Bài giảng luyện từ và câu 4 - Dấu ngoặc kép

Nội dung text: Bài giảng luyện từ và câu 4 - Dấu ngoặc kép

1. Giáo viên thực hiện: Nguyễn Hoàng Yến
2. KIỂM TRA BÀI CŨ Cho câu văn sau: Thầy nói: “Từ nay các em còn dám trốn học đi chơi nữa không ?” Những dấu câu nào em đã được học? Dấu hai chấm có tác dụng gì ? * Dấu hai chấm báo hiệu bộ phận câu đứng sau nó là lời nói của một nhân vật hoặc là lời giải thích cho bộ phận đứng trước. * Khi báo hiệu lời nói của nhân vật, dấu hai chấm được dùng phối hợp với dấu ngoặc kép hay dấu gạch đầu dòng.
3. DẤU NGOẶC KÉP I. Nhận xét: 1. Những từ ngữ và câu đặt trong dấu ngoặc kép dưới đây là lời của ai? Nêu tác dụng của dấu ngoặc kép: Bác tự cho mình là “người lính vâng * Từ ngữ: “người lính vâng lệnh quốc dân ra mặt trận”, là “đầy tớ lệnh quốc dân ra mặt trận”, trung thành của nhân dân”. Ở Bác, lòng “đầy tớ trung thành của nhân yêu mến nhân dân đã trở thành một sự dân”. say mê mãnh liệt. Bác nói: “Tôi chỉ có * Câu: “Tôi chỉ có một sự ham một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, muốn, ham muốn tột bậc, là là làm sao cho nước ta hoàn toàn độc làm sao cho nước ta hoàn lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng toàn độc lập, dân ta được bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai hoàn toàn tự do, đồng bào ta cũng được học hành.” ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai Theo Trường Chinh cũng được học hành.”
4. DẤU NGOẶC KÉP I. Nhận xét: 1. Những từ ngữ và câu đặt trong dấu ngoặc kép dưới đây là lời của ai? Nêu tác dụng của dấu ngoặc kép: * Từ ngữ: “người lính vâng Dấu ngoặc kép dùng Một từ hay lệnh quốc dân ra mặt trận”, để dẫn lời nói trực tiếp cụm từ: “đầy tớ trung thành của nhân của nhân vật hoặc của dân.” người nào đó. Một câu trọn * Câu: “Tôi chỉ có một sự ham vẹn hay muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta hoàn đoạn văn: toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.”
5. BácBác tựtự chocho mìnhmình làlà “người“người línhlính vângvâng lệnhlệnh quốcquốc dândân rara mặtmặt trận”,trận”, làlà “đầy“đầy tớtớ trungtrung thànhthành củacủa nhânnhân dân”.dân”. ỞỞ Bác,Bác, lònglòng yêuyêu mếnmến nhânnhân dândân đãđã trởtrở thànhthành mộtmột sựsự saysay mêmê mãnhmãnh liệt.liệt. BácBác nói:nói: “Tôi“Tôi chỉchỉ cócó mộtmột sựsự hamham muốn,muốn, hamham muốnmuốn tộttột bậc,bậc, làlà làmlàm saosao chocho nướcnước tata hoànhoàn toàntoàn độcđộc lập,lập, dândân tata đượcđược hoànhoàn toàntoàn tựtự do,do, đồngđồng bàobào tata aiai cũngcũng cócó cơmcơm ăn,ăn, áoáo mặc,mặc, aiai cũngcũng đượcđược họchọc hành.”hành.” Theo Trường Chinh 2. Trong đoạn văn trên, khi nào dấu ngoặc kép được dùng độc lập? Khi nào dấu ngoặc kép được dùng phối hợp với dấu hai chấm?
6. DẤU NGOẶC KÉP I. Nhận xét: Dấu ngoặc kép được dùng * Ví dụ: Bác tự cho mình là độc lập khi lời dẫn trực tiếp chỉ “người lính vâng lệnh quốc dân ra mặt trận”, “đầy tớ trung là một từ hay cụm từ: thành của nhân dân.” Dấu ngoặc kép được dùng * Ví dụ: Bác nói: “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn phối hợp với dấu hai chấm khi tột bậc, là làm sao cho nước ta lời dẫn trực tiếp là một câu trọn hoàn toàn độc lập, dân ta vẹn hay đoạn văn: được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.”
7. DẤU NGOẶC KÉP I. Nhận xét: 3. Trong khổ thơ sau, từ lầu được dùng với ý nghĩa gì? Dấu ngoặc kép trong trường hợp này được dùng làm gì? Có bạn tắc kè hoa Xây “lầu” trên cây đa Rét, chơi trò đi trốn Đợi ấm trời mới ra. Phạm Đình Ân Từ lầu chỉ cái gì?
8. DẤU NGOẶC KÉP I. Nhận xét: 3. Trong khổ thơ sau, từ lầu được dùng với ý nghĩa gì? Dấu ngoặc kép trong trường hợp này được dùng làm gì? Có bạn tắc kè hoa Xây “lầu” trên cây đa Rét, chơi trò đi trốn Đợi ấm trời mới ra. Phạm Đình Ân * Tắc kè xây tổ trên cây – tổ Tắc kè hoa có xây được tắc kè nhỏ bé, không phải cái lầu theo nghĩa trên không? lầu theo nghĩa trên.
9. DẤU NGOẶC KÉP I. Nhận xét: 3. Trong khổ thơ sau, từ lầu được dùng với ý nghĩa gì? Dấu ngoặc kép trong trường hợp này được dùng làm gì? Có bạn tắc kè hoa • Gọi cái tổ nhỏ của tắc Xây “lầu” trên cây đa kè bằng từ lầu để đề Rét, chơi trò đi trốn cao giá trị của cái tổ đó. Đợi ấm trời mới ra. • Dấu ngoặc kép trong Phạm Đình Ân trường hợp này được dùng để đánh dấu từ Từ lầu trong khổ thơ lầu là từ được dùng với được dùng với ý nghĩa gì? ý nghĩa đặc biệt. Dấu ngoặc kép trong trường hợp này được dùng làm gì?
10. DẤU NGOẶC KÉP II. Ghi nhớ: 1. Dấu ngoặc kép thường được dùng để dẫn lời nói trực tiếp của nhân vật hoặc của ngườiDấu nào ngoặc đó. kép có Nếu lời nói trực tiếpnhững là một tác câudụng trọn gì? vẹn hay một đoạn văn thì trước dấu ngoặc kép ta thường phải thêm dấu hai chấm. 2. Dấu ngoặc kép còn được dùng để đánh dấu những từ ngữ được dùng với ý nghĩa đặc biệt.
11. III. Luyện tập: Bài 1 Tìm lời nói trực tiếp trong đoạn văn sau: Có lần, cô giáo ra cho chúng tôi một đề văn ở lớp: “Em đã làm gì để giúp đỡ mẹ ?” Tôi loay hoay mất một lúc, rồi cầm bút và bắt đầu viết: “Em đã nhiều lần giúp đỡ mẹ. Em quét nhà và rửa bát đĩa. Đôi khi, em giặt khăn mùi soa.” Bài 2 Có thể đặt những lời nói trực tiếp đó xuống dòng sau dấu gạch ngang đầu dòng không? Vì sao ? Đề bài củacủa côcô giáogiáo vàvà cáccác câucâu vănvăn của của bạn bạn học học sinh sinh có không phải làphải những là những lời đối lời thoại đối thoạitrực tiếp trực không? tiếp, do đó không thể viết xuống dòng, đặt sau dấu gạch đầu dòng.
12. DẤU NGOẶC KÉP III. Luyện tập: Bài 3 Em đặt dấu ngoặc kép vào chỗ nào trong các câu sau: a) Cả bầy ong cùng nhau xây tổ. Con nào con nấy hết sức tiết kiệm “ vôi vữa.vữa” b) Trạng Quỳnh thấy có ngưởi dâng vua một mâm đào gọi là đào “trườngtrường thọ” thì thản nhiên lấy một quả mà ăn. Vua giận, ra lệnh chém đầu Quỳnh, Quỳnh bèn tâu: - Tâu bệ hạ, thần thấy quả đào gọi là“trường trường thọ” mới lấy ăn, tưởng ăn vào thì được sống lâu thờ vua. Không ngờ, nuốt chưa khỏi miệng mà chết đã đến cổ. Vậy nên, xin đức vua đổi tên quả ấy là “đoảnđoản thọthọ” và trị tội kẻ xu nịnh dâng đào. Vua nghe vậy bật cười, tha tội cho Quỳnh. TRUYỆN DÂN GIAN VIỆT NAM