Bài giảng Ngữ Văn Lớp 8 - Tiết 90: Chiếu dời đô

Nội dung text: Bài giảng Ngữ Văn Lớp 8 - Tiết 90: Chiếu dời đô

1. Chiếu dời đô (Thiên đô chiếu) Lí Công uẩn   
2. Tác giả: Lý Công Uẩn . Lý Công Uẩn ( 974 - 1028) . Là ngời thông minh, nhân ái, có chí lớn. . Là ngời sáng lập ra vơng triều Lý.   
3. Đền Đô   
4. “Long vân tụ hội”   
5. Tác phẩm: Chiếu dời đụ   
6. Chiếu dời  Dựa vào chú thích *, em hãyđô nêu những đặc điểm cơ bản của thể chiếu về: . Mục đích? . Nội dung? . Hình thức?  Mục đích: Do vua dùng để ban bố mệnh lệnh.  Nội dung: Thể hiện t tởng chính trị lớn lao có ảnh h- ởng đến vận mệnh của cả triều đại, đất nớc.  Hình thức: Đợc viết bằng văn xuôi (văn vần) có xen những câu văn biền ngẫu.   
7. Thiên đô chiếu Xa nhà Thơng đến vua Bàn Canh năm lần dời đô; nhà Chu đến vua Thành Vơng cũng ba lần dời đô. Phải đâu các vua thời Tam đại theo ý riêng mình mà tự tiện chuyển dời? Chỉ vì muốn đóng đô ở nơi trung tâm, mu toan nghiệp lớn, tính kế muôn đời cho con cháu; trên vâng mệnh trời, dới theo ý dân, nếu thấy thuận tiện thì thay đổi. Cho nên vận nớc lâu dài, phong tục phồn thịnh. Thế mà hai nhà Đinh, Lê lại theo ý riêng mình, khinh thờng mệnh trời, không noi theo dấu cũ của Th- ơng, Chu, cứ đóng yên đô thành ở nơi đây, khiến cho triều đại không đợc lâu bền, số vận ngắn ngủi, trăm họ phải hao tốn, muôn vật không đợc thích nghi. Trẫm rất đau xót về việc đó, không thể không dời đổi.   
8. Huống gì thành Đại La, kinh đô cũ của Cao Vơng: ở vào nơi trung tâm trời đất; đợc cái thế rồng cuộn hổ ngồi; đã đúng ngôi nam bắc đông tây; lại tiện hớng nhìn sông dựa núi; địa thế rộng mà bằng; đất đai cao mà thoáng. Dân c khỏi chịu cảnh khốn khổ ngập lụt; muôn vật cũng rất mực phong phú tốt tơi. Xem khắp đất Việt ta, chỉ nơi này là thắng địa. Thật là chốn tụ hội trọng yếu của bốn phơng đất nớc; cũng là nơi kinh đô bậc nhất của đế vơng muôn đời. Trẫm muốn dựa vào sự thuận lợi của đất ấy để định chỗ ở. Các khanh nghĩ thế nào?   
9. Chiếu dời đụ Bố cục: 3 phần • Phần I: Từ đầu -> không thể không dời đổi Nêu lí do dời đô •Phần II: Huống gì -> muôn đời Nêu lí do chọn thành Đại La làm nơi định đô •Phần III: Còn lại Khẳng định quyết tâm dời đô   
10. Phần 1: Lí do dời đô • Xa nhà Thơng đến vua Bàn Canh năm lần dời đô; nhà Chu đến vua Thành Vơng cũng ba lần dời đô. Phải đâu các vua thời Tam đại theo ý riêng mình mà tự tiện chuyển dời? Chỉ vì muốn đóng đô ở nơi trung tâm, mu toan nghiệp lớn, tính kế muôn đời cho con cháu; trên vâng mệnh trời, dới theo ý dân, nếu thấy thuận tiện thì thay đổi. Cho nên vận nớc lâu dài, phong tục phồn thịnh Lấy sử sách làm chỗ    dựa
11. Lí do dời đô • Thế mà hai nhà Đinh, Lê lại theo ý riêng mình, khinh th- ờng mệnh trời, không noi theo dấu cũ của Thơng, Chu, cứ đóng yên đô thành ở nơi đây, khiến cho triều đại không đợc lâu bền, số vận ngắn ngủi, trăm họ phải hao tốn, muôn vật không đợc thích nghi Lấy lý lẽ làm khuôn thớc soi vào thực tế   
12. Chiếu dời đụ –"Trẫm rất đau xót về việc đó, không thể không dời đổi" • (Trẫm thậm thống tri , bất đắc bất tỉ )   
13. Chiếu dời đụ Trong phần I, lý do dời đô đợc trình bày theo trình tự nh thế nào ? Lý do dời đô đợc lập luận theo trình tự : • Lấy sử sách làm chỗ dựa cho lý lẽ • Lấy lý lẽ làm khuôn thớc soi vào thực tế • Dẫn tới khẳng định : Dời đô là điều tất yếu sẽ xảy ra.   
14. Huống gì thành Đại La, kinh đô cũ của Cao Vơng: ở vào nơi trung tâm trời đất; đợc cái thế rồng cuộn hổ ngồi; đã đúng ngôi nam bắc đông tây; lại tiện hớng nhìn sông dựa núi; địa thế rộng mà bằng; đất đai cao mà thoáng. Dân c khỏi chịu cảnh khốn khổ ngập lụt; muôn vật cũng rất mực phong phú tốt tơi. Xem khắp đất Việt ta, chỉ nơi này là thắng địa. Thật là chốn tụ hội trọng yếu của bốn phơng đất nớc; cũng là nơi kinh đô bậc nhất của đế vơng muôn đời. Trẫm muốn dựa vào sự thuận lợi của đất ấy để định chỗ ở. Các khanh nghĩ thế nào?   
15. Phần 2: Lí do chọn thành Đại la • "Huống gì thành Đại La, kinh đô cũ của Cao Vơng: ở vào nơi trung tâm trời đất; đợc cái thế rồng cuộn hổ ngồi. Đã đúng ngôi nam bắc đông tây; lại tiện hớng nhìn sông dựa núi. Địa thế rộng mà bằng; đất đai cao mà thoáng. Dân c khỏi chịu cảnh khốn khổ ngập lụt; muôn vật cũng rất mực phong phú tốt tơi. Xem khắp đất Việt ta, chỉ nơi này là thắng địa. Thật là chốn hội tụ trọng yếu của bốn phơng đất nớc; cũng là nơi kinh đô bậc nhất của đế vơng muôn đời."   
16. Chiếu dời đụ . Thành Đại La có nhiều lợi thế. .Nơi trung tâm trời đất, có thế rồng cuộn hổ ngồi . Đúng ngôi nam bắc đông tây, tiện hớng nhìn sông dựa núi . Địa thế rộng mà bằng, đất đai cao mà thoáng. .Dân c khỏi chịu cảnh khốn khổ ngập lụt. . Muôn vật phong phú tốt tơi. . Là thắng địa của đất Việt. . Là chốn hội tụ trọng yếu của bốn phơng đất nớc.   
17. Chiếu dời đụ Lịch sử: Kinh đô cũ Vị trí địa lí: •Nơi trung tâm trời đất, có thế rồng cuộn hổ ngồi • Đúng ngôi nam bắc đông tây, tiện hớng nhìn sông dựa núi • Địa thế rộng mà bằng, đất đai cao mà thoáng. Chính trị, văn hoá: • Là thắng địa của đất Việt. • Là chốn hội tụ trọng yếu của bốn phơng đất n- ớc. Tình cảm •Dân c khỏi chịu cảnh khốn khổ ngập lụt. •Muôn vật phong phú tốt tơi.   
18. "Huống gì thành Đại La, kinh đô cũ của Cao Vơng: ở vào nơi trung tâmtrung trời tâmđất trời// đ đấtợc cái thế rồng cuộn hổ rồngngồi. cuộnĐã đúng hổ ngôingồi nam bắc đông tây // lại tiện hớng nhìn sông dựa núi. Địanh ìthến sông rộng dựa mà núibằng // đất đai cao mà thoáng. Dân ccao khỏi mà chịu thoáng cảnh khốn khổ ngập lụt // muôn vật cũng rất mực phong phú tốt tơi. Xemphong khắp phú đất tốt Việt tơi ta, chỉ nơi này là thắng địa. Thật là chốn hội tụ trọng yếu của bốn phơng đất nớc; cũng là nơi kinh đô bậc nhất của đế vơng muôn đời."   
19. Chiếu dời đụ "Trẫm muốn dựa vào sự thuận lợi của đất ấy để định chỗ ở. Các khanh nghĩ thế nào?“   
20. Chiếu dời đụ Tại sao kết thúc bài chiếu tác giả không ra mệnh lệnh mà lại đặt câu hỏi: Các khanh nghĩ thế nào? (Khanh đẳng nh hà ? ) Cách kết thúc nh vậy có tác dụng gì?  Kết thúc có tính chất trao đổi Tạo sự đồng cảm giữa mệnh lệnh của vua với thần dân.   
21. Chiếu dời đụ Qua văn bản Chiếu dời đô em hiểu và trân trọng những phẩm chất nào của Lý Công Uẩn?  Lòng yêu nớc, thơng dân cao cả.  Tầm nhìn xa, rộng , sáng suốt.   
22. Thảo luận nhúm (Thời gian 3 phỳt) Em hóy trỡnh bày nội dung, nghệ thuật tiờu biểu của văn bản “Chiếu dời đụ”?   
23. Ghi nhớ: Nội dung Nghệ thuật - Thể hiện quyết tâm dời đô của - Kết cấu chặt chẽ. Lý Công Uẩn. - Cách lập luận giàu sức - Thể hiện khát vọng của Lí Công thuyết phục. Uẩn và của nhân dân Đại Việt về một đất nớc độc lập, thống nhất, - Sử dụng những câu văn hùng cờng. biền ngẫu, giàu hình ảnh, - Thể hiện khí phách, ý chí tự c- giàu tính biểu cảm. ờng của dân tộc Đại Việt đang trên đà lớn mạnh.   
24. Bố cục và lập luận của bài Dời đô là điều đã từng xảy ra trong lịch sử Nhất thiết phải dời Lí do dời đô đô Hạn chế của việc đóng đô ở Hoa L Chọn Đại La Đại La đã từng là kinh đô Đại La là làm nơi định nơi tốt nhất để Đại La có nhiều lợi thế đô định đô Khẳng định quyết tâm dời Mong đợc sự đồng thuận của mọi ngời đô   
25. Trò chơi 1 5 2 1 3 4 4 5 2 3 Vua Lí Thái Tổ   
26. Trò chơi: Tác phẩm nào? 1 Tác phẩm này đợc coi là “Bản tuyên ngôn độc lập” đầu tiên của dân tộc. Sông núi nớc Nam Tác phẩm ra đời trong hoàn cảnh nào?  Tác phẩm này ra đời trong một hoàn cảnh đặc biệt. Khi Lí Thờng Kiệt chỉ huy quân đội chặn đánh quân Tống trên phòng tuyến sông Nh Nguyệt, bỗng nghe thấy tiếng đọc bài thơ này trong một ngôi đền cổ ven sông.   
27. Trò chơi: Ai là ai? 2  Bà là một nữ sĩ tài danh nổi tiếng đất Thăng Long.  Những tác phẩm của bà thờng thể hiện nỗi niềm hoài cổ. Bà Huyện Thanh Quan   
28. Trò chơi: Ai là ai?  Ông đợc mệnh danh là nhà thơ của làng quê Việt Nam.  Ông đợc dân gian gọi là Tam nguyên Yên Đổ, bởi vì ông đã từng đỗ đầu ba kì thi: Hơng, Hội, Đình Nguyễn Khuyến 3   
29. Trò chơi: Tác phẩm nào?  Đây là tên một tác phẩm đợc đánh giá là khúc khải hoàn ca, thể hiện hào khí Đông A.  Trong bài thơ có nhắc tới những địa danh nổi tiếng: Chơng Dơng, Hàm Tử. Phò giá về kinh 4   
30. Trò chơi:Tác phẩm nào? 5  Đây là tên một tác phẩm của một ông vua có tâm hồn gắn bó máu thịt với quê hơng nơi thôn dã.  Trong bài thơ có nhắc tới một địa danh mà bây giờ đã trở nên quen thuộc với giới hâm mộ bóng đá. Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trờng trông ra   