Sáng kiến kinh nghiệm Rèn viết đúng chính tả cho học sinh lớp Năm

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Rèn viết đúng chính tả cho học sinh lớp Năm

1. Tr­êng TiÓu häc C¸t Linh Gi¸o viªn : H¸n ThÞ Quúnh Nga Líp 5 A- PhÇn më ®Çu I - Lý do chän ®Ò tµi Tõ xa x­a, nh©n d©n ta ®· cã c©u “NÐt ch÷, nÕt ng­êi” cã nghÜa lµ nÐt ch÷ thÓ hiÖn tÝnh c¸ch con ng­êi. Th«ng qua nÐt ch÷ ng­êi ta cã thÓ ®¸nh gi¸ ng­êi viÕt lµ ng­êi nh­ thÕ nµo? Cho ®Õn nay, c©u nãi trªn vÉn ®­îc coi lµ ®óng. Tuy nhiªn chóng ta cÇn ph¶i hiÓu “ nÐt ch÷” kh«ng ph¶i ®¬n thuÇn lµ nÐt thanh, nÐt ®Ëm mµ nã bao hµm c¶ viÖc viÕt ®Ñp, viÕt ®óng chuÈn mùc TiÕng ViÖt vÒ ng÷ ©m, tõ vùng vµ ng÷ ph¸p. Ng­êi x­a nãi “NÐt ch÷, nÕt ng­êi” kh«ng chØ hµm ý nÐt ch÷ thÓ hiÖn tÝnh c¸ch con ng­êi mµ nã hµm ý r»ng th«ng qua viÖc rÌn luyÖn ch÷ viÕt mµ gi¸o dôc nh©n c¸ch con ng­êi. Nh­ vËy viÖc rÌn luyÖn cho häc sinh viÕt ch÷ ®Ñp, viÕt ®óng chuÈn mùc TiÕng ViÖt vÒ ng÷ ©m, tõ vùng vµ ng÷ ph¸p võa lµ môc ®Ých võa lµ ph­¬ng tiÖn cña qu¸ tr×nh gi¸o dôc toµn diÖn nh©n c¸ch häc sinh. XuÊt ph¸t tõ nhËn thøc trªn, ë bËc TiÓu häc, ph©n m«n chÝnh t¶ cã vÞ trÝ quan träng trong c¬ cÊu ch­¬ng tr×nh m«n TiÕng ViÖt nãi riªng, c¸c m«n häc ë tr­êng nãi chung. Nã gióp häc sinh h×nh thµnh n¨ng lùc vµ thãi quen viÕt ®óng chÝnh t¶, nãi réng h¬n lµ n¨ng lùc vµ thãi quen viÕt ®óng tiÕng ViÖt v¨n hãa, tiÕng ViÖt chuÈn mùc. Ngoµi ra, ph©n m«n chÝnh t¶ cßn rÌn cho häc sinh mét sè phÈm chÊt nh­ tÝnh cÈn thËn, ãc thÈm mü, båi d­ìng cho häc sinh lßng yªu quý tiÕng ViÖt vµ ch÷ viÕt cña tiÕng ViÖt. §èi víi ng­êi sö dông tiÕng ViÖt, viÕt ®óng chÝnh t¶ chøng tá ®ã lµ ng­êi cã tr×nh ®é v¨n ho¸ vÒ mÆt ng«n ng÷. ViÕt ®óng chÝnh t¶ gióp häc sinh cã ®iÒu kiÖn sö dông tiÕng ViÖt ®¹t hiÖu qu¶ cao trong viÖc häc tËp c¸c bé m«n v¨n ho¸, trong viÖc viÕt c¸c v¨n b¶n, th­ tõ. §ång thêi viÕt ®óng chÝnh t¶ cßn thÓ hiÖn sù t«n träng cña ng­êi viÕt ®èi víi ng­êi ®äc vµ víi chÝnh b¶n th©n m×nh. VÊn ®Ò chÝnh t¶ cña ch÷ ViÖt ®· ®­îc bµn kh¸ nhiÒu vµ ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu tèt. Song ®Õn nay ch­a ph¶i vÊn ®Ò ®· ®­îc gi¶i quyÕt hoµn toµn. Qua c¸c giê d¹y cña gi¸o viªn vµ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh trong d¹y vµ häc chÝnh t¶ hiÖn nay.Trong thùc tÕ, häc sinh cßn viÕt sai nhiÒu lçi. T×nh tr¹ng ®ã cã nguyªn nh©n tõ c¶ néi dung vµ ph­¬ng ph¸p d¹y häc ph©n m«n nµy. XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ trªn mµ t«i chän ®Ò tµi nghiªn cøu víi néi dung “RÌn viÕt ®óng chÝnh t¶ cho häc sinh líp N¨m”. II- Môc ®Ých - ph¹m vi nghiªn cøu 1- Môc ®Ých nghiªn cøu Qua ®Ò tµi nµy t«i muèn m×nh thùc sù nghiªn cøu néi dung ch­¬ng tr×nh m«n tiÕng ViÖt ë tiÓu häc, cô thÓ lµ ph¸t hiÖn, t×m nguyªn nh©n vµ biÖn ph¸p söa lçi chÝnh t¶ cho häc sinh líp N¨m. Tõ ®ã tÝch luü kinh nghiÖm cho b¶n
2. Tr­êng TiÓu häc C¸t Linh Gi¸o viªn : H¸n ThÞ Quúnh Nga Lớp 5 th©n, phôc vô viÖc gi¶ng d¹y tiÕng ViÖt nãi chung vµ ph©n m«n chÝnh t¶ nãi riªng ë tiÓu häc. 2- Ph¹m vi nghiªn cøu : §Ò tµi giíi h¹n ph¹m vi nghiªn cøu ë viÖc thèng kª ph©n lo¹i c¸c lçi chÝnh t¶ mµ häc sinh líp N¨m hay m¾c ph¶i, tõ ®ã t×m nguyªn nh©n vµ ®­a ra c¸c biÖn ph¸p gióp häc sinh söa lçi. III- Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu §Ó thùc hiÖn ®Ò tµi nµy t«i ®· sö dông c¸c biÖn ph¸p nghiªn cøu sau: 1- Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu lý luËn : Trªn c¬ së lý luËn cña c¸c vÊn ®Ò nh­ t©m lý häc, gi¸o dôc häc, ph­¬ng ph¸p d¹y bé m«n t«i nghiªn cøu ®Ó rót ra c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn viÖc d¹y häc chÝnh t¶ ë tiÓu häc. §ång thêi kÕt hîp víi viÖc nghiªn cøu c¸c tµi liÖu tham kh¶o vÒ ch÷a lçi chÝnh t¶ cho häc sinh, tõ ®ã t«i t×m ra ph­¬ng ph¸p chung còng nh­ t×m ra nguyªn nh©n vµ c¸ch söa lçi chÝnh t¶ thÝch hîp cho häc sinh líp N¨m. 2- Ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra kh¶o s¸t: - Môc ®Ých : Th«ng qua viÖc ®iÒu tra, kh¶o s¸t, t«i cã thÓ n¾m ®­îc thùc tÕ cña viÖc d¹y häc m«n tiÕng ViÖt nãi chung vµ ph©n m«n chÝnh t¶ nãi riªng. Tõ ®ã t×m ra nguyªn nh©n vµ cã c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó söa c¸c lçi chÝnh t¶ cho häc sinh. - C¸ch tiÕn hµnh: §iÒu tra vµ kh¶o s¸t häc sinh t¹i tr­êng TiÓu häc C¸t Linh qua h×nh thøc + PhiÕu ®iÒu tra. + Nãi chuyÖn, trao ®æi víi häc sinh. 3- Ph­¬ng ph¸p trß chuyÖn : Sö dông ph­¬ng ph¸p nµy t«i ®· trùc tiÕp trao ®æi, hái ý kiÕn cña gi¸o viªn trong khèi ®Ó t×m hiÓu thùc tr¹ng viÖc d¹y häc chÝnh t¶, nh÷ng khã kh¨n cña häc sinh còng nh­ cña gi¸o viªn khi d¹y chÝnh t¶, nh÷ng lçi chÝnh t¶ mµ häc sinh th­êng m¾c vµ nh÷ng biÖn ph¸p söa lçi cho häc sinh cña gi¸o viªn. 4- Ph­¬ng ph¸p quan s¸t: - Quan s¸t vµ dù giê d¹y chÝnh t¶ cña ®ång nghiÖp. - Quan s¸t häc sinh thùc hiÖn c¸c bµi chÝnh t¶. 5- Ph­¬ng ph¸p thùc nghiÖm : T«i ®· trùc tiÕp d¹y c¸c tiÕt chÝnh t¶ ®Ó t×m ra c¸c lçi mµ häc sinh hay m¾c, t×m nguyªn nh©n vµ cã biÖn ph¸p thÝch hîp kÞp thêi söa lçi cho c¸c em. B - Néi dung nghiªn cøu Ch­¬ng I C¬ së lý luËn I- C¬ së ng«n ng÷ häc Mäi sù vËt, hiÖn t­îng lu«n lu«n vËn ®éng vµ ph¸t triÓn theo nh÷ng quy luËt nhÊt ®Þnh. C¸c quy luËt nµy ®­îc ph¸t hiÖn, ®­îc ý thøc vµ trë thµnh c¸c nguyªn t¾c. HiÖn t­îng chÝnh t¶, trong qu¸ tr×nh vËn ®éng vµ ph¸t triÓn 2
3. Tr­êng TiÓu häc C¸t Linh Gi¸o viªn : H¸n ThÞ Quúnh Nga Lớp 5 còng cã quy luËt riªng vµ ®­îc ý thøc thµnh c¸c nguyªn t¾c. Muèn hiÓu vµ viÕt ®óng chuÈn mùc chÝnh t¶ th× tr­íc tiªn ta ph¶i n¾m v÷ng c¸c nguyªn t¾c nµy. Nguyªn t¾c c¬ b¶n cña ch÷ ViÖt lµ nguyªn t¾c ng÷ ©m häc. NghÜa lµ ph¸t ©m thÕ nµo th× viÕt thÕ Êy, gi÷a ch÷ viÕt vµ ph¸t ©m cã sù nhÊt trÝ cao. Nh­ vËy, ngay tõ néi dung cña nguyªn t¾c nµy ta còng thÊy vai trß cña viÖc ph¸t ©m lµ quan träng. NÕu nh­ thÇy ®äc ®óng( ph¸t ©m ®óng) th× häc sinh sÏ viÕt ®óng vµ ng­îc l¹i nÕu nh­ thÇy ®äc sai th× häc sinh sÏ viÕt sai. Cã tr­êng hîp thÇy ®äc ®óng nh­ng häc sinh nhËn sai ( do qua mét lÇn ®äc l¹i cña c¸c em) nªn vÉn viÕt sai. V× vËy khi d¹y chÝnh t¶ ta cÇn kÕt hîp víi viÖc rÌn luyÖn ph¸t ©m. Ngoµi nguyªn t¾c trªn, chÝnh t¶ cßn nguyªn t¾c h×nh th¸i häc vµ nguyªn t¾c theo truyÒn thèng. Nguyªn t¾c h×nh th¸i häc ®Æc biÖt quan träng víi c¸c ng«n ng÷ biÕn h×nh. TiÕng ViÖt kh«ng ph¶i lµ ng«n ng÷ biÕn h×nh. Theo nguyªn t¾c nµy, c¸ch ghi mét tõ tè bao giê còng viÕt nh­ nhau mÆc dï c¸ch ®äc cã kh¸c nhau. Cßn nguyªn t¾c theo truyÒn thèng chØ dùa vµo truyÒn thèng ch÷ viÕt cña b¶n ng÷ hay cña ng«n ng÷ mµ nã m­în tõ hoÆc cña hÖ thèng ch÷ viÕt ®­îc dïng lµm c¬ së. Nguyªn t¾c theo truyÒn thèng nµy ®· g©y nhiÒu r¾c rèi, nhÊt lµ víi trÎ em. Vµ ë mçi ®Þa ph­¬ng, ng­êi d©n cã nh÷ng thãi quen ph¸t ©m riªng, lÖch chuÈn so víi hÖ thèng. DÊu nµy cña ph­¬ng ng«n ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn chÝnh t¶. Mçi vïng cã mét sè lçi chÝnh t¶ ®Æc thï mµ ®Þa ph­¬ng kh¸c, vïng kh¸c kh«ng m¾c ph¶i. II- VÊn ®Ò chÝnh t¶ trong nhµ tr­êng Cho ®Õn nay ch­a cã v¨n b¶n chÝnh thøc vÒ chÝnh t¶ tiÕng ViÖt. Tuy nhiªn ®Ó cã sù thèng nhÊt th× Bé ®· cã v¨n b¶n t¹m thêi vÒ c¸c hiÖn t­îng chÝnh t¶. ë TiÓu häc kh«ng cã c¸c tiÕt d¹y riªng vÒ nguyªn t¾c chÝnh t¶ mµ häc sinh ®­îc h×nh thµnh dÇn qua c¸c bµi häc cô thÓ. VÊn ®Ò quan träng lµ víi mçi mét nguyªn t¾c gi¸o viªn cÇn tËp trung vµo c¸c vÊn ®Ò häc sinh dÔ m¾c lçi. 1- Yªu cÇu vÒ chÝnh t¶ trong nhµ tr­êng Tõ l©u, chÝnh t¶ ®· lµ mét m«n häc chÝnh thøc trong nhµ tr­êng, yªu cÇu vÒ chÝnh t¶ trong nhµ tr­êng ®ßi hái ph¶i thùc hiÖn nghiªm kh¾c, cÊp b¸ch vµ triÖt ®Ó h¬n, tuyÖt ®èi kh«ng ®­îc tuú tiÖn. Häc chÝnh t¶, häc sinh ph¶i n¾m ®­îc c¸c quy t¾c, rÌn luyÖn ®Ó cã kü n¨ng vµ thãi quen viÕt ®óng chÝnh t¶. Mçi gi¸o viªn ph¶i cã kü n¨ng viÕt ®óng, viÕt ®Ñp, viÕt nhanh. 2- Néi dung chÝnh t¶ gåm cã - X¸c ®Þnh vµ thùc hiÖn c¸ch viÕt hoa ®óng víi tõ ng÷. - X¸c ®Þnh vµ thùc hiÖn nh÷ng nguyªn t¾c kh¸c cña chÝnh t¶ nh­ viÕt hoa, viÕt t¾t, dïng dÊu, phiªn ©m 3- C¸ch thùc hiÖn ë tiÓu häc hiÖn nay cã thÓ d¹y chÝnh t¶ b»ng hai ph­¬ng ph¸p: tÝch cùc vµ tiªu cùc. Theo ph­¬ng ph¸p tÝch cùc, gi¸o viªn cho häc sinh nh×n c¸ch viÕt ®óng, nghe c¸ch nãi ®óng ®Ó råi b¶n th©n sÏ viÕt ®óng vµ nãi ®óng. Theo 3
4. Tr­êng TiÓu häc C¸t Linh Gi¸o viªn : H¸n ThÞ Quúnh Nga Lớp 5 ph­¬ng ph¸p tiªu cùc, gi¸o viªn t×m ra c¸c lçi chÝnh t¶ cña häc sinh, råi trªn c¬ së ®ã ch÷a ®Ó c¸c em kh«ng cßn ph¹m lçi nh­ vËy n÷a. Tõ hai ph­¬ng ph¸p trªn, gi¸o viªn thùc hiÖn linh ho¹t c¸c kiÓu bµi chÝnh t¶ kh¸c nhau : - TËp chÐp (dµnh cho líp 1 vµ 2) - ChÝnh t¶ nhí - viÕt. - ChÝnh t¶ nghe - ®äc. - Bµi tËp chÝnh t¶. Víi nhiÒu lo¹i bµi tËp chÝnh t¶ nh­ : - Bµi tËp ®iÒn phô ©m ®Çu, vÇn, thanh vµo tõ hoÆc c©u. - Bµi tËp so s¸nh chÝnh t¶. - Bµi tËp t×m c¸c tiÕng cã cïng vÇn, thanh hoÆc phô ©m ®Çu Ch­¬ng II Thùc tr¹ng viÖc d¹y chÝnh t¶ ë TiÓu häc I- Môc ®Ých ®iÒu tra thùc tr¹ng Th«ng qua viÖc ®iÒu tra, t«i cã thÓ n¾m ®­îc thùc tÕ cña viÖc d¹y häc ph©n m«n chÝnh t¶. Tõ ®ã t×m ra nguyªn nh©n vµ cã biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó söa c¸c lçi chÝnh t¶ cho häc sinh. II- Ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra 1-Trß chuyÖn víi häc sinh 2- Dù giê, trao ®æi víi gi¸o viªn 3- KiÓm tra vë, chÊm bµi chÝnh t¶ cña häc sinh 4-Thùc nghiÖm, d¹y c¸c giê chÝnh t¶ III- Néi dung ®iÒu tra 1-PhiÕu kh¶o s¸t 2-PhiÕu ®iÒu tra PhiÕu kh¶o s¸t §ång chÝ h·y cho biÕt : - Hä vµ tªn: - Sè n¨m c«ng t¸c: - Tr­êng : * §ång chÝ cho biÕt mét sè ý kiÕn cña m×nh vÒ c¸c néi dung sau : 1. Trong m«n tiÕng ViÖt, ph©n m«n nµo cho ®ång chÝ cã høng thó nhÊt khi gi¶ng d¹y : ( ) TËp ®äc ( ) ChÝnh t¶ 4
5. Tr­êng TiÓu häc C¸t Linh Gi¸o viªn : H¸n ThÞ Quúnh Nga Lớp 5 ( ) Tõ ng÷ ( ) TËp lµm v¨n ( ) Ng÷ ph¸p ( ) KÓ chuyÖn 2. Suy nghÜ cña ®ång chÝ vÒ vÞ trÝ cña ph©n m«n chÝnh t¶ trong ch­¬ng tr×nh TiÓu häc 3. §ång chÝ cã ®Çu t­ nhiÒu cho ph©n m«n chÝnh t¶ kh«ng ? - Thêi gian 40 phót cã ®ñ cho 1 tiÕt d¹y chÝnh t¶ kh«ng? - Kh«ng khÝ cña líp häc trong nh÷ng giê chÝnh t¶ ? Nh÷ng lçi chÝnh t¶ mµ häc sinh líp ®ång chÝ th­êng m¾c? §ång chÝ sö dông biÖn ph¸p g× ®Ó ph¸t hiÖn vµ söa lçi chÝnh t¶ cho häc sinh : * Ph¸t hiÖn : * Söa lçi: Nh÷ng chuyÓn biÕn cña häc sinh sau khi ®­îc ®ång chÝ söa lçi: Nh÷ng khã kh¨n khi d¹y ph©n m«n chÝnh t¶ ? NguyÖn väng vµ kiÕn nghÞ cña ®ång chÝ ? . PhiÕu ®iÒu tra Hä vµ tªn häc sinh : Líp : Tr­êng : Trong c¸c ph©n m«n sau, con thÝch häc ph©n m«n nµo nhÊt ? ( ) TËp ®äc ( ) Tõ ng÷ ( ) Ng÷ ph¸p ( ) ChÝnh t¶ ( ) TËp lµm v¨n ( ) KÓ chuyÖn 5
6. Tr­êng TiÓu häc C¸t Linh Gi¸o viªn : H¸n ThÞ Quúnh Nga Lớp 5 V× sao con thÝch ph©n m«n ®ã ? . Con cã bÞ m¾c lçi chÝnh t¶ hay kh«ng ? NÕu cã, con th­êng m¾c nh÷ng lçi g× ? C« gi¸o cã gióp con söa lçi chÝnh t¶ kh«ng ? C« gióp con b»ng c¸ch : Tõ khi c« gióp, con cã cßn m¾c lçi n÷a kh«ng ? IV- KÕt qu¶ ®iÒu tra vµ ph©n tÝch 1 - T×nh h×nh d¹y vµ häc ph©n m«n chÝnh t¶ ë líp 5 hiÖn nay : 1.1-D¹y: Mçi tuÇn cã mét tiÕt chÝnh t¶ : - Cã 3 kiÓu bµi chÝnh t¶ :Nhí - viÕt, nghe ®äc. - Trong khi ®äc, häc sinh viÕt nh÷ng cÆp tõ dÔ lÉn lén phô ©m ®Çu nh­: (s/x; v/d; tr/ch; l/n ), vÇn ( ªnh/ªn; u«n/u«ng; ­¬u/­u; iªu/ªu ), thanh ( ? ; ~ ; ) vµ ph©n biÖt nghÜa c¸c tõ ®ã trong khi viÕt bµi. - Bµi chÝnh t¶ dµi kho¶ng 120 ch÷. - Yªu cÇu: Ch÷ viÕt ®Òu nÐt, râ rµng, s¹ch sÏ, kh«ng m¾c lçi chÝnh t¶ th«ng th­êng. Tèc ®é viÕt 80 ch÷ trong 15 phót. b. Gi¸o viªn tiÓu häc ph¶i d¹y ®ñ c¸c m«n nªn thêi gian ®Ó ®Çu t­ thùc sù cho c¸c ph©n m«n cô thÓ lµ kh«ng cã hoÆc rÊt Ýt. c. Gi¸o viªn Ýt cã tµi liÖu tham kh¶o hoÆc ng¹i ph¶i t×m tßi, tù nghiªn cøu trong khi tiÕng ViÖt cña ta ®a d¹ng vµ phong phó. d. Gi¸o viªn th­êng sö dông ph­¬ng ph¸p diÔn gi¶i vµ ph­¬ng ph¸p ®µm tho¹i. §«i khi l¹m dông qu¸ hai ph­¬ng ph¸p nµy, do ®ã kh«ng ph¸t huy ®­îc tÝnh chñ ®éng tÝch cùc cña häc sinh. e. §Æc biÖt viÖc söa lçi chÝnh t¶ cho häc sinh cßn gÆp khã kh¨n h¬n. Gi¸o viªn Ýt cã biÖn ph¸p ®Ó söa lçi cho häc sinh, ®å dïng trùc quan cã thÓ sö dông lµ rÊt Ýt. Tõ ®ã dÉn ®Õn viÖc, trong c¸c giê chÝnh t¶, gi¸o viªn th­êng chó träng ®Õn viÖc rÌn ch÷ h¬n lµ rÌn ch÷ chÝnh t¶. 1.2- Häc: a. Tõ tinh thÇn vµ ph­¬ng ph¸p trªn cña gi¸o viªn dÉn ®Õn viÖc kÐm hiÖu qu¶ trong d¹y häc chÝnh t¶ hiÖn nay. Trong thùc tÕ häc sinh khi viÕt cßn m¾c nhiÒu lçi chÝnh t¶. b. Mét sè ý kiÕn cña häc sinh vÒ ph©n m«n chÝnh t¶: Khi ®­îc hái, hÇu hÕt häc sinh ®Òu nãi thÝch häc chÝnh t¶. Trong sè liÖu ®iÒu tra t¹i líp 5B tr­êng C¸t Linh, 49/51 häc sinh ( chiÕm 96%) nãi thÝch häc chÝnh t¶. Tuy nhiªn c¸c em ch­a ý thøc ®­îc hÕt tÇm quan träng còng nh­ khã kh¨n trong viÖc häc chÝnh t¶. 50 % häc sinh nãi thÝch häc v× ch÷ c¸c em ®ang xÊu, em muèn viÕt ®Ñp h¬n. Em NguyÔn Minh HiÕu - líp 5B, tr­êng C¸t Linh: “ Em thÝch häc chÝnh t¶. M«n chÝnh t¶ gióp em viÕt ®Ñp h¬n, ch÷ em ®ang xÊu” 6
7. Tr­êng TiÓu häc C¸t Linh Gi¸o viªn : H¸n ThÞ Quúnh Nga Lớp 5 * Bªn c¹nh ®ã cßn cã ý kiÕn kh¸c: - Em Vò H¶i Nam - líp 5B tr­êng tiÓu häc C¸t Linh: “Em thÝch häc chÝnh t¶ v× chÝnh t¶ chØ cÇn viÕt, kh«ng cÇn ph¶i nghÜ nhiÒu”. - Em NguyÔn TuÊn Trung - líp 5C tr­êng tiÓu häc C¸t Linh: “Em kh«ng thÝch häc chÝnh t¶ v× em th­êng bÞ ®iÓm kÐm, em bÞ m¾c rÊt nhiÒu lçi”. 3. Thèng kª lçi chÝnh t¶ mµ häc sinh th­êng m¾c. C¸c lo¹i lçi Líp 5B Tr­êng TH Líp 5C Tr­êng TH C¸t Linh ( 51 häc sinh) C¸t Linh (52 häc sinh) - Thõa, thiÕu nÐt 11 11 - ThiÕu ch÷ 12 14 - Sãt dÊu, sai dÊu thanh 16 14 - ViÕt hoa tuú tiÖn 9 7 - Kh«ng viÕt hoa ®Çu c©u 5 8 - Kh«ng viÕt hoa danh tõ riªng 10 9 - Sai vÇn 17 16 - Sai phô ©m ®Çu + l - n 16 15 + s - x 13 14 + ch - tr 11 10 + r - d - gi 15 14 + Mét sè phô ©m kh¸c 14 13 Ng/ ngh, g/ gh 11 12 T«i ®· sö dông nh÷ng bµi chÝnh t¶ sau ®Ó kh¶o s¸t häc sinh : Bµi 1- B¸c l¸i ®ß “T«i lµm nghÒ l¸i ®ß ®· n¨m n¨m nay. Nhµ t«i lµ chiÕc thuyÒn gç lªnh ®ªnh trªn mÆt n­íc. T«i n¾m v÷ng n¬i nµo n­íc ch¶y xiÕt, n¬i nµo cã ®¸ ngÇm. Lóc ®ªm ®Õn, trong khi con thuyÒn l­ít nhÑ trªn dßng s«ng ph¼ng lÆng, t«i nh×n chç nµy c©y l­a th­a, chç nä nhµ næi lªn nèi tiÕp nhau còng ®o¸n biÕt ®­îc thuyÒn ®· ®Õn n¬i nµo.” (TrÝch trong s¸ch “ LuyÖn ph¸t ©m- chÝnh t¶- Gi¸o tr×nh tr­êng C§SP Hµ Néi) 7
8. Tr­êng TiÓu häc C¸t Linh Gi¸o viªn : H¸n ThÞ Quúnh Nga Lớp 5 Bµi 2- “ S¸ng nay em dËy sím, söa so¹n s¸ch vë, xem l¹i bµi mét l­ît, «n bµi xong, em so¸t l¹i bµi tËp råi sang nhµ b¹n Trinh rñ b¹n cïng ®i häc.Tr­êng em kh«ng xa, x©y b»ng g¹ch, xinh x¾n, s©n x©y b»ng xi m¨ng s¹ch sÏ. Ngoµi s©n cã c©y xoµi, c©y bµng l¸ xum xuª. D­íi bãng c©y xanh häc sinh xóm quanh c« gi¸o trÎ, sung s­íng, rÝu rÝt nh­ ®µn chim s¸o.” (TrÝch trong s¸ch “ LuyÖn ph¸t ©m- chÝnh t¶- Gi¸o tr×nh tr­êng C§SPHN) Bµi 3- “ Suèi b¾t nguån tõ ®Ønh nói. N­íc ch¶y ri rØ trªn ®Ønh nói cao, rãc rãc qua rõng rËm, rµo rµo tõ trªn v¸ch ®¸ r¬i xuèng xen lÉn víi tiÕng l¸ r× rµo. Khi cã c¬n b·o nh÷ng cµnh c©y ®æ xuèng r¨ng r¾c, th¸c n­íc nh­ reo hß. Nh÷ng ngän suèi gÆp nhau thµnh con s«ng réng ch¶y ra m·i ®Õn biÓn.” (TrÝch trong s¸ch “ LuyÖn ph¸t ©m- chÝnh t¶- Gi¸o tr×nh tr­êng C§SP HN) Ngoµi phÇn chÝnh t¶ trªn, t«i cßn chÊm bµi viÕt cña häc sinh qua c¸c bµi tËp chÝnh t¶ vµ c¸c m«n häc kh¸c cña c¸c em. 4- Nguyªn nh©n m¾c lçi chÝnh t¶ Tõ kÕt qu¶ ®iÒu tra trªn, t«i thÊy r»ng së dÜ häc sinh líp 5B tr­êng tiÓu häc C¸t Linh m¾c c¸c lo¹i lçi trªn lµ do mét sè nguyªn nh©n sau : a- Lçi do ¶nh h­ëng cña c¸ch ph¸t ©m tiÕng ®Þa ph­¬ng: ë ®ång b»ng B¾c Bé c¸c lo¹i lçi th­êng m¾c lµ: l/ n, ch/ tr, s/ x, d/ r/ gi. ë Hµ Néi viÖc ph¸t ©m c¸c phô ©m trªn lµ t­¬ng ®èi chuÈn. Tuy nhiªn cßn mét sè häc sinh do ph¸t ©m sai dÉn ®Õn viÕt sai chÝnh t¶. VD: Do häc sinh ph¸t ©m sai gi÷a l/ n nªn viÕt sai chÝnh t¶ - T«i lµm nghÒ l¸i ®ß T«i nµm nghÒ n¸i ®ß - T«i n¾m v÷ng T«i l¾m v÷ng - §Êt cao lanh §Êt cao nanh §Ó ph¸t hiÖn ra nguyªn nh©n nµy sau khi viÕt xong chÝnh t¶, trong phÇn ch÷a bµi, t«i cã yªu cÇu häc sinh m¾c ph¶i lçi trªn ph¸t ©m l¹i (®äc l¹i) tõ mµ m×nh viÕt sai. b- Lçi chÝnh t¶ do kh«ng hiÓu biÕt ®Çy ®ñ vÒ c¸c nguyªn t¾c chÝnh t¶ vµ néi dung ng÷ nghÜa cña tõ. Lo¹i lçi nµy th­êng gÆp khi viÕt c¸c phô ©m ®Çu : d/ gi, ch/ tr, ng/ ngh, s/ x, häc sinh kh«ng hiÓu nghÜa cña tõ dÉn ®Õn viÕt sai chÝnh t¶. VD : Do kh«ng n¾m v÷ng quy t¾c chÝnh t¶ khi viÕt ch/ tr “tr” ®i víi thanh huyÒn vµ nÆng (tr×nh ®é, lËp tr­êng, trÞnh träng, triÖu phó) cßn “ch” th× kh«ng ®i víi hai thanh ®ã nªn häc sinh viÕt “trßn trÜnh” thµnh “chßn trÜnh”, “triÒu ®¹i” thµnh “chiÒu ®¹i” hay do kh«ng n¾m v÷ng quy t¾c “ngh” th­êng ®i víi c¸c ©m “i, e, ª” nªn häc sinh viÕt “nghÖ nh©n” thµnh “ngÖ nh©n”, “nghÜ ngîi” thµnh “ngÜ ngîi”. Tr­êng hîp häc sinh kh«ng hiÓu nghÜa cña tõ dÉn ®Õn viÕt sai chÝnh t¶. 8
9. Tr­êng TiÓu häc C¸t Linh Gi¸o viªn : H¸n ThÞ Quúnh Nga Lớp 5 VD : a- §iÒn vµo chç trèng tr hay ch? Nh­ e mäc th¼ng, con ng­êi kh«ng Þu khuÊt. Ng­êi x­a cã c©u: “ óc dÉu ¸y, ®èt ngay vÉn th¼ng”. e lµ th¼ng th¾n, bÊt khuÊt! Ta kh¸ng chiÕn, e l¹i lµ ®ång Ý iÕn ®Êu cña ta. e vèn cïng ta lµm ¨n, l¹i v× ta mµ cïng ta ®¸nh giÆc. Cã mét sè häc sinh do kh«ng hiÓu nghÜa cña tõ nªn ®· ®iÒn ©m “ch” vµo tõ “tre”, hay “tróc”, v× vËy häc sinh ®iÒn vµo bµi nh­ sau: “ Nh­ che mäc th¼ng, con ng­êi kh«ng chÞu khuÊt. Ng­êi x­a cã c©u: “Chóc dÉu ch¸y, ®èt ngay vÉn th¼ng”. Tre lµ th¼ng th¾n, bÊt khuÊt! Ta kh¸ng chiÕn, che l¹i lµ ®ång chÝ triÕn ®Êu cña ta. Che vèn cïng ta lµm ¨n, l¹i v× ta mµ cïng ta ®¸nh giÆc. (Theo bµi cña häc sinh NguyÔn Trung HiÕu, NguyÔn Thanh Loan - líp 5B- tr­êng tiÓu häc C¸t Linh) c- Lçi chÝnh t¶ do kh«ng n¾m v÷ng cÊu tróc ©m tiÕt TiÕng ViÖt V× kh«ng hiÓu cÊu tróc néi bé cña ©m tiÕt TiÕng ViÖt nªn häc sinh viÕt thõa, viÕt sai tõ. VD : QuÐt s¹ch - quyÐt s¹ch Quanh co - qoanh co Khóc khuûu - khóc khuû Ngo»n ngoÌo - ngo»n nghÌo d - Lçi do cÈu th¶ cña ng­êi viÕt NhiÒu häc sinh khi viÕt bµi chÝnh t¶ ( nghe viÕt hay nhí viÕt) th× viÕt thËt nhanh ®Ó ngåi ch¬i hay ®Ó thi víi b¹n bªn c¹nh, do ®ã khi viÕt th­êng m¾c mét sè lçi nh­: thiÕu ch÷, thiÕu nÐt, thiÕu dÊu thanh, sai phô ©m ®Çu, sai vÇn. e - Lçi do nh­îc ®iÓm cña ch÷ quèc ng÷ * Bªn c¹nh sù t­¬ng hîp gi÷a ©m vµ ch÷, ch÷ ViÖt cßn cã nhiÒu tr­êng hîp kh«ng ®¶m b¶o sù t­¬ng hîp nµy. §©y còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn lçi chÝnh t¶ cña häc sinh. VÝ dô ë c¸c tr­êng hîp sau: - ¢m ®Öm lóc ghi “u”, lóc ghi “o”, häc sinh rÊt lóng tóng khi gÆp tr­êng hîp nµy. Cïng lµ vÇn “oanh” nh­ng lóc viÕt “oanh” lóc viÕt “uanh”, khi nghe gi¸o viªn ®äc “ loanh quanh” häc sinh kh«ng biÕt ghi “loanh quanh”, “luanh quanh” hay “ loanh qoanh”. §Ó viÕt ®óng ®­îc c¸c ©m ®Öm nµy, häc sinh cÇn n¾m v÷ng quy t¾c chÝnh t¶ khi viÕt ©m ®Öm. §ã lµ vÊn ®Ò rÊt khã vµ phøc t¹p ®èi víi c¸c em. - Phô ©m “k” lóc ghi “c”, lóc ghi “k”, lóc ghi “q”. Khi nghe c« gi¸o ph¸t ©m c¸c tiÕng ®¸nh vÇn víi “ c” häc sinh lóng tóng. Tuy ®èi víi häc sinh líp 5 ®©y kh«ng ph¶i lµ lo¹i lçi phæ biÕn nh­ng mét sè em vÉn bÞ m¾c lçi khi viÕt chÝnh t¶ HiÖn t­îng bÞ ®Çy l­ìi, ng¾n l­ìi dÉn ®Õn tr­êng hîp häc sinh ph¸t ©m kh«ng chuÈn vµ viÕt sai chÝnh t¶. VÝ dô: Nãi ngäng “b¶o” thµnh “b¹o”, “nghÜ 9
10. Tr­êng TiÓu häc C¸t Linh Gi¸o viªn : H¸n ThÞ Quúnh Nga Lớp 5 ngîi” thµnh “nghÝ ngîi”, “m¶i mª” thµnh “m·i mª” ®Õn khi viÕt c¸c em viÕt nh­ m×nh ph¸t ©m. §©y lµ tr­êng hîp lçi cña 3 em häc sinh líp 5C tr­êng tiÓu häc C¸t Linh ( Em NguyÔn Anh Qu©n, TrÇn Minh Sang, NguyÔn Xu©n D­¬ng). Trªn ®©y lµ nh÷ng ®iÒu tra mµ t«i thu thËp ®­îc trong thêi gian gi¶ng d¹y. Qua phÇn ®iÒu tra t«i thÊy r»ng viÖc söa lçi chÝnh t¶ cho häc sinh cña gi¸o viªn ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc. Trong thùc tÕ häc sinh cßn nhiÒu em m¾c lçi chÝnh t¶. Ch­¬ng III Nh÷ng ®Ò xuÊt XuÊt ph¸t tõ c¬ së lý luËn còng nh­ thùc tr¹ng cña viÖc d¹y häc chÝnh t¶ hiÖn nay, t«i thÊy cÇn thiÕt ph¶i cã c¸c h×nh thøc tæ chøc vµ biÖn ph¸p söa lçi chÝnh t¶ cho häc sinh mét c¸ch kÞp thêi dùa trªn c¸c nguyªn nh©n m¾c lçi cña chÝnh b¶n th©n c¸c em. C¸ch ch÷a lçi th­êng nh¾c ®Õn lµ tËp ph¸t ©m cho ®óng. C¸ch thø hai lµ nhí tõng tõ mét vµ c¸ch thø ba lµ dïng mÑo. Sau ®©y lµ mét sè biÖn ph¸p mµ t«i sö dông ®Ó söa lçi cho häc sinh trong qu¸ tr×nh t«i gi¶ng d¹y líp 5 vµ qua mét sè gîi ý tham kh¶o vÒ c¸ch söa lçi chÝnh t¶ cho häc sinh mµ gi¸o viªn cã thÓ tiÕn hµnh trong kho¶ng thêi gian dµi hay ng¾n tïy vµo ®iÒu kiÖn cña líp m×nh. Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p nµy t«i dùa chñ yÕu trªn tinh thÇn: Yªu cÇu häc sinh “tù söa lçi chÝnh t¶, tù t×m ra kiÕn thøc b»ng chÝnh hµnh ®éng cña m×nh, tù ®Æt m×nh vµo t×nh huèng, nghiªn cøu c¸ch xö lý, tù ®¸nh gi¸, tù kiÓm tra s¶n phÈm ban ®Çu .”, cßn gi¸o viªn lµ “ng­êi h­íng dÉn, tæ chøc” cho häc sinh häc tËp. ViÖc söa lçi ®­îc tiÕn hµnh mäi lóc, mäi n¬i, trong tÊt c¶ c¸c m«n häc d­íi h×nh thøc ®¬n gi¶n, nhÑ nhµng “häc mµ ch¬i, ch¬i mµ häc”, vµ lu«n lu«n tËp trung chó ý tíi ba ®èi t­îng häc sinh giái, kh¸, trung b×nh- yÕu. LÊy häc sinh giái lµm trung t©m. I - Söa lçi phô ©m “ l, n” HiÖn t­îng lÉn lén “ l” vµ “n” lµ lçi chÝnh t¶ t­¬ng ®èi phæ biÕn ë ®ång b»ng B¾c Bé. Qua ®iÒu tra, t«i thÊy hiÖn t­îng nµy x¶y ra chñ yÕu cã sù lÉn lén vÒ tõ vùng vµ c¸ch ph¸t ©m. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy t«i ®· dïng mét sè biÖn ph¸p nh­ sau: 1- Gióp häc sinh n¾m v÷ng quy t¾c chÝnh t¶ cña cÆp phô ©m “l, n” * Môc ®Ých: Trªn c¬ së häc sinh n¾m v÷ng c¸c quy t¾c chÝnh t¶, c¸c em sÏ viÕt ®óng chÝnh t¶ cho dï c¸c em cã ph¸t ©m sai. - Thêi gian thùc hiÖn: ViÖc ®­a c¸c quy t¾c chÝnh t¶ ®­îc thùc hiÖn ngay trong c¸c tiÕt d¹y chÝnh t¶. Tuy nhiªn trong mét kho¶ng thêi gian 40 phót ta kh«ng thÓ ®­a hÕt c¸c quy t¾c ®­îc mµ ph¶i kÕt hîp víi c¸c m«n häc kh¸c nh­ tËp ®äc, luyÖn tõ vµ c©u mçi khi cã hiÖn t­îng chÝnh t¶ liªn quan. * Néi dung quy t¾c: a) “L” ®øng tr­íc ©m ®Öm nh­ng “N” l¹i kh«ng ®øng tr­íc ©m ®Öm, ngo¹i lÖ duy nhÊt lµ “ no·n”. Khi häc sinh ®· n¾m ®­îc quy t¾c nµy c¸c em sÏ kh«ng bÞ lóng tóng khi viÕt c¸c tõ cã ©m ®Öm b¾t ®Çu “ L”. 10
11. Tr­êng TiÓu häc C¸t Linh Gi¸o viªn : H¸n ThÞ Quúnh Nga Lớp 5 VÝ dô: c¸i loa, lo¹c cho¹c §èi víi nh÷ng häc sinh trung b×nh vµ yÕu, ®Ó gi¶n tiÖn bëi chÝnh c¸c em nhiÒu lóc cßn lÉn lén vµ kh«ng ph©n biÖt ®­îc ©m ®ªm, gi¸o viªn cã thÓ nãi ch÷ “ n” kh«ng bao giê ®øng tr­íc mét vÇn b¾t ®Çu b»ng “ oa, âa, oe, uª, uy”, tr¸i l¹i “ l” ®øng tr­íc c¸c vÇn Êy. Nh­ vËy, c¸c em chØ cÇn nhí m¸y mãc r»ng: ®i ®«i víi c¸c vÇn b¾t ®Çu b»ng “oa, âa, oe, uª, uy” th× phô ©m ®Çu lu«n lu«n lµ “ l” chø kh«ng ph¶i lµ “n”. VÝ dô: chãi lßa, lo¨n xo¨n, tóy lóy, §Ó häc sinh kh¾c s©u ®­îc kiÕn thøc, më réng vèn tõ gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh t×m thªm c¸c tiÕng hoÆc tõ cã phô ©m ®Çu lµ “l” vµ b¾t ®Çu b»ng c¸c vÇn trªn: lãa m¾t, lâa xâa, lo¹i, loai choai, loµi, loan b¸o, lo¹n, lë loÐt, .Ngoµi ra cßn cã c¸c tõ: lý luËn, luËt lÖ, luyÕn tiÕc, §Ó cho häc sinh ®ì c¨ng th¼ng th× phÇn t×m tõ gi¸o viªn cã thÓ tæ chøc thµnh trß ch¬i ng¾n( kho¶ng 2 phót) thi t×m tõ nhanh( ch¬i t¹i chç). b) VÒ mÆt l¸y ©m, vÇn “l” vµ “n” ®èi lËp nhau: * VÞ trÝ 1: - “L” l¸y vÇn réng r·i trong tiÕng ViÖt, l¸y vÇn víi rÊt nhiÒu ©m ®Çu: lâm bâm, l¹ch c¹ch, lØnh kØnh, liªn miªn, l· ch·, l¹o x¹o, liªu xiªu, l¨n t¨n, lai rai, lÌo nhÌo, lom khom, l¬ ng¬, lën vën, luýnh quýnh, . - “N” th× kh«ng l¸y ©m víi ©m ®Çu nµo kh¸c mµ chØ ®iÖp ©m ®Çu th«i: no nª, nao nóng, n­êm n­îp, n¸o nøc, n­¬ng n¸u, nu«i nÊng, - Kh«ng cã hiÖn t­îng “L” l¸y víi “N” Khi ®­a ra quy t¾c nµy, gi¸o viªn cã thÓ yªu cÇu häc sinh kh¸ giái t×m trong bµi nh÷ng tõ chøa hiÖn t­îng chÝnh t¶ trªn. VÝ dô: lÉn lén, në nang, lë loÐt, lo l¾ng, niÒm në, nøc në, nÓ nang, ViÖc häc sinh tù t×m ra c¸c tõ chøa hiÖn t­îng chÝnh t¶ ®· häc gióp c¸c em nhí rÊt l©u, khi viÕt kh«ng bÞ lÉn lén. * VÞ trÝ 2: ë vÞ trÝ nµy, trong bµi häc kh«ng cã tõ chøa hiÖn t­îng chÝnh t¶ cÇn nãi ®Õn. V× vËy, gi¸o viªn cã thÓ khÐo lÐo cung cÊp quy t¾c chÝnh t¶ nµy th«ng qua c¸c m«n häc kh¸c. §ã lµ: - “N” chØ l¸y víi “gi” vµ l¸y víi nguyªn phÇn vÇn mµ kh«ng cã ©m ®Çu: gian nan, gieo neo, gi·y n¶y, ¸y n¸y, ¶o n·o, - “L” l¸y víi nh÷ng ©m kh¸c “gi” : khÐo lÐo, kho¸c lo¸c, l¨ng nh¨ng, lÆt vÆt, lai rai, l¨n t¨n, lép ®ép, leng keng, lµu bµu, l¾p b¾p, c) VÒ nh÷ng tõ ®ång nghÜa: Cã kho¶ng 40 tõ ®ång nghÜa thµnh cÆp l - nh VÝ dô: lÆt nhÆt, lÇm nhÇm, lì nhì, lè l¨ng, nhè nh¨ng, lanh lÑn, nhanh nhÑn, lem luèc, 11
12. Tr­êng TiÓu häc C¸t Linh Gi¸o viªn : H¸n ThÞ Quúnh Nga Lớp 5 PhÇn nµy gi¸o viªn kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i ®­a ra cho häc sinh v× nh­ thÕ rÊt phøc t¹p, häc sinh sÏ bÞ “rèi” ( ®©y lµ phÇn chuyªn s©u cho nh÷ng ng­êi nghiªn cøu). Gi¸o viªn chØ cÇn cho häc sinh biÕt: nh÷ng tõ chØ trá ®Òu viÕt lµ “n” : nÇy, nµy, nä, ni, ní, nµo, nã t­¬ng øng víi c¸c tõ chØ trá chÝnh thøc: ®©y, ®ã, ®©u, ®Êy, d) VÒ nghÜa tõ: - Nh÷ng tõ chØ Èn nÊp viÕt “n” : nÐ, nÊp, n­¬ng n¸u, - Nh÷ng tõ chØ ph­¬ng h­íng viÕt “n” : nam, nåm, Víi c¸c quy t¾c nµy, häc sinh ph¶i nhí m¸y mãc. Gi¸o viªn l­u ý th­êng xuyªn yªu cÇu häc sinh t×m vÝ dô thùc tÕ. §Æc biÖt ®èi víi häc sinh trung b×nh, mçi hiÖn t­îng chÝnh t¶ gi¸o viªn cÇn ®­a mét vÝ dô vµ ph©n tÝch ( cã thÓ hái häc sinh), coi nh­ ®©y lµ viÖc trùc quan cho häc sinh. Dùa vµo phÇn ph©n tÝch vÝ dô cña c« gi¸o c¸c em sÏ liªn hÖ sang c¸c vÝ dô kh¸c. 2 - Gióp häc sinh ghi nhí ch÷ viÕt g¾n liÒn víi nghÜa tõ- tõ cã vÊn ®Ò chÝnh t¶ * Môc ®Ých cña ph­¬ng ph¸p nµy Trong thùc tÕ cßn rÊt nhiÒu häc sinh viÕt sai chÝnh t¶ do kh«ng hiÓu hoÆc hiÓu sai nghÜa cña tõ. Víi nh÷ng tr­êng hîp nµy, gi¸o viªn cÇn gióp c¸c em ghi nhí ch÷ viÕt g¾n liÒn víi nghÜa cña “tõ cã vÊn ®Ò chÝnh t¶”. Trªn c¬ së häc sinh ®· hiÓu ®­îc nghÜa cña tõ, c¸c em sÏ kh«ng viÕt sai tõ ®ã. VÝ dô: NÕu häc sinh hiÓu nghÜa cña tõ “trÝ” trong “bè trÝ” lµ bµy ®Æt th× c¸c em sÏ kh«ng viÕt nhÇm thµnh “bè chÝ”, hay “chÝ” trong “chÝ h­íng”, “bÒn chÝ” lµ lßng mong muèn, môc ®Ých ®i ®Õn, th× c¸c em sÏ kh«ng viÕt lÉn lén thµnh “trÝ h­íng” hay “bÒn trÝ”. Thùc hiÖn ph­¬ng ph¸p nµy tèt nhÊt lµ cung cÊp cho häc sinh tõ trong ng÷ c¶nh. Mçi tiÕt häc cã thÓ cung cÊp cho häc sinh nhiÒu tõ trong mét hoÆc trong nhiÒu ng÷ c¶nh, hoÆc ®Ó häc sinh tù t×m ng÷ c¶nh ®Ó gi¶i nghÜa tõ- ng÷ c¶nh cã ý nghÜa ®Æc biÖt gióp häc sinh n¾m ®­îc nghÜa tõ dÔ dµng, nhÑ nhµng vµ lµm ®iÓm tùa cho trÝ nhí. VÝ dô: Nã khãc nøc në. Sù viÖc ®· vì lë. Ngoµi v­ên, nh÷ng b«ng hoa ®ua në. (Dùa vµo ng÷ c¶nh trªn häc sinh sÏ gi¶i nghÜa ®­îc c¸c tõ : nøc në, vì lë, ®ua në) Khi cÇn sö dông tõ, nÕu cßn ph©n v©n vÒ ch÷ viÕt c¸c em sÏ liªn t­ëng ®Õn ng÷ c¶nh vµ suy luËn ra c¸ch viÕt ch÷. Lµm sao trong mét tiÕt häc chÝnh t¶, ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh trë ®i trë l¹i víi nh÷ng tõ cÇn ghi nhí nhiÒu lÇn. Ch¼ng h¹n, lÇn thø nhÊt vµo bµi häc, yªu cÇu häc sinh ®äc thÇm b»ng m¾t ng÷ c¶nh ®Ó hiÓu nghÜa tõ vµ nhí ng÷ c¶nh. LÇn thø hai, yªu cÇu häc sinh lùa chän c¸c tõ trong ng÷ c¶nh võa cung cÊp ®Ó ®iÒn tõ vµo mét ng÷ c¶nh kh¸c. LÇn thø 12
13. Tr­êng TiÓu häc C¸t Linh Gi¸o viªn : H¸n ThÞ Quúnh Nga Lớp 5 ba, yªu cÇu häc sinh ®Æt c©u víi tõ võa häc, t×m tõ ghÐp, tõ l¸y víi tiÕng cã vÊn ®Ò chÝnh t¶ Nh­ vËy trong mét tiÕt häc, häc sinh ®· ®­îc m¾t nh×n, tay viÕt ch÷ “ cã vÊn ®Ò chÝnh t¶” nhiÒu lÇn. VÝ dô: LÇn 1: Em h·y ®äc thÇm c¸c c©u sau ®©y vµ t×m c¸c tõ cã phô ©m ®Çu lµ “l” vµ “n” “Kh«ng thÓ lÉn chÞ ChÊm víi bÊt cø ng­êi nµo kh¸c. ChÞ cã mét th©n h×nh në nang rÊt c©n ®èi. Hai c¸nh tay bÐo l¼n, ch¾c nÞch. §«i l«ng mµy kh«ng tØa bao giê, mäc lßa xßa tù nhiªn, lµm cho ®«i m¾t s¾c s¶o cña chÞ dÞu dµng ®i.” LÇn 2: T×m nh÷ng ch÷ bá trèng b¾t ®Çu b»ng “l” vµ “n” ®Ó ®iÒn vµo c©u sau: - Khi viÕt chÝnh t¶, chóng ta kh«ng ®­îc .gi÷a “l” vµ “n”. - Lý §øc lµ mét vËn ®éng viªn thÓ dôc thÓ h×nh. C¬ thÓ anh ta rÊt c©n ®èi. - LÇn 3: Em h·y t¹o tõ ghÐp cã tiÕng “lén” vµ “në” - “Lén”: lÉn lén, lén xén, - “ Në”: në nang, nøc në, . LÇn 4 : Em h·y ®Æt c©u víi mçi tõ “ në nang”, “lÉn lén”. Víi häc sinh giái, gi¸o viªn yªu cÇu c¸c em vÒ nhµ viÕt ®o¹n v¨n cã sö dông c¸c tõ trªn. Nh÷ng thao t¸c ®iÒn tõ, ®Æt c©u, t¹o tõ ®Òu ®­îc thùc hiÖn b»ng tay, b»ng m¾t, gi¶m nãi vµ ®äc. Víi häc sinh trung b×nh phÇn ®Æt c©u coi nh­ lµ bµi tËp chÝnh t¶ vÒ nhµ cho c¸c em. Gi¸o viªn t¨ng c­êng gi¶i nghÜa tõ cho häc sinh th«ng qua c¸c m«n häc kh¸c ®Æc biÖt lµ ph©n m«n tËp ®äc vµ luyÖn tõ vµ c©u. 3- T¨ng c­êng thao t¸c ph©n tÝch ©m tiÕt ë häc sinh Ph©n tÝch ng«n ng÷ lµ mét ph­¬ng ph¸p ®Æc thï trong d¹y häc tiÕng ViÖt. ë ph©n m«n chÝnh t¶, ph­¬ng ph¸p nµy thÓ hiÖn cô thÓ ë ph©n tÝch ©m tiÕt (ch÷ viÕt). Lçi chÝnh t¶ cã thÓ x¶y ra ë mét hoÆc nhiÒu bé phËn cÊu t¹o nªn ©m tiÕt (ch÷ viÕt ) tiÕng ViÖt. V× vËy, ph©n tÝch ©m tiÕt cã t¸c dông t¨ng c­êng hiÖu qu¶ tri gi¸c ch÷ viÕt, kh¾c s©u c¸ch viÕt ®i liÒn víi nghÜa tõ mµ nã biÓu ®¹t. CÇn ph¶i ®Ó viÖc ph©n tÝch cho häc sinh lµm. Khi tiÕn hµnh ph©n tÝch ©m tiÕt, häc sinh buéc ph¶i quan s¸t ch÷ viÕt mét c¸ch t­êng tËn (kh«ng cßn nghe l¬ m¬ tõ lêi ng­êi kh¸c ®äc) buéc ph¶i tù tay viÕt ra ch÷, thao t¸c nhiÒu, ch÷ vµ nghÜa sÏ g¾n chÆt vµo trÝ nhí, ch¾c ch¾n lçi sÏ gi¶m. Cã thÓ ®­a mét biÓu b¶ng gi¸o viªn lµm mÉu mét tõ, cßn l¹i häc sinh lµm tiÕp. VÝ dô: Tõ hoÆc côm tõ TiÕng Phô ©m ®Çu VÇn DÊu thanh 13
14. Tr­êng TiÓu häc C¸t Linh Gi¸o viªn : H¸n ThÞ Quúnh Nga Lớp 5 LÉn lén LÉn l ©n ~ lén . . . Në nang §èi víi häc sinh trung b×nh, gi¸o viªn lµm mÉu cho c¸c em tõ 1- 2 tõ. Víi häc sinh cßn yÕu nhÊt thiÕt gi¸o viªn ph¶i lµm mÉu “tay ®«i” cho c¸c em lµm theo. Cã nh­ vËy, c¸c em dùa vµo bµi mÉu cña gi¸o viªn vµ sÏ tiÕp tôc ph©n tÝch c¸c tõ kh¸c víi sù trî gióp cña c« gi¸o. Bµi tËp vÒ nhµ còng yªu cÇu häc sinh lµm kiÓu nµy víi c¸c tõ “lo l¾ng, lë loÐt, niÒm në, nøc në, n¾ng n«i, nÓ nang, lanh lîi, lµnh lÆn, n«ng næi, .vµ yªu cÇu häc sinh t×m thªm mét sè tõ kh¸c ®Ó ph©n tÝch cho thµnh th¹o. 4- H­íng dÉn häc sinh thùc hµnh luyÖn tËp nh»m h×nh thµnh c¸c kü x¶o chÝnh t¶ Yªu cÇu luyÖn tËp nh»m cñng cè, trau dåi kü n¨ng viÕt ®óng chÝnh t¶ tiÕng ViÖt nãi chung cho häc sinh mét c¸ch cã hÖ thèng ( qua c¸c bµi tËp gióp häc sinh ghi nhí vÒ quy t¾c chÝnh t¶, ph©n biÖt c¸ch viÕt c¸c cÆp phô ©m ®Çu, vÇn, thanh dÔ lÉn do ®Æc ®iÓm ph¸t ©m ®Þa ph­¬ng). §©y còng lµ b­íc võa rÌn kü n¨ng võa cñng cè hoÆc «n tËp kiÕn thøc chÝnh t¶ theo ch­¬ng tr×nh cña mçi líp. ë phÇn nµy, ®Ó kh¼ng ®Þnh cho häc sinh trong viÖc lµm c¸c bµi tËp, gi¸o viªn cã thÓ lµm mÉu vµ t¨ng c­êng gîi ý, h­íng dÉn häc sinh vÒ c¸ch lµm, tr¸nh “ th¶ næi” hoÆc “ lµm thay” häc sinh. Gi¸o viªn l­u ý häc sinh g¾n tõ Êy víi phÇn bµi tËp ®äc ®· häc vµ ng÷ c¶nh. Nh×n chung qua c¸c kiÓu bµi tËp vÒ chÝnh t¶, mçi bµi ph¶i ®¸p øng nhiÖm vô ch÷a mét vµi lçi chÝnh t¶ cô thÓ, theo mét møc ®é cô thÓ. a) ViÕt chÝnh t¶ VÝ dô: Bµi viÕt “LuËt b¶o vÖ m«i tr­êng” Sau khi häc sinh viÕt bµi chÝnh t¶ trªn, gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh lµm bµi tËp 2- SGK TiÕng ViÖt 5 tËp 1- trang 104 * T×m tõ chøa tiÕng cã ©m ®Çu lµ “l” hoÆc “n” M: lÊm: lÊm tÊm . nÊm: nÊm r¬m . Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh t×m c¸c tõ chøa c¸c tiÕng cho s½n cã chøa ©m ®Çu l hoÆc n Th«ng qua bµi tËp trªn gióp häc sinh ph©n biÖt so s¸nh “l” vµ “n” ®Ó viÕt ®óng c¸c tiÕng cã phô ©m ®Çu viÕt lµ “l” vµ “n”. * Gi¸o viªn cã thÓ ®­a thªm bµi tËp ®iÒn “l” hoÆc “n” cho häc sinh thùc hµnh: + §iÒn “l” hoÆc “n” vµo chç trèng: - §Êt cao anh 14
15. Tr­êng TiÓu häc C¸t Linh Gi¸o viªn : H¸n ThÞ Quúnh Nga Lớp 5 - R¨ng anh - am ÷ häc sinh íp em ch¨m o häc tËp. - Con ®­êng µy èi iÒn Hµ éi víi am §Þnh. - Trêi ¾ng to, Õu kh«ng ®éi mò sÏ èm. - Hoa ë Êp ã gi÷a ®¸m ¸ rËm r¹p. - C¸i ä ôc b×nh ã ¨n «ng èc. + Nèi tõng tiÕng bªn tr¸i víi tiÕng thÝch hîp bªn ph¶i ®Ó t¹o tõ ng÷ ®óng: tèt lßng vßng cét näc nßng s«ng sóng ®á b) §­a ra nh÷ng c©u trong ®ã cã hai hay nhiÒu ch÷ viÕt kh¸c nhau mµ c¸c em hay lÉn lén vµ yªu cÇu häc sinh ®iÒn nh÷ng ch÷ ®óng vµo nh÷ng chç trèng: - Mét ®¹n næ (lo¹t hay no¹t). - Nã ®Ó s¸ch vë . xén (nén hay lén). - Sãng n­íc . t¨n (n¨n hay l¨n). - Nã ®ang hói ®äc s¸ch (lói hay nói). - Kh«ng ®­îc tung (nãi l¨ng nung ; nãi l¨ng lung; nãi n¨ng nung hay nãi n¨ng lung). c) ChØ ra nh÷ng ch÷ viÕt sai chÝnh t¶ vµ viÕt l¹i cho ®óng: - §õng ¨n nãi nép chép. - Con thuyÒn nªnh ®ªnh trªn mÆt biÓn. - ChØ mét n¸t bè t«i ®· chÆt ph¨ng c©y gç. - No¸ng mét c¸i c«ng viÖc ®· xong. - Chóng ta ph¶i ch¨m nuyÖn tËp thÓ thao. - Nã ®Õn nh­ng lã kh«ng nªn tiÕng. d) Gi¸o viªn ®­a ra nh÷ng ch÷ viÕt sai lçi chÝnh t¶ theo c¸ch viÕt th­êng gÆp cña häc sinh vµ yªu cÇu c¸c em ch÷a chung c¶ líp, ®ång thêi gi¶i thÝch t¹i sao mµ sai. ViÖc gi¶i thÝch chñ yÕu do gi¸o viªn h­íng dÉn, gîi ý häc sinh giái lµm. VÝ dô: Ph¸t hiÖn nh÷ng lçi sai, gi¶i thÝch t¹i sao sai vµ söa lçi - Ai lÊy ®Òu ch¨m chó dâi nh×n theo con thuyÒn ®ang nªnh ®ªnh ®i vÒ h­íng lam. Trêi nÆng giã, sãng n¨n t¨n, mäi ng­êi ®Òu yªn t©m, kh«ng ¸y l¸y, no n¾ng g×. 15
16. Tr­êng TiÓu häc C¸t Linh Gi¸o viªn : H¸n ThÞ Quúnh Nga Lớp 5 - ChØ mét l¸t, chó t«i chÆt gÉy c©y chµ nµ, t«i gi·y l¶y kªu lªn, l­íc m¾t r¬i n· ch·, tiÕc c«ng vun bãn. C¶ ngµy t«i thËt buån vµ ¶o l·o, nh­ng ®· nì råi, biÕt khi lµo trång l¹i ®­îc. e ) C¸c em tù m×nh ®Æt ra nh÷ng c©u trong ®ã cã sù ®èi lËp gi÷a “l” vµ “n” VÝ dô: §Æt c©u trong ®ã cã “nã”, “lã”. §Æt c©u trong ®ã cã “l¾ng”, “n¾ng”. Trªn ®©y lµ mét sè kiÓu bµi tËp t«i ®· ®­a ra cho häc sinh thùc hµnh. Trong mét tiÕt d¹y, gi¸o viªn kh«ng thÓ ®­a hÕt c¸c lo¹i bµi tËp nµy, do vËy gi¸o viªn cÇn khÐo lÐo lùa chän c¸c d¹ng bµi tËp cÇn thiÕt nhÊt ®Ó ch÷a trªn líp. C¸c d¹ng kh¸c cã thÓ cho häc sinh vÒ nhµ lµm hoÆc lµm vµo nh÷ng giê h­íng dÉn häc buæi chiÒu hay bæ sung vµo c¸c tiÕt häc kh¸c. 5- T¨ng c­êng yªu cÇu häc sinh tù ch÷a lçi chÝnh t¶ C¸c em tù ch÷a lÊy bµi chÝnh t¶ cña m×nh lµ chÝnh; häc sinh dïng bót ch× g¹ch ch©n d­íi nh÷ng ch÷ viÕt sai vµ viÕt l¹i ®óng ra lÒ cïng dßng, sau ®ã häc sinh tÝnh lçi vµ ghi nhá ë ngoµi lÒ sè lçi m×nh m¾c ph¶i trong bµi cña m×nh. Häc sinh cã thÓ ®æi vë, tù so¸t lçi cho nhau. Mçi khi m¾c lçi, häc sinh tù gi¸c gi¬ tay ®Ó gi¸o viªn biÕt. Lµm nh­ vËy, gi¸o viªn n¾m ngay nh÷ng lçi phæ biÕn trong líp. Gi¸o viªn cã thÓ yªu cÇu häc sinh vÒ nhµ viÕt l¹i nh÷ng lçi cña m×nh ®· m¾c. Khi chÊm bµi chÝnh t¶, gi¸o viªn cÇn chØ ra cho häc sinh thÊy lo¹i lçi mµ häc sinh th­êng m¾c ph¶i. Cã thÓ yªu cÇu nh÷ng em th­êng m¾c lçi chÝnh t¶ tr¶ lêi c©u hái: - Trong bµi chÝnh t¶ võa qua em ®· m¾c nh÷ng lçi nµo? - Nh÷ng lçi ®ã th­êng viÕt sai ë bé phËn nµo cña tiÕng? ViÖc lµm nµy gióp häc sinh tù ph¸t hiÖn vµ ý thøc ®­îc lo¹i lçi mµ m×nh th­êng m¾c. Khi ®· ý thøc ®­îc lo¹i lçi mµ m×nh th­êng m¾c, nÕu gÆp nh÷ng ch÷ “cã vÊn ®Ò chÝnh t¶” cña m×nh, häc sinh sÏ thËn träng h¬n khi viÕt ch÷. Trong b­íc so¸t l¹i bµi viÕt, gi¸o viªn ®­a ra mÉu ®óng, yªu cÇu häc sinh ph©n tÝch ©m tiÕt ®óng, råi ®èi chiÕu víi ch÷ m×nh viÕt, c¸c em sÏ thÊy ®­îc lçi cña m×nh vµ tù ch÷a. Gi¸o viªn kiÓm tra viÖc tù ch÷a lçi chÝnh t¶ cña häc sinh. DÇn dÇn n¨ng lùc tù kiÓm tra vµ tù ch÷a lçi cho häc sinh sÏ ®­îc h×nh thµnh. 6- TËp ph¸t ©m cho ®óng Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh ph¸t ©m ®óng, chuÈn, tËp nhiÒu lÇn nh÷ng lçi mµ m×nh th­êng m¾c ph¶i. Ghi nhí mèi liªn hÖ gi÷a ©m thanh ng«n ng÷ vµ ký hiÖu ch÷ viÕt. Sö dông ph­¬ng ph¸p nµy ®ßi hái rÊt nhiÒu thêi gian, tuy nhiªn ta cã thÓ kÕt hîp nã víi c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c ®Ó ch÷a lçi mét c¸ch toµn diÖn, triÖt ®Ó. §Ó kÝch thÝch häc sinh, gi¸o viªn cã thÓ tæ chøc d­íi h×nh thøc trß ch¬i “thi ®äc ®óng, ®äc hay”. 16
17. Tr­êng TiÓu häc C¸t Linh Gi¸o viªn : H¸n ThÞ Quúnh Nga Lớp 5 VÝ dô: Gi¸o viªn cho häc sinh thi ®äc c©u sau, lóc ®Çu cã thÓ ®äc chËm sau ®ã ®äc nhanh dÇn: Nam n÷ thanh niªn n­íc Nam n« nøc n©ng cao kü n¨ng nãi ®óng, nªn kh«ng níi tay, n©ng niu, nÓ nang víi n¹n nµy. Ph¶i nªu nã ra, t×m mãn nî nÆng nÒ khiÕn ta mÖt n·o, n¶n chÝ” (TrÝch “Ch÷a lçi chÝnh t¶ cho häc sinh” - Phan Ngäc) 7- Tæ chøc trß ch¬i trong tiÕt häc ViÖc tæ chøc trß ch¬i trong líp häc lµ mét trong nh÷ng ph­¬ng ph¸p ®æi míi c¸c h×nh thøc d¹y häc hiÖn nay. Trß ch¬i häc tËp nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng nhiÖm vô gi¸o dôc vµ gi¸o d­ìng cña nhµ tr­êng MÇm non vµ TiÓu häc d­íi h×nh thøc vui ch¬i hÊp dÉn. NÕu nh÷ng trß ch¬i nµy ®­îc tæ chøc tèt, c¸c em sÏ rÊt høng thó vµ vui thÝch tham gia vµo trß ch¬i, qu¸ tr×nh häc tËp cña c¸c em trë nªn nhÑ nhµng, tho¶i m¸i. Trß ch¬i häc tËp sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó trÎ sö dông vµ cñng cè nh÷ng kiÕn thøc mµ c¸c em tiÕp thu ®­îc trong häc tËp còng nh­ trong cuéc sèng hµng ngµy, ®ång thêi më réng nh÷ng kh¸i niÖm mµ trÎ ®· biÕt. Nh÷ng trß ch¬i hÊp dÉn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó h×nh thµnh ë trÎ nh÷ng phÈm chÊt cÇn thiÕt cho viÖc lÜnh héi c¸c kiÕn thøc míi nh­ tÝnh linh ho¹t, sù nhanh trÝ, ãc th«ng minh s¸ng t¹o vµ kh¶ n¨ng quan s¸t. NÕu ®­îc h­íng dÉn mét c¸ch cô thÓ vµ ®óng ®¾n, cã hÖ thèng, trß ch¬i häc tËp sÏ gióp cho qu¸ tr×nh nhËn thøc vµ ng«n ng÷ cña trÎ ®­îc ph¸t triÓn thuËn lîi. Víi ph©n m«n chÝnh t¶, gi¸o viªn cã thÓ tæ chøc cho häc sinh ch¬i d­íi d¹ng c¸c bµi tËp vµ h×nh thøc thi ®ua gi÷a c¸c tæ, ®éi , c¸ nh©n, . Trong c¸c giê sinh ho¹t líp hay ho¹t ®éng tËp thÓ, gi¸o viªn cã thÓ tæ chøc c¸c buæi sinh ho¹t víi chñ ®Ò: “TiÕng ViÖt em yªu” hay “nÐt ch÷ , nÕt ng­êi” . VÝ dô: * §iÒn “l” hay “n” vµo chç trèng: - “ §µn chim sÎ Ðp m×nh qua kÏ sËy Tia ¾ng hång ®èt ch¸y h¹t s­¬ng trong Con tr©u ®en ®øng chói mòi bªn ®ång Cø iÕm m·i ¾ng vµng trªn cá biÕc.” ( N¾ng xu©n - §oµn V¨n Cõ) - “ RÊt ®Ñp h×nh anh óc ¾ng chiÒu Bãng dµi trªn ®Ønh dèc cheo eo .ói kh«ng ®Ì æi vai v­¬n tíi ¸ ngôy trang reo víi giã ®Ìo.” ( Lªn T©y B¾c - Tè H÷u) * §è vui vÒ c¸c ®éng tõ b¾t ®Çu víi “ hiÖn t­îng chÝnh t¶” VD: Bèn anh cïng viÕt “lê - lê” a- Mét anh siªng viÖc, tèi mê ch­a th«i. b- Mét anh khuÊy n­íc chäc trêi. 17
18. Tr­êng TiÓu häc C¸t Linh Gi¸o viªn : H¸n ThÞ Quúnh Nga Lớp 5 c- Mét anh thÊy viÖc tøc thêi quay ®i. d- Mét anh gi¶ bé kiªu k×. Khoe khoang nh­ng ch¼ng cã chi lµ tµi. §è anh, ®è ¶ , ®è ai §éng tõ ai biÕt, mét hai ®¸p liÒn. §¸p ¸n: a- lµm lông b- lµm lo¹n c- lµm l¬ d- lµm le * §è vui vÒ c¸c ®å vËt cã ©m “ n” hoÆc “ l” VD 1: Víi ng­êi cao nhÊt VÉn h¬i cao h¬n Khi m­a khi n¾ng Mäi ng­êi biÕt ¬n. ( Lµ c¸i g×?) §¸p ¸n: C¸i nãn VD 2: M×nh gÇy lÐp kÑp ChØ ®Ñp bé r¨ng C«ng ®· nªn c«ng §ç ®Çu thiªn h¹. ( Lµ c¸i g×?) §¸p ¸n: C¸i l­îc II- Söa lçi chÝnh t¶ vÇn ­u/ iu; vÇn ­¬u/ iªu Trong thùc tÕ ph¸t ©m häc sinh th­êng lÇm lÉn gi÷a mét sè tõ nh­ l­u l¹c vµ liu l¹c; trõu t­îng vµ tr×u t­îng; con h­¬u vµ con hiªu; chai r­îu vµ chai riÖu dÉn ®Õn khi viÕt chÝnh t¶ còng viÕt nh­ ph¸t ©m. §Ó söa lçi sù lÇm lÉn nµy, gi¸o viªn gióp häc sinh rót ra nhËn xÐt khi d¹y bµi chÝnh t¶ cã d¹ng bµi tËp ph©n biÖt vÇn ­¬u/ iªu/ ­u/ iu. *C¸c ©m tiÕt cã vÇn ­u kh«ng nhiÒu, chØ ë nh÷ng tr­êng hîp sau: B­u ( b­u ®iÖn, b­u phÈm). H­u ( h­u trÝ). L­u (l­u ®µy, l­u tr÷). Lùu ( lùu ®¹n, qu¶ lùu). Cøu, cõu, cöu, cùu. S­u( s­u thuÕ), ( tuæi ) söu. Tùu ( tr­êng) , töu (qu¸n). Ngoµi c¸c tr­êng hîp trªn ®Òu lµ vÇn “iu”. 18
19. Tr­êng TiÓu häc C¸t Linh Gi¸o viªn : H¸n ThÞ Quúnh Nga Lớp 5 * C¸c ©m tiÕt cã vÇn “­¬u” kh«ng nhiÒu, chØ cã ë nh÷ng tr­êng hîp sau: R­îu, con h­¬u, kh­íu( con kh­íu), b­íu( b­íu cæ) , b­¬u( èc b­¬u) , b­¬u( b­¬u ®Çu), t­êu( con khØ). Ngoµi c¸c tr­êng hîp trªn, ®Òu lµ vÇn iªu( yªu). PhÇn nhËn xÐt nµy häc sinh cÇn ghi nhí mét c¸ch m¸y mãc tõng tr­êng hîp mét. * Bµi tËp cho häc sinh: §iÒn vµo chç trèng: - ­u hay iu: ng­îng ngh ., m trÝ, qu¶ l .®¹n, c¸i r . - ­u hay ­¬u: con kh ., con èc b ., xe cÊp c . - iªu hay iu: ® .h¸t, ® bé, th th ngñ, ph× nh , giã thæi h h . - ªu, iu, iªu, ­u hay ­¬u: chiÕc kh¨n th ., buån th .buån th ., buæi ch ., c¸nh d ., n¾ng d .d ., cao l .® ., chai r , l .luyÕn. T«i thÊy ®©y lµ lo¹i chÝnh t¶ häc sinh dÔ nhÇm lÉn, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng häc sinh trung b×nh. Sau khi gi¸o viªn cung cÊp cho häc sinh c¸c ©m tiÕt cã vÇn “ ­u” vµ “­¬u” th× cho häc sinh lµm bµi tËp vËn dông. §Ó cho häc sinh nhí l©u, mçi khi gÆp tõ cã “vÊn ®Ò chÝnh t¶”, gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh nh¾c l¹i c¸c ©m tiÕt cã vÇn “­u” vµ “­¬u” ( v× c¸c ©m tiÕt ®ã kh«ng nhiÒu). ViÖc häc sinh nh¾c l¹i nhiÒu lÇn ©m tiÕt nµy gióp c¸c em nhí l©u vµ nhí mét c¸ch m¸y mãc, kh«ng ph¶i häc thuéc lßng nh­ “häc vÑt”. III- Ph©n biÖt hái ( ? ) ng· ( ~) Khi tiÕn hµnh ®iÒu tra c¬ b¶n t¹i líp 5B tr­êng tiÓu häc C¸t Linh, t«i thÊy cã 4 häc sinh do nãi ngäng, tõ ¶nh h­ëng cña viÖc nãi ngäng dÉn ®Õn viÖc c¸c em viÕt sai lçi chÝnh t¶ lµ kh«ng ph©n biÖt hái ng·. XÐt thÊy ®©y chØ lµ nh÷ng tr­êng hîp ®Æc biÖt nªn t«i ®· tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p söa lçi riªng cho sè häc sinh nµy vµo c¸c tiÕt h­íng dÉn häc buæi chiÒu. Sau ®©y lµ mét sè biÖn ph¸p t«i ®· thùc hiÖn: *Cung cÊp cho häc sinh quy t¾c chÝnh t¶ vÒ hái, ng·: - Quy t¾c chÝnh t¶ vÒ hái, ng· ®èi víi häc sinh lµ kh¸ phøc t¹p. Do ®ã gi¸o viªn ph¶i kiªn tr× tõng b­íc cung cÊp cho häc sinh. - Tr­íc tiªn, gióp häc sinh biÕt, trong s¸u dÊu thanh tiÕng ViÖt cã ba dÊu gäi lµ dÊu bæng, ®ã lµ: dÊu kh«ng- dÊu ngang( trong chÝnh t¶ viÕt kh«ng ®¸nh dÊu) , dÊu s¾c vµ dÊu hái. Ba dÊu gäi lµ dÊu trÇm gåm: dÊu huyÒn, dÊu nÆng, dÊu ng·. Trong s¸u thanh trªn, xÐt vÒ cao ®é cã hai lo¹i thanh ®iÖu,thanh ®iÖu cao gåm: thanh ngang, thanh ng·, thanh s¾c; thanh ®iÖu thÊp gåm: thanh huyÒn, thanh hái vµ thanh nÆng. - Sau khi ®· cung cÊp cho häc sinh vµ gióp c¸c em hiÓu nh÷ng ®iÒu trªn, gi¸o viªn cung cÊp cho häc sinh mét sè mÑo. VÝ dô: “ kh«ng hái s¾c, huyÒn ng· nÆng” MÑo nµy cã nghÜa lµ gÆp mét ch÷ mµ ta kh«ng biÕt nã lµ dÊu hái hay dÊu ng· th× h·y t¹o mét tõ l¸y ©m. NÕu ch÷ l¸y ©m víi nã lµ dÊu s¾c, dÊu kh«ng hay dÊu hái th× nã sÏ lµ dÊu hái. Tr¸i l¹i, nÕu ch÷ kia lµ dÊu huyÒn, dÊu nÆng hay dÊu ng· th× nã sÏ lµ dÊu ng·. 19
20. Tr­êng TiÓu häc C¸t Linh Gi¸o viªn : H¸n ThÞ Quúnh Nga Lớp 5 - DÊu kh«ng ®i víi dÊu hái: mª mÈn, ng¬ ngÈn, kh¼ng khiu, b¶nh bao, trong trÎo, quanh quÈn, . - DÊu hái ®i víi dÊu hái: ®ñng ®Ønh, lØnh kØnh, bñn rñn, lÈn thÈn, láng lÎo, - DÊu s¾c ®i víi dÊu hái: s¸ng sña, rÎ róng, nh¶m nhÝ, hèi h¶, g¾t gáng, b­íng bØnh, ®¾t ®á, . - DÊu huyÒn ®i víi dÊu ng·: nhì nhµng, mì mµng, n·o nïng, dÔ dµng, b·o bïng, h·i hïng, - DÊu ng· ®i víi dÊu ng·: lâa xâa, lâm bâm, l½ng nh½ng, - DÊu nÆng ®i víi dÊu ng·: nòng nÞu, thâng thÑo, réng r·i, . * H­íng dÉn häc sinh thùc hµnh luyÖn tËp nh»m h×nh thµnh c¸c kü x¶o chÝnh t¶ a- ViÕt chÝnh t¶: Ngoµi viÖc häc sinh viÕt nh÷ng bµi chÝnh t¶ trong s¸ch gi¸o khoa vµ lµm c¸c bµi tËp ph©n biÖt dÊu hái, dÊu ng·, cã thÓ gi¸o viªn cho häc sinh viÕt thªm mét sè bµi s­u tÇm nh­: ChÝnh t¶ : Lª ë nhµ Ba b¶o Lª ë nhµ ®Ó ba ®i häp tèi, Lª ph¶i tr«ng em. Em bÐ ®ang ngñ say. Lª ®îi m·i ch¼ng thÊy ba trë vÒ. Lª c¶m thÊy còng buån ngñ, nh­ng Lª vÉn cè thøc. Cã tiÕng gâ cöa, ba vÒ cho Lª qu¶ bãng ®á cã nh÷ng säc tr¾ng. Ba b¶o Lª: “ Con cña ba ngoan l¾m. Con ®· biÕt gi÷ nhµ råi ®Êy!”. Sau khi ®· n¾m ®­îc quy t¾c chÝnh t¶ vÒ hái, ng·, gi¸o viªn cho häc sinh viÕt bµi chÝnh t¶ nµy ®Ó c¸c em vËn dông nh÷ng ®iÒu ®· häc vµo bµi viÕt. §ång thêi qua bµi chÝnh t¶ gi¸o viªn cã thÓ kiÓm tra xem c¸c em n¾m bµi ®Õn ®©u ®Ó kÞp thêi söa lçi cho c¸c em. b- Bµi tËp + §iÒn hái hoÆc ng· vµo nh÷ng ch÷ viÕt nghiªng - B÷a ¨n nµy lµ mét b­a c«. -T«i míi chi nãi ®­îc cã mét n­a, cßn ®Þnh nãi n­a th× kh«ng cã thêi gian. - CÇn ph¶i bai bo tÊt c¶ nh÷ng chuyÖn v« Ých. - Tuy qu©n ®Þch b¾n ph¸ d­ déi, nh­ng chóng kh«ng thÓ th¾ng l¹i søc kh¸ng cù manh liÖt cña qu©n ta. + §iÒn vµo chç trèng nh÷ng ch÷ viÕt trong ngoÆc ®¬n cho thÝch hîp: - Em cø ngåi xem kh«ng biÕt trêi ®· tèi (m¶i, m·i). - Nã nãi mÆc dÇu kh«ng ai hiÓu ( m·i, m¶i). - Anh nãi nhanh qu¸ t«i . kh«ng nghe thÊy g× hÕt ( cñng, còng). - Th«i ®õng nghÜ v¬ nghÜ .( vÉn, vÈn). 20
21. Tr­êng TiÓu häc C¸t Linh Gi¸o viªn : H¸n ThÞ Quúnh Nga Lớp 5 - Th¸ng nµy em ®øng ®Çu líp ( vÉn, vÈn). - H«m nay BÐ cã mÖt( vÎ, vÏ) - Anh ph¶i chÞu hoµn toµn tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc lµm cña m×nh (sÎ, sÏ) + T×m xem nh÷ng ch÷ nµo viÕt sai dÊu hái ng· - T«i h¸t nöa bµi råi kh«ng h¸t nöa. - T«i kh«ng cã tiÒn lÏ, lÎ ra t«i ph¶i mang theo. - Cø m¶i ch¬i th× cßn kÐm m¶i. - Nã vÉn ®Õn nhµ ch¬i víi t«i. - T«i cñng cè g¾ng l¾m nh­ng vÉn kh«ng hiÓu. * T¨ng c­êng yªu cÇu häc sinh tù ch÷a lçi chÝnh t¶ Qua c¸c bµi viÕt chÝnh t¶ hoÆc c¸c bµi tËp, gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh tù ph¸t hiÖn lçi vµ tù ch÷a lçi cña m×nh m¾c ph¶i. Tõ ®ã häc sinh nhí l©u vµ dÇn dÇn sÏ ch÷a ®­îc nh÷ng lçi mµ c¸c em th­êng m¾c trong khi viÕt chÝnh t¶. IV- Söa lçi do cÈu th¶ MÆc dï ®· lµ häc sinh líp N¨m nh­ng nhiÒu lçi chÝnh t¶ cña c¸c em cßn do tÝnh l¬ ®Ônh, hÊp tÊp, cÈu th¶ mµ ra nh­ thõa nÐt, thiÕu nÐt, thõa ch÷, thiÕu ch÷, thiÕu dÊu thanh . §Ó ch÷a c¸c lçi nµy th× tr­íc hÕt gi¸o viªn ph¶i lµ chuÈn mùc ®Ó häc sinh noi theo. Ch÷ cña gi¸o viªn viÕt lªn b¶ng ph¶i thËt cÈn thËn, chuÈn x¸c, ®óng tÝnh chÊt mÉu mùc. Gi¸o viªn ®äc mÉu cho häc sinh ph¶i chuÈn x¸c, ®óng chÝnh ©m. Gi¸o viªn ®äc thong th¶, râ rµng, ng¾t h¬i hîp lý. Tèc ®é ®äc ph¶i phï hîp, t­¬ng øng víi tèc ®é viÕt cña häc sinh. Gi¸o viªn cã sù gîi ý, h­íng dÉn vµ nh¾c nhë thÝch hîp ®Ó häc sinh viÕt chÝnh x¸c, viÕt ®Ñp, kh«ng tÈy xãa vµ ®¶m b¶o ®óng tèc ®é viÕt ®· ®­îc quy ®Þnh cho tõng bµi ë tõng tiÕt. Trong c¸c tiÕt chÝnh t¶, gi¸o viªn ph¶i nh¾c nhë häc sinh ngåi ®óng t­ thÕ, c¸ch ®Ó vë ( nghiªng so víi th©n ng­êi 150), c¸ch cÇm bót( th­êng ®u«i bót trá vÒ phÝa vai ph¶i, kh«ng trá lªn trêi nh­ kiÓu cÇm bót viÕt ch÷ nho, kh«ng trá sang tr¸i). Mét sè häc sinh cã thãi quen ch­a nghe hÕt c©u gi¸o viªn ®äc ®· viÕt. Do ®ã nghe ®­îc tiÕng ®Çu th× quªn tiÕng sau hoÆc nghe kh«ng ®Çy ®ñ tõ dÉn ®Õn viÕt thiÕu nÐt, thiÕu tõ. Gi¸o viªn cÇn quy ®Þnh cho häc sinh khi nghe hÕt c©u míi b¾t ®Çu viÕt. Khi viÕt xong th× dß l¹i xem cã thõa, thiÕu nÐt, ch÷ nµo kh«ng? Khi gÆp ch÷ khã th× cø b×nh tÜnh ®Ó chõa ra vµ viÕt tiÕp c¸c ch÷ sau. Khi gi¸o viªn ®äc l¹i, ch÷ ch­a viÕt kÞp sÏ ®­îc viÕt bæ sung. ViÕt xong gi¬ bót ®Ó gi¸o viªn biÕt. Víi nh÷ng bµi viÕt chÝnh t¶ lµ bµi th¬, ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng cã häc sinh viÕt nhanh qu¸, cã häc sinh viÕt chËm qu¸ th× tr­íc khi viÕt gi¸o viªn gâ mét tiÕng th­íc nhá vµ ­íc l­îng kho¶ng thêi gian ®Ó viÕt xong dßng th¬ theo tèc ®é yªu cÇu ®èi víi häc sinh líp N¨m. Gi¸o viªn gâ hai tiÕng th­íc nhá th× häc sinh dõng bót viÕt vµ gi¬ bót. LuyÖn cho häc sinh nhiÒu lÇn nh­ vËy c¸c em sÏ cã thãi quen viÕt cÈn thËn mµ kh«ng véi v·, ®ång thêi cßn rÌn tèc ®é viÕt cho nh÷ng häc sinh viÕt chËm. 21
22. Tr­êng TiÓu häc C¸t Linh Gi¸o viªn : H¸n ThÞ Quúnh Nga Lớp 5 Ch­¬ng IV KÕt qu¶ thu ®­îc Trªn ®©y lµ mét sè biÖn ph¸p söa lçi chÝnh t¶ t«i ®· sö dông trong thêi gian tõ th¸ng 9 ®Õn th¸ng 3 n¨m 2012 t¹i líp 5B vµ 5C tr­êng tiÓu häc C¸t Linh. Do thêi gian cã h¹n nªn c¸c biÖn ph¸p söa lçi cßn h¹n chÕ. Tuy vËy, kÕt qu¶ thu ®­îc còng thËt ®¸ng khÝch lÖ, sè lçi chÝnh t¶ cña häc sinh gi¶m nhiÒu so víi thêi gian ®Çu n¨m häc. Cô thÓ: Qua bµi chÝnh t¶ cña tuÇn 26 (Vµo thêi ®iÓm cuèi cïng t«i viÕt ®Ò tµi nµy), khi kiÓm tra vµ chÊm ®iÓm chÝnh t¶ cho häc sinh th× sè lçi thõa, thiÕu nÐt, thõa, thiÕu ch÷, sãt dÊu phô lµ ®· gi¶m ®¸ng kÓ. Trong sè häc sinh m¾c lçi sai phô ©m ®Çu “l”, “n” cßn 2 häc sinh (NguyÔn §øc Duy, Lª V¨n Thä). Trong sè nh÷ng em m¾c lçi kh«ng ph©n biÖt hái ng· cßn 1 em( §oµn D­¬ng H¶i). Nh×n chung c¸c em ®· cã ý thøc viÕt bµi cÈn thËn h¬n, l­u ý ®Õn ch÷ viÕt cña m×nh h¬n. ViÖc sö dông trß ch¬i häc tËp vµo cuèi tiÕt häc hoÆc vµo nh÷ng buæi h­íng dÉn häc ®· t¹o ®­îc kh«ng khÝ phÊn khëi, vui t­¬i trong giê häc. C¸c em rÊt hµo høng khi tham gia trß ch¬i vµ vËn dông tèi ®a nh÷ng kiÕn thøc ®· häc vµo c¸c trß ch¬i. C¸c em lu«n cã t©m thÕ s½n sµng chê ®ãn tiÕt häc. C- KÕt luËn Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®Ò tµi, t«i rót ra ®­îc mét vµi kÕt luËn sau: 1- M«n chÝnh t¶ cã mét vai trß, vÞ trÝ ®Æc biÖt quan träng trong ch­¬ng tr×nh tiÓu häc. Thùc tÕ viÖc söa lçi chÝnh t¶ cho häc sinh cña gi¸o viªn ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc, do ®ã häc sinh cßn m¾c nhiÒu lçi khi viÕt chÝnh t¶. 2- §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng ®ã, nhµ tr­êng vµ gi¸o viªn cÇn sö dông phèi hîp c¸c ph­¬ng ph¸p d¹y chÝnh t¶ vµ c¸c biÖn ph¸p chÝnh t¶ cho häc sinh. Gi¸o viªn cÇn sö dông, khai th¸c tèi ®a c¸c ph­¬ng ph¸p mét c¸ch cã ý thøc. Gi¸o viªn cÇn kh«ng ngõng trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc vÒ ng÷ ©m häc, tõ vùng cã liªn quan ®Õn chÝnh t¶. Gi¸o viªn ph¶i ph©n lo¹i lçi chÝnh t¶, ph¸t hiÖn ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i lçi. NhÊt lµ viÖc x©y dùng c¸c quy t¾c chÝnh t¶, c¸c mÑo chÝnh t¶, gióp häc sinh ghi nhí c¸ch viÕt mét c¸ch kh¸i qu¸t, cã hÖ thèng 3- §Ó lµm ®­îc ®iÒu trªn, ngay tõ nh÷ng n¨m ®Çu cÊp cÇn tiÕn hµnh ®iÒu tra c¬ b¶n ®Ó n¾m lçi chÝnh t¶ phæ biÕn cña häc sinh, ®Ó tõ ®ã lùa chän néi dung gi¶ng d¹y cho thÝch hîp. Gi¸o viªn cÇn t¨ng c­êng sù linh ho¹t, s¸ng t¹o trong gi¶ng d¹y, cô thÓ trong viÖc x©y dùng néi dung bµi sao cho s¸t vµ hîp víi ®èi t­îng häc sinh líp m×nh phô tr¸ch 4- Mçi gi¸o viªn cÇn cã ý thøc rÌn chÝnh t¶ cho häc sinh ngay tõ ®Çu cÊp hoÆc tõ ®Çu n¨m häc. 5- Nhµ tr­êng cÇn th­êng xuyªn tæ chøc c¸c chuyªn ®Ò, cuéc th¶o luËn vÒ ph­¬ng ph¸p d¹y häc chÝnh t¶ nãi chung vµ viÖc söa lçi chÝnh t¶ cho häc sinh nãi riªng. 22
23. Tr­êng TiÓu häc C¸t Linh Gi¸o viªn : H¸n ThÞ Quúnh Nga Lớp 5 Trªn ®©y lµ toµn bé s¸ng kiÕn “RÌn viÕt ®óng chÝnh t¶ cho häc sinh líp N¨m” cña t«i. §Ó hoµn thµnh ®­îc s¸ng kiÕn, t«i ®· ®­îc sù quan t©m gióp ®ì cña Ban gi¸m hiÖu nhµ tr­êng vµ c¸c ®ång chÝ gi¸o viªn khèi N¨m. Qua qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ thùc hiÖn b¶n th©n t«i ®· tÝch lòy ®­îc nhiÒu kinh nghiÖm gi¶ng d¹y bæ Ých vµ quý b¸u. Do ®iÒu kiÖn thêi gian cã h¹n nªn s¸ng kiÕn cña t«i kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt.T«i rÊt mong nhËn ®­îc nhiÒu ý kiÕn ®ãng gãp ®Ó s¸ng kiÕn thªm hoµn chØnh vµ cã nhiÒu ý nghÜa thùc tÕ h¬n. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n! XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG Hà Nội, ngày 15 tháng 3 năm 2012 ĐƠN VỊ Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác. Hán Thị Quỳnh Nga 23
24. Tr­êng TiÓu häc C¸t Linh Gi¸o viªn : H¸n ThÞ Quúnh Nga Lớp 5 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Giải đáp 188 câu hỏi về giảng dạy môn Tiếng Việt ở tiểu học, NXBGD, 2008. 2. Hướng dẫn thực hiện Chuẩn kiến thức, kĩ năng các môn học ở tiểu học (lớp 5), NXBGD, 2009. 3. Lê Phương Nga, Dạy học Tập đọc ở tiểu học, NXBGD, 2001. 4. Lê Phương Nga, Đặng Kim Nga, Phương pháp dạy học Tiếng Việt ở tiểu học, Dự án phát triển giáo viên tiểu học, NXBGD - NXB Đại học Sư phạm. 5. Rèn kĩ năng sử dụng Tiếng Việt, NXGD, 1998. 6. Sách giáo khoa Tiếng Việt 5, NXBGD, 2006. 7. Sách giáo viên Tiếng Việt 5, NXBGD, 2006. 8.Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên tiểu học chu kì III, NXBGD, 2005. 9.Thiết kế bài giảng Tiếng Việt 5, NXB Hà Nội, 2006. 24