Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học địa lí các Châu lục – Địa lí 7 tại Trường THCS Thụy Hòa

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học địa lí các Châu lục – Địa lí 7 tại Trường THCS Thụy Hòa

1. PHÒNG GIÁO DỤC VÀĐÀO TẠO YÊN PHONG TRƯỜNG THCS THỤY HÒA BÁO CÁO BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤTLƯỢNG GIẢNG DẠY MÔN :ĐỊA LÍ TÊN BIỆN PHÁP: MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ DẠY HỌC ĐỊA LÍ CÁC CHÂU LỤC – ĐỊA LÍ 7 TẠI TRƯỜNG THCS THỤY HÒA TÁC GIẢ: NGUYỄN THỊ DINH Môn giảng dạy: Địa lí Trình độ chuyên môn: Đại học Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường THCS Thụy Hòa Bắc Ninh, ngày 01 tháng 02 năm 2023
2. MỤCLỤC MỤC LỤC 1 DANH MỤC VIẾT TẮT 2 PHẦN I:ĐẶT VẤN ĐỀ 3 PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 4 1. Thực trạng công tác dạy học và tính cấp thiết 4 2. Biện pháp nâng cao chấtlượng giảng dạy 4 2.1. Biện pháp 1: “Ứng dụng phần mềm Google Earth” 4 2.2. Biện pháp 2: “Sử dụng video clip” 5 2.3. Biện pháp 3: “Tạo hứng thú học tập thông qua các trò chơi” 6 3. Thực nghiệm sư phạm 6 3.1. Mô tả cách thức thực hiện 6 3.1.1. Biện pháp 1: “Ứng dụng phần mềm Google Earth” 6 3.1.2. Biện pháp 2: “Sử dụng video clip” 12 3.1.3. Biện pháp 3: “Tạo hứng thú học tập thông qua các trò chơi” 13 3.2. Kết quả đạt được 18 3.3. Điều chỉnh, bổ sung sau thực nghiệm 18 4. Kết luận 19 5. Kiến nghị, đề xuất 19 PHẦN III: TÀI LIỆU THAM KHẢO 21 PHẦN IV: MINH CHỨNG VỀ HIỆU QUẢ CỦA BIỆN PHÁP 22 PHẦN V: CAM KẾT 26 1
3. DANH MỤC CÁC TỪVIẾTTẮT STT Viết tắt Viết đầy đủ 1 CNTT Công nghệ thông tin 2 GV Giáo viên 3 GD&ĐT Giáo dục vàđào tạo 4 HS Học sinh 5 NXB Nhà xuất bản 6 SGK Sách giáo khoa 7 THCS Trung họccơsở 2
4. PHẦN I:ĐẶTVẤN ĐỀ Chất lượng dạy và học là mối quan tâm hàng đầu của nền giáo dục của mỗi quốc gia. Nhằm đápứng yêu cầu đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục trong tình hình hiện nay, cần thiết phải có những biện pháp phù hợp để người dạy có thể truyền đạt kiến thức một cách dễ dàng, còn người học có thể chiếm lĩnh và vận dụng được kiến thứcđó vào thực tiễn một cách có hiệu quả. Mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông 2018 là “Lấy người học làm trung tâm” nhằm phát huy tính tích cực, chủ động và khả năng sáng tạo của học sinh, làm cho học sinh phải suy nghĩ nhiều hơn, làm việc nhiều hơn, đồng thời phải tác độngđến tâm tư tình cảm,đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh. Muốn vậy người giáo viên phải linh hoạt trong việc tổ chức các hoạt động dạy học, sử dụng tích hợp nhiều phương pháp dạy họcđem lại hiệu quả dạy học cao nhất. Phân môn Địa lí 7 thuộc môn Lịch sử và Địa lí 7 (Bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống) tập trung nghiên cứu về vị trí địa lí, giới hạn lãnh thổ, các đặcđiểm tự nhiên, dân cư, kinh tế, xã hội và các vấn đề phát triển bền vững ở các châu lục Những chủ thể nghiên cứuđó rất đa dạng, phức tạp, phân bố trong một không gian rộng lớn, tại những vùng lãnh thổ xa xôi vớiđiều kiện thực tế học sinh khó có thể đến để tham quan, nghiên cứu cụ thể. Trong quá trình giảng dạy Địa lí các châu lục – Phân môn Địa lí 7, nhận thức được những vấnđề nêu trên bản thân tôiđã luôn trăn trở, suy nghĩ, tìm tòi các phương tiện trực quan sinhđộng, các phương pháp dạy học tích cực để kích thích hứng thú học tập của học sinh trong học tập, giúp cho quá trình lĩnh hội kiến thức của học sinh được dễ dàng hơn, hiệu quả hơn. Sau quá trình tìm hiểu lí thuyết tôiđã tiến hành dạy thực nghiệm và thu được nhiều kết quả tích cực. Từ những kết quả thu được, tôi tiến hành xây dựng bài báo cáo “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học Địa lí các châu lục – Địa lí 7 tại Trường THCS Thụy Hòa” và mong muốn biện pháp có thể ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau ở các nhà trường. 3
5. PHẦN II: GIẢI QUYẾTVẤN ĐỀ 1. Thực trạng công tác dạy học và tính cấp thiết Trong xu thế đổi mới nền giáo dục nước nhà, giáo dục THCSđang dần có những chuyển biến tích cực nhằm đạt mục tiêu chung của nền giáo dục hiện đại. Cùng vớiđó, Địa lí cũng là một trong những môn học có nhiều sự đổi mới do tính cập nhật thực tiễn cao. Trong dạy học Địa lí, có nhiều biện pháp nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh. Tuy nhiên, trong thực tế thì việc vận dụng những biện pháp dạy học tích cực còn nhều hạn chế. Về phía giáo viên, vẫn còn một số bộ phận giáo viên chưa tích cực trong công tác đổi mới dạy học. Nguyên nhân chủ yếu là do ngại thay đổi, không chịu khó tìm tòi, học hỏi, vận dụng.Điều này làm cho mỗi tiết dạy trên lớp trở nên nhàm chán, kém hấp dẫn, thiếu tính đột phá. Học sinh cảm thấy giờ học căng thẳng, áp lực dẫn tới hiệu quả tiết học thấp. Về phía học sinh, nhiều học sinh còn lười học, nghiện internet và games online nên để đạt chất lượng cao giáo viên phải làm việc rất vất vả, hướng dẫn cho học sinh làm bài tập được thì chiếm hết cả thời gian. Một số giáo viên cũng lo ngại, học sinh chơi nhiều quá sẽ không ghi chép được gì, không học được nhiều.Điều này cũng phần nào hạn chế việc thiết kế các hoạt động tích cực trong bài học. Từ thực trạng và nguyên nhân trên, trong quá trình dạy phân môn Địa lí – Môn Lịch sử và Địa lí 7 (Bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống) năm học 2022- 2023 bản thân tôi đã áp dụng thử nghiệm một số biện pháp như:Ứng dụng phần mềm Google Earth, sử dụng video liên quan đến địa lí, sử dụng trò chơi . Qua quá trình áp dụng, tôi nhận thấy các biện pháp kể trênđãđem lại hiệu quả tích cực trong việc dạy và học phân môn Địa lí 7- Bộ môn Lịch sử và Địa lí 7. Vì vậy tôi mạnh dạn đề xuất bài báo cáo “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học Địa lí các châu lục – Địa lí 7 tại Trường THCS Thụy Hòa” 2. Biện pháp nâng cao chấtlượng giảng dạy 2.1. Biện pháp 1: “Ứng dụng phần mềm Google Earth” Đúng như tên gọi, “Google Earth” là quả địa cầu ảo với kho dữ liệu khổng lồ do “Ông hoàng Internet”- Google phát triển. Nó cho phép người dùng có thể 4
6. đi đến bất cứ nơiđâu, quan sát cận cảnh bất kì đối tượng địa lí nào mà mình mong muốn. Qua nhiều bản cập nhật, Googleđã có những thay đổi tích cực, đem tới cho người dùng những hình ảnh chân thực, thông tin thú vị và chính xác nhất về mọi thứ trên Trái Đất. Với những hiểu biết về Google Earth, tôiđã tiến hành càiđặt phần mềm và áp dụng vào dạy học. Qua thực tế sử dụng tôi đã thu được những thành công đáng kể trong việc bồidưỡng tình yêu bộ môn cũng như nâng cao hiệu quả học kiến thức phân môn Địa lí – Môn Lịch sử và Địa lí 7 (Bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống) cho học sinh. Hình ảnh giao diện làm việc của phần mềm 2.2. Biện pháp 2: “Sử dụng video clip” Hiện nay, cùng với sự phát triển kinh tế xã hội thì hệ thống cơsở vật chất phục vụ dạy học tại các nhà trường không ngừng đượcđầu tư, nâng cấp. Trong các lớp học cơbảnđã được trang bị hệ thống máy chiếu, bảng tương tác, hệ thống âm thanh đólà một trong những thuận lợi lớnđể giáo viên có thể đưa các video clip vào lồng ghép trong các bài giảng. Video clip có vai trò rất quan trọng trong dạy học phân môn Địa lí. Do có sự kết hợp giữa âm thanh và hình ảnh nên video clip thể hiện nhiềuưuđiểm vượt trội so với các phương tiện dạy học khác. 5
7. 2.3. Biện pháp 3:“Tạohứng thú học tập thông qua các trò chơi” Để giờ dạy phân môn Địa lí – Môn Lịch sử và Địa lí 7 (Bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống) đạt kết quả tốt hơn, gây được hứng thú học tập và phát huy được tính tích cực của học sinh người giáo viên phải thường xuyênđổi mới hình thức tổ chức các hoạt động dạy học. Việc tạo hứng thú học tập qua hình thức tổ chức các trò chơi trong giờ dạy Địa lí đã mang lại hiệu quả cao trong học tập. Với khoảng thời gian từ 5 – 7 phút giáo viên có thể tổ chức được một trò chơi phù hợp để kiểm tra bài cũ, dẫn dắt học sinh vào bài, tiếp thu kiến thức hoặc củng cố kiến thứcđã học. 3. Thực nghiệm sư phạm Tôiđãtiến hành áp dụng một số biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học Địa lí các châu lục – Địa lí 7 vào dạy thực nghiệm trong học kì I năm học 2022– 2023 tại trường Trung họccơsở Thụy Hòa. Thời gian tiến hành: từ 06/09/2022 đến 14/01/2023. Trongđó, lớp 7A là lớp thực nghiệm, tôi tiến hành áp dụng các biện pháp “Ứng dụng phần mềm Google Earth”, “ Sử dụng video clip” và “Tạo hứng thú học tập thông qua các trò chơi” còn lớp 7B là lớpđối chứng, tôi không áp dụng các biện pháp kể trên. 3.1. Mô tả cách thức thực hiện 3.1.1. Biện pháp 1: “Ứng dụng phần mềm Google Earth” Phần mềm Google Earth có thể cho phép người dùng khai khác một số tính năng như sau: * Với Google Earth cho phép GV và HS thỏa sức xoay, kéo, phóng to, thu nhỏ các địađiểm bất kì trên Trái Đất và thế là việc nghiên cứu vị trí của một châu lục, một khu vực, một quốc gia hay vùng lãnh thổ nàođó sẽ trở nên dễ dàng, sinh động, gần gũi hơn rất nhiều. Thao tác để phóng to, thu nhỏ các đối tượng trong Google Earth rất đơn giản. Ta chỉ cần lăn con lăn trên chuột hoặc thao tác click vào biểu tượng Zoom inđể phóng to hoặc biểu tượng Zoom out để thu nhỏ đối tượng. 6
8. Hình ảnh minh họa thao tác. Ví dụ: Khi tìm hiểu về vị trí của châu Âu ở Bài 1: Vị trí địa lí, đặcđiểm tự nhiên châu Âu (Phân môn Địa lí – Môn Lịch sử và Địa lí 7 Bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống) GV có thể xoay, kéo đến vị trí châu Âu trên quả địa cầu ảo, sauđó điều chỉnh kích thướcđể HS quan sát hình ảnh vị trí, lãnh thổ châu Âu. Hoặc GV có thể yêu cầu HS lên bảng thao tác xoay kéo để tìm vị trí của châu Âu trên phần mềm ứng dụng. Hình ảnh châu Âu thu nhỏ 7
9. Hình ảnh châu Âu phóng to * Bật chế độ 3D: Hiện Google Earthđã có chế độ xem hìnhảnh 3D, giúp GV và HS khám phá mọi thứ trên Trái Đất chân thực hơn ngay tạilớp học. Để kích hoạt chế độ hìnhảnh 3D tôi dùng Map Style để chọn giữa chế độ 2D và 3D. Ở phía bên trái trên cùng, click Map Style. Trong Enable on 3D buildings, bật/tắt chế độ xem 3D. Nút có biểu tượng dấu tích sẽ cho biết chế độ 3Dđã được bật. Ví dụ: Hình ảnh tháp Eiffel (Pháp) khi quan sát ở chế độ 2D 8
10. Hình ảnh tháp Eiffel (Pháp) khi hiển thị ở chế độ 3D * Với “Google Earth” tôi có thể thực hiện hành trình tham quan ảo cho học sinh đến và xem cận cảnh chi tiết bất kì địađiểm nào trên Trái Đất bằng thao tác như sau: Bước 1: Chọn tên địađiểm. Bước 2: Click vào biểu tượng “ begin search” hoặc nhấn phím Enter. Ví dụ: Khi học xong phầnđô thị hóaởchâu Âu trong Bài 2: Đặcđiểm dân cưxãhội Châu Âu (Phân mônĐịa lí – Môn Lịch sử và Địa lí 7 Bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống). Tôi thực hiện hành trình cho HS tham quan mộtsố công trình kiến trúcở cácđô thịnổi tiếng của châu Âu như: Tháp Eiffel (Paris - Pháp), Tháp nghiêng Pisa (Pisa - Italia), Đấu trường La Mã (Roma - Italia). Hình ảnh Tháp Eiffel – Paris (Pháp) 9
11. Hình ảnh Tháp nghiêng Pisa – Pisa (Italia) Hình ảnh Đấu trường La Mã – Roma (Italia) * Google Earth cho phép GV và HS xem một khu vực trông như thế nào trong quá khứvớicơsởdữliệu trên 10 nămở tất cả cácđịađiểm. Trong khi xem bất cứvị trí nào trên Google Earth, ta sẽ thấy một chiếc đồng hồ nhỏ ởdưới cùng với nhiều mốc năm được hiển thịcạnh nó. Chỉcần click vàođó sẽ chuyển sang chế độlịch sử. Hoặc ta có thể di chuyển thanh trượt ở trên để thayđổi giữa các mốc thời gian và xem một khu vựcđã thayđổi như thế nào trong những năm qua. 10
12. Tính năng này là phương tiện vô cùng hữu ích giúp GV và HS nhìn rõ những thayđổi củacảnh quan tự nhiên, cũng như tình tình phát triển kinh tếxã hội của một phạm vi lãnh thổ dưới tác động của thiên nhiên và các hoạt động của con người. Ví dụ: Dự kiến áp dụng trong mục 4 Bài 19: Châu Nam Cực (Phân môn Địa lí 7 – Môn Lịch sử và Địa lí 7 Bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống) Khi muốn nóiđến kịch bản vềsự thayđổi thiên nhiên châu Nam Cực khi có biến đổi khí hậu. GV có thểsửdụng Google Earth để HS quan sát hìnhảnh châu Nam Cực ở các mốc thời gian khác nhau. Từ đó so sánh và khẳngđịnh tác động của biến đổi khí hậuđến các khối băngở châu Nam Cực. Hìnhảnh châu Nam Cực tháng 1/1958 Hìnhảnh châu Nam Cực tháng 2/2023 11
13. Vậy có thể thấy Google Earth là một công cụ tuyệt vời để GV và HS khám phá vẻ đẹp của Trái Đất và tìm hiểu về nhiều địađiểm mà học sinh chưa từng biết đến. 3.1.2. Biện pháp 2: “Sử dụng video clip” Phần tìm hiểu về các châu lục trong phân môn Địa lí - Môn Lịch sử và Địa lí 7 là học phần sinh động, hấp dẫn nhưng cũng tươngđối khó so với nhận thức của học sinh lớp 7,đòi hỏi giáo viên phải sử dụng nhiều phương tiện trực quan. Và việc sử dụng video clip sẽ giải quyết tốt những vấnđề kể trên. Có nhiều loại video clip có thể sử dụng trong dạy học Địa lí như: Video diễn giảng, video phỏng vấn, video tư liệu, video giáo khoa, video bài học . Quy trình sử dụng: Tùy theo mụcđích sử dụng và nội dung của video tôi có thể linh hoạt sử dụng theo một số cách sau: - Sử dụng video làm phương tiệnđể gợi động cơhọc tập, hướng HS khai thác kiến thức: GV cho HS xem trước rồi triển khai các nhiệm vụ học tập sau. - Sử dụng video làm minh chứng cho lí thuyết: GV triển khai các hoạt động học tập tìm ra kiến thức trước, HS xem video sau. - Sử dụng video nhưphương tiện cung cấp kiến thức: GV vừa giảng, vừa cho HS xem video. Một số lưu ý khi sử dụng video: - GV phải lựa chọn video có nội dung phù hợp với mục tiêu bài học. - GV cần kiểm soát các hình ảnh và nội dung xuất hiện trong videođảm bảo tính khách quan, thẩm mĩ tránh những hình ảnh phản cảm, lệch lạc - Nguồn lấy các video phải rõ ràng, tin cậyđảm bảo độ chính xác. - Sử dụng videođúng thờiđiểm,đúng quy trình. Ví dụ: Khi kết thúc nội dung Tiết 1- Chủ đề chung 1: Các cuộc đại phát kiếnđịa lí (Phân mônĐịa lí 7 – Môn Lịch sử và Địa lí 7 Bộ sách Kết nối tri thức và cuộc sống). GV chiếuđoạn video về hành trình tìm ra châu Mỹ của Cô-lôm-bô. Khiđó video được sử dụng làm minh chứng cho lí thuyết giúp học sinh hiểu và ghi nhớ kiến thức dễ dàng hơn. 12
14. Hình ảnh minh họa video 3.1.3. Biện pháp 3: “Tạo hứng thú học tập thông qua các trò chơi” Trong thực tếdạy học GV có thể đưa ra rất nhiều trò chơi, các trò chơiđó có thể do GV tự xây dựng hoặc có thể là những trò chơi mô phỏng lại các gameshow truyền hình vàđã được lồng ghép nội dung giáo dục tùy theo mục tiêu bài học. Với mỗi trò chơi khidự kiến sử dụng tôi chia thành 3 giaiđoạn: * Giaiđoạn chuẩn bị: - Xácđịnh mục tiêu dạy học:đây là nhiệm vụ quan trọng nhất có tính chất quyết định, vì trò chơi được thiết kế phải đạt được các mục tiêu dạy học. - Xây dựng, lựa chọn trò chơi: phù hợp,đápứng các mục tiêu dạy họcđã đề ra, đồng thời phải gây được hứng thú, phấn khởi cho người chơi. - Giáo viên xácđịnh số nhóm chơi, số người trong nhóm và cácđồ dùng, dụng cụ cần thiết như: mô hình, tranh, phấn viết, hệ thống câu hỏi - Thời gian chơi: Giáo viên cần xác định thờiđiểm tổ chức trò chơi trong tiết học(đầu, giữa hoặc cuối tiết học ) cho phù hợp, thời gian dành cho toàn bộ trò chơi và thời gian suy nghĩ cho từng câu hỏi. - Trò chơi cần có người giám sát (thường là giáo viên hoặc người do giáo viên bầu ra ), trong các cuộc tranh tài giữa các đội cũng phải chọn ra người giám sát để làm trọng tài trong trò chơi. 13
15. Việc chuẩn bịtốt trò chơi trước khi tổ chức thực hiện là hết sức quan trọng, đảm bảo cho sự thành công của buổi chơi là chơi để mà học, để mà ghi nhớ, rèn luyện. Những thiếu sót trong việc chuẩn bịdẫn đến khi chơi trò chơi không thú vị, không hấp dẫn, không đạt được mục tiêu dạy học. * Giaiđoạn thực hiện: Trò chơi được tiến hành theo quy trình sau: Bước 1: Ổn định tổ chức. Bước 2: Giới thiệu trò chơi. Bước 3: Hướng dẫn phổbiến cách chơi, luật chơi. Bước 4: Chơi thử (chơi nháp). Bước 5: Chơi thật. Bước 6: Kết thúc trò chơi. * Giaiđoạn tổng kết sau khi chơi: - Phạt những người thua bằng những hình phạt nhẹ nhàng, thoải mái tránh những hình phạt thô bạo hay kéo dài thời gian phạt. - Đánh giáưu, nhượcđiểm của trò chơi cần chỉnh sửa gì không? Vềluật lệ, cách chơi và tính hấp dẫn, sự giáo dụccủa trò chơi đếnđâu? Sauđây tôi đưa ra ví dụvềmộtsố trò chơi cụ thể mà tôiđã triển khai thực hiện trong họckìI năm học 2022-2023 tại lớp 7A trường THCS Thụy Hòa. Ví dụ 1: Trò chơi “Tiếp sức đồng đội” Áp dụng khi khởi động Bài 4: Liên minh châu Âu (Phân môn Địa lí 7 – Môn Lịch sử và Địa lí 7 Bộ sách Kết nối tri thức và cuộc sống). - Sau khiổnđịnh tổ chức lớp, GV giới thiệu tên trò chơi “Tiếp sức đồng đội” - GV phổbiến luật chơi, cách chơi:  Chia lớp thành 2đội: Đội A và Đội B  Nhiệm vụ:Kể tên các quốc gia thành viên của Liên Minh Châu Âu.  Hình thức tham gia: mỗi thành viên trong độilần lượt lên bảng ghi (mỗi HS chỉ được lên 1 lần và mỗilần ghi tên 1 quốc gia)  Cách tínhđiểm: 1đ/quốc gia.  Thời gian: 3 phút 14
16. Hìnhảnh slide giới thiệu trò chơi được thiết kế trên powerpont Hình ảnh minh họa - GV hướng dẫn HS sắp xếpđội hình và tiến hành chơi: 15
17. Hình ảnh minh họa - Sau 3 phút chơi GV cho HS dừng cuộc chơi vàtổng kết số điểm của 2 đội, tuyên bố đội thắng cuộc, khen thưởngđội thắng cuộc. Ví dụ 2: Trò chơi“Đuổi hình bắt chữ” Áp dụng khi tổng kết cuối giờ học Bài 2: Đặcđiểm dân cư, xã hội châu Âu (Phân môn Địa lí 7 – Môn Lịch sử và Địa lí 7 Bộ sách Kết nối tri thức và cuộc sống). - GV giới thiệu tên trò chơi là:“Đuổi hình bắt chữ” Hình ảnh minh họa 16
18. - GV phổ biến luật chơi:  GV đưa ra các hình, tươngứng với mỗi hình là 1 từ hoặc 1 cụm từ liên quanđến cácđặcđiểm dân cư, xã hội ở châu Âu.  HS tham gia chơi bằng hình thức giơ tay.  Thời gian suy nghĩ cho mỗi hình là 5 giây.  Mỗi câu trả lờiđúng HS được thưởng một điểm 10 cùng một tràng vỗ tay. - GV tổ chức cho HS chơi thử 1 lần sauđó tiến hành chơi thật. Hình ảnh minh họa 17
19. Hình ảnh minh họa 3.2. Kết quả đạt được Sau khi thực nghiệmứng dụngmột số biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học trong học kì I năm học 2022 - 2023 tại lớp 7A trường THCS Thụy Hòa, tôi nhận thấy tiết họcđạt hiệu quả cao hơn rất nhiều so với dạy bằng các biện pháp truyền thống. Nhờ ứng dụng các biện pháp mới vào giảng dạyđã giúp học sinh hứng thú với môn học, dễ dàng tiếp thu kiến thức cũng nhưvận dụng các kiến thứcđã học để trảlời các câu hỏi, bài tập liên quan một cách hiệu quả nhất. Đồng thời học sinh còn học được phương pháp họctập, tăng tính chủ động, sáng tạo và phát triển tư duy. 3.3. Điều chỉnh, bổ sung sau thực nghiệm Để quá trình ứng dụng một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác dạy học phân môn Địa lí – Môn Lịch sử và Địa lí 7 (Bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống) đạt kết quả cao cần: * Đối với giáo viên: - Giáo viên phải chịu khó tìm tòi, nghiên cứu, thiết kế giáo án mà trong đósử dụng linh hoạt các phương pháp dạy học tích cực như: sử dụng đồ hoạ 3D, video clip hay tổ chức trò chơi trong giờ dạy Địa lí. 18
20. - Cần vận dụng các biện pháp một cách sáng tạo, hợp lí về nội dung và có tác dụng giáo dục học sinh và hướng tới mục tiêu bài học. - Chỉ nên sử dụng trò chơi học tập hay video clip vào dạy một phần nội dung trong bài hoặc sử dụng vào cuối tiết học thay cho việc củng cố kiến thức kỹ năngđãhọc. Không nên quá lạm dụng trò chơi học tập, biến cả tiết học thành tiết chơi hoặc tổ chức quá nhiều trò chơi trong tiết học dẫnđến học sinh mệt mỏi vì chơi nhiều hoặc sử dụng quá nhiều video khiến giờ học trở nên nhàm chán. - Cần phối hợp linh hoạt giữa phương pháp truyền thống và hiệnđại với các trò chơiđể tiết học sôi nổi sinh động và sâu sắc nhất. * Đối với học sinh: - Học sinh phải chuẩn bị bài học chuđáo, hoàn thành tốt nhiệm vụ giáo viênđã giao. - Học sinh cần mạnh dạn, nhanh nhẹn, sôi nổi trong học tập. - Học sinh phải có tinh thầnđoàn kết với bạn bè trong lớp, trong nhóm. 4. Kết luận Từ thực nghiệm sư phạm, tôi có thể khẳng định rằng việc ứng dụng các phần mềm hỗ trợ, tổ chức trò chơi và sử dụng video clip trong dạy học Địa líđã góp phần đáng kể trong việc nâng cao hiệu quả dạy và học, tạo hứng thú học tập, phát triển năng lực tư duy, tinh thầnđoàn kết và khả năng hợp tác của học sinh. Các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng trong dạy học Địa lí các châu lục mà tôi nêu ra ở trên là có tính khả thi, mang lại hiệu quả học tập cao hơn so với quá trình dạy học sử dụng các biện pháp truyền thống. 5. Kiến nghị, đề xuất 5.1. Đối với tổ/nhóm chuyên môn Tôi rất mong được sự đóng góp ý kiến của các giáo viên trong nhóm cũng nhưtổ trưởng qua việc dự giờ rút kinh nghiệmđể việc ứng dụng các biện pháp nâng cao chất lượng công tác giảng dạyđạt được hiệu quả cao nhất. 5.2. Đối với Lãnh đạo nhà trường Chỉ đạo thực hiện và động viên giáo viên tích cực thực hiện đổi mới phương pháp dạy học nhằm nâng cao chất lượng các giờ dạy. 19
21. Tạođiều kiện tốt nhất về cơsở vật chất để giáo viên ứng dụng các biện pháp nâng cao chất lượng công tác giảng dạyđạt hiệu quả cao nhất. 5.3. Đối với Phòng GD&ĐT, Sở GD&ĐT Trang bị thêm các phương tiện, thiết bị phục vụ cho công tác giảng dạy. Tăng cường trang bị,đào tạo, bồi dưỡng giáo viên sử dụng một số phần mềm dạy học mang lại hứng thú và kết quả học tập cao cho học sinh. 20
22. PHẦN III: TÀI LIỆU THAM KHẢO Tài liệu sách, báo: 1. Sách giáo khoaĐịa lí 7. NXB Giáo dục Việt Nam. 2. Sách giáo khoa Lịch sử và Địa lí 7 (Bộ sách kết nối tri thức với cuộc sống – 2022) NXB Giáo dục Việt Nam 3. Nguyễn Thị Thanh Thủy (2012), 100 Trò chơi dân gian cho thiếu nhi, NXB Giáo Dục Việt Nam. Tài liệu từ internet: 1. Mẹo du lịch xuyên không với Google Earth 9265 2. Hải Bình (2017), Giúp tổ chức tốt trò chơi học tập trong dạy học VNEN vnen/c/23288109.epi 3. Nguyễn Trịnh Minh Hằng (2017), Dạy họcđịa lí qua các trò chơi. 3373344.html 4. Dương Trúc Quỳnh (2015), Hiệu quả dạy học khi sử dụng phương pháp trò chơi học tập. DAY-HOC-KHI-SU-DUNG-PHUONG-PHAP-TRO-CHOI-HOC-TAP-212/ 5. Chủ đề 7, tổ chức trò chơi học tập. 21
23. PHẦN IV: MINH CHỨNG VỀHIỆU QUẢCỦA BIỆN PHÁP Trong năm học 2022 - 2023, tôiđã tiến hành thực nghiệm các biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học Địa lí các châu lục trong học kì I tại trường THCS Thụy Hòa. Thời gian tiến hành: từ 06/09/2022 đến 14/01/2023 Trongđó, lớp 7A là lớp thực nghiệm, tôi tiến hành áp dụng các biện pháp “Ứng dụng phần mềm Google Earth”, “Sử dụng video clip” và “Tạo hứng thú học tập thông qua các trò chơi”. Lớp 7B là lớpđối chứng, tôi không áp dụng các biện pháp kể trên. - Tại thờiđiểmđầu năm, qua khảo sát bằng phiếuđiều tra và căn cứ điểm kiểm tra khảo sát đầu năm học hai lớp 7A, 7B có kết quả thống kê tương đối đồngđều nhau. Điểm kiểm tra khảo sát Mức độ hứng thú với môn học Sĩ đầunămhọc 2022-2023 Lớp số Không Bình Yêu Điểm Điểm Điểm HS yêu thích thường thích 0 đến <5 5 đến < 8 8 đến 10 HS % HS % HS % HS % HS % HS % 7A 36 8 22,2 18 50 10 27,8 9 25 17 47,2 10 27,8 7B 35 9 25,7 17 48,6 9 25,7 9 25,7 16 45,7 10 28,6 - Sau khi áp dụng một số biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học Địa lí các châu lục. Đến hết học kì I, tôi tiến hành khảo sát bằng phiếuđiều tra về sự hứng thú của học sinh với môn học và mứcđộ tiếp thu kiến thức của học sinh tại lớp 7A, 7B kết quả thu được như sau: Điểm kiểm tra cuối học kì I Mức độ hứng thú với môn học nămhọc 2022 -2023 Sĩ Không Lớp số Bình Yêu Điểm Điểm Điểm yêu HS thường thích 0 đến <5 5 đến < 8 8 đến 10 thích HS % HS % HS % HS % HS % HS % 7A 36 2 5,6 12 33,3 22 61,1 1 2,8 16 44,4 19 52,8 7B 35 8 22,9 18 51,4 9 25,7 6 17,1 17 48,6 12 34,3 (Ghi chú:Điểm kiểm tra cuối học kì 1 trong bảng chỉ tính riêngđiểm phân môn Địalí vàđã quyđổiđiểm sang thangđiểm 10). 22
24. Qua bảng số liệu ta thấy, sau khi áp dụng các biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học tại lớp 7A so sánh với lớp đối chứng 7B: * Về mứcđộ hứng thú với môn học: + Tỉ lệ học sinh cảm thấy không yêu thích mônĐịa lí của lớp 7A là 5,6%, lớp 7B là 22,9%. Vậy lớp 7A ít hơn lớp 7B là 17,3%. + Tỉ lệ học sinh cảm thấy hứng thú với môn học của lớp 7A là 61,1%, lớp 7B là 25,7%. Vậy lớp 7A cao hơn lớp 7B là 35,4%. * Về mứcđộ tiếp thu, vận dụng kiến thức thể hiện quađiểm bài kiểm tra: 23
25. + Tỉ lệ học sinhđiểm dưới 5 của lớp 7A là 2,8%, lớp 7B là 17,1%. Vậy lớp 7A có tỉ lệ học sinhđiểm kém ít hơnlớp 7B 14,3%. + Tỉ lệ học sinh điểm từ 8 – 10 của lớp 7A là 52,8%, lớp 7B là 34,3%. Vậy lớp 7A có tỉ lệ HSđiểm cao nhiều hơn lớp 7B là 18,5%. Mặt khác, tại lớp 7A sau khi áp dụng các biện pháp nâng cao hiệu quả giảng dạy Địa lí các châu lục trong học kì 1 năm học 2022-2023 so sánh với thời điểmđầu năm học ta cũng thấy rõ những thayđổi tích cực. * Về mứcđộ hứng thú với môn học: + Tỉ lệ học sinh không yêu thích môn họcđã giảm 16,6%, thay vàođótỉ lệ học sinh yêu thích, hứng thú với môn họcđã tăng 33,3%. * Về mức độ tiếp thu, vận dụng kiến thức môn học thể hiện thông qua điểm bài kiểm tra: + Tỉ lệ học sinhđiểm kém (dưới5điểm)đã giảm 22,2%, thay vàođó tỉ lệ học sinhđiểm cao (từ 8điểm trở lên)đãtăng 25%. 24
26. Từ những kết quả kể trên, tôi khẳng định các biện pháp mà tôi áp dụng trong dạy họcđã góp phần bồidưỡng tình yêu bộ môn cho học sinh và nâng cao chất lượng dạy học phân mônĐịa lí – Môn Lịch sử và Địa lí 7 (Bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống) ở trường THCS Thụy Hòa. 25
27. PHẦN V: CAM KẾT Tôi xin cam kết những nội dung trong bài báo cáo của tôi không vi phạm bản quyền, các biện pháp đã triển khai thực hiện và minh chứng về sự tiến bộ của học sinh là trung thực. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm với những nội dung trong bài báo cáo. Trênđây là một số kinh nghiệm mà tôiđã thu thập vàđúc kết được trong quá trình giảng dạy, dự giờ. Mong rằng, bài viết sẽ góp phần nâng cao hiệu quả dạy học không chỉ riêng phân môn Địa lí – Môn Lịch sử và Địa lí 7 (Bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống) mà còn cả những bộ môn khác trong các nhà trường. Trong bài viết, có thể tôi còn một số thiếu sót nên rất mong nhận được sự góp ý của ban chuyên mônđể bản báo cáo của tôi hoàn thiện hơn nữa. Tôi xin chân thành cảmơn! Bắc Ninh, ngày 01 tháng 02 năm 2023 XÁC NHẬN CỦA NHÀ TRƯỜNG GIÁO VIÊN Nguyễn Thị Dinh 26