Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 33+34: Ngôi kể trong văn tự sự - Hoàng Thị Hà

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 33+34: Ngôi kể trong văn tự sự - Hoàng Thị Hà

1. Phòng giáo dục và đào tạo huyện Ân Thi Trường THCS Xuân Trúc Giáo viên thực hiện: Hoàng Thị Hà
2. KIỂM TRA BÀI CŨ Em h·y giới thiệu về bản thân mình?
3. Em hiểu ngôi kể là gì?
4. Tiết 33-34: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ I-Ngôi kể & vai trò của ngôi kể 1-Khái niệm ngôi kể Là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện 2-Vai trò của ngôi kể
5. Ngôi kể có vai trò gì trong văn tự sự?
6. Tiết 33-34: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ I-Ngôi kể & vai trò của ngôi kể 1-Khái niệm ngôi kể Là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện 2-Vai trò của ngôi kể Dẫn dắt câu chuyện giúp người đọc nắm được nội dung & hiểu được chủ đề của câu chuyện II-Các loại ngôi kể 1-Xét ví dụ Bảng tìm hiểu ví dụ
7. Tiết 33-34: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ • Đoạn 1: Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho mình một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo: - Ông cầm lấy cái kim này về tâu đức vua rèn cho tôi thành một con dao để tôi xẻ thịt chim. Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn. ( Em bé thông minh )
8. Người kể gọi tên các nhân vật là gì?
9. Tiết 33-34: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ Đoạn Ngôi kể Dấu hiệu Tác dụng Kết luận 1 Người kể gọi tên nhân vật là: vua, thằng bé, cha con, sứ giả, chim sẻ, họ, sứ nhà vua, em bé
10. Khi ấy người kể ở đâu?
11. Tiết 33-34: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ Đoạn Ngôi kể Dấu hiệu Tác dụng Kết luận 1 -Người kể gọi tên nhân vật là: vua, thằng bé, cha con, sứ giả, chim sẻ, họ, sứ nhà vua, em bé. -Người kể giấu mình đi.
12. Với dấu hiệu này người kể ở ngôi thứ mấy?
13. Tiết 33-34: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ Đoạn Ngôi kể Dấu hiệu Tác dụng Kết luận 1 3 -Người kể gọi tên nhân vật là: vua, thằng bé, cha con, sứ giả, chim sẻ, họ, sứ nhà vua, em bé. -Người kể giấu mình đi.
14. Với cách kể sử dụng ngôi thứ 3 này người kể có thể kể những gì?
15. Tiết 33-34: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ Đoạn Ngôi kể Dấu hiệu Tác dụng Kết luận 1 3 -Người kể Người kể gọi tên có thể kể nhân vật là: linh hoạt, vua, thằng tự do, bé, cha con, khách quan sứ giả, những gì chim sẻ, diễn ra với họ, sứ nhà nhân vật. vua, em bé. -Người kể giấu mình đi.
16. Từ việc tìm hiểu đoạn văn có dấu hiệu & tác dụng như vậy hãy rút ra kết luận ngôi kể thứ 3 có đặc điểm gì?
17. Tiết 33-34: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ Đoạn Ngôi kể Dấu hiệu Tác dụng Kết luận 1 3 -Người kể gọi Người kể có thể KL1: tên nhân vật là: kể linh hoạt, tự -Người kể dấu vua, thằng bé, do, khách quan mình. cha con, sứ giả, những gì diễn ra -Gọi tên nhân chim sẻ, họ, sứ với nhân vật. vật bằng tên của nhà vua, em bé. chúng. -Người kể giấu -Người kể có mình đi. thể kể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật.
18. Tiết 33-34: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ I-Ngôi kể & vai trò của ngôi kể 1-Khái niệm ngôi kể Là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện 2-Vai trò của ngôi kể Dẫn dắt câu chuyện giúp người đọc nắm được nội dung & hiểu được chủ đề của câu chuyện II-Các loại ngôi kể 1-Xét ví dụ: *đoạn văn 1 Bảng tìm hiểu ví dụ *đoạn văn 2
19. Đoạn 2: Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã. ( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí )
20. Đoạn văn 2 kể theo ngôi thứ mấy?
21. Tiết 33-34: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ Đoạn Ngôi kể Dấu hiệu Tác dụng Kết luận 1 3 -Người kể gọi Người kể có thể KL1: tên nhân vật là: kể linh hoạt, tự -Người kể dấu vua, thằng bé, do, khách quan mình. cha con, sứ giả, những gì diễn ra -Gọi tên nhân chim sẻ, họ, sứ với nhân vật. vật bằng tên của nhà vua, em bé. chúng. -Người kể giấu -Người kể có mình đi. thể kể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật. 2 1
22. Trong đoạn văn này người kể tự xưng mình là gì?
23. Tiết 33-34: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ Đoạn Ngôi kể Dấu hiệu Tác dụng Kết luận 1 3 -Người kể gọi Người kể có thể KL1: tên nhân vật là: kể linh hoạt, tự -Người kể dấu vua, thằng bé, do, khách quan mình. cha con, sứ giả, những gì diễn ra -Gọi tên nhân chim sẻ, họ, sứ với nhân vật. vật bằng tên của nhà vua, em bé. chúng. -Người kể giấu -Người kể có mình đi. thể kể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật. 2 1 Người kể xưng mình là “tôi”
24. Khi xưng hô như vậy thì người kể có hiện diện trong câu chuyện không?
25. Tiết 33-34: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ Đoạn Ngôi kể Dấu hiệu Tác dụng Kết luận 1 3 -Người kể gọi Người kể có thể KL1: tên nhân vật là: kể linh hoạt, tự -Người kể dấu vua, thằng bé, do, khách quan mình. cha con, sứ giả, những gì diễn ra -Gọi tên nhân chim sẻ, họ, sứ với nhân vật. vật bằng tên của nhà vua, em bé. chúng. -Người kể giấu -Người kể có mình đi. thể kể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật. 2 1 -Người kể xưng mình là “tôi”. -Người kể hiện diện trong câu
26. Kể ở ngôi thứ nhất này người kể có thể kể như thế nào?
27. Tiết 33-34: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ Đoạn Ngôi kể Dấu hiệu Tác dụng Kết luận 1 3 -Người kể gọi Người kể có thể KL1: tên nhân vật là: kể linh hoạt, tự -Người kể dấu vua, thằng bé, do, khách quan mình. cha con, sứ giả, những gì diễn ra -Gọi tên nhân chim sẻ, họ, sứ với nhà vua, với vật bằng tên của nhà vua, em bé. em bé. chúng. -Người kể giấu -Người kể có mình đi. thể kể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật. 2 1 -Người kể xưng Người kể có thể mình là “tôi”. kể trực tiếp -Người kể hiện những gì mình diện trong câu đã trải qua,
28. Từ việc tìm hiểu dấu hiệu & tác dụng của ngôi thứ nhất hãy rút ra đặc điểm về ngôi thứ nhất?
29. Tiết 33-34: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ Đoạn Ngôi Dấu hiệu Tác dụng Kết luận kể 1 3 -Người kể gọi Người kể có thể kể KL1: tên nhân vật là: linh hoạt, tự do, -Người kể dấu vua, thằng bé, khách quan những mình. cha con, sứ giả, gì diễn ra với nhà -Gọi tên nhân chim sẻ, họ, sứ vua, với em bé. vật bằng tên của nhà vua, em bé. chúng. -Người kể giấu -Người kể có mình đi. thể kể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật. 2 1 -Người kể xưng Người kể có thể kể KL2: mình là “tôi”. trực tiếp những gì -Người kể hiện -Người kể hiện mình đã trải qua, diện, xưng tôi. mình thấy.
30. Qua việc tìm hiểu ví dụ ta thấy có mấy ngôi kể? Trong 2 ngôi kể ấy ngôi kể nào được sử dụng nhiều hơn? Nêu ưu điểm của mỗi ngôi kể?
31. Tiết 33-34: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ Đoạn Ngôi Dấu hiệu Tác dụng Kết luận kể 1 3 -Người kể gọi Người kể có thể kể KL1: tên nhân vật là: linh hoạt, tự do, -Người kể dấu vua, thằng bé, khách quan những gì mình. cha con, sứ giả, diễn ra với nhà vua, -Gọi tên nhân chim sẻ, họ, sứ với em bé. vật bằng tên của nhà vua, em bé. chúng. -Người kể giấu -Người kể có thể mình đi. kể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật. -Có tính khách quan. 2 1 -Người kể xưng Người kể có thể kể KL2: mình là “tôi”. trực tiếp những gì -Người kể hiện
32. Trong đoạn văn 2, tôi có phải là tác giả Tô Hoài không?
33. Tiết 33-34: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ Đoạn Ngôi Dấu hiệu Tác dụng Kết luận kể 1 3 -Người kể gọi Người kể có thể kể KL1: tên nhân vật là: linh hoạt, tự do, -Người kể dấu vua, thằng bé, khách quan những gì mình. cha con, sứ giả, diễn ra với nhà vua, -Gọi tên nhân chim sẻ, họ, sứ với em bé. vật bằng tên của nhà vua, em bé. chúng. -Người kể giấu -Người kể có thể mình đi. kể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật. -Có tính khách quan. 2 1 -Người kể xưng Người kể có thể kể KL2: mình là “tôi” trực tiếp những gì -Người kể hiện
34. Như vậy người kể xưng tôi trong tác phẩm có phải nhất thiết là tác giả không?
35. Tiết 33-34: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ Đoạn Ngôi Dấu hiệu Tác dụng Kết luận kể 1 3 -Người kể gọi Người kể có thể kể KL1: tên nhân vật là: linh hoạt, tự do, -Người kể dấu vua, thằng bé, khách quan những gì mình. cha con, sứ giả, diễn ra với nhà vua, -Gọi tên nhân chim sẻ, họ, sứ với em bé. vật bằng tên của nhà vua, em bé. chúng. -Người kể giấu -Người kể có thể mình đi. kể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật. -Có tính khách quan. 2 1 -Người kể xưng Người kể có thể kể KL2: mình là “tôi” trực tiếp những gì -Người kể hiện
36. Đoạn 2: Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã. ( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí ) Thay đổi ngôi kể đoạn văn 2 thành ngôi kể thứ 3?
37. Thay đổi ngôi 3 đoạn văn 1 thành ngôi kể thứ nhất?
38. Tiết 33-34: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ • Đoạn 1: Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho mình một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo: - Ông cầm lấy cái kim này về tâu đức vua rèn cho tôi thành một con dao để tôi xẻ thịt chim. Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn. ( Em bé thông minh ) →Không nên đổi vì nếu đổi thì phải cấu tạo lại hầu như cả đoạn văn phá vỡ cách kể ban đầu & nội dung chuyện cũng phải thêm bớt phù hợp với cách kể mới.
39. Từ việc thay đổi ngôi kể ở 2 đoạn văn hãy cho biết khi kể chuyện chúng ta phải làm gì để lời kể của mình được hấp dẫn?
40. Tiết 33-34: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ I-Ngôi kể & vai trò của ngôi kể 1-Khái niệm ngôi kể Là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện 2-Vai trò của ngôi kể Dẫn dắt câu chuyện giúp người đọc nắm được nội dung & hiểu được chủ đề của câu chuyện II-Các loại ngôi kể 1-Xét ví dụ: *đoạn văn 1 Bảng tìm hiểu ví dụ *đoạn văn 2 2-Ghi nhớ - SGK trang 89
41. Tiết 33-34: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ Đoạn Ngôi kể Dấu hiệu Tác dụng Kết luận KL1: 1 3 -Người kể gọi tên Người kể có thể kể nhân vật là: vua, linh hoạt, tự do, -Người kể giấu mình. -Gọi tên nhân vật bằng tên thằng bé, cha con, khách quan những gì của chúng. sứ giả, chim sẻ, họ, diễn ra với nhà vua, -Người kể có thể kể linh sứ nhà vua, em bé. với em bé. hoạt, tự do những gì diễn -Người kể giấu ra với nhân vật. mình đi. -Có tính khách quan. -Người kể xưng Người kể có thể kể KL2: 2 1 mình là “tôi” (Mèn). trực tiếp những gì -Người kể hiện diện, xưng -Người kể hiện diện mình đã trải qua, tôi. trong câu chuyện. mình thấy. -Kể trực tiếp những gì mình nghe, mình thấy, mình trải qua, nói ra cảm tưởng, ý nghĩ của mình. -Có tính chủ quan. - ”Tôi” không phải KL3: Người kể xưng “tôi” là tác giả Tô Hoài trong tác phẩm không nhất *Thay đổi ngôi kể thiết là chính tác giả. đoạn 2 thành ngôi KL4: Người kẻ có thể tự do thứ 3. lựa chọn ngôi kể thích hợp.
42. Tiết 33-34: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ I-Ngôi kể & vai trò của ngôi kể 1-Khái niệm ngôi kể Là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện 2-Vai trò của ngôi kể Dẫn dắt câu chuyện giúp người đọc nắm được nội dung & hiểu được chủ đề của câu chuyện II-Các loại ngôi kể 1-Xét ví dụ:*đoạn văn 1 Bảng tìm hiểu ví dụ *đoạn văn 2 2-Ghi nhớ - SGK trang 89 III-Luyện tập: Bài tập 1 Tôi sinh ra và lớn lên ở một vùng ven biển. Tôi không còn nhớ mặt bố tôi ra sao nữa vì bố tôi mất sớm.
43. Tiết 33-34: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ I-Ngôi kể & vai trò của ngôi kể 1-Khái niệm ngôi kể Là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện 2-Vai trò của ngôi kể Dẫn dắt câu chuyện giúp người đọc nắm được nội dung & hiểu được chủ đề của câu chuyện II-Các loại ngôi kể 1-Xét ví dụ:*đoạn văn 1 Bảng tìm hiểu ví dụ *đoạn văn 2 2-Ghi nhớ - SGK trang 89 III-Luyện tập:
44. Tiết 33-34: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ I-Ngôi kể & vai trò của ngôi kể II-Các loại ngôi kể III-Luyện tập: Bài tập 1 a- Tôi sinh ra và lớn lên ở một vùng ven biển. Tôi không còn nhớ mặt bố tôi ra sao nữa vì bố tôi mất sớm. b-Năm tháng trôi qua, Mã Lương không ngừng học vẽ. c-Xuân đang trên đường về nhà. Sao hôm nay mình lại không tự kìm chế được và đã mắng các em học sinh. Em hãy xác định ngôi kể trong 3 đoạn văn trên ? Bài 2: Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn thành ngôi thứ ba và nhận xét. Ngày nào cũng vậy, suốt buổi tôi chui vào trong cùng hang, hì hục đào đất để khoét một cái ổ lớn làm thành một cái giường ngủ sang trọng. Rồi cũng lo xa như các cụ già trong họ hàng dế, tôi đào hang sâu sang hai ngả làm những con đường tắt, những cửa sau, những ngách thượng, phòng khi gặp việc nguy hiểm, có thể thoát thân ra lối khác. ( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí )
45. Tiết 33-34: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ I-Ngôi kể & vai trò của ngôi kể II-Các loại ngôi kể III-Luyện tập: Bài tập 1 Bài 2: Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn thành ngôi thứ ba và nhận xét ngôi kể đem lại điều gì mới cho đoạn văn? Ngày nào cũng vậy, suốt buổi tôi chui vào trong cùng hang, hì hục đào đất để khoét một cái ổ lớn làm thành một cái giường ngủ sang trọng. Rồi cũng lo xa như các cụ già trong họ hàng dế, tôi đào hang sâu sang hai ngả làm những con đường tắt, những cửa sau, những ngách thượng, phòng khi gặp việc nguy hiểm, có thể thoát thân ra lối khác. ( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí ) -Thay " tôi " bằng " Dế Mèn " -Nhận xét: Đoạn văn kể theo ngôi thứ ba có sắc thái khách quan.
46. Tiết 33-34: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ I-Ngôi kể & vai trò của ngôi kể II-Các loại ngôi kể III-Luyện tập: Bài tập 1 Bài tập 2 Bài tập 3 Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn thành ngôi thứ ba và nhận xét ngôi kể đem lại điều gì mới cho đoạn văn? Một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn. Thanh định thần nhìn rõ: con mèo già của bà chàng, con mèo già vẫn chơi đùa với chàng ngày trước. Con vật nép chân vào mình khẽ phe phẩy cái đuôi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh giương lên nhìn người. Thanh mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo. ( Thạch Lam, Dưới bóng hoàng lan ) -Thay " tôi " vào các từ " Thanh ", " chàng “? →Nhận xét: Ngôi kể thứ nhất, xưng " tôi " tô đậm thêm sắc thái tình cảm mang tính chủ quan, câu chuyện như là đang xảy ra hiển hiện trước mắt người đọc qua giọng kể của người trong cuộc.
47. BÀI 9 Tiết 33: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ II. LUYỆN TẬP Bài 4: Thảo luận nhóm: Truyện Cây bút thần kể theo ngôi nào? Vì sao như vậy ? Truyện " Cây bút thần " kể theo ngôi thứ ba. Vì: Người kể gọi bằng tên của nhân vật " Mã Lương ".
48. BÀI 9 Tiết 33: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ II. LUYỆN TẬP Bài 5: Thảo luận nhóm: -Vì sao trong các truyện cổ tích, truyền thuyết người ta hay kể chuyện theo ngôi thứ ba mà không kể theo ngôi thứ nhất? Vì: -Truyền thuyết, cổ tích là những câu chuyện đã xẩy ra từ rất lâu, người kể ngày nay không chứng kiến, không trải qua các sự việc nên không thể dùng ngôi 1 để kể. -Để giữ không khí truyền thuyết, cổ tích. -Giữ khoảng cách rõ rệt giữa người kể và các nhân vật trong truyện.
49. BÀI 9 Tiết 33: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ II. LUYỆN TẬP Bài 6: Thảo luận nhóm: -Khi viết thư , em sử dụng ngôi kể nào? -Khi viết thư , em sử dụng ngôi kể 1(xưng: tôi, mình, con, em, anh ,) để bộc lộ tính chủ quan, chân thực, riêng tư.
50. Xin trân trọng cảm ơn các thầy, cô giáo và các em học sinh!