Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Bài: Đi bộ ngao du

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Bài: Đi bộ ngao du

1. KIEÅM TRA BAØI CUÕ Em haõy trình baøy ngheä thuaät ñaëc saéc vaø noäi dung cuûa vaên baûn “Thueá maùu” cuûa Nguyeãn AÙi Quoác? TRAÛ LÔØI Baèng nhöõng tö lieäu phong phuù, xaùc thöïc, baèng ngoøi buùt traøo phuùng , saéc saûo, ñoaïn trính “Thueá maùu” coù nhieàu hình aûnh giaøu giaù trò bieåu caûm, coù gioïng ñieäu vöøa ñanh theùp, vöøa mæa mai, chua chaùt. Nguyeãn Aùi Quoác ñaõ vaïch traàn baûn chaát xaûo traù, taøn nhaãn cuûa chính quyeàn thöïc daân, ñeá quoác ñaõ bieán ngöôøi daân ngheøo khoå ôû caùc thuoäc ñòa thaønh vaät hi sinh ñeå phuïc vuï cho lôïi ích cuûa chuùng trong cuoäc chieán tranh taøn khoác. 1
2. TiÕt 109 - V¨n b¶n: §I Bé NGAO DU (J.Ru-x«, £-min hay VÒ gi¸o dôc) 1 2
3. Em hiểu gì về cuộc đời và ? sự nghiệp của tác giả - Ru-xoâ (1712-1778) laø nhaø vaên, nhaø trieát hoïc, nhaø hoaït ñoäng xaõ hoäi Phaùp. Jean-Jacques Rousseau ( 1712-1778) 3
4. Th¸p Eiffel 4
5. - Gi¨ng Gi¾c Ru-x« (1712-1778) Ông mồ côi mẹ từ sớm, cha là thợ đồng hồ. Thời thơ ấu, ông chỉ được đi học 2 năm, từ năm 12 đến năm 14 tuổi, sau đó chuyển sang học nghề thợ chạm, bị chủ xưởng chửi mắng, đánh đập, nên bỏ đi tìm cuộc sống tự do, ông phải lang thang, phiêu bạt nhiều nơi, làm nhiều nghề. Nhờ thông minh, biết tự học và sáng tạo ông đã nổi tiếng với khoảng 10 tác phẩm kịch, tiểu thuyết, luận văn, triết học. Ru xô là người khao khát tự do ông đã từng lên án xã hội phong kiến Pháp thế kỉ XVIII làm cho con người nô lệ và khổ cực. Chính vì vậy ông bị truy nã khắp nơi. Quan điểm triết học của ông rất tiến bộ: Đề cao con người, đấu tranh cho nền dân chủ, tự do, lên án xã hội đương thời đã chà đạp, nô dịch và làm tha hoá con người. Hơn 10 năm sau khi Ru-xô qua đời, ông được táng tại điện Păng-tê-ông, nơi dành cho những danh nhân vĩ đại nước Pháp. 5
6. MOÄT SOÁ SAÙNG TAÙC CHÍNH, NỔI TIẾNG CỦA RU-XÔ Giuy – li hay LuËn v¨n khoa häc vµ LuËn vÒ sù bÊt b×nh nµng Hª-l« i-d« míi nghÖ thuËt(1750). ®¼ng (1755) (tiÓu thuyÕt 1761). 6
7. MOÄT SOÁ SAÙNG TAÙC CHÍNH, NỔI TIẾNG CỦA RU-XÔ Nh÷ng m¬ méng cña ngêi d¹o £-min hay vÒ gi¸o dôc ch¬i c« ®éc (1772- 1778) (tiÓu thuyÕt :1762) 7
8. Haõy neâu noäi dung chính cuûa ñoaïn trích “EÂ-min hay veà giaùo duïc”vaø vò trí cuûa noù? - Nội dung: Đề cập đến việc giáo dục một em bé từ lúc nhỏ cho đến lúc trưởng thành, được nuôi dưỡng trong cuộc sống tự nhiên, trong môi trường dân chủ và tự do nên nhân cách, trí tuệ và thể lực ngày một phát triển tốt đẹp. Nhà văn tưởng tượng em bé đó có tên là Ê-min, và thầy giáo dạy Ê-min chính là tác giả. - “Đi bộ ngao du” trích từ quyển V khi Ê-min đã khôn lớn trưởng thành. 8
9. Haõy giaûi thích nghóa cuûa caùc töø sau: * Ngao du : Đi d¹o ch¬i ®ã ®©y * Tham quan: Đi đến nơi nào đó để xem xét, mở mang hiểu biết. * Phu tr¹m: Ngêi ®iÒu khiÓn xe ngùa chạy từng trạm đường. 9
10. - Tác phẩm chia làm 5 quyển tương ứng với 5 giai đoạn: - Giai ®o¹n 1: Tõ lóc em bé ra ®êi ®Õn 3 tuæi (nhiệm vụ là giáo dục làm sao cho cơ thể em bé được phát triển theo tự nhiên). - Giai ®o¹n 2: Tõ 4 tuæi ®Õn 12 tuæi( Nhiệm vụ giáo dục cho Ê-min một số nhận thức bước đầu). - Giai ®o¹n 3: Tõ 13 tuæi ®Õn 15 tuæi( Trang bị cho Ê-min một số kiến thức khoa học hữu ích từ thực tiễn và thiên nhiên). - Giai ®o¹n 4: Tõ 16 tuæi ®Õn 20 tuæi ( Êmin được giáo dục về đạo đức và tôn giáo) - Giai ®o¹n 5: Ê-min đã trưởng thành ( Êmin đi du lịch 2 năm để cho đạo đức và nghị lực được thử thách) ➔ Tác phẩm là đỉnh cao triết học của Ru-xô. 10
11. 2. Tác phẩm: Đoạn 1: (Tõ ®Çu -> “nghØ ng¬i”) §i bé ngao du ta hoàn toàn Bố cục - thể loại: được tù do. Đoạn 2: ➢ Bố cục: (TiÕp theo -> “tèt h¬n”) 3 đoạn – 3 luËn ®iÓm §i bé ngao du - më mang tri thøc. Đoạn 3: (PhÇn cßn l¹i) §i bé ngao du có lợi cho søc ➢ Thể loại: kháe vµ tinh thÇn. 11
12. Trật tự sắp xếp 3 luận điểm Luận điểm 1 §i bé ngao du ta hoàn toàn Tính chất của hoạt động được tự do. Luận điểm 2 Mục đích của hoạt động §i bé ngao du - më mang tri thøc. Luận điểm 3 §i bé ngao du có lợi cho søc Tác dụng của hoạt động kháe vµ tinh thÇn. 12
13. -Ta ưa đi lúc nào thì đi, ta thích dừng lúc nào thì dừng. - Ta muốn hoạt động nhiều, ít là tuỳ: - Ta quan sát, ta quay phải, ta sang trái, ta xem xét, ta dừng lại mọi khía cạnh - Tôi nhìn dòng sông, khu rừng, hang động, tham quan, mỏ đá, khoáng sản - Tôi thích, lưu lại; chán, tôi bỏ đi. - Tôi chẳng phụ thuộc ngựa, phu trạm và chỉ phụ thuộc vào bản thân tôi. - Tôi hưởng thụ tất cả sự tự do 13
14. §i bé ngao du thó vÞ h¬n ®i ngùa: * “ TaTa ưa ®i lóc nµo th× ®i, tata thÝch dõng lóc nµo th× dõng, tata muèn ho¹t ®éng nhiÒu Ýt thÕ nµo lµ tïy. TaTa quan s¸t kh¾p n¬i, tata quay sang ph¶i, sang tr¸i; tata xem xÐt tÊt c¶ nh÷ng g× thÊy hay hay; tata dõng l¹i ë tÊt c¶ mäi khÝa c¹nh ”. *§i bé ngao du rÊt thó vÞ: ưa th× Ta => §i bé phï hîp víi bÊt (lÝ luËn) thÝch th× cø ai cã nhu cÇu ngao du. muèn tïy 14
15. §i bé ngao du thó vÞ h¬n ®i ngùa: * “ T«iT«i nh×n thÊy mét dßng s«ng , t«i ®i men theo s«ng; mét khu rõng rËm , t«it«i ®i vµo díi bãng c©y; mét hang ®éng , t«i ®Õn tham quan; mét má ®¸ , t«i xem xÐt c¸c kho¸ng s¶n ®i men ®i vµo T«i nh×n ®Õn tham quan xem xÐt => ThÓ hiÖn sù tr¶i nghiÖm cña c¸ nh©n vÒ mét thÕ giíi réng lín phong phó vµ bÝ Èn. 15
16. *Nh÷ng khã kh¨n gÆp ph¶i vµ ph¬ng ¸n kh¾c phôc :  Nh÷ng trë ng¹i Ph ¬ng ¸n kh¾c phôc Thêi tiÕt xÊu §i ngùa Ch¸n T×m nh ÷ng thø ®Ó gi¶i trÝ MÖt VËn ®éng hai c¸nh tay “T«i” vµ “Em” (£-min) cã thÓ kh¾c phôc nh÷ng trë ng¹i ngÉu nhiªn. 17
17. Trong đoạn văn tác - Tác giả dùng hai đại từ nhân giả đã dùng những xưng ngôi thứ nhất “ta” và “tôi”. ngôi nhân xưng nào? - Tác giả xưng “ta” khi trình bày lý luận chung. Khi nào thì xưng là ta, khi nào - Tác giả xưng “tôi” khi nói về thì xưng là tôi? những cảm nhận về cuộc sống từng trải của riêng ông. - Làm cho giọng văn thay đổi, lúc thì tranh biện, lúc thì tâm sự. Việc tác giả thay đổi cách xưng hô linh - Nhờ sự xen kẽ giữa lý luận trừu hoạt như vậy nhằm tượng và những trải nghiệm của cá mục đích gì? nhân tác giả nên bài văn nghị luận không khô khan mà rất sinh động. 18
18. Trong đoạn văn tác giả dùng - Nhiều câu trần thuật để kể được nhiều những kiểu câu điều thú vị của việc đi bộ ngao du. gì? Tác dụng? Ngoài việc dùng nhiều kiểu câu trần thuật, thay đổi ngôi kể, trong đoạn văn tác giả còn sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì khác? Nêu dẫn chứng minh hoạ? - Liệt kê, lặp cấu trúc cú pháp, nhiều động từ chỉ hoạt động của con người. 19
19. C©u hái :Em cã nhËn xÐt g× vÒ khung c¶nh thiªn nhiªn Vµ con ngêi ®îc thÓ hiÖn qua bøc tranh? Em cã nhËn xÐt g× vÒ khung c¶nh thiªn nhiªn vµ con ngêi ®îc thÓ hiÖn qua bøc tranh? Bức tranh phù hợp với đoạn nào của văn bản? 20
20. Đi bộ ngao du được hoàn toàn tự do Hoàn Quan Chẳng Hưởng Được toàn sát, phụ tất cả sự giải trí, được tự tham thuộc tự do. được do, thoải quan vào ai. làm việc. mái. mọi nơi. 21
21. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ -Nắm chắc hệ thống luận điểm - Chuẩn bị phần 2-3 1 22
22. Ta ưa đi lúc nào thì đi,dừng lúc nào thì dừng, ta muốn hành động nhiều ít thế nào là tuỳ Ta quan sát khắp nơi; ta quay phải, trái; ta xem xét tất cả những gì thấy hay hay; ở mọi khía cạnh Thấy sông ư, tôi đi men theo sông; rừng rậm ư, tôi đi vào ; một hang động ư, tôi đến tham quan; một mỏ đá ư, tôi xem xét khoáng sản. Tôi thích , tôi lưu lại. Tôi thấychán, tôi bỏ đi luôn Tôi chẳng phụ thuộc vào những con ngựa hay gã phu trạm , Chỉ phụ thuộc vào bản thân tôi. Tôi chẳng cần chọn lối đi có sẵn hay con đường thuận tiện; tôi đi qua bất cứ nơi nào ; tôi xem tất cả Nếu tôi mệt Nhưng Ê-min Lí lẽ và dẫn chứng phong phú, quen thuộc thông qua các kiểu câu trần thuật. Các phép liệt kê, điệp từ, lặp cấu trúc ngữ pháp, các động từ chỉ hoạt động của con người. Trong đó có nhiều1 lí lẽ và dẫn chứng là những trải nghiệm của nhà văn. 23
23. 2. Đi bộ ngao du ta sẽ có dịp trau dồi vốn tri thức : Đọc đoạn văn 2 và cho biết ta sẽ thu nhận được những tri thức về lĩnh vực nào khi đi bộ ngao du? Tri thøc vÒ triÕt Những nhà xem xét những tài nguyên trái häc, khoa häc. triết gia đất phô bày phong phú . Tri thøc vÒ Người yêu mến muốn biết các sản vật n«ng nghiÖp nông nghiệp và cách thức trồng trọt ? Tri thøc vÒ tù Người có chút ít hứng xem xét khoảnh đất, lèn nhiªn häc thú với tự nhiên học đá, hoa lá, hoá thạch ! Phòng sưu tập Phòng sưu tập của Ê-min: phong của vua chúa :có ➢ phú hơn - là cả trái đất, nơi mỗi vật các thứ linh tinh. đều ở đúng chỗ của nó. 24
24. 2. Đi bộ ngao du ta sẽ có dịp trau dồi vốn tri thức : Đi bộ ngao du là đi như Ta- lét, Pla-tôn và Pi-ta-go. Tri thøc vÒ triÕt häc, Những nhà xem xét những tài nguyên trái khoa häc. triết gia đất phô bày phong phú . Tri thøc vÒ n«ng Người yêu mến muốn biết các sản vật nghiÖp nông nghiệp và cách thức trồng trọt ? Tri thøc vÒ tù Người có chút ít hứng thú xem xét khoảnh đất, lèn đá, nhiªn häc với tự nhiên học hoa lá, hoá thạch ! Phòng sưu tập của vua Phòng sưu tập của Ê-min: phong phú hơn - là chúa :có các thứ linh tinh. ➢ cả trái đất, nơi mỗi vật đều ở đúng chỗ của nó. Nhận xét về cách lập luận ở luận điểm 2 của tác giả? Liệt kê hàng loạt lí lẽ, dẫn chứng bằng nhiều kiểu câu khác nhau ; lập luận so sánh kết hợp với tương phản; sắp xếp các luận cứ theo một trật tự hợp lí 25
25. Đi bộ ngao du là đi như Ta- lét, Pla-tôn và Pi-ta-go. Phòng sưu tập của Phòng sưu tập của Ê-min: phong vua chúa: có các ➢ phú hơn - là cả trái đất, nơi mỗi vật thứ linh tinh. đều ở đúng chỗ của nó. CáchCách lập lập luận luận ở luận ở luận điểm điểm 2 có 1 gì giốngCách và lậpkhác luận so với ở luận luận điểmđiểm 21? Dùng nhiều kiểu câu trần thuật, Liệt kê hàng loạt lí lẽ, dẫn chứng thay đổi ngôi kể, liệt kê, lặp cấu bằng nhiều kiểu câu khác nhau; trúc cú pháp, nhiều động từ chỉ lập luận so sánh kết hợp với hoạt động của con người. tương phản; sắp xếp các luận cứ theo một trật tự hợp lí . 26
26. 2. Đi bộ ngao du ta sẽ có dịp trau dồi vốn tri thức : Đi bộ ngao du là đi như Ta- lét, Pla-tôn và Pi-ta-go. Tri thøc vÒ triÕt häc, Những nhà xem xét những tài nguyên trái khoa häc. triết gia đất phô bày phong phú . Tri thøc vÒ n«ng Người yêu mến muốn biết các sản vật nghiÖp nông nghiệp và cách thức trồng trọt ? Tri thøc vÒ tù Người có chút ít hứng thú xem xét khoảnh đất, lèn đá, nhiªn häc với tự nhiên học hoa lá, hoá thạch ! Phòng sưu tập của vua Phòng sưu tập của Ê-min: phong phú hơn - là chúa :có các thứ linh tinh. ➢ cả trái đất, nơi mỗi vật đều ở đúng chỗ của nó. CáchCách lập lập luận luận này ở luậncó hiệu điểm quả 2 cónhư gì thế giống nào và trong khác việc so vớidiễn luận đạt điểmnội dung? 1? Đi bộ ngao du sẽ trau dồi vốn tri thức, mở mang tầm nhìn. Đồng thời tác giả cũng muốn đề cao kiến thức của các nhà khoa học am hiểu kiến thức thực tế. 27
27. 3. Đi bộ ngao du có tác dụng tốt đến sức khoẻ và tinh thần: Hãy chỉ ra phép lập luận được tác giả sử dụng trong luận điểm 3. Chi tiết nào thể hiện điều đó? - Phép lập luận so sánh kết hợp với tương phản. Những người đi bộ: luôn luôn Những kẻ ngồi trong các cỗ xe vui vẻ, khoan khoái,và hài lòng tốt : mơ màng, buồn bã, cáu với tất cả. kỉnh hoặc đau khổ 29
28. 3. Đi bộ ngao du có tác dụng tốt đến sức khoẻ và tinh thần: Ta hân hoan biết bao khi về gần về đến nhà! Ta thích thú biết bao khi lại ngồi vào bàn ăn! Hãy chỉ ra yếu tố biểu cảm trong đoạn văn ? Một bữa cơm đạm bạc mà sao có vẻ ngon lành thế! Ta ngủ ngon giấc biết bao trong một cái giường tồi tàn! 30
29. NhắcĐi lại bộ các ngao luận du điểm trong “Đi bộ ngao du”? 1. Đi bộ ngao du 2. Đi bộ ngao 3. Đi bộ ngao con người du ta sẽ có du tốt cho được tự do dịp trau dồi sức khoẻ và thưởng ngoạn. vốn tri thức. tinh thần. Vì saoRu Ru-xô-xô chọn lại cáchchọn sắp cách xếp sắp như xếp vậy như vì: vậy? Ru-xô rất khát khao kiến thức, cả đời ông phải nỗ lực học tập Vì vậy ông cho rằng tri thức phải được bắt nguồn từ thực tiễn sinh động của thiên thiên. 31
30. Qua văn bản em hiểu gì về con người và tư tưởng, tình cảm của Ru-xô? 32
31. Có ý kiến cho rằng “Đi bộ ngao du” là một văn bản nghị luận sinh động. Theo em có thể dựa vào những căn cứ nào để kết luận đây là bài văn nghị luận sinh động? III. TỔNG KẾT 1. Nghệ thuật: - Thay đổi linh hoạt cách xưng hô, trật tự các luận điểm, luận cứ được sắp xếp hợp lí khiến cho lí luận chung và những trải nghiệm riêng của tác giả luôn phối hợp, bổ sung cho nhau. - Kết hợp nhuần nhuyễn các phương thức biểu đạt: nghị luận, biểu cảm - Sử dụng linh hoạt các kiểu câu - Vận dụng nhiều thao tác lập luận: so sánh, tương phản, liệt kê 33
32. 2. Nội dung: Vì sao có thể nói rằng: xét về nội dung, bài văn nghị luận này cũng rất sinh động? Tác giả nêu lên 3 luận điểm, mỗi luận điểm lại bao gồm nhiều luận cứ, nói về 3 lợi ích của việc đi bộ để khẳng định quan điểm: muốn ngao du thì cần phải đi bộ. 34
33. CỦNG CỐ 1. Luận điểm chính của đoạn văn đầu tiên trong văn bản: “Đi bộ ngao du” là gì ? A Đi bộ ngao du mở mang và trau dồi kiến thức. B Đi bộ ngao du có lợi cho sức khoẻ và tinh thần. C Đi bộ ngao du giúp con người bớt căng thẳng. D Đi bộ ngao du rất thoải mái, chủ động và tự do. 35
34. 2. Để làm sáng rõ luận điểm “Đi bộ ngao du sẽ có dịp trau dồi vốn tri thức” tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì? A Nghệ thuật liệt kê, lặp cấu trúc. Liệt kê hàng loạt lí lẽ, dẫn chứng bằng nhiều kiểu B câu khác nhau; lập luận so sánh kết hợp với tương phản; sắp xếp các luận cứ theo một trật tự hợp lí . C Nghệ thuật phóng đại. D Luận cứ phong phú, lập luận chặt chẽ, rõ ràng. 36
35. 3. Một trong những yếu tố biểu cảm được tác giả sử dụng để làm sáng tỏ luận điểm 3 của bài viết là? Mệt mỏi ư? Ta sẽ nghỉ ngơi. Nhưng Ê-min thì không, A em trẻ, khỏe mà. B Ta thấy mệt mỏi khi phải ngồi trên xe ngựa. Ta ngủ ngon giấc biết bao trong một cái giường C tồi tàn! D Ta cảm thấy khoan khoái vô cùng khi được đi chơi. 37
36. Chuùc caùc thaày coâ giaùo maïnh khoûe! Chuùc caùc con hoïc gioûi! Taïm Bieät ! 38