnh này? “Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi Bố đi đánh xe, khô rạc ngựa gầy” “Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay”!
12. Tiết 56 Bằng Việt I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG: II. ĐỌC – TÌM HIỂU VĂN BẢN: 1. Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cảm xúc: 2. Cảm nghĩ về bà và bếp lửa:: a. Hồi tưởng những kỉ niệm tuổi thơ sống bên bà : -Thủa ấu thơ: + 4 tuổi đã quen mùi khói, +Khói hun nhèm mắt cháu, +Sống mũi còn cay. - → Cuộc sống nghèo khó với cái đói mòn mỏi của năm Ất dậu. Giọng thơ trĩu xuống nao lòng. khó quên
13. Hãy tìm những câu thơ có liên quan đến hình ảnh này? “Tu hú kêu trên những cánh đồng xa Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế! Tu hú ơi ! Chẳng đến ở cùng bà Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?”
14. Tiết 56 Bằng Việt Hãy tìm những câu thơ có liên quan đến hình ảnh này? Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế Bà dạy cháu làm bà chăm cháu học
15. Tiết 56 Bằng Việt I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG: II. ĐỌC – TÌM HIỂU CHI TIẾT: 1. Bếp lửa gợi nỗi nhớ thương bà: 2. Cảm nghĩ về bà và bếp lửa: b.Hồi tưởng những kỉ niệm tuổi thơ sống bên bà: - Thời niên thiếu: +8 năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa Động từ +Tiếng Tu hú kêu nối: +Bà kể chuyện những ngày ở Huế Bà, cháu + Bà bảo cháu nghe, bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học Tình cảm bà cháu quấn quýt, tấm lòng đôn hậu, tình thương bao la của bà đối với cháu.
16. Hãy tìm những câu thơ có liên quan đến hình ảnh này? Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi
17. Hãy tìm những câu thơ có liên quan đến hình ảnh này? Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh
18. Chiến tranh tàn khốc năm Ất Dậu(1945)
19. “Năm Ất Dậu tháng ba còn nhớ mãi Giống Lạc Hồng cực trải lắm đau thương! Những thây ma thất thểu đầy đường, Rồi ngã gục không đứng lên vì đói!”
20. “Ta nhớ mãi cái thời kỳ đen tối! Quên làm sao tội lỗi kẻ xâm lăng! Quên làm sao mối thù hận khôn cùng! Quên sao được hai triệu người chết đói!” (Bàng Bá Lân).
21. Tiết 56 Bằng Việt I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG: II. ĐỌC – TÌM HIỂU CHI TIẾT: 1. Bếp lửa gợi nỗi nhớ thương bà: 2. Cảm nghĩ về bà và bếp lửa: c.Hồi tưởng những kỉ niệm tuổi thơ sống bên bà: * Trong những năm gian khó: Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi Lời dẫn trực tiếp Vẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninh Bà vẫn vững lòng trước mọi tai hoạ thử thách. Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!” Hình ảnh người bà kháng chiến, giàu đức hi sinh, là chỗ dựa tinh thần vững chắc cho cháu.
22. Tiết 56 Bằng Việt I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG: II. ĐỌC – TÌM HIỂU CHI TIẾT: 1. Bếp lửa gợi nỗi nhớ thương bà: 2. Cảm nghĩ về bà và bếp lửa: d. Cảm nghĩ về bà và cuộc đời bà: Bà lận đận Qua nắng mưa Thói quen dậy sớm Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm Sử dụng điệp từ: nhóm Nhóm niềm yêu thương khoai sắn ngọt bùi Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui →Nhen lửa Nhóm lửa Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ Giữ lửa Truyền lửa Ôi kì lạ và thiêng liêng - bếp lửa!
23. Tiết 56 Bằng Việt I. ĐỌCHãy – TÌMnêu HIỂUcảm CHUNG:nhận cuả tác giả II. ĐỌC – TÌM HIỂU VĂN BẢN: khi đã xa quê? 1. Bếp lửa gợi nỗi nhớ thương bà: 2. Cảm nghĩ về bà và bếp lửa: 3.Nỗi niềm thương nhớ bà của người cháu: -Giờ cháu đã đi xa: + Không gian, thời gian xa cách +Cuộc sống đổi thay : lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả +Vẫn luôn nhắc nhở → Tình thương nhớ về bà luôn mãnh liệt trong lòng đứa cháu.
24. Hình ảnh ngọn lửa toả sáng trong câu thơ, nó có sức truyền cảm mạnh mẽ. Ngọn?Tại saolửa củatác giảtìnhsử dụng yên thươnghình ,ảnh ngọnngọnlửa lửacủatrong niềmbàitin,thơ ngọn? Nhằmlửa ấmmục đích gì ? nồng như tình bà cháu, ngọn lửa đỏ hồng soi sáng cho con đường đứa cháu→ Bà luôn nhắc cháu rằng: nơi nào có ngọn lửa, nơi đó có bà, bà sẽ luôn ở cạnh cháu. → Môt tình cảm thiêng liêng cao cả.
25. Tiết 56 Bằng Việt I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG: II. ĐỌC – TÌM?Qua HIỂU VĂNnội BẢN:dung đã tìm 1. Bếp hiểulửa gợi,nỗi emnhớrútthươngrabàđược: bài 2. Cảm nghĩ về bà và bếp lửa: 3.Nỗi niềmhọcthươnggì? nhớ bà của người cháu: *Ý nghĩa văn bản :Từ những kỉ niêm tuổi thơ ấm áp tình bà cháu, nhà thơ cho ta hiểu thêm về những người bà, những người mẹ,về nhân dân nghĩa tình. *Nghệ*Ng thuật: - Xây dựng hình ảnh thơ vừa cụ thể, gần gũi,vừa gợi nhiều lí tưởng,mangHãyý nghĩatìm biểunghệtượngthuật. sử dụng trong bài thơ? - Kết hợp nhuần nhuyễn giữa miêu tả,tự sự, nghị luận và biểu cảm.
26. Tiết 56 Bằng Việt I.ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG: II. ĐỌC – TÌM HIỂU CHI TIẾT: III. TỔNG KẾT: * Ghi nhớ: sgk T146 Mạch cảm xúc của bài thơ bằng sơ đồ sau: Suy nghĩ về Cháu ở xa Hình ảnh Khơi nguồn Hồi tưởng kỷ bà và cuộc không bếp lửa cảm hứng niệm bên bà đời bà nguôi nhớ bà Hình ảnh Nhớ về bà KN năm 4 Bà không chỉ quen và tình tuổi,những là người Hình ảnh Bà gắn thuộc cảm của 2 năm đói khổ nhóm lửa, liền với bà cháu rồi những giữ lửa mà năm k/c của còn là người bếp lửa đất nước. truyền lửa.
27. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ : - Học thuộc lòng bài thơ . - Nắm vững cấu trúc của bài theo dòng hồi tưởng của tác giả. - Soạn bài thơ:” Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ” . - Xác định tác giả, tác phẩm,nội dung chính của bài. - Nhận xét nghệ thuật sử dụng trong bài.