Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Bài 27: Hội thoại

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Bài 27: Hội thoại

1. Nhiệt liệt chào mừng các thầy giáo, cô giáo về dự giờ ! Bài 27 - Tiết 111: Hội thoại (Tiếp theo)
2. Kiểm tra bài cũ Bài tập: Cho đoạn văn sau: Ông An ngồi xuống bên con, nhẹ nhàng: - Dạo này, bố thấy điểm môn Toán của con hình nh cha đợc tốt lắm. Sắp thi rồi, con cần cố gắng hơn nữa. Hay là con sang nhờ bạn Không để bố nói hết câu, Hoà đã vùng vằng đứng dậy: - Thôi, bố đừng nói đến chuyện học hành của con nữa! a. Xác định vai xã hội của hai nhân vật tham gia cuộc hội thoại trên ? b. Nhận xét về cách xử sự của ngời con trong cuộc hội thoại? a. Vai xã hội của các nhân vật tham gia cuộc hội thoại: Ông An (bố): vai trên - Hoà (con): vai dới b. Cách xử sự của Hoà (con): Vô lễ, thiếu kính trọng
3. Ví dụ : Một hụm, cụ tụi gọi tụi đến bờn cười hỏi: - Hồng ! Mày cú muốn vào Thanh Hoỏ chơi với mẹ mày khụng? [ ] Nhận ra những ý nghĩ cay độc trong giọng núi và trờn nột mặt khi cười rất kịch của cụ tụi kia, tụi cỳi đầu khụng đỏp. Vỡ tụi biết rừ, nhắc đến mẹ tụi, cụ tụi chỉ cú ý gieo rắc vào đầu úc tụi những hoài nghi để tụi khinh miệt và ruồng rẫy mẹ tụi [ ] Tụi cũng cười đỏp lại cụ tụi: - Khụng ! Chỏu khụng muốn vào. Cuối năm thế nào mợ chỏu cũng về. Cụ tụi hỏi luụn, giọng vẫn ngọt: - Sao lại khụng vào? Mợ mày phỏt tài lắm, cú như dạo trước đõu ! Rồi hai con mắt long lanh của cụ tụi chằm chặp đưa nhỡn tụi. Tụi lại im lặng cỳi đầu xuống đất: lũng tụi càng thắt lại, khoộ mắt tụi đó cay cay. Cụ tụi liền vỗ vai tụi cười mà núi rằng: - Mày dại quỏ, cứ vào đi,tao chạy cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ mày may vỏ sắm sửa cho và thăm em bộ chứ. [ ] Tụi cười dài trong tiếng khúc, hỏi cụ tụi: - Sao cụ biết mợ con cú con ? [ .] Cụ tụi bỗng đổi giọng, lại vỗ vai, nhỡn vào mặt tụi, nghiờm nghị: - Vậy mày hỏi cụ Thụng – tờn người đàn bà họ nội xa kia - chỗ ở của mợ mày Trước sau cũng một lần xấu ,chả nhẽ bỏn xới mói được sao ? Tỏ sự ngậm ngựi thương xút thầy tụi, cụ tụi chập chừng núi tiếp: - Mấy lại rằm thỏng tỏm này là giỗ đầu cậu mày, mợ mày về dự sao cũng đỡ tủi cho cậu mày, và mày cũng cũn phải cú họ, cú hàng,người ta hỏi đến chứ ? (Nguyờn Hồng - Những ngày thơ ấu)
4. Ví dụ : Một hụm, cụ tụi gọi tụi đến bờn cười hỏi: - Hồng ! Mày cú muốn vào Thanh Hoỏ chơi với mẹ mày khụng? [ ] Nhận ra những ý nghĩ cay độc trong giọng núi và trờn nột mặt khi cười rất kịch của cụ tụi kia, tụi cỳi đầu khụng đỏp. Vỡ tụi biết rừ, nhắc đến mẹ tụi, cụ tụi chỉ cú ý gieo rắc vào đầu úc tụi những hoài nghi để tụi khinh miệt và ruồng rẫy mẹ tụi [ ] Tụi cũng cười đỏp lại cụ tụi: - Khụng ! Chỏu khụng muốn vào. Cuối năm thế nào mợ chỏu cũng về. Cụ tụi hỏi luụn, giọng vẫn ngọt: - Sao lại khụng vào? Mợ mày phỏt tài lắm, cú như dạo trước đõu ! Rồi hai con mắt long lanh của cụ tụi chằm chặp đưa nhỡn tụi. Tụi lại im lặng cỳi đầu xuống đất: lũng tụi càng thắt lại, khoộ mắt tụi đó cay cay. Cụ tụi liền vỗ vai tụi cười mà núi rằng: - Mày dại quỏ, cứ vào đi,tao chạy cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ mày may vỏ sắm sửa cho và thăm em bộ chứ. [ ] Tụi cười dài trong tiếng khúc, hỏi cụ tụi: - Sao cụ biết mợ con cú con ? [ ] Cụ tụi bỗng đổi giọng, lại vỗ vai, nhỡn vào mặt tụi, nghiờm nghị: - Vậy mày hỏi cụ Thụng – tờn người đàn bà họ nội xa kia - chỗ ở của mợ mày Trước sau cũng một lần xấu ,chả nhẽ bỏn xới mói được sao ? Tỏ sự ngậm ngựi thương xút thầy tụi, cụ tụi chập chừng núi tiếp: - Mấy lại rằm thỏng tỏm này là giỗ đầu cậu mày, mợ mày về dự sao cũng đỡ tủi cho cậu mày, và mày cũng cũn phải cú họ, cú hàng,người ta hỏi đến chứ ?
5. Ví dụ : Một hụm, cụ tụi gọi tụi đến bờn cười hỏi: - Hồng ! Mày cú muốn vào Thanh Hoỏ chơi với mẹ mày khụng? [ ] Nhận ra những ý nghĩ cay độc trong giọng núi và trờn nột mặt khi cười rất kịch của cụ tụi kia, tụi cỳi đầu khụng đỏp. Vỡ tụi biết rừ, nhắc đến mẹ tụi, cụ tụi chỉ cú ý gieo rắc vào đầu úc tụi những hoài nghi để tụi khinh miệt và ruồng rẫy mẹ tụi [ ] Tụi cũng cười đỏp lại cụ tụi: - Khụng ! Chỏu khụng muốn vào. Cuối năm thế nào mợ chỏu cũng về. Cụ tụi hỏi luụn, giọng vẫn ngọt: - Sao lại khụng vào? Mợ mày phỏt tài lắm, cú như dạo trước đõu ! Rồi hai con mắt long lanh của cụ tụi chằm chặp đưa nhỡn tụi. Tụi lại im lặng cỳi đầu xuống đất: lũng tụi càng thắt lại, khoộ mắt tụi đó cay cay. Cụ tụi liền vỗ vai tụi cười mà núi rằng: - Mày dại quỏ, cứ vào đi,tao chạy cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ mày may vỏ sắm sửa cho và thăm em bộ chứ. [ ] Tụi cười dài trong tiếng khúc, hỏi cụ tụi: - Sao cụ biết mợ con cú con ? [ ] Cụ tụi bỗng đổi giọng, lại vỗ vai, nhỡn vào mặt tụi, nghiờm nghị: - Vậy mày hỏi cụ Thụng – tờn người đàn bà họ nội xa kia - chỗ ở của mợ mày Trước sau cũng một lần xấu ,chả nhẽ bỏn xới mói được sao ? Tỏ sự ngậm ngựi thương xút thầy tụi, cụ tụi chập chừng núi tiếp: - Mấy lại rằm thỏng tỏm này là giỗ đầu cậu mày, mợ mày về dự sao cũng đỡ tủi cho cậu mày, và mày cũng cũn phải cú họ, cú hàng,người ta hỏi đến chứ ?
6. Tỡnh huống 1: Bố mẹ đang bàn bạc với nhau về việc tổ chức nuụi gà. Bỡnh gần đú núi xen vào cõu chuyện khiến cha mẹ bực mỡnh. Cõu hỏi: Trong hội thoại, việc thực hiện lượt lời của Bỡnh gọi là gỡ ? A. Núi leo B. Tranh lượt lời C. Cắt lời D. Núi hỗn Tỡnh huống 2: Trong một buổi thảo luận ở lớp ,cụ giỏo yờu cầu Hoa phỏt biểu ý kiến về một vấn đề, Hoa chưa kịp trỡnh bày thỡ Nam vội vàng đưa ra ý kiến của mỡnh về lĩnh vực đú . Cõu hỏi: Trong hội thoại, việc thực hiện lượt lời của Nam gọi là gỡ ? A. Núi leo B. Tranh lượt lời C. Cắt lời D. Núi hỗn Tỡnh huống 3: Ông An ngồi xuống bên con, nhẹ nhàng: - Dạo này, bố thấy điểm môn Toán của con hình nh cha đợc tốt lắm. Sắp thi rồi, con cần cố gắng hơn nữa. Hay là con sang nhờ bạn Không để bố nói hết câu, Hoà đã vùng vằng đứng dậy: - Thôi, bố đừng nói đến chuyện học hành của con nữa! Cõu hỏi: Trong hội thoại, việc thực hiện lượt lời của Hoà gọi là gỡ ? A. Núi leo B. Tranh lượt lời C. Cắt lời D. Núi hỗn
7. Bài tập 2: Đọc đoạn trích (Trang 103-106 SGK) và trả lời câu hỏi: a. Sự chủ động tham gia của chị Dậu với cái Tí phát triển ngợc chiều nhau nh thế nào ? b(Nội. Tác dung giả chínhmiêu củatả diễn đoạn biến hội thoại cuộc ? thoại Có thể nh chia vậy đoạn có hợphội thoạivới tâm làm límấy không phần ? ởV ìmỗi sao phần, ? chị Dậu thựcPhần hiện đầu bao nhiêu lợt lời ? Cái TíPhần thực hiện sau bao nhiêu lợtChị lời Dậu? Nói ít (3 lợt lời) Nói nhiều (7 lợt lời) c . Việc tác giả tô đậm sự hồn nhiên và hiếu thảo của cái Tí qua phần =>đầuCái Sự cuộc Tí chủ thoạiđộngNói thamlàm nhiều tgiaăng của kịch(12 chị ltínhợt Dậu lời) của với câucái Tí chuyện Nóiphát íttriển nh(2 thếlngợtợc lời)nào chiều ? nhau nh thế nào ? ) -Việc miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật trong cuộc thoại nh vậy rất phù hợp + ở phần đầu câu chuyện, cái Tí rất vô t vì nó cha biết sắp bị bán đi, còn chị Dậu thì đau lòng vì buộc phải bán con nên chỉ im lặng. + ở phần sau, cái Tí biết là bị bán nên sợ hãi và đau buồn, ít nói hẳn đi, còn chị Dậu phải nói để thuyết phục cả hai đứa con nghe lời mẹ. - Việc tác giả tô đậm sự hồn nhiên và hiếu thảo của cái Tí qua phần đầu cuộc thoại càng tô đậm thêm nỗi đau đớn của chị Dậu khi gạt nớc mắt bán đứa con ngoan hiền, tô đậm nỗi bất hạnh đang giáng xuống đầu cái Tí.
8. Bài3: Dựa vào những điều đã biết về truyện Bức tranh của em gái tôi và đoạn trích dới đây, hãy cho biết sự im lặng của nhân vật tôi biểu thị điều gì ? Trong tranh, một chú bé đang ngồi nhìn ra ngoài cửa sổ, nơi bầu trời trong xanh. Mặt chú bé nh toả ra một thứ ánh sáng rất lạ [ ]. Mẹ hồi hộp thì thầm vào tai tôi: - Con có nhận ra con không? Tôi giật sững ngời. Chẳng hiểu sao tôi phải bám chặt lấy tay mẹ. Thoạt tiên là sự ngỡ ngàng, rồi đến hãnh diện, sau đó là xấu hổ. Dới mắt em tôi, tôi hoàn hảo đến kia ? Tôi nhìn nh thôi miên vào dòng chữ đề trên bức tranh: “Anh trai tôi”. Vậy mà dới mắt tôi thì - Con đã nhận ta con cha ? - Mẹ vẫn hồi hộp. Tôi không trả lời mẹ vì tôi muốn khóc quá. Bởi vì nếu nói đợc với mẹ, tôi sẽ nói rằng : “Không phải con đâu. Đấy là tâm hồn và lòng nhân hậu của em con đấy.”. (Tạ Duy Anh – Bức tranh của em gái tôi ) Lần 1 2 Lí do - Ngỡ ngàng, hãnh diện, xấu - Xúc động trớc tâm hồn, tình hổ cảm của em gái
9. Bài tập 4: Tục ngữ phơng Tây có câu: Im lặng là vàng. Nhng nhà thơ Tố Hữu lại viết: Khóc là nhục. Rên hèn. Van yếu đuối Và dại khờ là những lũ ngời câm Trên đờng đi nh những bóng âm thầm Nhận đau khổ mà gởi vào im lặng. (Liên hiệp lại) Theo em, mỗi nhận xét trên đúng trong trờng hợp nào ? Im lặng là vàng Khúc là nhục.Rờn, hốn.Van, yếu đuối - Đỳng trong trường hợp cần Đỳng trong trường hợp cần lờn tiếng im lặng để giữ bớ mật, để thể trước những hành vi sai trỏi, trước hiện sự tụn trọng người khỏc ỏp bức bất cụng,trước sự xỳc phạm để đảm bảo sự tế nhị trong nhõn phẩm đối với mỡnh hay đối với giao tiếp người lương thiện
10. Bài tập bổ sung: a. Thực hiện một cuộc hội thoại ngắn (dới hình thức một tiểu phẩm) . b. Cho biết mỗi nhân vật thực hiện bao nhiêu lợt lời ? Em rút ra những nhận xét gì qua cuộc hội thoại đó ?
11. Hớng dẫn về nhà - Học thuộc ghi nhớ SGK. - Hoàn thành các bài tập còn lại vào vở bài tập. - Chuẩn bị bài: Luyện tập đa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận: + Đọc trớc bài mới. + Lập dàn ý cho đề bài : “Sự bổ ích của những chuyến tham quan, du lịch đối với học sinh”.