Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 29: Văn bản "Cảnh ngày xuân" - Đỗ Thanh Tuấn

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 29: Văn bản "Cảnh ngày xuân" - Đỗ Thanh Tuấn

1. Giáo viên soạn: Đỗ Thanh Tuấn. THCS Nguyễn Thái Bình
2. TUẦN 5 Tiết 29 CẢNH NGÀY XUÂN ( Trích “Truyện Kiều” của Nguyễn Du) I/ Giới thiệu đoạn trích: 1/Vị trí :Nằm ở phần đầu tác phẩm sau đoạn gợi tả vẻ đẹp của chị em Thúy Kiều. 2/ Đại ý:Tả cảnh ngày xuân trong tiết thanh minh và cảnh hai chị em Kiều đi chơi xuân. II/ Đọc- hiểu văn bản: * Đoạn trích được miêu tả theo trình tự nào? → Theo trình tự không gian và thời gian. * Theo trình tự trên em hãy cho biết bố cục của đoạn trích? Nội dung chính của từng phần? 4 câu đầu → khung cảnh ngày xuân. Gồm 8 câu tiếp →Cảnh lễ hội. 3phần 6 câu cuối: →cảnh trở về.
3. TUẦN Tiết 29 CẢNH NGÀY XUÂN (Trích “ Truyện kiều” của Nguyễn Du) I/ Giới thiệu đoạn trích: 1/ Vị trí: 2/ Đại ý : II/ Đọc – hiểu văn bản III/ Phân tích: 1/ Khung cảnh mùa xuân: Ngày xuân con én đưa thoi Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi Cỏ non xanh tận chân trời Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
4. Ngày xuân con én đưa thoi Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi * Em hãy tìm những từ ngữ nói đến thời gian ở hai câu thơ đầu? → Thiều quang chín chục, ngoài sáu mươi * Thời gian trôi qua một cách như thế nào? → Thời gian trôi qua rất nhanh. * Thời gian trôi qua nhanh được thể hiện ở từ ngữ nào? → Con én đưa thoi
5. Cỏ non xanh Cành lê trắng * Quan sát các bức tranh trên em hãy cho biết tác giả miêu tả cảnh ngày xuân qua những hình ảnh nào?
6. * Em có nhận xét gì về không gian qua hai bức tranh?→ Không gian khoáng đạt * Hình ảnh cành lê trắng điểm bông hoa khiến cho màu sắc mùa xuân như thế nào? → Màu sắc hài hòa * Qua phân tích, em có nhận xét gì về khung cảnh mùa xuân? →Không gian khoáng đạt, cảnh mùa xuân dạt dào sức sống - một bức tranh xuân màu sắc hài hòa.
7. TUẦN Tiết 29 CẢNH NGÀY XUÂN (Trích “ Truyện kiều” của Nguyễn Du) I/ Giới thiệu đoạn trích: 1/ Vị trí: 2/ Đại ý : II/ Đọc – hiểu văn bản. III/ Phân tích: 1/ Khung cảnh mùa xuân: Không gian khoáng đạt, màu sắc hài hòa cho ta thấy cảnh mùa xuân dạt dào sức sống.
8. 2/ Cảnh lễ hội trong tiết thanh minh: Thanh minh trong tiết tháng ba Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh Gần xa nô nức yến anh Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân Dập dìu tài tử giai nhân Ngựa xe như nước, áo quần như nêm Ngổn ngang gò đống kéo lên Thoi vàng- vó rắc, tro tiền-giấy bay.
9. Các bức tranh trên thể hiện điều gì?
10. Thanh minh trong tiết tháng ba Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh Gần xa nô nức yến anh Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân * Trong tiết thanh minh có những hoạt động lễ hội nào? → Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh. * Em hiểu thế nào là tảo mộ, thế nào là đạp thanh? →Tảo mộ là dọn dẹp, thắp hương phần mộ người thân → Đạp thanh là chơi xuân ở chốn đồng quê. * Hãy tìm từ ngữ miêu tả cảnh lễ hội Gần xa,nô nức. * Những từ này thuộc từ loại nào? Và gợi lên điều gì? →Hai từ trên thuộc tính từ gợi tâm trạng rộn ràng,náo nức.
11. Dập dìu tài tử giai nhân Ngựa xe như nước, áo quần như nêm Ngổn ngang gò đống kéo lên Thoi vàng- vó rắc, tro tiền-giấy bay. * Hình ảnh con người trong lễ hội được tác giả miêu tả như thế nào? → Dập dìut ài tử giai nhân * “ Dập dìu”thuộc từ loại nào? Có tác dụng gì? → Thuộc từ láy, tả đám đông * “tài tử, giai nhân” là từ loại nào? →Thuộc danh từ,từ mượn Hán Việt, ẩn dụ
12. * Câu thơ “ Dập dìu tài tử giai nhân” miêu tả cảnh người đi lễ hội như thế nào? →Miêu tả cảnh người đi lễ hội rất nhiều, rất đông đúc. * Đông đến mức như thế nào? → Ngựa xe như nước, áo quần như nêm. *Câu thơ có dùng nghệ thuật gì ? Và tác dụng của nó? →Nghệ thuật so sánh gợi sự đông đúc của ngựa xe và người đi lễ hội chật như nêm. * Hòa vào không khí đó thì việc chuẩn bị của mọi người đi dự lễ hội như thế nào? → Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân. * Từ “ sắm sửa” thuộc từ loại nào? Ý nói lên điều gì? →Thuộc động từ → nói lên sự náo nhiệt của lễ hội.
13. * Em có nhận xét gì về từ ngữ được sử dụng ở phần miêu tả cảnh lễ hội? → Từ ngữ gợi tả *Qua phân tích em có nhận xét gì về cảnh lễ hội ? → Cảnh lễ hội đông vui, nhộn nhịp gợi nhớ truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc.
14. TUẦN Tiết 29 CẢNH NGÀY XUÂN (Trích “ Truyện kiều” của Nguyễn Du) I/ Giới thiệu đoạn trích: 1/ Vị trí: 2/ Đại ý : II/ Đọc – hiểu văn bản III/ Phân tích: 1/ Khung cảnh mùa xuân: 2/ Cảnh lễ hội trong tiết thanh minh: Cảnh lễ hội đông vui, nhộn nhịp gợi nhớ truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc.
15. Câu hỏi trắc nghiệm Trong đoạn miêu tả cảnh đông đúc, náo nhiệt của lễ hội tác giả đã sử dụng nghệ thuật nào? a. Từ láy, ẩn dụ, hoán dụ b. Ẩn dụ, từ mượn, từ láy c. So sánh, hoán dụ, nhân hóa d. Từ mượn, so sánh, từ láy, ẩn dụ
16. 3/ Cảnh chị em Kiều du xuân trở về: . Tà tà bóng ngả về tây, Chị em thơ thẩn dan tay ra về. Bước lần theo ngọn tiểu khê Lần xem phong cảnh, có bề thanh thanh Nao nao dòng nước uốn quanh. Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang. * Hai chị em Kiều trở về vào thời gian nào? →Chị em Kiều trở về lúc trời đã về chiều * Điều đó được thể hiện qua câu thơ nào? →Tà tà bóng ngả về tây * “Tà tà thuộc từ loại nào? Tác dụng của nó? → Từ láy -> ý nói chiều đang chầm chậm xuống * Tìm trong đoạn thơ một số từ láy như từ” tà tà”
17. → Nao nao, nho nhỏ, thơ thẩn,thanh thanh * Các từ láy này có tác dụng gì? → Tả tâm trạng bâng khuâng, tiếc nuối
18. * Qua quan sát hai bức tranh, em thấy cảnh chiều xuân bây giờ như thế nào? → Cảnh chiều xuân buồn * Tại sao cảnh chiều xuân lại buồn? →Nó ảnh hưởng bởi tâm trạng nhân vật
19. * Em có nhận xét gì về bút pháp tả cảnh ở đây? → Tả cảnh ngụ tình. * Vậy cảnh thiên nhiên và con người ở đoạn thơ cuối hiện lên như thế nào? → Với bút pháp tả cảnh ngụ tình ta thấy cảnh ngày xuân nhạt dần, gợi lên tâm trạng tiếc nuối, bâng khuâng đượm buồn.
20. TUẦN Tiết 29 CẢNH NGÀY XUÂN (Trích “ Truyện kiều” của Nguyễn Du) I/ Giới thiệu đoạn trích: 1/ Vị trí: 2/ Đại ý : II/ Đọc – hiểu văn bản III/ Phân tích: 1/ Khung cảnh mùa xuân: 2/ Cảnh lễ hội trong tiết thanh minh: 3/ Cảnh chị em Kiều du xuân trở về: Với bút pháp tả cảnh ngụ tình cho thấy cảnh ngày xuân nhạt dần, gợi tâm trạng nuối tiếc, bâng khuâng.
21. * Trong đoạn trích “Cảnh ngày xuân” tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì? →Dùng từ ngữ linh hoạt, kết hợp yếu tố tự sự miêu tả, bút pháp tả cảnh ngụ tình, một số từ loại đặc sắc, biện pháp tu từ, * Toàn bộ đoạn trích nói lên điều gì? Tình cảm của nhà thơ trước cảnh ngày xuân? → Bức tranh thiên nhiên lễ hội ngày xuân tươi đẹp trong sáng , thể hiện tấm lòng yêu mến, gắn bó với thiên nhiên của tác giả
22. TUẦN Tiết 29 CẢNH NGÀY XUÂN (Trích “ Truyện kiều” của Nguyễn Du) I/ Giới thiệu đoạn trích: 1/ Vị trí: 2/ Đại ý : II/ Đọc – hiểu văn bản III/ Phân tích: 1/ Khung cảnh mùa xuân: 2/ Cảnh lễ hội trong tiết thanh minh: 3/ Cảnh chị em Kiều du xuân trở về: IV/ Tổng kết: 1.Nghệ thuật:tả cảnh thiên nhiên đặc sắc, bằng bút pháp tả, gợi, kết hợp yếu tố tự sự, miêu tả, biểu cảm.
23. 2. Nội dung: Bức tranh thiên nhiên lễ hội ngày xuân tươi đẹp trong sáng, thể hiện tấm lòng yêu mến gắn bó với thiên nhiên của tác giả.
24. Câu hỏi trắc nghiệm Chọn câu trả lời đúng Câu 1: Đặc điểm của nghệ thuật tả cảnh ngụ tình là? a. Biểu đạt sắc thái cảnh vật để bộc lộ tâm trạng con người. b. Miêu tả tâm trạng con người để biểu đạt sắc thái cảnh vật. c. Miêu tả cảnh thiên nhiên và con người. d. Cả a,b,c đều đúng
25. Câu hỏi trắc nghiệm Chọn câu trả lời đúng Câu 2: Đoạn trích tả cảnh lễ hội mùa xuân diễn ra ở thời điểm nào? a. Đầu mùa xuân b. Giữa mùa xuân c. Cuối mùa xuân
26. * Quan đoạn trích ,em hãy cho biết tình cảm của mình đối với quê đất nước.