Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 51+52: Văn bản "Đoàn thuyền đánh cá" - Hoàng Thị Hà

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 51+52: Văn bản "Đoàn thuyền đánh cá" - Hoàng Thị Hà

1. Trường THCS Xuân Trúc NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ MÔN: NGỮ VĂN LỚP : 9A Giáo viên dạy : Hoàng Thị Hà
2. KIỂM TRA BÀI CŨ ? Đọc thuộc lòng bài thơ “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” và cho biết hình ảnh xuyên suốt toàn bộ bài thơ là gì? Qua đó tác giả muốn làm nổi bật nội dung gì? ĐÁP ÁN Hình ảnh xuyên suốt toàn bộ bài thơ là những chiếc xe không kính trần trụi, xây xước, méo mó, không kính, không đèn không mui vẫn ung dung băng băng trên tuyến đường Trường Sơn chở quân trang quân bị vào chiến trường.Viết về chiếc xe để thông qua đó tác giả muốn nói về những chiến sĩ lái xe trường sơn: rất ung dung, lạc quan, yêu đời, dũng cảm, gan dạ, coi thường khó khăn gian khổ, coi cái chết nhẹ tựa lông hồng.
3. TUẦN 11: TIẾT 51+52 Huy CËn
4. Tiết 51+52: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ- Huy Cận I.Đọc và tìm hiểu chung: 1.Tác giả: - Huy cận( 1919- 2005), tên đầy đủ là Cù Huy Cận, quê làng Ân Phú, huyện Vụ Quảng, tỉnh Hà Tĩnh. - Là nhà thơ nổi tiếng trong PT “Thơ Mới” với tập thơ “Lửa thiêng”. - Phong cách: Thơ ông thường viết về thiên nhiên vũ trụ. -Trước CM,ông là thi sĩ xuất sắc với tập thơ “lửa thiêng”. Giai đoạn này thơ ông thường nhuốm nỗi buồn sầu(Ví dụ bài thơ ”Tràng giang”). - Từ sau CM, thơ HC đã tràn đầy niềm vui, niềm tin yêu vào cuộc sống mới.Bài thơ ? Em hãy nêu “ĐTĐC” là một ví dụ. những hiểu biết -Ông được nhà nước tặng giải thưởng HCM của mình về tác về VHNT năm 1996. - Tác phẩm chính: “ Trời mỗi ngày lại giả? sáng”, “Đất nở hoa”, “Bài thơ cuộc đời”
5. Tiết 51+52: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ- Huy Cận I.Đọc và tìm hiểu chung: 1.Tác giả Cá nhụ cá chim cùng cá đé, 2.Tác phẩm Cá song lấp lánh đuốc đen hồng, Cái đuôi em quẫy trăng vàng choé, a- Đọc và tìm hiểu chú thích. Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long. *Đọc: Mặt trời xuống biển như hòn lửa Ta hát bài ca gọi cá vào, Sóng đã cài then, đêm sập cửa. Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao, Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi, Biển cho ta cá như lòng mẹ, Câu hát căng buồm cùng gió khơi. Nuôi lớn đời ta tự buổi nào. Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng, Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng, Cá thu biển Đông như đoàn thoi Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng, Vảy bạc đuôi vàng loé rạng đông, Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng. Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng. Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi! Câu hát căng buồm với gió khơi, Thuyền ta lái gió với buồm trăng Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời. Lướt giữa mây cao với biển bằng, Mặt trời đội biển nhô màu mới Ra đậu dặm xa dò bụng biển, Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi. Dàn đan thế trận lưới vây giăng.
6. Từ ngữ Hình ảnh Giải thích Cá bạc Loài cá cùng họ với cá thu, thân và má có vẩy nhỏ, màu trắng nhạt. Cá thu Loài cá biển sống ở tầng mặt nước, thân dẹt hình thoi. Cá chim Loài cá mình dẹt, vẩy lớn. Sống ở gần bờ, thân dày và dài, có nhiều vạch dọc Cá song thân hoặc các chấm tròn màu đen và hồng Cá nhụ Thân dài, hơi dẹt. Cá đé Còn gọi là cá bẹ, cùng họ với cá chích nhưng lớn hơn.
7. Tiết 51+52: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ- Huy Cận I.Đọc và tìm hiểu chung: -Xuất xứ: Rút trong tập “Trời mỗi ngày lại sáng” 1.Tác giả -Hoàn cảnh sáng tác: Viết năm 1958, khi miền Bắc 2.Tác phẩm nước ta đang tiến lên xây dựng CNXH với không khí a- Đọc và tìm hiểu chú thích. hào hứng phấn chấn. Bài thơ ra đời trong chuyến nhà *Đọc: thơ đi thực tế tại vùng mỏ Quảng Ninh. *Tìm hiểu chú thích -Thể thơ: 7 chữ, gieo vần linh hoạt. b- Tìm hiểu chung về tác phẩm -Phương thức biểu đạt: Biểu cảm+miêu tả+ tư sự. *Xuất xứ: -Bố cục: 3 phần *Hoàn cảnh sáng tác: + Phần 1: Khổ 1,2: cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá. *Thể thơ: +Phần 2: Khổ 3,4,5,6: Cảnh đánh cá đêm trên biển. *Phương thức biểu đạt: +Phần 3: Khổ 7: Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về. * Bố cục: => Bài thơ có bố cục theo hành trình của một chuyến ra khơi của đoàn thuyền đánh cá và có sự ? Em có nhận xét kết hợp cả về thời gian và k gian: gì về bố cục của +Thời gian: Theo nhịp tuần hoàn của vũ trụ: bài thơ? Hoàng hôn->đêm->bình minh.và cũng là hoạt ????? ?Bài? NêuBàithơ?thơđươc Nêucóchia động của đoàn thuyền đánh cá ra khơi rồi trở về. ? Bài thơ được làm?xuất?phươngBàimấyxứthơphầncủathứcđược? Nêu + Không gian: Rộng lớn , bát ngát từ : Cảnh mặt viết theo thể thơ nộibiểusángdungđạttácnhư chínhtrongthếcủa trời lặn-> Cảnh đêm có trăng,sao mọc-> bình bài thơnào?? ? hoàntừngcảnhnàophần? nào?? minh lên.
8. Tiết 51+52: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ- Huy Cận I- Đọc và tìm hiểu chung ? Đoàn thuyền ra II- Phân tích khơi đánh cá trong 1- Cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá. khung cảnh thiên a- Khung cảnh thiên nhiên: nhiên ntn? Mặt trời xuống biển như hòn lửa Sóng đã cài then đêm sập cửa. -Nghệ thuật: + So sánh: Mặt trời- hòn lửa + Nhân hóa: Sóng – cài then, đêm – sập cửa + Động từ mạnh: cài, sập-> diễn tả hành động nhanh., mạnh. Kết hợp với sự liên tưởng tưởng tượng. => Thiên nhiên hùng vĩ, tráng lệ, huy hoàng đã đi vào thời khắc chuyển giao giữa ngày và đêm. Và thời khắc này diễn ra rất nhanh chóng. Biển trời,vũ trụ như một ngôi nhà lớn, mới đó còn rất rực rỡ mà giờ???cửa? Những Miêuđã đóngtảbiệnkhung, thenpháp đã cài đó là dấu hiệu của mộtcảnhngàynghệthiênchấmthuâtnhiêndứtấy, vũkhicótrụ đi vào trạng thái nghỉ ngơiđoàn. tácthuyềndụng ralàmkhơinổi, tác giảbậtsử NDdụng gìbiện? pháp nghệ thuật gì?
9. Tiết 51+52: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ- Huy Cận I- Đọc và tìm hiểu chung II- Phân tích 1- Cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá. a- Khung cảnh thiên nhiên: b- Hình ảnh đoàn thuyền: Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi =>Cụm từ " lại ra khơi" diễn tả hoạt động thường xuyên, liên tiếp diễn ra của đoàn thuyền trong thế tương phản với sự nghỉ ngơi của vũ trụ .Hơn nữa cum từ này cho ta thấy đoàn thuyền không phải ra khơi lần đầu .Nó đã ra khơi và bây giờ lại ra khơi. ? Giữa khung cảnh thiên =>Đánh cá là công việc hết sức vất vả , không nhiên ấy, đoàn thuyền giống những công việc lao động khác nó được đánh cá hiện lên ntn?Tìm làm trong đêm . Bởi đây là thời điểm mọi vật câu thơ thể hiện? đều đi vào trạng thái nghỉ ngơi, con người sau? Cụm từ " lại ? Sự tương một ngày lao động vất vả trở về sum họp cùngra khơi "diễn tả này nói gì về gia đình. điều gì?? việc đánh
10. Tiết 51+52: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ- Huy Cận I- Đọc và tìm hiểu chung II- Phân tích 1- Cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá. a- Khung cảnh thiên nhiên: b- Hình ảnh đoàn thuyền: * Tâm thế ngư dân: Câu hát căng buồm cùng gió khơi. -> Khí thế hào hứng, phấn chấn, khẩn trương, thể hiện niềm lạc quan ,tin tưởng vào chuyến đi biển của người lao động. * Câu hát ra khơi: Hát rằng cá bạc biển Đông lặng ? ? Chữ "căng" , chữ Cá thu biển Đông như đoàn thoi ? Miêu"cùngtả"tiếng nối bahátsựravậtkhơi Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng ?Tâm thế của của:người câu hátlao, buồmđộng,tác giógiả Đến dệt lưới ta đoàn cá ơi! ? Vậyngườicâu hátngưra khơidân đãkhơisử dụngđã giúpnhữngem cảmbiện của người lao động Nghệ thuật: nhậnphápđượcđượcnghệdiễnthuậtđiềutảgìgìbằngvề? + Liệt kê: cá bạc, cá thu. đượckhí câuthếdiễncủathơtảngườintnnào?? + So sánh : cá thu – con thoi dệt vải, biển- tấm vải ngư dân? lớn. + Nhân hóa, cầu khiến: Đàn cá dệt nên tấm lưới của người dân chài, tiếng gọi cá vào lưới.
11. Tiết 51+52: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ- Huy Cận I- Đọc và tìm hiểu chung II- Phân tích 1- Cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá. a- Khung cảnh thiên nhiên: b- Hình ảnh đoàn thuyền: * Tâm thế ngư dân: Câu hát căng buồm cùng gió khơi. -> Khí thế hào hứng, phấn chấn, khẩn trương, niềm lạc quan tin tưởng vào chuyến đi biển của người lao động. * Câu hát ra khơi: Hát rằng cá ơi! Nghệ thuật: + Liệt kê: cá bạc, cá thu. + So sánh : cá thu – con thoi dệt vải, biển- tấm vải lớn. ? Vậy câu hát ra + Nhân hóa, cầu khiến: Đàn cá dệt nên tấm lưới của người khơi có ý nghĩa dân chài, tiếng gọi cá vào lưới. gì? -> Tiếng hát diễn tả niềm yêu đời, yêu lao động, yêu cuộc sống tự do. Đó là tiếng hát cầu mong sự may mắn trong chuyến đi biển.
12. Tiết 51+52: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ- Huy Cận I- Đọc và tìm hiểu chung => 2 đoạn thơ đầu đã giúp II- Phân tích người đọc cảm nhận được 1- Cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá. vùng biển nước ta không chỉ a- Khung cảnh thiên nhiên: có vẻ đẹp tự nhiên lung linh huyền ảo, kì vĩ, tráng lệ mà b- Hình ảnh đoàn thuyền: còn rất giàu tài nguyên thiên * Tâm thế ngư dân: nhiên. Câu hát căng buồm cùng gió khơi. * Thái độ: + Yêu mến, tự -> Khí thế hào hứng, phấn chấn, khẩn trương, hào,tôn trọng. niềm lạc quan tin tưởng vào chuyến đi biển của + Có ý thức bảo vệ môi trường người lao động. biển trong lành. * Câu hát ra khơi: + Biết đấu tranh chống lại mọi Hát rằng cá ơi! hành vi xâm phạm chủ quyền Nghệ thuật: ? Qua 2 khổ thơ biển đảo của dân tộc. + Liệt kê: cá bạc, cá thu. trên? Từ, giúpđó chúngem cảmta + So sánh : cá thu – con thoi dệt vải, biển- tấm vải lớn. nhậncânđượccó tháiđiềuđộ gìgì, + Nhân hóa, cầu khiến: Đàn cá dệt nên tấm lưới của người vềtìnhvẻ đẹpcảmcủagì đốithiênvới dân chài, tiếng gọi cá vào lưới. nhiênvùng, biểnbiểncảcủacủaquê quê hương đất -> Tiếng hát diễn tả niềm yêu đời, yêu lao động, yêu cuộc hương? nước ta? sống tự do. Đó là tiếng hát cầu mong sự may mắn trong chuyến đi biển.
13. Tiết 51+52: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ- Huy Cận Củng cố Câu 1: Chọn đáp án đúng nhất cho câu hỏi sau: Bµi th¬ “§oµn thuyÒn ®¸nh c¸” ra ®êi trong hoµn c¶nh nµo? A. Tríc C¸ch m¹ng th¸ng 8. B. Trong chuyÕn ®i thùc tÕ cña Huy CËn vÒ vïng má Qu¶ng Ninh gi÷a n¨m 1958. C. Trong thêi k× kh¸ng chiÕn chèng MÜ. D. Sau n¨m 1975 khi ®Êt níc ®îc gi¶i phãng. Câu 2: NhËn xÐt sau ®©y ®óng hay sai: “Qua hai khæ th¬ ®Çu bµi “§oµn thuyÒn ®¸nh c¸” cho ta thÊy sù gÇn gòi, g¾n bã gi÷a con ngêi vµ thiªn nhiªn biÓn c¶. BiÓn ®ªm vèn mªnh m«ng, bÝ hiÓm trë nªn gÇn gòi Êm ¸p nh mét ng«i nhµ lín.” A. §úng B. Sai
14. - Học thuộc lòng bài thơ - Soạn tiếp phần 2 - bài thơ Đoàn thuyền đánh cá (Huy Cận) - Phân tích cảnh đánh cá và cảnh biển đêm. - Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về trong bình minh