Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết 82 - Văn bản: Khi con tu hú (Tố Hữu)

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết 82 - Văn bản: Khi con tu hú (Tố Hữu)

1. KIỂM TRA BÀI CŨ Câu 1: Bài thơ Quê hương (Tế Hanh) thuộc trào lưu văn học nào? * Đáp án: THƠ MỚI. Câu 2: Hình ảnh con thuyền trong bài thơ Quê hương (Tế Hanh) đã được so sánh với hình ảnh nào? * Đáp án: TUẤN MÃ. Câu 3: Hình ảnh những người dân chài trong bài thơ Quê hương (Tế Hanh) hiện lên như thế nào? * Đáp án: KHOẺ KHOẮN K H I C O N T U H U
2. KIỂM TRA BÀI CŨ Câu 4: Trong bài thơ Quê hương (Tế Hanh), hình ảnh nào đã được tác giả đem so sánh, đối chiếu với mảnh hồn làng. A Dân chài C Cánh buồm B Quê hương D Mái chèo Xin chúc mừng! Bạn đã có câu trả lời đúng. Đáp án của câu hỏi là: CÁNH BUỒM K H I C O N T U H U
3. Tiết 82 - Văn bản: Tố Hữu I. Đọc- hiểu chú thích: 1. Đọc, chú thích: Khi con tu hú gọi bầy Lúa chiêm đương chín trái cây ngọt dần Vườn râm dậy tiếng ve ngân Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào Trời xanh càng rộng càng cao Đôi con diều sáo lộn nhào từng không Ta nghe hè dậy bên lòng Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi! Ngột làm sao, chết uất thôi Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!
4. Tiết 82 : VAÊN BAÛN (TOÁ HÖÕU) I.ÑOÏC - HIEÅU CHUÙ THÍCH. 1.Ñoïc vaên baûn. 2.Chuù thích. a.Taùc giaû. - Tố Hữu – Nguyễn Kim Thành (1920-2002)Quê: Thừa Thiên- Huế. - Là nhà thơ cách mạng, giác ngộ lý tưởng cộng sản và kết nạp Đảng từ rất sớm. - Năm 1996 Ông được nhà nước trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật. - Các tác phẩm chính: Từ ấy(1937-1946), Việt Bắc(1946 -1954), Gió lông(1955-1961), Ra trận (1962-1971),Máu và hoa (1972-1977) TOÁ HÖÕU (1920 – 2002)
5. Một số tác phẩm tiêu biểu của Tố Hữu
6. Tiết 82 : VAÊN BAÛN (TOÁ HÖÕU) I.ÑOÏC - HIEÅU CHUÙ THÍCH 1.Ñoïc vaên baûn. 2.Chuù thích. a.Taùc giaû. - Tố Hữu – Nguyễn Kim Thành (1920-2002)Quê: Thừa Thiên- Huế. - Là nhà thơ cách mạng, giác ngộ lý tưởng cộng sản và kết nạp Đảng từ rất sớm. NHAØ LAO THÖØA PHUÛ - Năm 1996 Ông được nhà nước trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật. - Các tác phẩm chính: Từ ấy(1937-1946), Việt Bắc(1946 -1954), Gió lông(1955-1961), Ra trận (1962-1971),Máu và hoa (1972-1977) b.Taùc phaåm. Saùng taùc thaùng 7/1939 trong hoaøn caûnh tuø ñaøy.
7. Tiết 82 : VAÊN BAÛN (TOÁ HÖÕU) I.ÑOÏC - HIEÅU CHUÙ THÍCH. 1.Ñoïc vaên baûn. 2.Chuù thích. a.Taùc giaû. Toá Höõu (1920 -2002), queâ goác tænh Thöøa Thieân Hueá. OÂng ñöôïc coi laø laù côø ñaàu cuûa thô ca caùch maïng khaùng chieán. b.Taùc phaåm. Saùng taùc thaùng 7/1939 trong hoaøn caûnh tuø ñaøy. c.Töø khoù. (SGK)
8. Tiết 82 : VAÊN BAÛN KHI CON TU HUÙ (TOÁ HÖÕU) I.ÑOÏC - HIEÅU CHUÙ THÍCH Khi con tu huù goïi baày 1.Ñoïc vaên baûn. Luùa chieâm ñang chín, traùi caây ngoït daàn 2.Chuù thích. Ñ1 a.Taùc giaû. Toá Höõu (1920 -2002), queâ goác tænh Thöøa Vöôøn raâm daäy tieáng ve ngaân Thieân Hueá. OÂng ñöôïc coi laø laù côø ñaàu cuûa thô ca caùch maïng khaùng chieán. b.Taùc phaåm. Saùng taùc thaùng 7/1939 trong hoaøn caûnh Baép raây vaøng haït ñaày saân naéng ñaøo tuø ñaøy. c.Töø khoù. Trôøi xanh caøng roäng caøng cao 3. Boá cuïc vaø theå thô -2 ñoaïn. Ñoâi con dieàu saùo loän nhaøo töøng khoâng -Thô luïc baùt : Giaûn dò, Thieát tha, giaøu caûm xuùc. Ta nghe heø daäy beân loøng Maø chaân muoán ñaïp tan phoøng, heø oâi! Ngoät laøm sao, cheát uaát thoâi Ñ2 Con chim tu huù ngoaøi trôøi cöù keâu! Hueá, thaùng 7 -1939 (Toá Höõu, Töø aáy, NXB Vaên hoïc, Haø Noäi, 1971)
9. Tiết 82 : VAÊN BAÛN * NHAN ÑEÀ BAØI THÔ. (TOÁ HÖÕU) I.ÑOÏC - HIEÅU CHUÙ THÍCH KHI CON TU HUÙ 1.Ñoïc vaên baûn. 2.Chuù thích. Chæ laø moät meänh ñeà, neân chöa troïn yù. a.Taùc giaû. Toá Höõu (1920 -2002), queâ goác tænh Thöøa (boû ngoû) Thieân Hueá. OÂng ñöôïc coi laø laù côø ñaàu cuûa thô ca caùch maïng khaùng chieán. Môû ra bao nhieâu lieân töôûng. b.Taùc phaåm. Saùng taùc thaùng 7/1939 trong hoaøn caûnh tuø ñaøy. c.Töø khoù. “Khi chim tu huù goïi baày laø khi muøa heø ñeán 3 Boá cuïc vaø theå thô. ngöôøi tuø caùch maïng (nhaân vaät tröõ tình) caøng caûm thaáy ngoät ngaït trong phoøng giam II. ÑOÏC- HIEÅU VAÊN BAÛN. chaät choäi,caøng theøm khaùt chaùy boûng cuoäc soáng töï do töng böøng ôû beân ngoaøi”. Nhan ñeà baøi thô ñaõ gôïi maïch caûm xuùc cuûa toaøn baøi: Ñoäc ñaùo, môùi laï. NOÄI DUNG BAØI THÔ.
10. Tiết 82 - Văn bản: Tố Hữu I. Đọc- hiểu chú thích: II. Đọc, hiểu văn bản: * Thảo luận: 1. Bức tranh mùa hè: - Nhóm 1: Tìm những từ ngữ miêu tả màu sắc, đường nét trong bức tranh mùa hè. Em có nhận xét gì về các màu sắc đó? - Nhóm 2: Tìm những từ ngữ miêu tả âm thanh trong bức tranh mùa hè. Em có nhận xét gì về những âm thanh đó? - Nhóm 3: Tìm những từ ngữ miêu tả hương vị. Em có nhận xét gì về các hương vị đó. - Nhóm 4: Tìm những từ ngữ miêu tả không gian, chuyển động. Em có nhận xét gì về không gian đó?
11. Tiết 82 - Văn bản: Tố Hữu I. Đọc- hiểu chú thích: II. Đọc, hiểu văn bản: 1. Bức tranh mùa hè: * Thảo luận: - Nhóm 1: Tìm những từ ngữ miêu tả màu sắc, đường nét - Nhóm 2: Tìm những từ ngữ miêu tả âm thanh - Nhóm 3: Tìm những từ ngữ miêu tả hương vị - Nhóm 4: Tìm những từ ngữ miêu tả không gian, chuyển động
12. Tiết 82 - Văn bản: Tố Hữu I. Đọc- hiểu chú thích: II. Đọc, hiểu văn bản: * Màu sắc: 1. Bức tranh mùa hè: - Vàng (bắp) - Đẹp đẽ, trong sáng, - Hồng (nắng)  tươi sáng, rực rỡ khoáng đạt, tự do, rực rỡ, - Xanh ( trời, rộn rã, tươi vui, căng đầy vườn) nhựa sống - Tâm hồn nhạy cảm,tinh * Âm thanh: tế, yêu đời,yêu cuộc sống - Tiếng tu hú  tươi vui, ngân vang tự do, nồng nàn tình yêu - Tiếng ve rộn rã. nước - Tiếng sáo diều * Hương vị: - Chín (lúa)  ngọt ngào,đầy sức - Ngọt ( trái) sống. * Không gian, chuyển động:  Rộng rãi, khoáng - Rộng, cao (bầu đạt, tự do trời) - Lộn nhào (đôi diều sáo)
13. Tiết 82 - Văn bản: Tố Hữu I. Giới thiệu chung: Bài tập trắc nghiệm: 1. Tác giả: 2. Tác phẩm: Câu 1: Điền cụm từ thích hợp nhất để hoàn thành câu II. Đọc, hiểu văn bản: nhận xét về cảnh mùa hè được miêu tả trong sáu câu 1. Đọc, chú thích: thơ đầu: 2. Bố cục: hai phần 3. Phân tích: Bằng trí tưởng tưởng tượng, nhà thơ đã khắc hoạ a. Bức tranh mùa hè: sinh sinh động một bức tranh mùa hè - Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui. AA. tràn ngập âm thanh. - Tình yêu cuộc sống BB. náo nức âm thanh và rực rỡ sắc màu. C có sắc màu tươi sáng. DC. ảm đạm, ủ ê. Xin chúc mừng! Bạn đã trả lời đúng!
14. Tiết 82 - Văn bản: Tố Hữu I. Đọc- hiểu chú thích Bài tập trắc nghiệm: II. Đọc, hiểu văn bản: 1 Bức tranh mùa hè: Câu 2: Qua khổ 1 bài thơ, em thấy nhà thơ Tố Hữu - Đẹp đẽ, trong sáng, đã cảm nhận bức tranh thiên nhiên mùa hè bằng khoáng đạt, tự do, rực rỡ, những giác quan nào? rộn rã, tươi vui, căng đầy nhựa sống - Tâm hồn nhạy cảm,tinh A Thính giác. tế, yêu đời,yêu cuộc sống B tự do, nồng nàn tình yêu Thị giác. nước C Khứu giác. D Vị giác. E Tất cả các giác quan. Xin chúc mừng! Bạn đã trả lời đúng!
15. Chæ laø trong töôûng töôïng nhöng caûnh muøa heø hieän leân thaät cuï theå vaø soáng ñoäng, töng böøng, roän raõ, töôi ñeïp. Caøng thaám thía hôn caùi böùc boái, ngoät ngaït trong nhaø tuø.
16. Tiết 82 - Văn bản: Tố Hữu I. Đọc- hiểu chú thích II. Đọc, hiểu văn bản: 1 .Bức tranh mùa hè: - Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui, căng đầy nhựa sống - Tâm hồn nhạy cảm,tinh tế, yêu đời,yêu cuộc sống tự do, nồng nàn tình yêu nước . 2. Tâm trạng người tù:
17. Tiết 82 : VAÊN BAÛN Ta nghe / heø daäy /beân loøng (TOÁ HÖÕU) I. ÑOÏC - HIEÅU VAÊN BAÛN. 1. Ñoïc vaên baûn. Maø chaân muoán ñaïp tan phoøng,/ heø oâi! 2.Chuù thích. 3. Boá cuïc vaø theå thô. Ngoät laøm sao, /cheát uaát thoâi II. PHAÂN TÍCH. 1. Bức tranh mùa hè. Con chim tu huù / ngoaøi trôøi cöù keâu! 2. Taâm traïng ngöôøi tuø caùch maïng. -Khoå thô laø lôøi boäc loä tröïc tieáp, doàn neùn nhöõng caûm xuùc maõnh lieät cuûa moät traùi tim ñau khoå, uaát haän vì maát töï do. - Caâu caûm thaùn tröïc tieáp - Ngaét nhòp baát thöôøng (2/2/2,6/2, 3/3). Taâm traïng ngoät ngaït, uaát öùc cao ñoä, - Nhöõng ñoäng tö mạnhø, tính töø (ñaïp tan, Khao khaùt töï do chaùy boûng, maõnh ngoät, cheát, uaát) lieät. - Töø caûm thaùn (oâi, laøm sao, thoâi.) - Cöù keâu cöù keâu, cöù goïi baày nghe caøng thuùc giuïc, caøng laøm cho ngöôøi tuø ñau khoå, thaám thía. Khao khaùt töï do chaùy boûng, maõnh lieät hôn.
18. Tiết 82 - Văn bản: Tố Hữu I. Đọc- hiểu chú thích II. Đọc, hiểu văn bản: 1. Bức tranh mùa hè: Khi con tu hú gọi bầy . - Đẹp đẽ, trong sáng, Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu! khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui, căng đầy nhựa sống • Mở đầu và kết thúc bài thơ đều là âm thanh tiếng chim - Tâm hồn nhạy cảm,tinh tu hú. Chỉ ra điểm giống và khác nhau về ý nghĩa của tế, yêu đời,yêu cuộc sống tiếng chim đầu và cuối bài thơ. Em có nhận xét gì về kết tự do, nồng nàn tình yêu cấu bài thơ? nước 2. Tâm trạng người tù: 1. Gièng nhau: TiÕng gäi tha thiÕt cña tù do, cña thÕ giíi sù sèng - Uất hận, căm phẫn. - Khát khao tự do, ước ®ang quyÕn rò. muốn phá tan xiềng xích 2. Khác nhau: T©m tr¹ng kh¸c nhau : nô lệ. - Tu hó gäi bÇy : gîi c¶nh ®Êt trêi bao la vµo hÌ - t©m tr¹ng n¸o nøc hoµ vµo c¶nh vËt. - Tu hó cø kªu: gîi niÒm chua xãt ®au khæ - t©m tr¹ng u uÊt, bùc béi, nôn nóng của người người mất tự do. 3. KÕt cÊu: ®Çu cuèi t­ư¬ng øng
19. Tiết 82 - Văn bản: Tố Hữu I. Đọc- hiểu chú thích II. Đọc, hiểu văn bản: 1. Bức tranh mùa hè: - Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui, căng đầy nhựa sống - Tâm hồn nhạy cảm,tinh tế, yêu đời,yêu cuộc sống tự do, nồng nàn tình yêu nước Khung cảnh thiên nhiên mùa hè tươi đẹp, tự do, khoáng đạt, vui vầy, đầy sức sống. 2. Tâm trạng người tù: - Uất hận, căm phẫn. - Khát khao tự do. III. Tổng kết: 1. Nghệ thuật: - Thể thơ lục bát. - Ẩn dụ, tương phản, đối lập. 2. Nội dung: - Tình yêu cuộc sống, yêu tự do Cảnh tù túng, đơn độc, chật hẹp, ngột ngạt, bức bối
20. Tiết 82 - Văn bản: Tố Hữu I. Đọc- hiểu chú thích II. Đọc, hiểu văn bản: Câu hỏi: Có ý kiến cho rằng nhan đề bài thơ rất lạ. 1. Bức tranh mùa hè: Theo em nhan đề bài thơ lạ ở chỗ nào? - Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, Chưa trọn vẹn thành câu, mang rộn rã, tươi vui, căng đầy Cấu trúc NP chức năng trạng ngữ nhựa sống - Tâm hồn nhạy cảm,tinh tế, yêu đời,yêu cuộc sống Nhan tự do, nồng nàn tình yêu nước đề Không nói về sự việc, tư tưởng, chỉ nói về thời gian, không gian. 2.Tâm trạng người tù: - Uất hận, căm phẫn. lạ - Khát khao tự do. Đây là nhan đề mở, là khởi điểm cho Ý nghĩa III. Tổng kết: mạch cảm xúc của toàn bài thơ. 1. Nghệ thuật: - Thể thơ lục bát. - Ẩn dụ, tương phản, đối Cách nói nửa chừng, gây hấp dẫn lập. thu hút sự chú ý của người đọc 2. Nội dung: - Tình yêu cuộc sống, yêu tự do
21. Tiết 82 - Văn bản: Tố Hữu I. Đọc- hiểu chú thích II. Đọc, hiểu văn bản: HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ: 1. Bức tranh mùa hè: - Đẹp đẽ, trong sáng, - Học thuộc lòng bài thơ. khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui, căng đầy - Nắm chắc nội dung bài thơ: Khung nhựa sống cảnh thiên nhiên và tâm trạng người tù. - Tâm hồn nhạy cảm,tinh tế, yêu đời,yêu cuộc sống - Tiếp tục sưu tầm thơ Tố Hữu, thơ về tự do, nồng nàn tình yêu người chiến sĩ cách mạng trong hoàn nước cảnh ngục tù 2. Tâm trạng người tù: - Uất hận, căm phẫn. - Viết một đoạn văn thuyết minh về bức - Khát khao tự do. tranh mùa hè trong sáu câu thơ đầu bài III. Tổng kết: thơ. 1. Nghệ thuật: - Thể thơ lục bát. - Chuẩn bị trước bài Tức cảnh Pác Bó – - Ẩn dụ, tương phản, đối Chú ý vẻ đẹp tâm hồn của Bác và nghệ lập. thuật của bài thơ. 2. Nội dung: - Tình yêu cuộc sống, yêu tự do