Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 46: Câu ghép

Nội dung text: Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 46: Câu ghép

1. KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ VỀ THĂM LỚP - DỰ GIỜ CHÚC CÁC EM HỌC TỐT
2. KiÓm tra bµi cò ? Nªu ®Æc ®iÓm cña c©u ghÐp. C¸ch nèi c¸c vÕ trong c©u ghÐp. • - §Æc ®iÓm cña c©u ghÐp: Nh÷ng c©u do hai hoÆc • nhiÒu côm C-V kh«ng bao chøa nhau t¹o thµnh. Mçi • côm C-V nµy ®îc gäi lµ mét vÕ c©u. • - C¸ch nèi c¸c vÕ c©u:+ Dïng c¸c tõ cã t¸c dông nèi: • Quan hÖ tõ; phã tõ, ®¹i tõ hay chØ tõ thêng ®i ®«i • víi nhau ( CÆp tõ h« øng) • + Kh«ng dïng tõ nèi: Gi÷a c¸c vÕ c©u cÇn cã dÊu • phÈy, dÊu chÊm phÈy hoÆc dÊu hai chÊm.
3. TiÕt 46: C©u ghÐp (tiÕp theo) I. QUAN HÃÛ YÏ NGHÉA GIÆÎA CAÏC VÃÚ CÁU Bµi tËp 1. H·y x¸c ®Þnh c¸c vÕ c©u trong c©u ghÐp sau. - Quan hÖ gi÷a c¸c vÕ c©u lµ quan hÖ g×? - Trong mèi quan hÖ ®ã, mçi vÕ c©u biÓu thÞ ý nghÜa g×? Cã lÏ tiÕng ViÖt cña chóng ta ®Ñp bëi v× t©m hån cña ngêi ViÖt Nam ta rÊt ®Ñp, bëi v× ®êi sèng, cuéc ®Êu tranh cña nh©n d©n ta tõ tríc tíi nay lµ cao quÝ, lµ vÜ ®¹i, nghÜa lµ rÊt ®Ñp. (Ph¹m V¨n §ång, Gi÷ g×n sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt)
4. TiÕt 46: C©u ghÐp (tiÕp theo) I. Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u Bµi tËp 1. H·y x¸c ®Þnh c¸c vÕ c©u trong c©u ghÐp sau. - Quan hÖ gi÷a c¸c vÕ c©u lµ quan hÖ g×? - Trong mèi quan hÖ ®ã, mçi vÕ c©u biÓu thÞ ý nghÜa g×? VÝ dô: Cã lÏ tiÕng ViÖt cña chóng ta // ®Ñp bëi v× t©m hån cña ngêi ViÖt Nam ta // rÊt ®Ñp, bëi v× ®êi sèng, cuéc ®Êu tranh cña nh©n d©n ta tõ tríc tíi nay // lµ cao quÝ, lµ vÜ ®¹i, nghÜa lµ rÊt ®Ñp. -> Cã ba vÕ c©u=> C¸c vÕ c©u cã quan hÖ nguyªn nh©n- HÖ qu¶
5. TiÕt 46: C©u ghÐp (tiÕp theo) I. Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u * VÝ dô: 1.Caïc em phaíi cäú gàõng âãø tháöy meû âæåüc vui loìngvaì âãø tháöy daûy caïc em âæåüc sung sæåïng. (Thanh Tënh) -> C¸c vÕ cã quan hÖ môc ®Ých 2. NÕu ai buån phiÒn cau cã th× g¬ng còng cau cã theo. ( B¨ng S¬n) -> Quan hÖ ®iÒu kiÖn- Gi¶ thiÕt 3. MÆc dÇu trêi ma to nhng em vÉn ®Õn líp sím. -> Quan hÖ t¬ng ph¶n
6. TiÕt 46: C©u ghÐp (tiÕp theo) I. Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u 4. Caìng gioï to thç læía caìng bäúc lãn cao. -> Quan hÖ t¨ng tiÕn 5.§Þch ph¶i ®Çu hµng hoÆc chóng bÞ tiªu diÖt. -> Quan hÖ lùa chän 6. ChÞ kh«ng nãi g× n÷a vµ chÞ l¹i khãc. -> Quan hÖ ®ång thêi 7. BÐ Lan kh«ng nãi g× n÷a råi nã oµ khãc. -> Quan hÖ nèi tiÕp 8. Kh«ng thÊy tiÕng sóng b¾n tr¶: §Þch ®· rót ch¹y. -> Quan hÖ gi¶i thÝch
7. TiÕt 46: C©u ghÐp ( tiÕp theo ) I. Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐp * Ghi nhí: Quan hÖ ý nghÜa gi÷a DÊu hiÖu h×nh thøc thêng gÆp c¸c vÕ c©u ghÐp Quan hÖ nguyªn nh©n V× nªn t¹i nªn , nhê nªn , Quan hÖ ®iÒu kiÖn (gi¶ NÕu th× , gi¸ th× , hÔ th× , thiÕt) Quan hÖ t¬ng ph¶n Tuy nhng , Quan hÖ t¨ng tiÕn Cµng cµng , Quan hÖ lùa chän Hay, hoÆc, Quan hÖ bæ sung Kh«ng nh÷ng mµ cßn , Quan hÖ tiÕp nèi Råi, Quan hÖ ®ång thêi võa võa , Quan hÖ gi¶i thÝch DÊu hai chÊm (:),
8. TiÕt 46: C©u ghÐp ( tiÕp theo) I. Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐp II.LuyÖn tËp Bµi tËp 1/124 ? X¸c ®Þnh c¸c vÕ c©u trong c©u ghÐp sau vµ mèi quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u ®ã. Cho biÕt mçi vÕ c©u biÓu thÞ ý nghÜa g× trong mèi quan hÖ Êy. a.- C¶nh vËt chung quanh t«i ®ang thay ®æi v× chÝnh lßng t«i ®ang thay ®æi: h«m nay t«i ®i häc. ( T«i ®i häc - Thanh TÞnh )
9. a.- C¶nh vËt chung quanh t«i //®ang thay ®æi v× chÝnh lßng t«i // ®ang thay ®æi: h«m nay t«i // ®i häc. ( T«i ®i häc - Thanh TÞnh ) -> VÕ 1- 2: Nguyªn nh©n- kÕt qu¶ VÕ 3 : Gi¶i thÝch cho vÕ 2 b. Cã 2 vÕ c©u -> Quan hÖ ®iÒu kiÖn (§iÒu kiÖn- KÕt qu¶) - VÕ 1: §iÒu kiÖn - VÕ 2: KÕt qu¶ c. Cã 5 vÕ c©u-> Quan hÖ t¨ng tiÕn ( Ch¼ng nh÷ng .mµ cßn ) d. Cã 2 vÕ c©u -> Mèi quan hÖ t¬ng ph¶n e. - C©u 1: 2 vÕ c©u -> Quan hÖ nèi tiÕp - C©u 2: 2 vÕ c©u -> Quan hÖ nguyªn nh©n
10. TiÕt 46: C©u ghÐp ( tiÕp theo) I. Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐp Bµi tËp 2/125- 125 a.BiÓn lu«n thay ®æi mµu tuú theo s¾c m©y trêi. Trêi xanh th¼m, biÓn còng xanh th¼m nh d©ng cao lªn, ch¾c nÞch. Trêi r¶i m©y tr¾ng nh¹t, biÓn m¬ mµng dÞu h¬i s¬ng. Trêi ©m u m©y ma, biÓn x¸m xÞch, nÆng nÒ. Trêi Çm Çm d«ng giã, biÓn ®ôc ngÇu, giËn d÷ (Theo Vò Tó Nam, BiÓn ®Ñp) - 4 c©u , c¸c vÕ c©u cã quan hÖ ®iÒu kiÖn - kÕt qu¶ ->Dùa vµo v¨n c¶nh ®Ó x¸c ®Þnh - Cã thÓ thªm cÆp quan hÖ tõ “ NÕu . th× ”
11. TiÕt 46: C©u ghÐp ( tiÕp theo) I. Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐp II. LuyÖn tËp Bµi tËp 2/124-125 b. Vµo mïa s¬ng ngµy ë H¹ Long nh ng¾n l¹i. Buæi sím, mÆt trêi lªn// ngang cét buåm, s¬ng //tan trêi míi quang. Buæi chiÒu, n¾ng// võa nh¹t, s¬ng// ®· bu«ng nhanh xuèng mÆt biÓn. ( Thi S¶nh ) - 2 c©u -> Quan hÖ nguyªn nh©n- kÕt qu¶ -VÕ ®Çu :Nguyªn nh©n -VÕ sau : kÕt- 4 c©u qu¶ -> Quan hÖ ®iÒu kiÖn- kÕt qu¶. - Dùa vµo v¨n c¶nh ®Ó x¸c ®Þnh ý nghÜa -> Kh«ng cñathÓ c¸c t¸ch vÕ c©u c¸c- Thªm vÕ vµoc©u tríc thµnh c¸c vÕ c©u c¸c c©u ®¬n v× c¸c vÕ c©u cã mèicÆp quan quan hÖhÖ tõ chÆt “ NÕu chÏ th ×víi nhau
12. TiÕt 46: C©u ghÐp ( tiÕp theo) I. Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐp II. LuyÖn tËp Bµi tËp 4: - X¸c ®Þnh c©u ghÐp trong ®o¹n trÝch sau. - XÐt vÒ mÆt lËp luËn, cã thÓ t¸ch mçi vÕ cña nh÷ng c©u ghÐp Êy thµnh mét c©u ®¬n kh«ng? V× sao? - XÐt vÒ gi¸ trÞ biÓu hiÖn, nh÷ng c©u ghÐp nh vËy cã t¸c dông nh thÕ nµo trong viÖc miªu t¶ lêi lÏ cña nh©n vËt l·o H¹c?
13. TiÕt 46: C©u ghÐp ( tiÕp theo) I. Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐp II. LuyÖn tËp • L·o kÓ nhá nhÎ vµ dµi dßng thËt (1). Nhng ®¹i kh¸i cã thÓ rót vµo hai viÖc (2). ViÖc thø nhÊt: l·o th× giµ, con l·o ®i v¾ng, v¶ l¹i nã còng cßn d¹i l¾m, nÕu kh«ng cã ngêi tr«ng nom cho nã th× khã mµ gi÷ ®îc vên ®Êt ®Ó lµm ¨n ë lµng nµy; t«i lµ ngêi nhiÒu ch÷ nghÜa, nhiÒu lÝ luËn, ngêi ta kiªng nÓ, vËy l·o muèn nhê t«i cho l·o göi ba sµo vên cña th»ng con l·o; l·o viÕt v¨n tù nhù¬ng cho t«i ®Ó kh«ng ai cßn t¬ tëng dßm ngã ®Õn; khi nµo con l·o vÒ th× nã sÏ nhËn vên lµm, nhng v¨n tù cø ®Ó tªn t«i còng ®îc, ®Ó thÕ ®Ó t«i tr«ng coi cho nã (3) ViÖc thø hai: l·o giµ yÕu l¾m råi, kh«ng biÕt sèng chÕt lóc nµo, con kh«ng cã nhµ, lì chÕt kh«ng biÕt ai ®øng ra lo cho ®îc; ®Ó phiÒn cho hµng xãm th× chÕt kh«ng nh¾m m¾t; l·o cßn h¨m nh¨m ®ång b¹c víi n¨m ®ång b¹c võa b¸n chã lµ ba m¬i ®ång b¹c, muèn göi t«i, ®Ó lì cã chÕt th× t«i ®em ra, nãi víi hµng xãm gióp, gäi lµ cña l·o cã tÝ chót, cßn bao nhiªu ®µnh nhê hµng xãm c¶ (4)
14. TiÕt 46: C©u ghÐp ( tiÕp theo) I. Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐp II. LuyÖn tËp • C©u sè (3) vµ c©u sè (4) lµ c©u ghÐp. - XÐt vÒ mÆt lËp luËn: mçi c©u gåm nhiÒu vÕ, tËp trung tr×nh bµy mét viÖc l·o H¹c nhê «ng gi¸o: + ViÖc thø nhÊt: l·o H¹c göi m¶nh vên nhê «ng gi¸o tr«ng coi cho con l·o. + ViÖc thø hai: l·o H¹c göi tiÒn nhê «ng gi¸o lo ma chay nÕu ch¼ng may l·o chÕt. -> NÕu t¸ch mçi vÕ c©u trong tõng c©u ghÐp thµnh mét c©u ®¬n th× kh«ng ®¶m b¶o ®îc tÝnh m¹ch l¹c cña lËp luËn. - XÐt vÒ gi¸ trÞ biÓu hiÖn: t¸c gi¶ cè ý viÕt c©u dµi lµ ®Ó t¸i hiÖn c¸ch kÓ lÓ “dµi dßng” cña l·o H¹c -> phï hîp víi c¸ch nãi n¨ng chËm r·i, dµi dßng cña ngêi giµ, phï hîp víi tÝnh c¸ch l·o H¹c.
15. TiÕt 46: C©u ghÐp ( tiÕp theo) I. Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐp II. LuyÖn tËp Bµi tËp 5: Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u cña c©u ghÐp thø 2 lµ quan hÖ g×? Cã thÓ t¸ch mçi vÕ c©u thµnh mét c©u ®¬n ®îc kh«ng. - C©u 2: NÕu con cha ®i, cô NghÞ cha giao tiÒn cho,/u cha cã tiÒn nép su/ th× kh«ng khÐo thÇy con sÏ chÕt ë ®×nh, chø kh«ng sèng ®îc. ( T¾t §Ìn- Ng« TÊt Tè ) - Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u: Quan hÖ ®iÒu kiÖn -> Kh«ng thÓ t¸ch mçi vÕ c©u thµnh mét c©u ®¬n ®îc => VÕ 1,2 : nªu ®iÒu kiÖn cho sù viÖc ë vÕ 3
16. TiÕt 46: C©u ghÐp ( tiÕp theo) I. Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐp II. LuyÖn tËp * C©u1: Th«i, u van con,u l¹y con,con cã th¬ng thÇy th¬ng u, th× con ®i ngay b©y giê cho u. ->Cã 4 vÕ c©u => - VÕ1,2: Quan hÖ nèi tiÕp => DiÔn t¶ th¸i ®é nµi nØ cña chÞ DËu - VÕ 3: Quan hÖ ®iÒu kiÖn víi sù viÖc nªu ë vÕ 4 * C©u 3: Th«i, u van con, u l¹y con, con cã th¬ng thÇy th¬ng u, th× con ®i ngay b©y giê cho u NÕu t¸ch mçi vÕ c©u thµnh mét c©u ®¬n th× nhÞp ®iÖu cña c©u v¨n sÏ kh«ng thÓ diÔn t¶ th¸i ®é nµi nØ cña chÞ DËu -> Kh«ng thÓ t¸ch ®îc.
17. TiÕt 46: C©u ghÐp ( tiÕp theo) I. Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐp II. LuyÖn tËp HÖ thèng kiÕn thøc vÒ c©u ghÐp C¸c c¸ch nèi c¸c vÕ c©u ghÐp Dïng tõ cã t¸c dông nèi Kh«ng dïng tõ nèi (Dïng dÊu c©u)
18. HÖ thèng kiÕn thøc vÒ ý nghÜa c¸c vÕ trong c©u ghÐp QH QH t¬ng ph¶n lùa chän QH ®iÒu kiÖn C¸c quan hÖ QH thêng gÆp t¨ng tiÕn gi÷a c¸c QH vÕ c©u ghÐp Ng. nh©n QH ®ång thêi QH QH bæ sung tiÕp nèi
19. C¸ch nhËn biÕt quan hÖ gi÷a c¸c vÕ c©u Dùa vµo v¨n c¶nh, Dùa vµo dÊu hiÖu hoµn c¶nh giao tiÕp h×nh thøc
20. HÖ thèng kiÕn thøc vÒ c©u (XÐt vÒ cÊu t¹o ng÷ ph¸p) C©u (XÐt vÒ cÊu t¹o ng÷ ph¸p) C©u ®¬n BiÕn ®æi c©u C©u ghÐp ChuyÓn Rót gän Më réng C©u ®Æc ®æi c©u C©u C©u biÖt ( líp 8) (líp 6) ( líp7) ( líp 6)
21. * Híng dÉn häc bµi - N¾m néi dung bµi häc - Lµm l¹i c¸c bµi tËp vµo vë bµi tËp - T×m hiÓu bµi dÊu ngoÆc ®¬n vµ dÊu hai chÊm. - ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n (5 c©u) bµy tá th¸i ®é cña em sau khi häc v¨n b¶n “ ¤n dÞch, thuèc l¸” ( cã sö dông Ýt 1 c©u ghÐp )