Đề ôn văn bản Viếng lăng Bác

Nội dung text: Đề ôn văn bản Viếng lăng Bác

1. ĐỀ ÔN VĂN BẢN VIẾNG LĂNG BÁC §Ò bµi sè 1: Më ®Çu bµi th¬ t¸c gi¶ viÕt : “Con ë miÒn Nam ra th¨m l¨ng B¸c §· thÊy trong s­¬ng hµng tre b¸t ng¸t ¤i ! Hµng tre xanh xanh ViÖt Nam B·o t¸p m­a sa ®øng th¼ng hµng” C©u 1. B»ng ®o¹n v¨n 8 c©u cã c©u ®¬n trÇn thuËt giíi thiÖu vÒ bµi th¬ cã khæ th¬ trªn C©u 2. T¹i sao nhan ®Ò bµi th¬ lµ “ViÕng” mµ ë khæ ®Çu t¸c gi¶ dïng tõ th¨m. Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch x­ng h« cña t¸c gi¶. C¸ch x­ng h« nh­ vËy nh»m môc ®Ých g×? C©u 3. Khi ®Õn l¨ng, h×nh ¶nh ®Çu tiªn mµ t¸c gi¶ nh×n thÊy lµ g× ?T¸c gi¶ ®· sö dông biÖn ph¸p tu tõ nµo ®Ó nãi vÒ h×nh ¶nh Êy ?Nªu ý nghÜa cña h×nh ¶nh Êy ? C©u 4 : Trong khæ th¬ trªn t¸c gi¶ ®· sö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo ? Ph©n tÝch t¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®ã ? C©u 5 : Còng trong bµi th¬ trªn, t¸c gi¶ cã c©u : Muèn lµm c©y tre trung hiÕu chèn nµy. Trong c©u th¬ t¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p tu tõ nghÖ thuËt nµo ? C¸ch lÆp l¹i h×nh ¶nh c©y tre ë cuèi bµi th¬ cã t¸c dông g× ? C©u 6 : Dùa vµo ®o¹n th¬ trªn, h·y viÕt mét ®o¹n v¨n kho¶ng v¨n kho¶ng 10 c©u theo phÐp lËp luËn diÔn dÞch lµm râ c¶m xóc cña nhµ th¬ khi ®øng bªn ngoµi l¨ng B¸c, trong ®o¹n v¨n cã sö dông phÐp lÆp, thµnh phÇn phô chó vµ c©u më réng thµnh phÇn. Chó thÝch râ sau khi viÕt ®o¹n v¨n. C©u 7: C©y tre lµ h×nh ¶nh trung t©m cña nhiÒu t¸c phÈm v¨n häc ViÖt Nam. Em h·y chÐp l¹i 2 c©u nèi tiÕp nhau trong mét bµi th¬ ®· häc, trong ®ã nhµ th¬ ®· m­în h×nh ¶nh c©y tre gîi liªn t­ëng ®Õn t×nh yªu th­¬ng ,®oµn kÕt cña con ng­êi ViÖt Nam ? §Ò bµi sè 2: Cho khổ thơ “Ngµy ngµy mÆt trêi ®i qua trªn l¨ng ThÊy mét mÆt trêi trong l¨ng rÊt ®á Ngµy ngµy dßng ng­êi ®i trong th­¬ng nhí KÕt trµng hoa d©ng b¶y m­¬i chÝn mïa xu©n C©u 1: Mạch cảm xúc của bài thơ được triển khai theo trình tự nào? Câu 2: H·y chØ ra c¸c h×nh ¶nh Èn dô cã trong ®o¹n th¬ trªn vµ nªu ý nghÜa c¸c h×nh ¶nh Êy? Từ mặt trời trong câu thơ thứ hai có thể coi là hiện tượng từ nhiều nghĩa không? Vì sao? C©u 3: T¹i sao t¸c gi¶ nãi trµng hoa mµ kh«ng ph¶i lµ vßng hoa, bã hoa. Nãi dßng ng­êi mµ kh«ng nãi lµ ®oµn ng­êi, tốp người? Câu 4 : Trong khæ th¬ Viến Phương viết : Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân . Dựa trên hiện tượng chuyển nghĩa của từ, từ mùa xuân có thể thay thế cho từ nào ? Theo phưong thức chuyển nghĩa nào ? Việc thay thế từ trên có tác dụng diễn đạt như thế nào ? - Nói bảy mươi chín mùa xuân là tác giả sử dụng biện pháp tu từ nghệ thuật gì ? Tác dụng ? Câu 5 : Điệp ngữ ngày ngày lặp lại ở đầu hai câu thơ 1 và 3 nhằm mục đích gì ? Câu 6 : Câu thơ cuối của khổ thơ trên lại thêm 1 tiếng thành 9 tiếng cùng với nhịp thơ chậm, kéo dài để diễn tả cảnh và tâm trạng con người như thế nào khi hòa cùng dòng người vào lăng viếng Bác ? Câu 7: Viết một đoạn văn theo phép lập luận quy nạp khoảng 10 – 12 câu để làm rõ cảm xúc của nhà thơ khi đứng trước dòng người vào lăng viếng Bác. Trong đoạn văn có sử dụng thành phần cảm thán, phép thế và câu hỏi tu từ đẻ bộc lộ cảm xúc. Chú thích sau khi viết đoạn văn?
2. ĐÈ SỐ 3: Cuộc đời Chủ tịch Hồ Chí Minh là nguồn cảm hứng vô tận cho sáng tạo nghệ thuật. Mở đầu tác phẩm của mình, một nhà thơ viết: Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác Và sau đó, tác giả thấy: Bác nằm trong giấc ngủ bình yên Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền Vẫn biết trời xanh là mãi mãi Mà sao nghe nhói ở trong tim! Câu 1: Những câu thơ trên trích trong tác phẩm nào? Nêu tên tác giả và hoàn cảnh ra đời của bài thơ ấy. Câu 2: Từ những câu đã dẫn kết hợp với những hiểu biết của em về bài thơ, hãy cho biết cảm xúc trong bài được biểu hiện theo trình tự nào? Sự thật là Người đã đi nhưng vì sao nhà thơ vẫn dùng từ thăm và cụm từ giấc ngủ bình yên? Câu 3: Phát hiện hình ảnh ẩn dụ mới trong khổ thơ trên? So sánh với hình ảnh ẩn dụ mặt trời trong khổ thơ thứ 2 và lí giải tại sao lại có sự mâu thuẫn ấy? Câu 4: Hình ảnh trời xanh được xây dựng từ biện pháp tu từ nào? Tác dụng? Từ nhói thể hiện nỗi đau như thế nào? Tại sao lí trí và tình cảm lại trái ngược nhau như thế? Câu 5: Tại sao tác giả miêu tả : Bác nằm trong giấc ngủ bình yên Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền Câu 6: Dựa vào khổ thơ trên, hãy viết một đoạn văn khoảng 12 câu theo phép lập luận quy nạp ( có sử dụng phép lặp, câu cảm thán và có một câu chứa thành phần phụ chú ) để làm rõ lòng kính yêu và niềm xót thương vô hạn của tác giả đối với Bác khi vào trong lăng. Câu 7: Nhạc sỹ Dâng Huyền đã chuyển toàn bộ bài thơ thành lời ca, trừ câu thơ thứ 9 nhạc sỹ viết: Bác nằm trong lăng giấc ngủ bình yên. Chỉ ra từ được nhạc sỹ thêm duy nhất vào bài thơ là từ nào từ đó nêu suy nghĩ của em? . §Ò Sè 4: cho khæ th¬ Mai vÒ miÒn Nam th­¬ng trµo n­íc m¾t Muèn lµm con chim hãt quanh l¨ng B¸c Muèn lµm ®ãa hoa táa h­¬ng ®©u ®©y Muèn lµm c©y tre trung hiÕu chèn nµy C©u 1: ChØ ra c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong khæ th¬ trªn? Nªu t¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong viÖc diÔn t¶ t©m tr¹ng cña nhµ th¬? ChÐp 1 vÝ dô kh¸c còng sö dông h×nh ¶nh vµ biÖn ph¸p nghÖ thuËt t­¬ng tù – ghi tªn t¸c gi¶ , t¸c phÈm. C©u 2: ë khæ th¬ trªn cã 1 h×nh ¶nh ®­îc lÆp l¹i trong khæ th¬ ®Çu. Em h·y cho biÕt ®ã lµ h×nh ¶nh nµo? Nªu ý nghÜa cña h×nh ¶nh ®ã vµ t¸c dông cña sù lÆp l¹i Êy? C©u 3 : ViÕt ®o¹n v¨n nghÞ luËn kho¶ng 10 -15 c©u theo phep lËp luËn quy n¹p ®Ó lµm râ t©m trang l­u luyÕn, ­íc nguyÖn ch©n thµnh cña nhµ th¬ muèn ®­îc ë m·i bªn l¨ng B¸c. Trong ®o¹n v¨n cã sö dông phÐp nèi, thµnh phÇn gäi ®¸p vµ c©u ghÐp ®¼ng lÆp. Câu 4. Trong bài Mùa xuân nho nhỏ, Thanh Hải viết : "Ta làm con chim hót Ta làm một cành hoa." Kết thúc bài Viếng lăng Bác, Viễn Phương có viết : "Mai về miền Nam thương trào nước mắt Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác." a. Hai bài thơ của hai tác giả viết về đề tài khác nhau nhưng có chung chủ đề. Hãy chỉ ra tư tưởng chung đó. b. Viết 1 đoạn văn khoảng 5 câu phát biểu cảm nghĩ về 1 trong hai đoạn thơ trên. Câu 5: Em hãy nhận xét sự thống nhất giữa nội dung tình cảm, cảm xúc của tác giả và các yếu tố nghệ thuật : thể thơ, nhịp điệu, ngôn ngữ hình ảnh của bài thơ ?
3. §Ò BµI Sè 1: Më ®Çu bµi th¬ “ ViÕng L¨ng B¸c” , ViÔn Ph­¬ng viÕt : “Con ë miÒn Nam ra th¨m l¨ng B¸c §· thÊy trong s­¬ng hµng tre b¸t ng¸t ¤i ! Hµng tre xanh xanh ViÖt Nam B·o t¸p m­a sa ®øng th¼ng hµng” C©u 1. B»ng ®o¹n v¨n 8 c©u cã c©u ®¬n trÇn thuËt giíi thiÖu vÒ bµi th¬ “ ViÕng l¨ng B¸c” cña ViÔn Ph­¬ng Gîi ý: - 1976, mét n¨m sau khi ®Êt n­íc thèng nhÊt, nhµ th¬ ViÔn Ph­¬ng ra th¨m l¨ng B¸c vµ vµo l¨ng viÔng B¸c - Bµi th¬ ®­îc s¸ng t¸c trong dÞp ®ã vµ in trong tËp “ Nh­ m©y mïa xu©n” 1978 - Bµi th¬ cã giäng ®iÖu tha thiÕt, trang träng nhiÒu h×nh ¶nh Èn dô ®Ñp vµ gîi c¶m: ng«n ng÷ b×nh dÞ mµ c« ®óc B»ng c¶m xóc ch©n thµnh, ViÕn ph­¬ng ®· thÓ hiÖn ®­îc trong bµi th¬ lµ lßng thµnh kÝnh thiªng liªng, niÒm xóc ®éng s©u s¾c cña nhµ th¬ vµ cña nh©n d©n víi B¸c C©u 2. T¹i sao nhan ®Ò bµi th¬ lµ “ViÕng” mµ ë khæ ®Çu t¸c gi¶ dïng tõ th¨m. Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch x­ng h« cña t¸c gi¶. C¸ch x­ng h« nh­ vËy nh»m môc ®Ých g×? - Mang ý nghÜa gi¶m nhÑ nçi ®au bïi ngïi cña c¶nh sinh li tö biÖt. §©y lµ c¸ch nãi gi¶m, nãi tr¸nh còng lµ ®Ó kh¼ng ®Þnh B¸c cßn sèng m·i trong t©m tr­ëng mäi ng­êi - C¸ch x­ng h« b»ng ®¹i tõ : Con-B¸c -> c¸ch x­ng h« ngät ngµo th©n th­¬ng, rÊt Nam Bé. C¸ch x­ng h« th©n mËt cña ng­êi con víi ng­êi cha. sau bao n¨m xa c¸ch : B¸c nhí miÒn Nam nçi nhí nhµ MiÒn Nam mong B¸c nçi mong cha =>C¸ch x­ng h« biÓu lé sù ng­ìng mé, thµnh kÝnh võa gÇn gòi võa th©n th­¬ng =>T×nh c¶m gÇn gòi cña ng­êi con víi cha cña m×nh. B¸c nh­ cßn ®ang sèng, ®©y chØ lµ cuéc ®Õn th¨m cña con víi cha. C©u 3. Khi ®Õn l¨ng, h×nh ¶nh ®Çu tiªn mµ t¸c gi¶ nh×n thÊy lµ g× ?T¸c gi¶ ®· sö dông biÖn ph¸p tu tõ nµo ®Ó nãi vÒ h×nh ¶nh Êy ?Nªu ý nghÜa cña h×nh ¶nh Êy ? Gîi ý: H×nh ¶nh hµng tre - Hµng tre b¸t ng¸t trong s­¬ng lµ h×nh ¶nh thùc,hÕt søc th©n thuéc cña lµng quª, hµng tre bªn l¨ng B¸c - Hµng tre xanh xanh ViÖt Nam lµ Èn dô, biÓu t­îng cña d©n téc víi søc sèng bÒn bØ, kiªn tr×. BiÓu t­îng cho con ng­êi, d©n téc ViÖt Nam kiªn c­êng bÊt khuÊt v­ît qua khã kh¨n gian khæ H×nh ¶nh Èn dô còng gîi liªn t­ëng ®Õn h×nh ¶nh c¶ d©n téc bªn B¸c: Tr­íc l¨ng B¸c t¸c gi¶ ®· béc lé c¶m xóc th­¬ng mÕn, tù hµo ®èi víi ®Êt n­íc, d©n téc ViÖt Nam. C©u 4 : Trong khæ th¬ trªn t¸c gi¶ ®· sö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo ? Ph©n tÝch t¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®ã ? - BiÖn ph¸p ®iÖp ng÷ : hµng tre. ¢n dô hµng tre xanh xanh, th¸n tõ «i , c¸ch nãi gi¶m nãi tr¸nh kÕt hîp c¸c tõ l¸y b¸t ng¸t, xanh xanh thÓ hiÖn t©m tr¹ng xóc ®éng båi håi cña t¸c gi¶ khi ®øng tr­íc l¨ng B¸c, nghÜ vÒ con ng­êi ViÖt Nam, d©n téc ViÖt Nam. C©u 5 : Còng trong bµi th¬ trªn, t¸c gi¶ cã c©u : Muèn lµm c©y tre trung hiÕu chèn nµy. Trong c©u th¬ t¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p tu tõ nghÖ thuËt nµo ? C¸ch lÆp l¹i h×nh ¶nh c©y tre ë cuèi bµi th¬ cã t¸c dông g× ? - T¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nh©n hãa c©y tre trung hiÕu : NghÜa lµ sèng ®Ñp, trung thµnh víi lÝ t­ëng cña B¸c, 1 lßng v× d©n v× n­íc. Trung hiÕu lµ 2 phÈm chÊt quan träng cña con ng­êi ®Æc biÖt lµ trong x· héi hiÖn nay khi ®øng trong hµng ngò qu©n ®éi ph¶i trung víi n­íc, hiÕu víi d©n. - C¸ch lÆp l¹i h×nh ¶nh hµng tre ë cuèi bµi ®· bæ sung thªm nÐt nghÜa Èn dô míi cho h×nh t­îng c©y tre ë ®Çu bµi hoµn thiÖn thªm vÎ ®Ñp cña con ng­êi ViÖt Nam. §ång thêi sù lÆp l¹i ®ã t¹o nªn cÊu tróc ®Çu cuèi t­¬ng øng trong cÊu tróc th¬ C©u 6 : Dùa vµo ®o¹n th¬ trªn, h·y viÕt mét ®o¹n v¨n kho¶ng v¨n kho¶ng 10 c©u theo phÐp lËp luËn diÔn dÞch lµm râ c¶m xóc cña nhµ th¬ khi ®øng bªn ngoµi l¨ng B¸c, trong ®o¹n v¨n cã sö
4. dông phÐp lÆp, thµnh phÇn phô chó vµ c©u më réng thµnh phÇn. Chó thÝch râ sau khi viÕt ®o¹n v¨n. Gîi ý : * Khi ®øng tr­íc l¨ng, ViÔn Ph­¬ng thay mÆt ®ång bµo miÒn Nam béc lé t©m tr¹ng xóc ®éng sau bao n¨m mong mái b©y giê ®­îc ra viÕng B¸c. - C©u th¬ “Con ë miÒn Nam ra th¨m long B¸c” chØ gán gän nh­ mét lêi th«ng b¸o nh­ng l¹i gîi ra t©m tr¹ng xóc ®éng cña mét ng­êi tõ chiÕn tr­êng miÒn Nam sau bao nhiªu n¨m mong mái b©y giê míi ®­îc ra viÕng B¸c. - C¸ch dïng ®¹i tõ x­ng h« “con” rÊt gÇn gòi, th©n thiÕt, Êm ¸p t×nh th©n th­¬ng, diÔn t¶ t©m tr¹ng cña ng­êi con ra th¨m cha sau bao nhiªu n¨m mong mái b©y giê míi ®­îc ra viÕng B¸c. - C¸ch nãi gi¶m, nãi tr¸nh: tõ “th¨m” thay cho tõ “viÕng”, gi¶m nhÑ nçi ®au th­¬ng mÊt m¸t - B¸c Hå cßn sèng m·i trong t©m t­ëng cña mäi ng­êi. - H×nh ¶nh hµng tre võa mang tÝnh chÊt t­îng tr­ng, giµu ý nghÜa liªn t­ëng s©u s¾c: Hµng tre lµ h×nh ¶nh hÕt søc th©n thuéc cña lµng quª, ®Êt n­íc ViÖt Nam, ®· thµnh mét biÓu t­îng cña d©n téc. C©y tre mang biÓu t­îng cña t©m hån thanh cao, søc sèng bÒn bØ, kiªn c­êng cña d©n téc “xanh xanh ViÖt Nam B·o t¸p m­a sa ®øng th¼ng hµng”. - “¤i!” lµ tõ c¶m th¸n, biÓu thÞ niÒm xóc ®éng tù hµo tr­íc h×nh ¶nh hµng tre. C©u 7: C©y tre lµ h×nh ¶nh trung t©m cña nhiÒu t¸c phÈm v¨n häc ViÖt Nam. Em h·y chÐp l¹i 2 c©u nèi tiÕp nhau trong mét bµi th¬ ®· häc, trong ®ã nhµ th¬ ®· m­în h×nh ¶nh c©y tre gîi liªn t­ëng ®Õn t×nh yªu th­¬ng ,®oµn kÕt cña con ng­êi ViÖt Nam Trong bµi C©y tre cña NguyÔn Duy B·o bïng th©n bäc lÊy th©n Tay «m tay nÝu tre gÇn nhau h¬n §Ò bµi sè 2 “Ngµy ngµy mÆt trêi ®i qua trªn l¨ng ThÊy mét mÆt trêi trong l¨ng rÊt ®á Ngµy ngµy dßng ng­êi ®i trong th­¬ng nhí KÕt trµng hoa d©ng b¶y m­¬i chÝn mïa xu©n C©u 1: Mạch cảm xúc của bài thơ được triển khai theo trình tự nào? * M¹ch c¶m xóc: ®i theo tr×nh tù cña mét cuéc vµo l¨ng viÕng B¸c, tõ khi ®øng tr­íc l¨ng ®Õn khi b­íc vµo L¨ng vµ trë ra vÒ. Më ®Çu lµ c¶m xóc vÒ c¶nh bªn ngoµi l¨ng, tËp trung ë Ên t­îng ®Ëm nÐt vÒ hµng tre bªn l¨ng gîi h×nh ¶nh quª h­¬ng ®Êt n­íc. TiÕp ®ã lµ c¶m xóc tr­íc h×nh ¶nh dßng ng­êi nh­ bÊt tËn ngµy ngµy vµo l¨ng viÕng B¸c. Xóc c¶m vµ suy ngÉm vÒ B¸c ®­îc gîi lªn tõ nh÷ng h×nh ¶nh giµu ý nghÜa biÓu t­îng: mÆt trêi, vÇng tr¨ng, trêi xanh. Cuèi cïng lµ niÒm mong ­íc thiÕt tha khi s¾p ph¶i trë vÒ quª h­¬ng miÒn Nam, muèn tÊm lßng m×nh vÉn ®­îc m·i m·i ë l¹i bªn l¨ng B¸c. M¹ch c¶m xóc nh­ trªn ®· t¹p nªn mét bè côc kh¸ ®¬n gi¶n, tù nhiªn vµ hîp lý cña bµi th¬. Câu 2: H·y chØ ra c¸c h×nh ¶nh Èn dô cã trong ®o¹n th¬ trªn vµ nªu ý nghÜa c¸c h×nh ¶nh Êy? Từ mặt trời trong câu thơ thứ hai có thể coi là hiện tượng từ nhiều nghĩa không? Vì sao? Gợi ý: * * Hình ảnh ẩn dụ - Khæ th¬ thø hai ®­îc t¹o nªn tõ cÆp c©u víi nh÷ng h×nh ¶nh thùc vµ Èn dô sãng ®«i lµ h×nh ¶nh thùc: mét mÆt trêi thiªn nhiªn rùc rì vÜnh h»ng ngµy ngµy ®i qua trªn l¨ng. C©u d­íi lµ h×nh ¶nh Èn dô – h×nh ¶nh B¸c Hå. Mµu s¾c “rÊt ®á” lµm cho c©u th¬ cã h×nh ¶nh ®Ñp g©y Ên t­îng s©u xa h¬n, nãi lªn t­ t­ëng c¸ch m¹ng, lßng yªu n­íc nång nµn cña B¸c. + Dùng hình ảnh ẩn dụ “mặt trời trong lăng” để viết về Bác, VP đã ca ngợi sự vĩ đại của Bác, công lao của Bác đối với non sông đất nước.
5. -> Th«ng qua h×nh ¶nh Èn dô trªn, t¸c gi¶ võa nãi lªn sù vÜ ®¹i cña B¸c Hå (nh­ mÆt trêi), võa thÓ hiÖn ®­îc sù t«n kÝnh , lòng biết ơn của nhân dân với Bác, niềm tin Bác sống mãi với non sông đất nước ta. - Dßng ng­êi vµo l¨ng viÕng B¸c kÕt thµnh nh÷ng trµng hoa kh«ng chØ lµ h×nh ¶nh t¶ thùc so s¸nh nh÷ng dßng ng­êi xÕp thµnh hµng dµi vµo l¨ng B¸c trong nh­ nh÷ng trµng hoa v« tËn, mµ cßn lµ mét Èn dô ®Ñp, s¸ng t¹o cña nhµ th¬, những tràng hoa vinh quang này không phải được kết bằng những bông hoa bình thường mà cuéc ®êi cña hä ®· në hoa d­íi ¸nh s¸ng cña B¸c giờ đây những con cháu của Bác, nh÷ng b«ng hoa t­¬i th¾m ®ã ®ang ®Õn d©ng lªn Ng­êi nh÷ng g× tèt ®Ñp nhÊt. * Từ mặt trời không thể coi là từ nhiều nghĩa được Trường hợp này không phải từ một nghĩa gốc phát triển thành từ nhiều nghĩa mà chỉ là hiện tượng chuyển nghĩa lâm thời, nó chỉ có giá trị trong ngữ cảnh này là chỉ Bác Hồ. Măt khác nghĩa này không được ghi trong từ điển. C©u 3: T¹i sao t¸c gi¶ nãi trµng hoa mµ kh«ng ph¶i lµ vßng hoa, bã hoa. Nãi dßng ng­êi mµ kh«ng nãi lµ ®oµn ng­êi, tốp người? Gợi ý : Dòng là từ nhiều nghĩa : dòng điện, dòng nước, dòng chảy, dòng suối - Xuất phat từ thực tế, hàng ngày người đến Viếng Bác nhiều xếp thành hàng nối nhau không ngừng nghỉ, vô tân mà mỗi con người đến viếng Bác là một bông hoa đẹp. Cuộc đời của họ được nở hoa dưới ánh sáng của Bác nên được tác giả ví như tràng hoa chứ không phải là bông hoa, vòng hoa - Nói đoàn người có nghĩa là số người đến viếng Bác đông theo tốp, có lúc sẽ vắng. Còn nói dòng người là muốn nói đên hình ảnh người đến viếng Bác đông, nối tiếp nhau không có lúc nào vắng, tạo thành dòng người vô tân.- Câu 4 : Trong khæ th¬ Viến Phương viết : Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân . Dựa trên hiện tượng chuyển nghĩa của từ, từ mùa xuân có thể thay thế cho từ nào ? Theo phưong thức chuyển nghĩa nào ? Việc thay thế từ trên có tác dụng diễn đạt như thế nào ? - Nói bảy mươi chín mùa xuân là tác giả sử dụng biện pháp tu từ nghệ thuật gì ? Tác dụng ? Gợi ý : -Mỗi một năm xuân đến, con người lại thêm một tuổi. Cho nên « 79 mùa xuân » cũng được hiểu là 79 tuổi, 79 năm trong một đời người. Nếu để từ « tuổi » thì chỉ nói được BH đã sống 79 năm, thọ 79 tuổi, câu thơ chỉ thuần tuý chỉ tuổi tác. Còn dùng từ « Xuân » có nghĩa là : cả cuộc đời Bác là 79 năm cống hiến cho nhân dân, 79 năm dành cho đất nước để đất nước có sắc xuân. Thêm nữa, kết « tràng hoa dâng 79 mùa xuân » gợi thêm sắc xuân bên lăng Bác. VÀ từ « mùa xuân » như làm cho xúc cảm của câu thơ, âm điệu câu thơ thêm mượt mà, sâu lắng, thiết tha. Câu thơ hay, ý thơ trở nên đa nghĩa và sâu sắc hơn nhiều. ư - D©ng “b¶y m­¬i chÝn mïa xu©n” : h×nh ¶nh ho¸n dô mang ý nghÜa t­îng tr­ng: con ng­êi b¶y m­¬i chÝn mïa xu©n Êy ®· sèng mét cuéc ®êi ®Ñp nh­ nh÷ng mïa xu©n vµ ®· lµm lªn nh÷ng mïa xu©n cho ®Êt n­íc, cho con ng­êi. Câu 5 : Điệp ngữ ngày ngày lặp lại ở đầu hai câu thơ 1 và 3 nhằm mục đích gì ? - Điệp từ có mục đích diễn tả dòng chảy của thời gian, ý nói rằng nhân dân ta mãi ghi nhớ công lao to lớn của Bác. Trong cái vô tận của thời gian ấy chính là cái vĩnh viễn bất tử của tên tuổi người. Sự lặp lại đó chỉ ra 2 hiện tượng khác nhau là thiên nhiên và đời sống nhưng ý nghĩa tương dồngđể chỉ tình cảm của nhân dân đối với Bác cũng tự nhiên, gần gũi như trời đất vĩnh hằng, như quy luật vận hành của vũ trụ. Ngày là vòng thời gian nối tiếp vô tận, là sự biết ơn vô hạn, sự đều đặn trong 1 hành động, là tình cảm không thể đo đếm được, không thể phai mờ theo thời gian. Câu 6 : Câu thơ cuối của khổ thơ trên lại thêm 1 tiếng thành 9 tiếng cùng với nhịp thơ chậm, kéo dài để diễn tả cảnh và tâm trạng con người như thế nào khi hòa cùng dòng người vào lăng viếng Bác ? - Dòng ng­êi vµo l¨ng viÕng B¸c kÕt thµnh nh÷ng trµng hoa bất tận, thành kính Câu 7: Viết một đoạn văn theo phép lập luận quy nạp khoảng 10 – 12 câu để làm rõ cảm xúc của nhà thơ khi đứng trước dòng người vào lăng viếng Bác. Trong đoạn văn có sử dụng thành phần cảm thán, phép thế và câu hỏi tu từ đẻ bộc lộ cảm xúc. Chú thích sau khi viết đoạn văn?
6. Gợi ý: - Cảm xúc của tác giả được t¹o nªn tõ cÆp c©u víi nh÷ng h×nh ¶nh thùc vµ Èn dô sãng ®«i lµ h×nh ¶nh thùc: mét mÆt trêi thiªn nhiªn rùc rì vÜnh h»ng ngµy ngµy ®i qua trªn l¨ng. C©u d­íi lµ h×nh ¶nh Èn dô – h×nh ¶nh B¸c Hå. Mµu s¾c “rÊt ®á” lµm cho c©u th¬ cã h×nh ¶nh ®Ñp g©y Ên t­îng s©u xa h¬n, nãi lªn t­ t­ëng c¸ch m¹ng, lßng yªu n­íc nång nµn cña B¸c. -> Th«ng qua h×nh ¶nh Èn dô trªn, t¸c gi¶ võa nãi lªn sù vÜ ®¹i cña B¸c Hå (nh­ mÆt trêi), võa thÓ hiÖn ®­îc sù t«n kÝnh cña nh©n d©n, cña nhµ th¬ ®èi víi B¸c. - H×nh ¶nh “dßng ng­êi ®i trong th­¬ng nhí” lµ h×nh ¶nh thùc: ngµy ngµy dßng ng­êi ®i trong nçi xóc ®éng, båi håi, trong lßng tiÕc th­¬ng kÝnh cÈn, trong lßng nÆng trÜu nçi nhí th­¬ng. NhÞp th¬ chËm, giäng th¬ trÇm nh­ b­íc ch©n dßng ng­êi vµo l¨ng viÕng B¸c. - Dßng ng­êi vµo l¨ng viÕng B¸c kÕt thµnh nh÷ng trµng hoa kh«ng chØ lµ h×nh ¶nh t¶ thùc so s¸nh nh÷ng dßng ng­êi xÕp thµnh hµng dµi vµo l¨ng B¸c trong nh­ nh÷ng trµng hoa v« tËn, mµ cßn lµ mét Èn dô ®Ñp, s¸ng t¹o cña nhµ th¬: cuéc ®êi cña hä ®· në hoa d­íi ¸nh s¸ng cña B¸c. Nh÷ng b«ng hoa t­¬i th¾m ®ã ®ang ®Õn d©ng lªn Ng­êi nh÷ng g× tèt ®Ñp nhÊt. - D©ng “b¶y m­¬i chÝn mïa xu©n” : h×nh ¶nh ho¸n dô mang ý nghÜa t­îng tr­ng: con ng­êi b¶ym­¬i chÝn mïa xu©n Êy ®· sèng mét cuéc ®êi ®Ñp nh­ nh÷ng mïa xu©n vµ ®· lµm lªn nh÷ng mïa xu©n cho ®Êt n­íc, cho con ng­êi. ĐÈ SỐ 3: Cuộc đời Chủ tịch Hồ Chí Minh là nguồn cảm hứng vô tận cho sáng tạo nghệ thuật. Mở đầu tác phẩm của mình, một nhà thơ viết: Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác Và sau đó, tác giả thấy: Bác nằm trong giấc ngủ bình yên Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền Vẫn biết trời xanh là mãi mãi Mà sao nghe nhói ở trong tim! Câu 1: Những câu thơ trên trích trong tác phẩm nào? Nêu tên tác giả và hoàn cảnh ra đời của bài thơ ấy. Câu 2: Từ những câu đã dẫn kết hợp với những hiểu biết của em về bài thơ, hãy cho biết cảm xúc trong bài được biểu hiện theo trình tự nào? Sự thật là Người đã đi nhưng vì sao nhà thơ vẫn dùng từ thăm và cụm từ giấc ngủ bình yên? Câu 3: Phát hiện hình ảnh ẩn dụ mới trong khổ thơ trên? So sánh với hình ảnh ẩn dụ mặt trời trong khổ thơ thứ 2 và lí giải tại sao lại có sự mâu thuẫn ấy? Câu 4: Hình ảnh trời xanh được xây dựng từ biện pháp tu từ nào? Tác dụng? Từ nhói thể hiện nỗi đau như thế nào? Tại sao lí trí và tình cảm lại trái ngược nhau như thế? Câu 5: Tại sao tác giả miêu tả : Bác nằm trong giấc ngủ bình yên Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền Câu 6: Dựa vào khổ thơ trên, hãy viết một đoạn văn khoảng 12 câu theo phép lập luận quy nạp ( có sử dụng phép lặp, câu cảm thán và có một câu chứa thành phần phụ chú ) để làm rõ lòng kính yêu và niềm xót thương vô hạn của tác giả đối với Bác khi vào trong lăng. Câu 7: Nhạc sỹ Dâng Huyền đã chuyển toàn bộ bài thơ thành lời ca, trừ câu thơ thứ 9 nhạc sỹ viết: Bác nằm trong lăng giấc ngủ bình yên. Chỉ ra từ được nhạc sỹ thêm duy nhất vào bài thơ là từ nào từ đó nêu suy nghĩ của em? . Gợi ý: C©u 1 HS nªu ®óng: - Tªn t¸c gi¶: ViÔn Ph­¬ng: 0,5(®iÓm). - Tªn t¸c phÈm: ViÕng l¨ng B¸c: 0,5(®iÓm).
7. - Nªu hoµn c¶nh ra ®êi: n¨m 1976,n­íc nhµ thèng nhÊt( cã thÓ diÔn ®¹t kh¸c: k/c chèng MÜ th¾ng lîi), l¨ng B¸c võa kh¸nh thµnh, t¸c gi¶ ra th¨m miÒn B¾c vµ vµo l¨ng viÕng B¸c C©u 2 HS nªu ®­îc: - M¹ch c¶m xóc biÓu hiÖn theo hµnh tr×nh vµo l¨ng viÕng B¸c: 0, 25®. - Dïng tõ th¨m, côm tõ giÊc ngñ b×nh yªn ngô ý: nh­ B¸c vÉn cßn sèng, nh­ ®ang ngñ, gîi sù g©n gòi: 0,75(®iÓm). ( NÕu h/s cã diÔn ®¹t kh¸c mµ ®¶m b¶o ®óng ý th× vÉn cho ®iÓm) C©u 3: + H/a ẩn dụ mới trong bài thơ là vầng trăng và trời xanh - Vầng trăng dịu hiền: để chỉ tâm hồn cao đẹp trong sáng của Bác - Trời xanh là hình ảnh chỉ Bác Hồ hóa thân vào thiên nhiên trường tồn vĩnh cửu như bầu trời xanh vĩnh viễn trên cao. Nhà thơ Tố Hữu đã từng viết: Bác sống như trời đất của ta - H/a Mặt trời trong lăng kết hợp với rất đỏ đẻ chỉ sự ấm áp, rực rỡ vĩ đại của Bác trong sự nghiệp cứu nước , đem lại độc lập cho dân tộc. => Tạo ra 1 hệ thống hình ảnh của vũ trụ để ví với con người của Bác C©u 4: - Trời xanh là hình ảnh ẩn dụ chỉ Bác Hồ hóa thân vào thiên nhiên trường tồn vĩnh cửu như bầu trời xanh vĩnh viễn trên cao. Nhà thơ Tố Hữu đã từng viết: Bác sống như trời đất của ta. - Nhói: Diễn tả nçi ®au quÆn th¾t, tª t¸i trong ®¸y s©u t©m hån nh­ hµng ngh×n mòi kim ®©m vµo tr¸i tim thæn thøc khi ®øng tr­íc thi thÓ cña Ng­êi. Đó là nỗi đau xót đến tột độ thể hiện cảm giác mất mát không gì có thể bù đắp được. Câu thơ như 1 tiếng nấc nghẹn ngào. §ã lµ sù rung c¶m ch©n thµnh cña nhµ th¬ nói riêng và muôn triệu đồng bào ta mỗi khi vào lăng viếng Bác. - Đọc 2 câu thơ cuối của khổ thơ tưởng chừng như vô lí : chính là quy luật của tình cảm cảu trái tim lại đi ngược với quy luật nhận thức, ý chí H/a trêi xanh lµ m·i m·i Khẳng định sự trường tồn, B¸c ®· ho¸ th©n vµo thiªn nhiªn ®Êt trêi cña d©n téc, sèng m·i trong sù nghiÖp vµ t©m trÝ cña nh©n d©n nh­ bÇu trêi xanh vÜnh viÔn trªn cao. Dï vÉn tin nh­ thÕ nh­ng kh«ng thÓ kh«ng ®au xãt khi chợt quay về với thực tại là Bác đã ra ®i . Sự ra đi của Bác tuy đã lâu nhưng chúng ta vẫn có cảm giác đau xót.Nçi ®au xãt ®· ®­îc nhµ th¬ biÓu hiÖn rÊt cô thÓ, trùc tiÕp: “Mµ sao nghe nhãi ë trong tim!”. Nçi ®au quÆn th¾t, tª t¸i trong ®¸y s©u t©m hån nh­ hµng ngh×n mòi kim ®©m vµo tr¸i tim thæn thøc khi ®øng tr­íc thi thÓ cña Ng­êi. §ã lµ sù rung c¶m ch©n thµnh cña nhµ th¬. C©u 5: - Miêu tả như vậy vì dựa vào sự thật: Khi vào trong lăng nhìn thấy bác thanh thản như đang ngủ giữa khung cảnh thơ mộng của ánh sáng dịu mát giống như ánh sáng của vầng trăng. Sử dụng hình ảnh ẩn dụ vầng trăng cũng là muốn ca ngợi công lao vĩ đại của Bác , sự trường tồn của Bác trong lòng mọi người dân đất Việt. C©u 6 Nội dung: ViÔn Ph­¬ng viÕt “ §Õn bªn B¸c, ai còng muèn dõng thËt l©u. B¸c n»m ®ã thanh th¶n, gi¶n dÞ hiÒn tõ nh­ ®ang ngñ. ¸nh s¸ng dÞu dµng táa xuèng nh­ gi÷a mét ®ªm tr¨ng thanh miÒn th«n d·. T«i kh«ng cÇm næi n­íc m¾t”. NiÒm biÕt ¬n thµnh kÝnh ®· chuyÓn sang niÒm xóc ®éng nghÑn ngµo khi t¸c gi¶ nh×n thÊy B¸c: - PhÐp nãi gi¶m: n»m trong giÊc ngñ b×nh yªn võa gîi t­ thÕ thanh th¶n, ung dung yªn æn kh«ng cßn g× phiÒn n·o cña B¸c, sau cuéc ®êi tru©n chuyªn, võa cã t¸c dông k×m nÐn ®au th­¬ng. T¸c gi¶ c¶m thÊy Ng­êi vÉn ®ang sèng, chØ lµ ng­êi n»m ngñ ®ã th«i. - H×nh ¶nh Èn dô vÇng tr¨ng s¸ng dÞu hiÒn võa gîi ¸nh s¸ng dÞu nhÑ trong l¨ng gîi sù liªn t­ëng thËt lµ thó vÞ: “¸nh tr¨ng”. Nh÷ng vÇn th¬ cña B¸c trµn ®Çy ¸nh tr¨ng, tr¨ng víi B¸c ®· tõng vµo th¬ B¸c trong nhµ lao, trªn chiÕn trËn, giê ®©y còng ®Õn ®Ó dç giÊc ngñ ngµn thu cho Ng­êi.
8. - Víi h×nh ¶nh vÇng tr¨ng, nhµ th¬ cßn uèn t¹o ra mét hÖ thèng h×nh ¶nh vò trô ®Ó vÝ víi B¸c. H×nh ¶nh “vÇng tr¨ng” dÞu hiÒn l¹i gäi cho ta nghÜ ®Õn t©m hån cao ®Ñp, trong s¸ng cña B¸c. Ng­êi cã lóc nh­ mÆt trêi Êm ¸p, cã lóc dÞu hiÒn nh­ ¸nh tr¨ng r»m. §ã còng lµ sù biÓu hiÖn rùc rì, vÜ ®¹i, cao siªu cña con ng­êi vµ sù nghiÖp cña B¸c. - T©m tr¹ng xóc ®éng cña nhµ th¬ ®­îc biÓu hiÖn b»ng mét h×nh ¶nh Èn dô s©u xa: “VÉn biÕt trêi xanh lµ m·i m·i”. B¸c ®· ho¸ th©n vµo thiªn nhiªn ®Êt trêi cña d©n téc, sèng m·i trong sù nghiÖp vµ t©m trÝ cña nh©n d©n nh­ bÇu trêi xanh vÜnh viÔn trªn cao. (Tè H÷u ®· tõng viÕt: “B¸c sèng nh­ trêi ®Êt cña ta”). - Dï vÉn tin nh­ thÕ nh­ng kh«ng thÓ kh«ng ®au xãt v× sù ra ®i cña Ng­êi. Nçi ®au xãt ®· ®­îc nhµ th¬ biÓu hiÖn rÊt cô thÓ, trùc tiÕp: “Mµ sao nghe nhãi ë trong tim!”. Nçi ®au quÆn th¾t, tª t¸i trong ®¸y s©u t©m hån nh­ hµng ngh×n mòi kim ®©m vµo tr¸i tim thæn thøc khi ®øng tr­íc thi thÓ cña Ng­êi. §ã lµ sù rung c¶m ch©n thµnh cña nhµ th¬. C©u 7: - Nhạc sỹ đã thêm từ Lăng vào nhằm mục đích làm cho câu thơ được cụ thể hóa và dễ hát theo giai điệu - Viến Phương không thêm từ Lăng để phù hợp với việc không dung từ Viếng trong lời mở đầu bài thơ Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
9. Ò Sè 4: cho khæ th¬ Mai vÒ miÒn Nam th­¬ng trµo n­íc m¾t Muèn lµm con chim hãt quanh l¨ng B¸c Muèn lµm ®ãa hoa táa h­¬ng ®©u ®©y Muèn lµm c©y tre trung hiÕu chèn nµy C©u 1: ChØ ra c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong khæ th¬ trªn? Nªu t¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong viÖc diÔn t¶ t©m tr¹ng cña nhµ th¬? ChÐp 1 vÝ dô kh¸c còng sö dông h×nh ¶nh vµ biÖn ph¸p nghÖ thuËt t­¬ng tù – ghi tªn t¸c gi¶ , t¸c phÈm. *Trong khæ th¬ trªn t¸c gi¶ ®· sö dông - §iÖp ng÷ muèn lµm - LiÖt kª nh÷ng c¶nh vËt bªn l¨ng mµ t¸c gi¶ muèn hãa th©n, muèn hßa nhËp nh­ con chim, ®ãa hoa, c©y tre trung hiÕu - Nh©n hãa mang ý nghÜa Èn dô: c©y tre trung hiÕu víi ­íc nguyÖn sèng ®Ñp, trung thµnh víi lÝ t­ëng cña c¸ch m¹ng, cña d©n téc. *Ta lµm con chim hot Ta lµm mét cµnh hoa Ta nhËp vµo hßa ca Mét nèt trÇm xao xuyÕn - Mïa xu©n nho nhá cña t¸c gi¶ Thanh H¶i C©u 2: ë khæ th¬ trªn cã 1 h×nh ¶nh ®­îc lÆp l¹i trong khæ th¬ ®Çu. Em h·y cho biÕt ®ã lµ h×nh ¶nh nµo? Nªu ý nghÜa cña h×nh ¶nh ®ã vµ t¸c dông cña sù lÆp l¹i Êy? - T¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nh©n hãa c©y tre trung hiÕu : NghÜa lµ sèng ®Ñp, trung thµnh víi lÝ t­ëng cña B¸c, 1 lßng v× d©n v× n­íc. Trung hiÕu lµ 2 phÈm chÊt quan träng cña con ng­êi ®Æc biÖt lµ trong x· héi hiÖn nay khi ®øng trong hµng ngò qu©n ®éi ph¶i trung víi n­íc, hiÕu víi d©n. - C¸ch lÆp l¹i h×nh ¶nh hµng tre ë cuèi bµi ®· bæ sung thªm nÐt nghÜa Èn dô míi cho h×nh t­îng c©y tre ë ®Çu bµi hoµn thiÖn thªm vÎ ®Ñp cña con ng­êi ViÖt Nam. §ång thêi sù lÆp l¹i ®ã t¹o nªn cÊu tróc ®Çu cuèi t­¬ng øng trong cÊu tróc th¬ C©u 3 : ViÕt ®o¹n v¨n nghÞ luËn kho¶ng 10 -15 c©u theo phep lËp luËn quy n¹p ®Ó lµm râ t©m trang l­u luyÕn, ­íc nguyÖn ch©n thµnh cña nhµ th¬ muèn ®­îc ë m·i bªn l¨ng B¸c. Trong ®o¹n v¨n cã sö dông phÐp nèi, thµnh phÇn gäi ®¸p vµ c©u ghÐp ®¼ng lÆp. Khép lại nỗi đau mất mát ấy là những giọt nước mắt luyến tiếc, bịn rịn, không muốn rời xa Bác. Khổ thơ thứ tư đã diễn tả tâm trạng lưu luyến của nhà thơ muốn được ở mãi bên lăng Bác. - Câu thơ “Mai về miền Nam thương trào nước mắt” như một lời giã biệt. Lời nói giản dị diễn tả tình thương sâu lắng. Từ “trào” diễn tả cảm xúc thật mãnh liệt, luyến tiếc, bịn rịn không muốn xa nơi Bác nghỉ. Đó là tâm trạng của muôn triệu con tim bé nhỏ cùng chung nỗi đau không khác gì tác giả. Được gần Bác dù chỉ trong giây phút nhưng không bao giờ ta muốn xa Bác bởi Người ấm áp quá, rộng lớn quá. - Ước nguyện thành kính của Viễn Phương cũng là mong ước chung của những người đã hoặc chưa một lần nào gặp Bác ®­îc thÓ hiÖn b»ng ®iÖp tõ Muèn lµm kÕt hîp phÐp liÖt kª nh÷ng c¶nh vËt bªn l¨ng mµ t¸c gi¶ muèn hãa th©n, muèn hßa nhËp + Muốn làm chim hót => âm thanh của thiên nhiên, đẹp đẽ, trong lành + Muốn làm đoá hoa => toả hương thơm thanh cao nơi Bác yên nghỉ + Muốn làm cây trung hiếu giữ mãi giấc ngủ bình yên cho Người. -Víi biÖn ph¸p nh©n hãa, Hình ảnh cây tre xuất hiện ở đầu bài thơ được khép lại bài thơ với một nét nghĩa bổ sung: cây tre trung hiếu. Sự lặp lại như thế đã tạo cho bài thơ có kết cấu đầu cuối tương ứng làm đậm nét hình ảnh gây ấn tượng sâu sắc và dòng cảm xúc được trọn vẹn. => tâm trạng lưu luyến, ước muốn, sự tự nguyện chân thành của tác giả vµ còng lµ t©m trang chung cña mu«n triÖu con ng­êi khi ®Õn l¨ng ViÕng B¸c. Câu 4. Trong bài Mùa xuân nho nhỏ, Thanh Hải viết : "Ta làm con chim hót Ta làm một cành hoa." Kết thúc bài Viếng lăng Bác, Viễn Phương có viết :
10. "Mai về miền Nam thương trào nước mắt Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác." a. Hai bài thơ của hai tác giả viết về đề tài khác nhau nhưng có chung chủ đề. Hãy chỉ ra tư tưởng chung đó. b. Viết 1 đoạn văn khoảng 5 câu phát biểu cảm nghĩ về 1 trong hai đoạn thơ trên. a. Khác nhau và giống nhau : - Khác nhau : + Thanh Hải viết về đề tài thiên nhiên đất nước và khát vọng hoà nhập dâng hiến cho cuộc đời. + Viễn Phương viết về đề tài lãnh tụ, thể hiện niềm xúc động thiêng liêng, tấm lòng tha thiết thành kính khi tác giả từ miền Nam vừa được giải phóng ra viếng Bác Hồ. - Giống nhau : + Cả hai đoạn thơ đều thể hiện ước nguyện chân thành, tha thiết được hoà nhập, cống hiến cho cuộc đời, cho đất nước, nhân dân Ước nguyện khiêm nhường, bình dị muốn được góp phần dù nhỏ bé vào cuộc đời chung. + Các nhà thơ đều dùng những hình ảnh đẹp của thiên nhiên là biểu tượng thể hiện ước nguyện của mình. b. HS tự chọn đoạn thơ để viết nhằm nổi bật thể thơ, giọng điệu thơ và ý tưởng thể hiện trong đoạn thơ. Đoạn thơ của Thanh Hải sử dụng thể thơ 5 chữ gần với các điệu dân ca , đặc biệt là dân ca miền Trung, có âm hưởng nhẹ nhàng tha thiết. Giọng điệu thể hiện đúng tâm trạng và cảm xúc của tác giả : trầm lắng, hơi trang nghiêm mà tha thiết khi bộc bạch những tâm niệm của mình. Đoạn thơ thể hiện niềm mong muốn được sống có ích, cống hiến cho đời một cách tự nhiên như con chim mang đến tiếng hót. Nét riêng trong những câu thơ của Thanh Hải là đề cập đến một vấn đề lớn : ý nghĩa của đời sống cá nhân trong quan hệ với cộng đồng. Đoạn thơ của Viễn Phương sử dụng thể thơ 8 chữ, nhịp thơ vừa phải với điệp từ muốn làm, giọng điệu phù hợp với nội dung tình cảm, cảm xúc. Đó là giọng điệu vừa trang nghiêm, sâu lắng, vừa thiết tha thể hiện đúng tâm trạng lưu luyến của nhà thơ khi phải xa Bác. Tâm trạng lưu luyến của nhà thơ muốn mãi ở bên lăng Bác và chỉ biết gửi tấm lòng mình bằng cách hoá thân hoà nhập vào những cảnh vật bên lăng : làm con chim cất tiếng hót. Câu 5: Em hãy nhận xét sự thống nhất giữa nội dung tình cảm, cảm xúc của tác giả và các yếu tố nghệ thuật : thể thơ, nhịp điệu, ngôn ngữ hình ảnh của bài thơ ? Bài thơ là sự thống nhất giữa các nội dung tình cảm, cảm xúc và các yếu tố nghệ thuật - Bài thơ có giọng điệu phù hợp với nội dung tình cảm cảm xúc : Giongj vừa trang nghiêm, sâu lắng vừa xót xa, tha thiết tự hào thể hiện đúng tâm trạng xúc động khi vào Lăng viếng Bác - Thể thơ 8 chữ nhưng có dòng 7 có dòng 9, cách gieo vần không cố định, nhịp thơ chậm diễn tả sự trang nghiêm, thành kính lắng đọng trong tâm trạng nhà thơ. - Hình ảnh thơ : nhiều hình ảnh ẩn dụ sáng tạo vừa gần gũi vừa sâu sắc vừa mang ý nghĩa khái quát cao. Câu 6: Viết đoạn văn tổng phân hợp: “Bài thơ “VLB” là tình cảm chân thành, xúc động của Viễn Phương, của nhân dân miền Nam đối với Bác Hồ.” Gợi ý: - Con – Bác - Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ - Vẫn biết trời xanh là mãi mãi . trong tim - Khổ cuối. - Niềm thương, nỗi nhớ vốn là tình cảm trong tâm trạng con người, như ngập tràn cả không gian, trĩu nặng tâm trạng => có cảm giác như dòng người đi trong nỗi thương nhớ mênh mang - Người đi xã đã 7 năm (bài thơ sáng tác 1976) khoảng thời gian không phải là ngắn, nhưng VP và toàn thể nhân dân MNam vẫn “nghe nhói” => quá sâu đậm, mãnh liệt
11. - điệp từ, điệp ngữ, cấu trúc câu (khổ 3) đem lại cho khổ thơ nhạc điệu thiết tha, sâu lắng - Hình ảnh ẩn dụ : cây tre trung hiếu => mong muốn thiét tha ở mãi bên người, mong được làm đẹp cho người. Sinh thời Bác từng nói: “miền nam ở trong trái tim tôi”(thơ THữu) - Cây tre mang nét nghĩa cụ thể hơ, không còn là những phẩm chất đẹp đẽ. Phải chăng đó vừa là ước nguyện, vừa là lời hứa thiêng liêng mà trung thành với con đường mà Bác đã soi sáng dẫn dắt cả dân tộc Tham khảo đoạn văn: Tình cảm của tác giả và của mọi người thể hiện rất thành kính và sâu sắc. Tác giả như một người con về thăm, về viếng một người cha già kính yêu. Tác giả đã chứng kiến dòng người ngày tiếp ngày không dứt, tỏ lòng thương nhớ lãnh tụ bằng cách kết tràng hoa dâng lên 79 mùa xuân của Người. Những bông hoa viếng Bác, những người dân kết thành hoa dâng lên cuộc đời hoạt động, bình dị mà vĩ đại của Bác. Đứng trước thi hài Bác, lí trí nhắc rằng Bác sống mãi, nhưng trái tim tác giả vẫn nhói lên trước sự thật : Bác đã vĩnh viễn đi vào cõi vĩnh hằng. Biết bao nhiêu người đã không cầm được nước mắt trong lễ tang Bác. Và cả khi về viếng sau này. Viết khổ thơ cuối không có từ nhân xưng chính là để tác giả vừa bày tỏ tình cảm của mình, vừa nói lên ước nguyện của mọi người : muốn làm đoá hoa toả hương, con chim hót, cây tre trung hiếu bên Bác mãi mãi.