Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 95: Hành động nói - Dương Hoàng Giang

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 95: Hành động nói - Dương Hoàng Giang

1. TRƯỜNG THCS NGUYỄN TRÃI CHÀO MỪNG CÁC EM HỌC SINH THAM GIA LỚP HỌC TRỰC TUYẾN TIẾNG VIỆT LỚP 8 Giáo viên : DƯƠNG HOÀNG GIANG
2. KHỞI ĐỘNG Quan sát tình huống sau và cho biết các bạn có thực hiện được mục đích giao tiếp của mình 1. không? Tại sao? A. Ừ, để B. Năm trăm C. Cậu có thể mình xem nghìn cơ á? cho mình thế nào đã. mượn được không? A. Cái áo này Các bạn đã thực hiện được tớ mua những mục đích giao tiếp của năm trăm B mình vì bạn B đã nhận xét nghìn cơ đấy. A C về giá chiếc áo , bạn C đề nghị cho mượn và bạn A đã xem xét việc cho bạn C mượn áo.
3. HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP TIẾT 95: HÀNH ĐỘNG NÓI HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP HÀNH HỘI ĐỘNG NÓI THOẠI
4. TIẾT 95: HÀNH ĐỘNG NÓI I/ Hành động nói là gì? 1/ Ví dụ: Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi: Mẹ con Lí Thông đang ngủ, bỗng nghe có tiếng gọi cửa. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về, mẹ con hắn hoảng sợ, van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho nghe chuyện giết chằn tinh, chúng mới hoàn hồn. Nhưng Lí Thông bỗng nảy ra kế khác. Hắn nói : - Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu. Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ con Lí Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân. (Thạch Sanh)
5. TIẾT 95: HÀNH ĐỘNG NÓI I/ Hành động nói là gì? 1/ Ví dụ: 2. Nhận xét: Đoạn trích kể về việc sau khi giết chằn tinh Thạch Sanh và trở về nhà và mẹ con Lí Thông bảo Thach Sanh trốn đi để cướp công của chàngĐoạn. trích trên trên kể về việc gì? - Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngayHãy đi.tìmCónhững chuyện gì để anh ở nhà lo liệu. lời nói của Lí Thông?
6. TIẾT 95: HÀNH ĐỘNG NÓI I/ Hành động nói là gì? 1/ Ví dụ: 2. Nhận xét Lí Thông nói với Thạch Sanh nhằmĐẩy _ (1) Con trăn ấy là của mục đích chính là gì? Thạch vua nuôi đã lâu. (2) Nay em Mục đích giết nó, tất không khỏi bị tội Sanh đi chết. (3) Thôi, bây giờ nhân để mình trời chưa sáng em hãy trốn hưởng ngay đi. (4) Có chuyện gì để lợi anh ở nhà lo liệu. Câu nào thể hiện rõ nhất mục đích ấy?
7. TIẾT 95: HÀNH ĐỘNG NÓI I/ Hành động nói là gì? 1/ Ví dụ: Lí Thông có đạt được mục đích của 2/ Nhận xét mình không? : Chi tiết nào nói lên Mẹ con Lí Thông đang ngủ, bỗng nghe có tiếngđiều gọiđó ?cửa. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về, mẹ con hắn hoảng sợ, van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho nghe chuyện giết chằn tinh, chúng mới hoàn hồn nhưng Lí Thông bỗng nảy ra kế khác. Hắn nói : - Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu. Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ con Lí Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân. (Thạch Sanh)
8. TIẾT 95: HÀNH ĐỘNG NÓI I/ Hành động nói là gì? _ (1) Con trăn ấy là của Lí Thông đã thực hiện mục đích củaĐẩy vua nuôi đã lâu. (2)NếuNayhiểuemhành động là một mình bằng phương việc làm cụ thể của con Thạch giết nó, tất không khỏi bị tội tiện gì? người nhằmMụcmộtđíchmục đíchSanh đi chết. (3) Thôi, bây giờnhấtnhânđịnh thì việc làm của trời chưa sáng em hãyLí Thôngtrốn có phải là một để mình hành động nói không?Vì hưởng ngay đi. (4) Có chuyện gì để sao ? anh ở nhà lo liệu. lợi Có Mục đích Hành động nói
9. TIẾTTIẾT 99: 95: HÀNH HÀNH ĐỘNG ĐỘNG NÓI NÓI I/ Hành động nói là gì? Qua ngữ liệu 1/ Ví dụ: phân tích vừa 2/ Nhận xét: rồi, em hãy cho biết “ Hành động 3/ Kết luận: nói” là gì ? Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm mục đích nhất định.
10. TIẾT 95: HÀNH ĐỘNG NÓI Bài tập tình huống A hỏi B: - Mấy giờ rồi ? => Hành động nói => Hỏi B có thể ứng xử như sau: B không cộng tác với A. Có thể B đang mải theo đuổi chuyện riêng của mình và không nghe (1) B im lặng không trả lời. thấy lời A hỏi. Hoặc có thể B nghe thấy lời A nhưng không muốn trả lời. B có cộng tác nhưng B không (2) B nói: Xin lỗi, tôi không biết. nắm được nội dung thông tin để trả lời theo nội dung đòi hỏi của A. (3) B nói: 3 giờ rồi. Câu trả lời của B thỏa mãn được việc cung cấp thông tin cần thiết cho A.
11. TIẾT 95: HÀNH ĐỘNG NÓI I/ Hành động nói là gì? Vậy theo em hành động nói có thể đạt được hiệu quả giao tiếp hay không lệ thuộc vào điều gì - Lệ thuộc vào người nghe có chịu cộng tác với người nói hay không. - Vốn hiểu biết và khả năng suy đoán của người nghe có đủ để tiếp nhận lời nói của người nói hay không? Lưu ý 1 : Khi thực hiện hành động nói có thể đạt được mục đích nói mà cũng có thể không.
12. TIẾT 95: HÀNH ĐỘNG NÓI I/ Hành động nói là gì? II/ Một số kiểu hành động nói thường gặp: 58HÕt5960364230292827262524232221201918171615141312111054433375051533841554598765325749152313940323435434446474856 giê 1/ Ví dụ: Ngữ liệu 1: Câu hỏi thảo luận ? Trong đoạn trích ở mục I, mỗi câu nói của Lý Thông đều có mục đích nhất định. Những mục đích ấy là gì ?
13. TIẾT 95: HÀNH ĐỘNG NÓI Lời nói của Lý Thông Mục đích Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Trình bày Nay em giết nó, tất không Đe dọa khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa Cầu khiến sáng em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà Hứa hẹn lo liệu.
14. TIẾT 95: HÀNH ĐỘNG NÓI Ngữ liệu 2: Chỉ ra các hành động nói trong đoạn trích và cho biết mục đích của mỗi hành động: Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống: - Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ? Điểm thêm một “giây” nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa: - Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài. Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống như sét đánh bên tai, nó liệng củ khoai vào rổ và òa lên khóc. ( ) Chừng như lúc nãy thấy bắt cả chó lớn, chó con, cái Tí vẫn tưởng những con vật ấy sẽ đi thế mạng cho mình, cho nên nó đã vững dạ ngồi im. Bây giờ nghe mẹ giục nó phải đi, nó lại nhếch nhác, mếu khóc: - U nhất định bán con đấy ư? U không cho con ở nhà nữa ư? Khốn nạn thân con thế này! Trời ơi! ( Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
15. TIẾT 99: HÀNH ĐỘNG NÓI I/ Hành động nói là gì? II/ Một số kiểu hành động nói thường gặp: 1/ Ví dụ: Ngữ liệu 2: 2. Nhận xét. Hành động nói Mục đích Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ? Hỏi Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài. Trình bày, thông báo U nhất định bán con đấy ư ? U không cho con ở nhà nữa ư ? Khốn Hỏi để bộc lộ cảm xúc nạn thân con thế này! Trời ơi ! Bộc lộ cảm xúc
16. TIẾT 95: HÀNH ĐỘNG NÓI I/ Hành động nói là gì? II/ Một số kiểu hành động nói thường gặp: 1/ Ví dụ: Liệt kê các kiểu hành 2/ Nhận xét: động nói và mục đích nói 3/ Kết luận: qua 2 ngữ liệu trên ?
17. TIẾT 99: HÀNH ĐỘNG NÓI • Ghi nhớ 2:
18. TIẾT 95: HÀNH ĐỘNG NÓI I/ Hành động nói là gì? II/ Một số kiểu hành động nói thường gặp: Bài tập tình huống Lan: Hà ơi! Cậu vừa đi chơi về đấy à? Hà: gật đầu Lan: Cậu đi chơi có vui không? Hà: lắc đầu Các bạn thực hiện hành động nói nào trong đoạn hội thoại? Bạn Lan có đạt mục đích của mình trong đoạn hội thoại trên không?Vì sao? Lưu ý 2 : Hành động nói có thể thực hiện thông qua cử chỉ, điệu bộ nhưng dạng điển hình là lời nói.
19. TIẾT 95: HÀNH ĐỘNG NÓI I/ Hành động nói là gì? II/ Một số kiểu hành động nói thường gặp: Ghi nhớ 1 Khái niệm : Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm một mục đích nhất định. Ghi nhớ 2 :Người ta dựa theo mục đích của hành động nói mà đạt tên cho nó. Những kiểu hành động nói thường gặp là hỏi, trình bày(báo tin,kể ,tả,nêu ý kiến,dự đoán ).điều khiển(cầu khiến, đe dọa, thách thức ),hứa hen, bộc lộ cảm xúc. • Lưu ý 1 : Khi thực hiện hành động nói có thể đạt được mục đích nói mà cũng có thể không • Lưu ý 2 : Hành động nói có thể thực hiện thông qua cử chỉ, điệu bộ nhưng dạng điển hình là lời nói.
20. TIẾT 95: HÀNH ĐỘNG NÓI I/ Hành động nói là gì? II/Một số kiểu hành động nói thường gặp: III/Luyện tập : BT 1: ( Sgk/63) Trần Quốc Tuấn viết Hịch tướng sĩ nhằm mục đích gì? Hãy xác định mục đích của hành động nói thể hiện một câu trong bài Hịch và vai trò của câu ấy đối với mục đích chung. Trần Quốc Tuấn viết “Hịch Tướng Sĩ” nhằm cổ vũ, kêu gọi tướng sĩ học tập binh thư yếu lược và khích lệ lòng yêu nước của dân ta Câu : “Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa, ta cũng vui lòng” =>Bày tỏ những suy nghĩ, tình cảm yêu nước, căm thù giặc, mong mỏi toàn quân đoàn kết chống giặc ngoại xâm.
21. TIẾT 95: HÀNH ĐỘNG NÓI I/ Hành động nói là gì? II/ Một số kiểu hành động nói thường gặp: III/Luyện tập : BT 2-: ( SGK/64) Hãy chỉ ra các hành động nói và mục đích của mỗi hành động nói trong mỗi đoạn trích. a. Tiếng chó sủa vang các xóm. Bà lão láng giềng lại lật đật chạy sang. - Bác trai đã khá rồi chứ ? - Cảm ơn cụ nhà cháu đã tỉnh táo như thường. Nhưng xem ý vẫn còn lề bề lệt bệt chừng như vẫn mỏi mệt lắm. - Này, bảo bác ấy có trốn đi dâu thì trốn. Chứ cứ nằm đấy, chốc nữa họ vào thức sưu, không có, họ lại đánh trói thì khổ. Người ốm rề rề như thế, nếu lại phải một trận đòn, nuôi mấy tháng cho hoàn hồn. - Vâng cháu cũng đã nghĩ như cụ. Nhưng để cháo nguội, cháu cho nhà cháu ăn lấy vài húp cái đã. Nhịn suông từ sáng hôm qua tới giờ còn gì. - Thế thì phải giục anh ấy ăn mau lên đi, kẻo nữa người ta sắp sửa kéo vào rồi đấy ! Rồi bà lão lật đật trở về với vẻ mặt băn khoăn . ( Ngô Tất Tố, Tắt đèn )
22. TIẾT 95: HÀNH ĐỘNG NÓI III/Luyện tập : Bài 2 ý a / Hành động nói Mục đích - Bác trai đã khá rồi chứ ? Hành động hỏi - Cảm ơn cụ mỏi mệt lắm Hành động trình bày - Này bảo bác ấy có trốn đi đâu thì trốn Hành động điều khiển - Chứ cứ nằm đấy hoàn hồn Hành động trình bày - Vâng, cháu cũng đã nghĩ như cụ Hành động trình bày - Nhưng để cháo nguội vài húp cái đã Hành động trình bày - Nhịn suông còn gì Bộc lộ cảm xúc - Thế thì phải giục rồi đấy! Hành động điều khiển, trình bày
23. TIẾT 95: HÀNH ĐỘNG NÓI III/Luyện tập : Bài 2- ý b/c b. Lê thận nâng gươm lên ngang đầu nói với Lê Lợi: - Đây là trời có ý phó thác cho minh công làm việc lớn. Chúng tôi nguyện đem xương thịt của mình theo minh công, cùng với thanh gươm thần này để báo đền tổ quốc ! ( Sự tích hồ Gươm ) c. Hôm sau Lão Hạc sang nhà tôi. Vừa thấy tôi, lão báo ngay: - Cậu Vàng đi đời rồi ông giáo ạ ! - Cụ bán rồi ? - Bán rồi ! Họ vừa bắt xong. [ ] - Thế nó cho bắt à ? Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc - Khốn nạn Ông giáo ơi ! Nó có biết gì đâu ! Nó thấy tôi gọi về thì chạy ngay về, vẫy đuôi mừng. Tôi cho nó ăn cơm. Nó đang ăn thì thằng Mục nấp trong nhà, ngay đằng sau nó, tóm lấy hai cẳng sau nó dốc ngược nó lên. ( Nam Cao, Lão Hạc ) .
24. TIẾT 95: HÀNH ĐỘNG NÓI III/Luyện tập : Bài 2- ý b/c Hành động nói Mục đích 1- Đây là Trời làm việc lớn Hành động trình bày 2- Chúng tôi Tổ quốc! Hành động hứa hen Hành động nói Mục đích 1/ Cậu Vàng ạ ! Hành động thông báo 2- Cụ bán rồi ? Hành động hỏi 3/ Bán rồi! Họ vừa bắt xong. Hành động thông báo 4, Thế nó cho bắt à?. Hành động hỏi 5 Khốn nạn gì đâu! Bộc lộ cảm xúc 6.Nó thấy tôi Dốc ngược lên. Hành động trình bày .
25. TIẾT 95: HÀNH ĐỘNG NÓI III/Luyện tập : Bài tập 3 Đoạn trích dưới đây có ba từ “ hứa”. Hãy xác định kiểu hành động nói được thực hiện trong mỗi câu ấy -Em để nó ở lại - Giọng em ráo hoảnh - Anh phải hứa với em không bao giờ để chúng ngồi cách xa nhau. Anh nhớ chưa? Anh hứa đi. -Anh xin hứa . -Tôi mếu máo trả lời và đứng như chôn chân xuống đất, nhìn theo cái bóng bé nhỏ liêu xiêu của em tôi trèo lên xe. (Khánh Hoài, Cuộc chia tay của những con búp bê)
26. TIẾT 95: HÀNH ĐỘNG NÓI III/Luyện tập : Bài 3 Đáp án Hành động nói Mục đích Anh phải hứa với em Hành động điều khiển xa nhau. - Anh hứa đi ! Hành động điều khiển - Anh xin hứa ! Hành động hứa hẹn
27. TIẾT 95: HÀNH ĐỘNG NÓI SƠ ĐỒ TƯ DUY BÀI HỌC HÀNH ĐỘNG NÓI KHÁI NIỆM MỘT SỐ KIỂU HÀNH ĐỘNG NÓI HÀNH ĐỘNG NÓI LÀ HÀNH ĐỘNG HÀNH HÀNH HÀNH HÀNH HÀNH ĐƯỢC THỰC ĐỘNG ĐỘNG ĐỘNG ĐỘNG ĐỘNG HIỆN BẰNG LỜI HỎI TRÌNH ĐIỀU HỨA BỘC LỘ NÓI NHẰM MỤC BÀY KHIỂN HEN CẢM ĐÍCH NHẤT ĐỊNH XÚC
28. TIẾT : 95
29. Nèi mét c©u ë cét A víi mét hµnh ®éng nãi ë cét B 1/ OÂi söùc treû! a) Haønh ñoäng trình baøy 2/ Traâu cuûa laõo caøy b) Haønh ñoäng boäc loä moät ngaøy ñöôïc maáy tình caûm, caûm xuùc ñöôøng? 3/ Moät hoâm ngöôøi c) Haønh ñoäng hoûi choàng ra bieån ñaùnh caù. 4/ Toâi seõ giuùp oâng. d) Haønh ñoäng ñieàu khieån 5/ Ñi tìm laïi con caù vaø e) Haønh ñoäng höùa heïn ñoøi moät caùi nhaø roäng.
30. TIẾT : 95 I. Cách thực hiện hành động nói 1. Tìm hiểu ngữ liêu (SGK trang 70) Tinh thÇn yªu nưíc còng như c¸c thø cña quý. Cã khi ®ưîc trưng bµy trong tñ kÝnh trong b×nh pha lª, râ rµng dÔ thÊy. Nhưng còng cã khi ®ưîc cÊt giÊu kÝn ®¸o trong rư- ¬ng, trong hßm. Bæn phËn cña chóng ta lµ lµm cho nh÷ng thø cña quý kÝn ®¸o Êy ®Òu ®ưîc ®ưa ra trưng bµy. NghÜa lµ ph¶i ra søc gi¶i thÝch, tuyªn truyÒn, tæ chøc, l·nh ®¹o, lµm cho tinh thÇn yªu nưíc cña tÊt c¶ mäi ngưêi ®Òu ®ưîc thùc hµnh vµo c«ng cuéc yªu nưíc, c«ng cuéc kh¸ng chiÕn. (Hồ Chí Minh, Tinh thần yêu nước của nhân dân ta)
31. (1)Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý.(2)Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy.(3) Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm.(4) Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày.(5) Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến. ( Hồ Chí Minh, Tinh thần yêu nước của nhân dân ta) câu Mục đích 1 2 3 4 5 Hỏi Trình bày Điều khiền Hứa hẹn Bộc lộ cảm xúc
32. 2. Mối quan hệ giữa các kiểu câu với các hành động nói và cách dùng : KIỂU HÀNH ĐỘNG NÓI CÁCH DÙNG VÍ DỤ CÂU - Bạn đã làm xong bài tập NGHI - Hỏi Trực tiếp VẤN chưa? - Điều khiển, bộc lộ Gián tiếp tình cảm, cảm xúc CẦU - Điều khiển, yêu cầu. KHIẾN Trực tiếp - con ra vường hái cho mẹ ít rau CẢM - Bộc lộ tình cảm, Trực tiếp Hoan hô! Bà ngoại đến chơi. THÁN cảm xúc TRẦN - Trình bày Trực tiếp - Cuốn truyện này hay thật. THUẬT -Điều khiển, hứa hẹn, bộc lộ tình cảm, cảm Gián tiếp - Chiều chủ nhật, tớ sẽ đi đá xúc bóng cùng cậu.
33. TIẾT : 95 I. Cách thực hiện hành động nói 3. Ghi nhớ (SGK trang 71) Moãi haønh ñoäng noùi coù theå ñöôïc thöïc hieän baèng kieåu caâu coù chöùc naêng chính phuø hôïp vôùi haønh ñoäng ñoù (caùch duøng tröïc tieáp) hoaëc baèng kieåu caâu khaùc (caùch duøng giaùn tieáp)
34. TIẾT : 95 I. Cách thực hiện hành động nói II. Luyện tập
35. TIEÁT 95: HAØNH ÑOÄNG NOÙI (t.t) II.Luyeän taäp : Baøi 1/ 71 Caùc caâu nghi vaán trong baøi “Hòch töôùng só” cuûa Traàn Quoác Tuaán: -Töø xöa caùc baäc trung thaàn nghóa só boû mình vì nöôùc, ñôøi naøo khoâng coù ? →Caâu nghi vaán thöïc hieän haønh ñoäng khaúng ñònh -Luùc baáy giôø, daãu caùc ngöôi muoán vui veû phoûng coù ñöôïc khoâng ? →Caâu nghi vaán thöïc hieän haønh ñoäng phuû ñònh -Luùc baáy giôø, daãu caùc ngöôi khoâng muoán vui veû phoûng coù ñöôïc khoâng ? →Caâu nghi vaán thöïc hieän haønh ñoäng khaúng ñònh -Vì sao vaäy ? →Caâu nghi vaán thöïc hieän haønh ñoäng gaây söï chuù yù -Neáu vaäy, ngoài ñaây sau khi giaëc giaõ deïp yeân, muoân ñôøi ñeå theïn, haù coøn maët muõi naøo ñöùng trong trôøi ñaát nöõa ? →Caâu nghi vaán thöïc hieän haønh ñoäng phuû ñònh * CNV ôû ñaàu ñoaïn vaên: taïo taâm theá cho töôùng só chuaån bò nghe nhöõng lí leõ cuûa taùc giaû *CNV ôû giöõa ñoaïn vaên: thuyeát phuïc, ñoäng vieân, khích leä töôùng só *CNV ôû cuoái ñoaïn vaên: khaúng ñònh chæ coù moät con ñöôøng laø chieán ñaáu ñeán cuøng ñeå baûo veä bôø coõi.
36. 2/ a) Vì vậy, nhiệm vụ thiêng liêng của toàn dân ta lúc này là phải nâng cao tinh thần quyết chiến quyết thắng, quyết tâm giải phóng miền Nam, bảo vệ miền Bắc, tiến tới hoà bình thống nhất tổ quốc. Hễ còn một tên xâm lược trên đất nước ta, thì ta còn phải tiếp tục chiến đấu, quét sạch nó đi. Đồng bào và chiến sĩ miền Nam anh hùng, dưới ngọn cờ vẻ vang của Mặt trận Dân tộc giải phóng, liên tục tiến công, liên tục nổi dậy, kiên quyết tiến lên, giành lấy thắng lợi hoàn toàn. Quân và dân miền Bắc quyết ra sức thi đua yêu nước, xây dựng chủ nghĩa xã hội và làm tròn nghĩa vụ của mình đối với đồng bào miền Nam ruột thịt ( ) ( Lời kêu gọi cả nước tiến lên đánh thắng giặc mĩ xâm lược) Các câu trần thuật trong đoạn văn trên đều có mục đích cầu khiến
37. b. Cuèi cïng, t«i ®Ó l¹i mu«n vµn t×nh th©n yªu cho toµn d©n, toµn §¶ng, cho toµn thÓ bé ®éi, cho c¸c ch¸u thanh niªn vµ nhi ®ång. ( ) §iÒu mong muèn cuèi cïng cña t«i lµ : Toµn §¶ng, toµn dân ta ®oµn kÕt phÊn ®Êu, x©y dùng mét níc ViÖt Nam hoµ b×nh, thèng nhÊt, ®éc lËp, d©n chñ vµ giàu m¹nh, vµ gãp phÇn xøng ®¸ng vµo sù nghiÖp c¸ch m¹ng thÕ giíi. ( Di chúc ) => C¸ch dïng gi¸n tiÕp nµy như nh÷ng lêi t©m sù cña B¸c víi mäi ngưêi, t¹o ra sù ®ång c¶m s©u s¾c, nã khiÕn cho nh÷ng nguyÖn väng cña l·nh tô trë thµnh nguyÖn väng cña mçi ngưêi.
38. Bµi 3: T×m c¸c c©u cã môc ®Ých cÇu khiÕn trong ®o¹n trÝch sau. Mçi c©u Êy thÓ hiÖn mèi quan hÖ gi÷a c¸c nh©n vËt vµ tÝnh c¸ch nh©n vËt nh thÕ nµo? DÕ Cho¾t tr¶ lêi t«i b»ng mét giäng rÊt buån rÇu: -Tha anh, em còng muèn kh«n nhng kh«n kh«ng ®ưîc. §ông ®Õn viÖc lµ em thë råi, kh«ng cßn h¬i søc ®©u mµ ®µo bíi n÷a [ .]. Hay b©y giê em nghÜ thÕ nµy .Song anh cho phÐp em míi d¸m nãi Råi DÕ Cho¾t loanh quanh, b¨n kho¨n. T«i ph¶i b¶o: - §ưîc, chó mµy cø nãi th¼ng thõng ra nµo. DÕ Cho¾t nh×n t«i mµ r»ng: - Anh ®· nghÜ thư¬ng em như thÕ th× hay lµ anh ®µo gióp cho em mét c¸i ng¸ch sang bªn nhµ anh, phßng khi t¾t löa tèi ®Ìn cã ®øa nµo ®Õn b¾t n¹t th× em ch¹y sang Cha nghe hÕt c©u , t«i ®· hÕch r¨ng lªn, x× mét h¬i râ dµi. Råi, víi bé ®iÖu khinh khØnh, t«i m¾ng: - Høc ! Th«ng ng¸ch sang nhµ ta? DÔ nghe nhØ! Chó mµy h«i như có mÌo như thÕ nµy, ta nµo chÞu ®ưîc. Th«i, im c¸i ®iÖu h¸t mưa dÇm sïi sôt Êy ®i. §µo tæ n«ng th× cho chÕt! T«i vÒ, kh«ng mét chót bËn t©m.
39. •Câu có mục đích cầu khiến: -“Song anh có cho phép em mới dám nói.” →câu trần thuật -“Đươc, chú mình cứ nói thẳng thừng ra nào.”→câu cầu khiến -“Anh đã nghĩ thương em như thế thì hay là anh đào giúp cho em một cái nghách sang bên nhà anh, phòng khi tắt lửa tối đèn có đứa nào đến bât nạt thì em chạy sang”. →câu trần thuật -“Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi.” →câu cầu khiến *Mối quan hệ giữa các nhân vật và tính cách: -Dế Choắt: yếu ớt,coi mình -Dế Mèn: huênh hoang và là vai dưới nên phải đề nghị hách dịch nên bày tỏ thái độ khiêm nhường, nhã nhặn bằng những câu cầu khiến. bằng những câu trần thuật
40. Bài tập 4: Trong các cách hỏi dưới đây, em nên dùng những cách nào để hỏi người lớn? a) Bác có biết bưu điện ở đâu không ạ? b)b Bác làm ơn chỉ giùm cháu bưu điện ở đâu không ạ ? c) Bưu điện ở đâu, hả bác? d) Chỉ giùm cháu bưu điện ở đâu với ! e)e Bác có thể chỉ giúp cháu bưu điện ở đâu không ạ? Cách b,e mang tính lịch sự, kính trọng, lễ phép hơn.
41. Bài tập5: Trong quán ăn, một người nói với người bên cạnh: “Anh có thể chuyển giúp tôi lọ gia vị không ạ?”. Theo em, trong những hành động dưới đây, người nghe nên chọn hành động nào? a) Lẳng lặng đưa lọ gia vị cho người kia. b) Trả lời người kia: “ Có chứ ạ. Cái lọ ấy không nặng đâu mà !” c)c Đưa lọ gia vị cho người kia và nói: “ Mời anh.”( hoặc “Mời chị.”, “Mời bác.” )
42. * CÇn nhí : Hµnh ®éng nãi Kh¸i niÖm C¸c kiÓu hµnh C¸ch thùc hiÖn hµnh ®éng nãi ®éng nãi Hái Trình Điều Høa Béc lé Trùc Gi¸n c¶m bày khiển hÑn xóc tiÕp tiÕp
43. Höôùng daãn hoïc sinh töï hoïc ôû nhaø: - Thuoäc ghi nhôù, laøm baøi taäp trong SBT Ngöõ vaên - Vieát moät ñoaïn vaên ngaén, chæ ra haønh ñoäng noùi vaø caùch thöïc hieän haønh ñoäng noùi. - Chuaån bò baøi: OÂn taäp veà luaän ñieåm vaø Vieát ñoaïn vaên trình baøy luaän ñieåm • Vaên nghò luaän laø gì? Veà ñeà baøi? Veà boá cuïc? • Tìm hieåu laïi luaän ñieåm, luaän cöù, laäp luaän.