Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết 75: Câu nghi vấn

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết 75: Câu nghi vấn

1. KiÓm tra bµi cò Dùa vµo kiÕn thøc ®· häc, em h·y x¸c ®Þnh c¸c kiÓu c©u sau: a. BÇu trêi h«m nay thËt trong xanh. -> C©u trÇn thuËt. b. B¹n ®· lµm bµi tËp cha? -> C©u nghi vÊn. c. ChiÕc ¸o nµy ®Ñp qu¸! -> C©u c¶m th¸n. d. B¹n h·y lµm bµi ®i! -> C©u cÇu khiÕn.
2. Ng÷ v¨n TiÕt 75: C©u nghi vÊn I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ aa “ VÎ nghi ng¹i hiÖn ra s¾c chøc n¨ng chÝnh. mÆt, con bÐ hãm hØnh hái mÑ mét c¸ch thiÕt tha: - S¸ng ngµy ngêi ta ®Êm u cã ®au l¾m kh«ng?kh«ng? ChÞ DËu khÏ g¹t níc m¾t: - Kh«ng ®au con ¹! - ThÕ lµm sao u cø khãc m·i mµ kh«ng ¨n khoai ? Hay lµ u th¬ng chóng con ®ãi qu¸?“qu¸?? (Ng« TÊt Tè, T¾t ®Ìn)
3. 2.Ghi nhí * C©u nghi vÊn lµ c©u: - Cã nh÷ng tõ nghi vÊn:(ai, g×, nµo, sao, t¹i sao, ®©u, bao giê, bao nhiªu, µ, , h¶, chø, (cã) kh«ng, (®·) cha ) hoÆc cã tõ hay (nèi c¸c vÕ cã quan hÖ lùa chän). - Cã chøc n¨ng chÝnh lµ dïng ®Ó hái. * Khi viÕt, c©u nghi vÊn kÕt thóc b»ng dÊu chÊm hái.
4. THẢO LUẬN Nhóm I: Đặt câu nghi vấn với các từ: gì, nào, sao, tại sao. Nhóm II: Đặt câu nghi vấn với các từ: đâu, bao giờ, bao nhiêu, Nhóm III: Đặt câu nghi vấn với các từ: bao nhiêu, à, ư, hả, chứ. Nhóm IV: Đặt câu nghi vấn với các từ: (có) không, (đã) chưa, hay ( quan hệ lựa chọn)
5. Ng÷ v¨n TiÕt 75: C©u nghi vÊn Bµi tËp 2: XÐt c¸c c©u sau vµ tr¶ lêi c©u I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ hái. chøc n¨ng chÝnh. a. M×nh ®äc hay t«i ®äc? (Nam Cao, §«i m¾t) b.- EmCã tõ®îc “ thhay“,× cho kÕt anh thóc xin b»ng dÊu HaychÊm lµ hái.em ®Ó lµm tin trong nhµ? - Kh«ng thể thay(Ca “ haydao)“ bằng “hoặc“. c.V ×Hay nÕu t¹i thay sù c©usung sÏ s íngsai ng bçng÷ ph¸p, hoÆc ®trëîc thµnhtr«ng nhc©u×n trÇnvµ «m thuËt Êp víic¸i ý nghÜa hkh¸c×nh hµi h¼n. m¸u mñ cña m×nh mµ mÑ t«i l¹i t¬i ®Ñp nh thuë cßn sung tóc? (Nguyªn Hång, Nh÷ng ngµy th¬ Êu) - C¨n cø vµo ®©u ®Ó x¸c ®Þnh nh÷ng c©u trªn lµ c©u nghi vÊn? - Trong c¸c c©u ®ã, cã thÓ thay tõ hay b»ng tõ hoÆc ®îc kh«ng? V× sao?
6. Ng÷ v¨n TiÕt 75: C©u nghi vÊn I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc * Bµi tËp 1:Trong nh÷ng cÆp c©u sau n¨ng chÝnh. c©u nµo lµ c©u nghi vÊn? C©u nµo kh«ng ph¶i lµ c©u nghi vÊn? V× sao? a1. T¹i sao em §kh«ng¸p ¸n: häc bµi? a2C¸c. c©u:B©y giê th× t«i hiÓu t¹i sao l·o kh«ng+ a1. T¹i muènsao em b¸nkh«ng con häc bµi?chã vµng cña THẢO b1.Ai tr¶ lêi ®îc c©u hái nµy? l·o. + (Nam Cao, L·o H¹c) LUẬN -> Lµ c©u nghi vÊn v×: Cã tõ nghi vÊn, dÊu chÊm b1hái,.Ai dïng tr¶ ®Ó lêi hái. ®îc c©u hái nµy? b2C¸c. c©u:BiÓn nhiÒu khi rÊt ®Ñp, ai còng thÊy+ a2. B©ynh giêthÕ. thi t«i hiÓu t¹i sao l·o kh«ng muèn b¸n con (Vòchã Vµng Tó Nam,cña l·o. BiÓn ®Ñp) + b2. BiÓn nhiÒu khi rÊt ®Ñp, ai còng thÊy nh thÕ. -> Kh«ng ph¶i lµ c©u nghi vÊn v×: C©u a2 cã tõ nghi vÊn “t¹i sao” nhng kÕt cÊu chøa tõ nµy chØ lµm chøc n¨ng bæ ng÷. C©u b2 cã tõ “ai” lµ tõ phiÕm ®Þnh chø kh«ng ph¶i tõ nghi vÊn.
7. Ng÷ v¨n TiÕt 75: C©u nghi vÊn a/ Khăn thương nhớ ai, Khăn rơi xuống đất. Khăn thương nhớ ai, Khăn vắt lên vai. Khăn thương nhớ ai, Khăn chùi nước mắt. ( Ca dao) b/ Ai làm cho bể kia đầy Cho ao kia cạn, cho gầy cò con ( Ca dao) C/ Qua đình ngả nón trông đình Đình bao nhiêu ngói thương mình bấy nhiêu. (Ca dao)
8. Bµi tËp: Mét bÐ g¸i hái mÑ: - ThÕ ai sinh ra cô ngo¹i? - Khæ l¾m! Sao con hái nhiÒu -MÑ ¬i, ai sinh ra con? thÕ? MÑ cêi: BÐ g¸i ngóng nguÈy: - Con ø biÕt th× con míi hái mÑ - MÑ chø cßn ai? chø ? - ThÕ ai sinh ra mÑ? MÑ mØm cêi: - Bµ ngo¹i chø cßn ai? -Trêi sinh ra cô ngo¹i chø cßn - ThÕ ai sinh ra bµ ngo¹i? ai?- ThÕ ai sinh ra trêi? - Cô ngo¹i chø cßn ai? -Con ®i mµ hái trêi Êy! -Trừ câu: “ Con ứ biết thì con mới hỏi mẹ chứ?” ( Câu trần thuật), tất cả các câu còn lại của bé gái đều là câu nghi vấn( vì bé -chưaTrong biết nh nên÷ng hỏi c©u mẹ) kÕt thóc b»ng dÊu chÊm hái: C©u nµo lµ - Trừc©u câu: nghi “Con vÊn? ®i mµ T¹i hái trêisao? Êy!”( Câu cầu khiến), tất cả những câu còn lại của người mẹ đều là câu trần thuật - khẳng định, không phải là câu nghi -vấnC©u ( Câu nµo hỏi kh«ng tu từ) ph¶I lµ c©u nghi vÊn? T¹i sao?
9. Ng÷ v¨n TiÕt 75: C©u nghi vÊn I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng chÝnh. Chó ý: Khi x¸c ®Þnh c©u nghi vÊn cÇn ph©n biÖt tõ nghi vÊn vµ tõ phiÕm ®Þnh, nh÷ng c©u chøa tõ nghi vÊn nhng kh«ng ph¶i lµ c©u nghi vÊn. Do ®ã khi x¸c ®Þnh c©u nghi vÊn cÇn dùa vµo c¶ hai ®Æc ®iÓm h×nh thøc vµ néi dung.
10. Ng÷ v¨n TiÕt 75: C©u nghi vÊn I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng chÝnh. 1. Bµi tËp 1: X¸c ®Þnh c©u nghi vÊn II. LuyÖn tËp. trong nh÷ng ®o¹n trÝch sau. Nh÷ng 1. Bài tập 1 : ®Æc ®iÓm h×nh thøc nµo cho biÕt ®ã lµ c©u nghi vÊn? a. Råi h¾n chØ lu«n vµo mÆt chÞ DËu: - ChÞ khÊt tiÒn su ®Õn chiÒu mai ph¶i kh«ng? §Êy! ChÞ h·y nãi víi «ng cai, ®Ó «ng Êy ra ®×nh kªu víi quan cho! Chø «ng lÝ t«i th× kh«ng cã quyÒn d¸m cho chÞ khÊt mét giê nµo n÷a. (Ng« TÊt Tè, T¾t ®Ìn)
11. Ng÷ v¨n: TiÕt 75: C©u nghi vÊn I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc 1. Bµi tËp 1: n¨ng chÝnh. II. LuyÖn tËp. X¸c ®Þnh c©u nghi vÊn trong 1. Bµi tËp 1 nh÷ng ®o¹n trÝch sau.Nh÷ng ®Æc ®iÓm h×nh thøc nµo cho biÕt ®ã lµ c©u nghi vÊn? b. T¹iT¹i saosao con ngêi l¹i ph¶i khiªm tèn nh thÕ? ?§ã lµ v× cuéc ®êi lµ mét cuéc ®Êu tranh bÊt tËn, mµ tµi nghÖ cña mçi c¸ nh©n tuy lµ quan träng, nh- ng thËt ra ®ã chØ lµ nh÷ng giät níc bÐ nhá gi÷a ®¹i d¬ng bao la. (Theo L©m Ng÷ §êng, Tinh hoa xö thÕ)
12. Ng÷ v¨n TiÕt 75: C©u nghi vÊn §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ 4. Bµi tËp 4: Ph©n biÖt h×nh thøc vµ ý nghÜa cña hai c©u sau: chøc n¨ng chÝnh. a. Anh cã khoÎ kh«ng? - II. LuyÖn tËp. b. Anh ®· khoÎ cha? 1. Bµi tËp 1 - Gièng: Cã tõ nghi vÊn, cuèi c©u 2. Bµi tËp 4 ®Òu cã dÊu chÊm hái, dïng ®Ó hái. - Kh¸c: + H×nh thøc: C©u a: cã - kh«ng? C©u b: ®· - cha? + ý nghÜa: - C©u a: Hái th¨m søc khoÎ b×nh thêng. - C©u b: Hái th¨m søc khoÎ ngêi võa cã vÊn ®Ò vÒ søc khoÎ.
13. Ng÷ v¨n TiÕt 75: C©u nghi vÊn I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ 5. Bµi tËp 5. : H·y cho biÕt sù kh¸c nhau vÒ h×nh thøc vµ ý chøc n¨ng chÝnh. nghÜa cña hai c©u sau: 1II. LuyÖn tËp. a. Bao giê anh ®i Hµ Néi? b. Anh ®i Hµ Néi bao giê? 1. Bµi tËp 1 - Kh¸c: 2.Bµi tËp 4 + H×nh thøc: TrËt tù tõ “bao giê“ trong c©u. 4. Bµi tËp 5 + ý nghÜa: C©u a: Hái vÒ thêi ®iÓm cña mét hµnh ®éng sÏ diÔn ra trong t¬ng lai. C©u b: Hái vÒ thêi ®iÓm cña mét hµnh ®éng ®· diÔn ra trong qu¸ khø.
14. Ng÷ v¨n TiÕt 75: C©u nghi vÊn I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng chÝnh. II. LuyÖn tËp. “ Bµi 6: Cho biÕt hai c©u 1. Bµi tËp 1 nghi vÊn sau ®©y ®óng 2.Bµi tËp 4 hay sai? V× sao? 3. Bµi tËp 5 “ a. ChiÕc xe m¸y bao nhiªu ki-l«-gam mµ nÆng thÕ? “ §óng. Ngêi hái tiÕp xóc víi sù vËt “ b. ChiÕc xe nµy gi¸ bao nhiªu mµ rÎ thÕ? “ Sai. Ngêi hái cha biÕt chÝnh x¸c gi¸ cña xe.
15. Ng÷ v¨n TiÕt 75: C©u nghi vÊn I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc Bµi tËp cñng cè: n¨ng chÝnh. C©u 1: Dßng nµo nãi ®óng nhÊt dÊu II. LuyÖn tËp. hiÖu nhËn biÕt c©u nghi vÊn? A. Cã c¸c tõ nghi vÊn. 1. Bµi tËp 1 2.Bµi tËp 4 B. Cã tõ “hay“ ®Ó nèi c¸c vÕ cã quan 3. Bµi tËp 5 hÖ lùa chän. C. Khi viÕt, ë cuèi c©u cã dÊu chÊm hái. D. Gåm c¶ ba ý trªn. C©u 2: Dßng nµo nãi lªn chøc n¨ng chÝnh cña c©u nghi vÊn? A. Dïng ®Ó yªu cÇu. B. Dïng ®Ó hái. C. Dïng ®Ó béc lé c¶m xóc. D. Dïng ®Ó kÓ l¹i sù viÖc.
16. Xác định câu nghi vấn trong đoạn thơ sau Naøo ñaâu nhöõng ñeâm vaøng beân bôø suoái Ta say moài ñöùng uoáng aùnh traêng tan? Ñaâu nhöõng ngaøy möa chuyeån boán phöông ngaøn Ta laëng ngaém giang sôn ta ñoåi môùi ? Ñaâu nhöõng bình minh caây xanh naéng goäi, Tieáng chim ca giaác nguû ta töng böøng ? Ñaâu nhöõng chieàu leânh laùng maùu sau röøng Ta ñôïi cheát maûnh maët trôøi gay gaét, Ñeå ta chieám laáy rieâng phaàn bí maät ? - Than oâi ! Thôøi oanh lieät nay coøn ñaâu ? (Nhớ rừng- Thế Lữ)
17. Xác định câu nghi vấn trong đoạn thơ sau Những người muôn năm cũ Hồn ở đâu bây giờ? ( Ông Đồ- Vũ Đình Liên) Những Câu nghi vấn trên có dùng để hỏi không?
18. Đã bao giờ bạn tự hỏi thành công là gì mà bao kẻ bỏ cả cuộc đời mình theo đuổi? Phải chăng, đó là kết quả hoàn hảo trong công việc, sự chính xác đến từng chi tiết? Hay đó là cách nói khác của từ thành đạt, nghĩa là có được một cuộc sống giàu sang, được mọi người nể phục? Vậy thì bạn hãy dành chút thời gian để lặng mình suy ngẫm. Cuộc sống sẽ chỉ cho bạn có những người đạt được thành công theo một cách giản dị đến bất ngờ. Thành công là khi bố và con trai có dũng khí bước vào bếp, nấu những món ăn mẹ thích nhân ngày 8-3. Món canh có thể hơi mặn, món cá sốt đáng lẽ phải có màu đỏ sậm thì lại ngả sang màu đen cháy. Nhưng nhìn mâm cơm, mẹ vẫn cười. Bởi vì hai bố con không thể thành công trên “chiến trường” bếp núc, nhưng lại thành công khi tặng mẹ “đoá hồng” của tình yêu. Một món quà ý nghĩa hơn cả những món quà quý giá, hạnh phúc ấy long lanh in trong mắt mẹ. Thành công còn là hình ảnh một cậu bé bị dị tật ở chân, không bao giờ đi lại bình thường được. Từ nhỏ, cậu đã nuôi ước mơ trở thành cầu thủ bóng đá. Sau bao nỗ lực khổ luyện, cậu bé trở thành cầu thủ dự bị trong một đội bóng nhỏ, và chưa bao giờ được chính thức ra sân. Nhưng đó không phải là thất bại. Trái lại, thành công đã nở hoa khi cậu bé năm xưa, với bao nghị lực và quyết tâm, đã chiến thắng hoàn cảnh để theo đuổi ước mơ từ ngày thơ bé. Thành công ấy, liệu có mấy người đạt được? Sau mỗi mùa thi đại học, có bao “sĩ tử” buồn rầu khi biết mình trở thành “tử sĩ”. Hai bảy điểm, cao thật đấy. Nhưng cao mà làm gì khi NV1 lấy tới hai bảy phẩy năm? Đó thật ra không phải là thất bại, chỉ là khi thành công – bị – trì – hoãn mà thôi. Cuộc sống vẫn chào đón họ với NV2, NV3. Quan trọng là họ đã nỗ lực hết sức để khẳng định mình. Đó là ý nghĩa vẹn nguyên của các kỳ thi, và cũng là bản chất của thành công. Ngày còn nhỏ, tôi đã được đọc một câu chuyện rất xúc động. Truyện kể về một cậu bé nghèo với bài văn tả lại mẹ – người phụ nữ đã che chở cuộc đời em. Cậu bé viết về một người mẹ với mái tóc pha sương, với đôi bàn tay ram ráp nhăn nheo nhưng dịu hiền và ấm áp. Cậu kết luận rằng: bà ngoại là người mẹ – người phụ nữ đã nâng đỡ em trong suốt hành trình của cuộc đời. Bài văn lạc đề, phải về nhà viết lại. Nhưng đó mới chính là một tác phẩm thành công, bởi ở đó chất chứa tình yêu thương của đứa cháu mồ côi dành cho bà ngoại. Liệu có thành công nào, tình cảm nào thiêng liêng hơn thế?
19. Ng÷ v¨n TiÕt 75: C©u nghi vÊn I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ Híng dÉn vÒ nhµ: chøc 1. Häc thuéc ghi nhí. n¨ng chÝnh. 2. Hoµn thµnh c¸c bµi tËp. II. LuyÖn tËp. 3. ViÕt mét ®o¹n v¨n trong ®ã cã sö dông c©u nghi vÊn. 1. Bµi tËp 1 2 Bµi tËp 3 4. ChuÈn bÞ bµi: 3. Bµi tËp 4 ViÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n 4. Bµi tËp 5 5. Bµi tËp 6 thuyÕt minh.
20. Xin Tr©n träng c¶m ¬n, kÝnh chóc søc khoÎ c¸c thÇy, c« gi¸o chóc c¸c em ch¨m ngoan, häc giái.