Giáo án Lịch sử Lớp 6 theo CV5512 - Chương trình học kì 2 - Năm học 2020-2021

77 trang nhungbui22 09/08/2022 2100

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Giáo án Lịch sử Lớp 6 theo CV5512 - Chương trình học kì 2 - Năm học 2020-2021", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

giao_an_lich_su_lop_6_theo_cv5512_chuong_trinh_hoc_ki_2_nam.doc

Nội dung text: Giáo án Lịch sử Lớp 6 theo CV5512 - Chương trình học kì 2 - Năm học 2020-2021

Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 Tiết:19, 20, 21,22, 23,24 Chủ đề: THỜI KỲ BẮC THUỘC VÀ CUỘC ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG A.MỤC TIÊU 1. Kiến thức: Sau khi học xong bài, học sinh - Chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc và cuộc sống của nhân dân Giao Châu: + Chính trị: trực tiếp cai trị, chia châu, quận huyện +Kinh tế: chiếm ruộng đất, tô thuế nặng nề + Xã hội và Văn hóa: đồng hóa dân tộc Việt, bắt nhân dân ta theo phong tục và luật pháp của người Hán. Thực hiện đồng hóa về văn hóa. + Những thay đổi của nước ta dưới thời thuộc Đường. - Các cuộc đấu tranh giành độc lập tiêu biểu từ năm 40 đến thế kỉ IX. (Tập trung vào các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu: Hai Bà Trưng - năm 40; Khởi nghĩa Lý Bí, Nước Vạn Xuân, Mai Thúc Loan. Rèn luyện kỉ năng lập bảng thống kê: tên cuộc khởi nghĩa, thời gian, địa điểm, người lãnh đạo, kết quả và ý nghĩa) - Hs biết phân tích , đánh giá những thủ đoận cai trị của phong kiến phương bắc thời bắc thuộc; Biết tìm nguyên nhân vì sao nhân dân ta không ngừng đấu tranh chống áp bức của phong kiến phương Bắc. 2. Năng lực: - Năng lực giao tiếp và hợp tác; tự học; giải quyết vấn đề - Đọc lược đồ lịch sử. lập bảng thống kê: tên cuộc khởi nghĩa, thời gian, địa điểm, ngườilãnh đạo, kết quả và ý nghĩa) 3. Phẩm chất : + Yêu nước, căm thù giặc ngoại xâm + Có tinh thần bảo vệ tổ quốc, trân trọng được sống trong hòa bình + Có trách nhiệm với công đồng. B. BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ NHÂN THỨC Nội Nhận biết Thông hiểu Vận dụng thấp Vận dụng cao dung 1
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 1. Chính Nêu được các Giải thích được vì Phân tích được Nhận xét được sách thống chính sách sao thế lực phong hậu quả những mức độ tàn bạo trị tàn bạo thống trị của kiến phương Bắc chính sách thống và thâm độc của phong phong kiến lại bóc lột tàn bạo trị của phong trong chính sách kiến phương phương Bắc và đồng hóa đối kiến phương Bắc bóc lột và đồng Bắc đối với đối với nhân với nhân dân ta. đối với đất nước hóa của phong nước ta dân ta. ta. kiến phương Bắc . đối với nhân dân ta. II.Sự Trình bày Lý giải được tại Khám phá được Đánh giá được chuyển biến được tình hình sao dưới ách đô hộ những sáng tạo những thành tựu về kinh tế, kinh tế, văn của các triều đại về văn hóa của về kinh tế, văn văn hóa, xã hóa của nước phong kiến phương nhân dân ta thời hóa của nhân hội trong ta trong thời kì Bắc tình hình kinh Bắc thuộc. dân ta thời Bắc thời kỳ Bắc Bắc thuộc. tế, văn hóa nước ta thuộc. thuộc vẫn phát triển. III. Các Trình bày được Lý giải được tại Xác định được Bình luận cuộc cuộc đấu các cuộc đấu sao nhiều cuộc điểm giống nhau đấu tranh của tranh của tranh của nhân khởi nghĩa liên tiếp của các cuộc nhân dân ta thời nhân dân ta dân ta thời kì nổ ra trong thời kì khởi nghĩa dưới Bắc thuộc. Rút chống Bắc thuộc Bắc thuộc. thời Bắc thuộc ra bài học từ phong kiến những cuộc đấu phương Bắc tranh của nhân dân ta trong thời kì Bắc thuộc. C.HỆ THỐNG CÂU HỎI Câu hỏi nhận biết: 1. Nêu những biến đổi địa giới hành chính nước ta từ năm 179 TCN đến thế kỉ X. 2. Nêu chính sách cai trị của các triều đại phong kiến đối với nước ta ntn? 3. Nêu dẫn chứng về sự phát triển của nông nghiệp nước ta trong các thế kỉ I - X. 4. Nhân dân ta đã ứng dụng kĩ thuật gì để chống sâu bọ châm đục thân cây cam ? Theo em, việc ứng dụng kĩ thuật này nói lên điều gì 5. - Kể tên những ngành thủ công nghiệp và thương nghiệp ở địa phương em có từ thời Bắc thuộc được lưu truyền đến ngày nay Câu hỏi thông hiểu 1. Vì sao sau khi chiếm được nước ta, các triều đại phong kiến phương Bắc thường tổ chức lại cách cai trị và thay đổi tên gọi ? 2
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 2. Phương thức bóc lột cơ bản của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nhân dân ta là gì ? Vì sao nhà Hán lại giữ độc quyền về muối và sắt ? 3. Dưới thời nhà Đường, hình thức bóc lột đối với nhân dân ta có gì thay đổi so với trước ? 4. Em có nhận xét gì về sự chuyển biến xã hội nước ta? 5. Tình hình văn hóa nước ta có gì thay đổi? Theo em, việc chính quyền đô hộ mở trường học ở nước ta nhằm mục đích gì? 6. Vì sao người Việt mặc dù bị đồng hóa vẫn giữ được phong tục, tập quán và tiếng nói của tổ tiên? 7. Trình bày nguyên nhân, thời gian, địa điểm và kết quả ý nghĩa cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng, khởi nghĩa Bà Triệu 8. Cuộc khởi nghĩa Lý Bí giành được thắng lợi nhờ những nguyên nhân nào? Sau khi giành được ngày thắng lợi, Lí Bí đã làm gì? Vì sao Lý Bí không xưng vương mà lại xưng đế? Theo em đặt tên nước Vạn Xuân có ý nghĩa gì? 9. Trình bày nguyên nhân, kết quả khởi nghĩa Mai Thúc Loan Câu hỏi vận dụng 1. Các chính sách vơ vét, bóc lột kinh tế của các triều đại phong kiến phương Bắc đã để lại hậu quả gì cho đất nước ta bấy giờ 2. Trình bày những đóng góp của phụ nữ trong cuộc khởi nghĩa Bà Trưng, Bà Triệu? 3. Có đúng hay không khi cho rằng các triều đại phong kiến phương Bắc thường tổ chức lại các bộ máy cai trị nhằm biến nước ta thành đơn vị hành chính của Trung Quốc?? 4. Hãy nhận xét và những chuyển biến về cơ cấu xã hội ở nước ta giữa hai thời kì trên Văn lang và Âu lạc Câu hỏi vận dụng cao 1. Em hãy tìm hiểu những phong tục, tập quán và tín ngưỡng của người Việt được nhân dân ta giữ gìn, phát huy trong thời kì chống phong kiến phương Bắc. 2. Em hãy cùng bạn sưu tầm ca dao, tục ngữ và hò vè của nhân dân ta qua các thời kì lịch sử lên án chính sách cai trị, bóc lột của các triều đại phong kiến phương Bắc. 3. Hãy kể tên những phong tục, tín ngưỡng và lễ hội điển hình ở địa phương em 4. Đóng vai là nhà sử học và tuyên truyền viên, em hãy chia sẻ với gia đình, bạn bè qua hòm thư điện tử (email) hoặc trang cá nhân (facebook) về những giá trị văn hoá mà người Việt còn lưu giữ trong thời kì chống phong kiến phương Bắc. Đánh giá công lao của các anh hùng dân tộc trong thời kỳ này. D. KẾ HOẠCH THỰC HIỆN CHỦ ĐỀ Hoạt Nội dung Thời Thời Nội dung cụ thể Hình Thiết bị động điểm lượng thức DH, Học TCDH liệu Khởi 19 5p động 3
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 Hình I.Chính sách 40p 1.Sự thay đổi về hành Bản đồ thành cai trị của các chính trống Việt kiến tiều đại phong Nam thức kiến phương 20 20p 2.Chính sách cai trị Tranh ảnh Bắc 25p 3.Chính sách bóc lột Tranh ảnh II.Sự chuyển 21 20p 1.Tình hình kinh tế biến về kinh nước ta có gì thay đổi tế, văn hóa, xã dưới thời Bắc thuộc hội trong thời 25p 2.Những chuyển về xã Sơ đồ phân kỳ Bắc thuộc hội và văn hóa nước ta hóa xã hội dưới thời Bắc thuộc III.Các cuộc 22 25p 1. Khởi nghĩa Bà Trưng Tranh ảnh, đấu tranh và cuộc kháng chiến video giành lại độc chống quân xâm lược lập và bảo vệ Hán (42-43)) bản sắc dân 20p 2 Khởi nghĩa Bà Triệu Tranh ảnh, tộc video 23 20p 3. Khởi nghĩa Lý Bí Tranh ảnh, video 10p 4.Cuộc kháng chiến Tranh ảnh, chống quân Lương của video Triệu Quang Phục 15p 5.Khởi nghĩa Mai Thúc Tranh ảnh, Loan video 24 20p 6.Khởi nghĩa Phùng Tranh ảnh, Hưng video Luyện 10p Tìm hiểu đặc điểm, bài Phiếu học tập học kinh nghiệm của tâp phong trào đấu tranh Vận 10 Tìm hiểu các phong tục Phiếu học dụng tập quán tập Mở 5 Tìm hiểu các hoạt động Các trang rộng tưởng nhớ tới các anh wes hùng E. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Chuẩn bị của giáo viên - Máy tính- Các video 4
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 - Giáo án word và Powerpoint. - Hình ảnh và lược đồ các cuộc khởi nghĩa . - Những tư liệu lịch sử về các nhân vật lịch sử. 2. Chuẩn bị của học sinh - Đọc trước sách giáo khoa và hoàn thành các nhiệm vụ được giao. - Sưu tầm tư liệu, tranh ảnh về các cuộc khởi nghĩa . II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG a, Mục tiêu: Tạo tình huống giữa cái đã biết và chưa biết về đất nước ta dưới ách thống trị của các triều đại phương Bắc b.Nội dung: HS dưới sự hướng dẫn của GV xem tranh ảnh để trả lời các câu hỏi theo yêu cầu của giáo viên c) Sản phẩm: trình bày sơ lược về chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nước ta d) Tổ chức thực hiện: a.Giao nhiệm vụ: GV có thể giới thiệu : Từ khi nước Âu Lạc bị nhà Triệu xâm lược, kể từ đó, các triều đại phong kiến phương Bắc kế tiếp nhau áp đặt nhiều chính sách cai trị, bóc lột nhân dân ta, làm cho xã hội có những chuyển biến sâu sắc. Trước khi tìm hiểu về chế độ cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc và những chuyển biến của xã hội nước ta trong thời kì Bắc thuộc cũng như các cuộc đấu tranh của nhan dân ta. Các em hãy quan sát hình các hình ảnh sau và cho biết những hiểu biết của mình về một số nội dung sau : - Em biết gì về chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nhân dân ta (từ năm 179 TCN đến thế kỉ X) ? - Những phong tục tập quán, tín ngưỡng nào của nhân dân ta thời Hùng Vương còn được lưu giữ đến ngày nay ? Em hãy lí giải vì sao nhân dân ta vẫn lưu giữ được. (2) HS thực hiện nhiệm vụ: 5
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 - HS thực hiện nhiệm vụ giáo viên giao. - GV quan sát, trợ giúp HS khi có yêu cầu. Đánh giá thái độ và khả năng thực hiện nhiệm vụ học tập của HS. (3) Báo cáo kết quả và trao đổi, thảo luận: Dự kiến sản phẩm: Chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nhân dân ta vô cùng tàn bạo, chia lại đơn vị hành chính, cử quan lại người Hán cai trị tới cấp huyện, tiến hành bóc lột dã man bằng các loại thuế và lao dịch nặng nề, vơ vét tài nguyên bằng cách bắt cống nộp, đẩy nhân dân ta vào cảnh khốn cùng. Thâm hiểm nhất là chính sách đồng hoá dân ta về mọi mặt hòng xoá bỏ dân tộc ta Những phong tục, và tín ngưỡng nào của nhân dân ta thời Hùng Vương còn được lưu giữ đến ngày nay theo như ảnh lần lượt là: Têm trầu, nhuộm răng đen, gói bánh trưng ngày tết, thờ cúng ông bà tổ tiên Lí giải: bởi đây là những nét đẹp văn hóa sâu sắc và vô cùng ý nghĩa đậm bản sắc văn hóa, tín ngưỡng phù hợp với con người đất Việt - Sau khi cá nhân HS có sản phẩm, GV có thể gọi HS trình bày sản phẩm của mình. HS có thể không trả lời đúng và đủ tất cả các câu hỏi trên, nhưng điều đó không quan trọng, bởi vì đó là những câu hỏi gây hứng thú tìm hiểu điều chưa biết đối với HS, câu hỏi có tính chất khởi động nhận thức của HS. GV giới thiệu về nội dung của chủ đề : I. Chính sách cai trị của các tiều đại phong kiến phương Bắc II. Sự chuyển biến về kinh tế, văn hóa, xã hội trong thời kỳ Bắc thuộc III. Các cuộc đấu tranh giành lại độc lập và bảo vệ bản sắc dân tộc B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC I. CHÍNH SÁCH CAI TRỊ CỦA CÁC TRIỀU ĐẠI PHONG KIẾN PHƯƠNG BẮC 1.Sự thay đổi về hành chính a) Mục tiêu: nhận biết và ghi nhớ được sự biến đổi địa giới hành chính nước ta từ năm 179 TCN đến thế kỉ X b) Nội dung: Nghiên cứu sách giáo khoa quan sát tranh ảnh, lược đồ suy nghĩ cá nhân, thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi của giáo viên c) Sản phẩm: trình bày được sự thay đổi về tên gọi qua các thời kỳ cai trị của phong kiến phương Bắc và lý giải được sở dĩ có sự thay đổi đó là vì để dễ bề cai trị và làm cho chúng ta quên đi nguồn gốc d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động của giáo viên học sinh Chuẩn KT cần đạt Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập 1.Nhà Hán: chia nước ta GV yêu cầu HS đọc mục 1 bài 11 SGK trang 47; mục 1 thành ba quận : Giao Chỉ, bài 19 trang 52 và mục 1 bài 21 trang 58, mục 1 bài 23 Cửu Chân và Nhật Nam, 6
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 trang 62 gộp với 6 quận của Trung Sau đó, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi : Quốc thành châu Giao. - Nêu những biến đổi địa giới hành chính nước ta từ 2.Nhà Ngô: tách châu Giao năm 179 TCN đến thế kỉ X. thành Quảng Châu (thuộc - Vì sao sau khi chiếm được nước ta, các triều đại Trung Quốc) phong kiến phương Bắc thường tổ chức lại cách cai trị và Giao Châu (nước Âu Lạc và thay đổi tên gọi ? cũ). GV chia HS thành 4 nhóm mỗi nhóm tìm hiểu 1 thời 3.Nhà Lương: chia lại nước kỳ ta thành 6 châu : Giao Nhóm 1 thời Hán Châu, Ái Châu, Nhóm 2 thời Ngô Đức Châu, Lợi Châu, Minh Nhóm 3 thời Lương Châu và Hoàng Châu Nhóm 4 thời Đường 4.Nhà Đường: đổi Giao Yêu cầu các nhóm trình bày trên bảng phụ Châu thành An Nam đô hộ GV theo dõi, hỗ trợ các nhóm làm việc những bằng hệ phủ để cai quản thống câu hỏi gợi mở (các câu hỏi này có thể gợi ý 12 châu trong phần trình bày của các nhóm):  Thay đổi tên gọi để Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập nhân dân ta quên đi HS đọc SGK và thực hiện hoạt động cá nhân, thảo luận cội nguồn dân tôc để nhóm, cử đại diện ghi lại kết quả chúng dễ bề cai trị -Thời gian hoàn thành bản báo cáo 5 phút Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Các nhóm lần lượt cử đại diện trình bày - sản phẩm thể hiện trên bảng phụ - và chỉ được địa giới trên bản đồ - các nhóm khác nhận xét bổ sung theo kỉ thuật 3-2-1 Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả. GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh bang bài tập nối Nối tên các triều đại phong kiến phương Bắc tương ứng với chính sách đô hộ của họ trên đất nước ta. 1. Nhà Hán a) tách châu Giao thành Quảng Châu (thuộc Trung Quốc) và Giao Châu (nước Âu Lạc cũ). 2. Nhà Ngô b) chia nước ta thành ba quận : Giao Chỉ, Cửu Chân và Nhật Nam, gộp với 6 quận của Trung Quốc thành châu 7
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 Giao. 3. Nhà Lương c) đổi Giao Châu thành An Nam đô hộ phủ để cai quản 12 châu 4. Nhà Đường d) chia lại nước ta thành 6 châu : Giao Châu, Ái Châu, Đức Châu, Lợi Châu, Minh Châu và Hoàng Châu. Giáo viên mở rộng Giao Chỉ Tên vùng đất thời Bắc thuộc, bao gồm vùng Bắc Bộ ngày nay. Thời nhà Hán, Giao Chỉ gồm 12 huyện với 92.440 hộ và 743.237 nhân khẩu. Cửu Chân Tên vùng đất thời Bắc thuộc, bao gồm vùng đất Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh ngày nay. Nhà Hán chia Cửu Chân thành 7 huyện với 35.734 hộ và 166.013 nhân khẩu. Nhật Nam Thời nhà Hán gồm những vùng đất từ đèo Ngang trở vào Nam, đến Quảng Nam, Đà Nẵng với 5 huyện, 15.640 hộ và 689.458 nhân khẩu. Bắc thuộc (thời kì) Thời kì nước ta bị các triều đại phong kiến phương Bắc đô hộ trong hơn 1000 năm (từ năm 179 TCN khi bị nhà Triệu xâm lược đến đầu thế kỉ X và hoàn toàn thoát khỏi ách đô hộ với chiến thắng Bạch Đằng của Ngô Quyền năm 938). Các triều đại phong kiến Trung Quốc thay nhau thống trị nước ta : – Nhà Triệu (179 TCN - 111 TCN) – Nhà Hán (111 TCN - 220) – Nhà Ngô (222 - 280) – Nhà Tấn (280 - 420) – Nhà Tống (420 - 479) – Nhà Tề (479 - 505) – Nhà Lương (505 - 543) – Nhà Tuỳ (603 - 723) – Nhà Đường (723 - 938) 2. Chính sách cai trị của các triều đại phương Bắc đối với nước ta thế kỉ II TCN đến thế kỷ IX a. Về chính trị a) Mục tiêu: Trình bày được chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phướng Bắc đối nước ta từ năm 179 TCN đến thế kỉ X b) Nội dung hoạt động: Nghiên cứu sách giáo khoa quan sát tranh ảnh, lược đồ suy nghĩ cá nhân, thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi của giáo viên c) Sản phẩm học tập: ghép đúng các cặp và trả lời được Về chính trị: Thiết lập bộ máy cai trị do người Hán nắm giữ đến tận các huyện; Dùng mọi thủ đoạn: lực lượng quân sự, mua 8
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 chuộc, chia rẽ d) Cách thức tiến hành hoạt động GV tổ chức trò chơi mảnh ghép: GV chuẩn bị 5 cặp thẻ ghép, chọn 10 bạn lên phát cho mỗi bạn 1 thẻ trong đó có 5 thẻ câu hỏi và 5 thẻ câu trả lời Thẻ bài: 1. Sau khởi nghĩa Hai Bà Trưng, nhà Hán cai trị nước ta như thế nào? 2. Nhà Lương áp dụng chính sách cai trị nhân dân như thế nào? 3. Để đối phó với các cuộc đấu tranh giành độc lập ngày càng mạnh của người Việt, chính sách cai trị của nhà Đường có gì khác biệt so với trước? 4. Trụ sở của An Nam hộ phủ do nhà Đường đặt tại ở đâu? 5. Theo bạn vì sao nhà Đường quan tâm đến sửa sang các đường giao thông, đăó lũy và tăng thêm quân đồn trú đến cấp huyện? 6. Nhà Hán đưa người Hán sang thay người Việt làm huyện lệnh, trực tiếp cai quản đến tận cấp huyện. 7. Nhà Lương cử người có cùng dòng họ với vua, hoặc dòng họ có danh tiếng , quyền thế sang nắm các chức vụ để cai trị. 8. Nhà Đường đổi Giao Châu thành An Nam Đô hộ phủ, rồi cử người Trung Quốc xuống cai trị đến tập cấp châu, huyện. Dưới cấp huyện là hương và xã vẫn do người Việt cai quản. 9. Đặt tại Tống Bình (Hà Nội ngày nay) 10. Nhằm phục vụ tối đa cho chính sách vơ vét, bóc lột kinh tế và đàn áp các cuộc đấu tranh giành độc lập của nhân dân ta Dự kiến mảnh ghép 1. Sau khởi nghĩa Hai Bà Trưng, 6. Nhà Hán đưa người Hán sang thay người Việt nhà Hán cai trị nước ta như thế làm huyện lệnh, trực tiếp cai quản đến tận cấp nào? huyện. 2. Nhà Lương áp dụng chính sách 7. Nhà Lương cử người có cùng dòng họ với vua, cai trị nhân dân như thế nào? hoặc dòng họ có danh tiếng , quyền thế sang nắm các chức vụ để cai trị. 3. Để đối phó với các cuộc đấu 8. Nhà Đường đổi Giao Châu thành An Nam Đô hộ tranh giành độc lập ngày càng phủ, rồi cử người Trung Quốc xuống cai trị đến tập mạnh của người Việt, chính sách cấp châu, huyện. Dưới cấp huyện là hương và xã cai trị của nhà Đường có gì khác vẫn do người Việt cai quản. biệt so với trước? 4. Trụ sở của An Nam hộ phủ do 9. Đặt tại Tống Bình (Hà Nội ngày nay) nhà Đường đặt tại ở đâu? 5. Theo bạn vì sao nhà Đường 10. Nhằm phục vụ tối đa cho chính sách vơ vét, bóc quan tâm đến sửa sang các đường lột kinh tế và đàn áp các cuộc đấu tranh giành độc giao thông, đăó lũy và tăng thêm lập của nhân dân ta 9
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 quân đồn trú đến cấp huyện? Có thể cho HS xem video Hào khí Ngàn năm tập 30 Hoạt động của giáo viên Chuẩn KT cần đạt Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV phát thẻ câu hỏi cho 5 học sinh và phát 5 thẻ đáp án cho 5 học sinh khác Về chính trị: - GV giao nhiệm vụ cho HS hãy ghép câu trả lời với câu -Thiết lập bộ máy cai trị hỏi do người Hán nắm giữ Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập đến tận các huyện. HS đọc thông tin trong thẻ ghép và nghe các bạn đọc các -Dùng mọi thủ đoạn: câu hỏi để xác định nội dung của mình cần trả lời câu hỏi lực lượng quân sự, mua nào? chuộc, chia rẽ Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận HS thực hiện ghép các cặp theo đúng yêu cầu Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả. GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh b. Về kinh tế, văn hóa a) Mục tiêu: nhận biết và ghi nhớ được nội dung chủ yếu các chính sách cai trị của phong kiến phương Bắc đối với dân ta b) Nội dung: Nghiên cứu sách giáo khoa quan sát tranh ảnh suy nghĩ cá nhân, thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi của giáo viên c) Sản phẩm: trả lời được Về kinh tế: +Đặt nặng nhiều thứ thuế +Cống nạp sản vật quý, lao dịch nặng nề. -Về văn hóa: + Du nhập những phong tục, luật lệ của người Hán vào nước ta 10
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 + Mở trường dạy chữ Hán + Đưa người Hán sang ở lẫn với dân ta =>Chính sách thâm hiểm nhất: Là chính sách đồng hóa d) Tổ chức thực hiện: Có thể cho HS xem video Hào khí Ngàn năm tập 30 Hoạt động của giáo viên Chuẩn KT cần đạt Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập Phương thức bóc lột cơ bản - HS tiếp đọc mục 1 SGK trang 47; mục 1 bài 19 của các triều đại phong kiến trang 52 và mục 1 bài 21 trang 58, mục 1 bài 23 phương Bắc đối với nhân trang 62 dân ta là: - Chia lớp thành 3 nhóm và thảo luận câu hỏi: • Đặt ra nhiều thứ thuế - Phương thức bóc lột cơ bản của các triều đại vơ vé, bóc lột kinh tế phong kiến phương Bắc đối với nhân dân ta là gì ? nước ta Vì sao nhà Hán lại giữ độc quyền về muối và sắt ? • Cống nạp các sản vật - Dưới thời nhà Đường, hình thức bóc lột đối với quý hiếm như: vàng, nhân dân ta có gì thay đổi so với trước bạc, ngọc trai, Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập • Giữ độc quyền về sản HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu, thảo luận nhóm, xuất và buôn bán sắt, cử đại diện ghi lại kết quả muối -Thời gian hoàn thành bản báo cáo 5 phút • Quan lại trong chính Trong quá trình thực hiện có thể nghe các câu gợi ý quyền đô hộ dựa vào của giáo viên quyền hành, ra sức bóc Ngoài câu hỏi chính GV đưa thêm các câu hỏi gợi lột dân chúng đế làm mở để HS dễ thực hiện nhiệm vụ giàu. ? Ngoài đàn áp bóc lột bằng thuế má chúng còn • Đưa dân nghèo và các thực hiện những chính sách gì? tội nhân sang Giao ? Vì sao nhà Hán tiếp tục thi hành chủ trương đưa Châu làm việc cùng người Hán sang ở nước ta? người Việt trong các - Đồng hóa dân tộc ta. đồn điền để thực hiện ? Nhà Hán đã dùng thủ đoạn gì để đồng hóa dân tộc âm mưu đồng hóa. ta? Thời Bắc thuộc bọn thống - Biến nước ta thành quận, huyện của Trung Quốc. trị phương Bắc độc ? Vì sao phong kiến phương Bắc muốn đồng hóa quyền,và đánh thuế nặng về dân ta? sắt và muối vì đó là hai thứ - Xóa bỏ sự tồn tại của dân tộc ta. quan trọng của cuộc sống (thức ăn và công cụ sản xuất) Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận Bọn thống trị Trung Quốc - Các nhóm lần lượt cử đại diện trình bày làm việc này để dân ta ngu - sản phẩm thể hiện trên bảng phụ dốt,lạc hậu,nhằm bóc lột,nô 11
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 - các nhóm khác nhận xét bổ sung theo kỉ thuật 3-2- dịch,thống trị,dân ta lâu 1 dài,tiến tới đồng hóa dân tộc Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học ta tập Dưới thời nhà Đường, hình HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả. thức bóc lột đối với nhân GV. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho dân ta là tô, dung, điệu, duy học sinh trì phương thức cống nạp, -Về kinh tế: ngoài thuế ruộng đất chúng +Đặt nặng nhiều thứ thuế còn đặt ra nhiều thứ thuế +Cống nạp sản vật quý, lao dịch nặng nề. như: thuế muối, thuế sắt, -Về văn hóa: thuế đay, thuế tơ. Các thợ thủ + Du nhập những phong tục, luật lệ của người Hán công tài giỏi của ta bị bắt hết vào nước ta sang phương Bắc để xây + Mở trường dạy chữ Hán dựng kinh đô. + Đưa người Hán sang ở lẫn với dân ta =>Chính sách thâm hiểm nhất: Là chính sách đồng hóa, vì muốn biến nước ta thành một phần của lãnh thổ Trung Quốc, dân ta thành dân Trung Quốc II. SỰ CHUYỂN BIẾN VỀ KINH TẾ, VĂN HÓA, XÃ HỘI TRONG THỜI KỲ BẮC THUỘC 1.Tình hình kinh tế nước ta có gì thay đổi dưới thời Bắc thuộc a) Mục tiêu: nhận biết và ghi nhớ sự phát triển của nông nghiệp, thủ công nghiệp, thương nghiệp nước ta thế kỉ I - X. b) Nội dung: Huy động hiểu biết đã có của bản thân và nghiên cứu sách giáo khoa quan sát tranh ảnh suy nghĩ cá nhân, thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi của giáo viên c) Sản phẩm: trả lời được mặc dù bị kìm hãm nhưng nền kinh tế nước ta vẫn phát triển điều đó khẳng đinh ý chí vươn lên của dân tộc ta bất luận trong hoàn cảnh nào. d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động của giáo viên- học sinh Chuẩn KT cần đạt Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập - Mặc dù còn hạn chế về kĩ - HS đọc mục 2 bai 19 trả lời câu hỏi thuật, nhưng nghề sắt vẫn - Nêu dẫn chứng về sự phát triển của nông nghiệp nước phát triển : các công cụ ta trong các thế kỉ I - X. như rìu, mai, cuốc, dao - Nhân dân ta đã ứng dụng kĩ thuật gì để chống sâu bọ làm bằng sắt được dùng châm đục thân cây cam ? Theo em, việc ứng dụng kĩ phổ biến. thuật này nói lên điều gì - Biết đắp đê phòng lụt, 12
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 - Kể tên những ngành thủ công nghiệp và thương nghiệp biết trồng lúa hai vụ một ở địa phương em có từ thời Bắc thuộc được lưu truyền năm. đến ngày nay - Nghề gốm, nghề dệt, Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập cũng được phát triển. HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. - Các sản phẩm nông Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận nghiệp và thủ công được - Các nhóm lần lượt cử đại diện trình bày trao đổi ở các chợ làng. - sản phẩm thể hiện trên bảng phụ Chính quyền đô hộ giữ - các nhóm khác nhận xét bổ sung theo kỉ thuật 3-2-1 độc quyền ngoại thương. Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả. GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh 2.Những chuyển về xã hội và văn hóa nước ta dưới thời Bắc thuộc a) Mục tiêu: nhận biết và ghi nhớ được sự phân hoá xã hội, sự truyền bá văn hoá phương Bắc và cuộc đấu tranh gìn giữ văn hoá dân tộc b) Nội dung: Huy động hiểu biết đã có của bản thân và nghiên cứu sách giáo khoa, quan sát sơ đồ suy nghĩ cá nhân, thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi của giáo viên c) Sản phẩm: các nhóm trả lời được các câu hỏi của nhóm mình và đánh giáo được sản phẩm nhóm bạn d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động của giáo viên- học sinh Chuẩn KT cần đạt Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập - Sơ đồ phân hóa xã hội - HS đọc mục 3 SGK bài 20 trang 55 và quan sát sơ đồ phân Thời Văn Thời kì bị hóa xã hội Lang - Âu đô hộ - Chia lớp thành 6 nhóm và thảo luận câu hỏi: Lạc + Nhóm 1,2: ? Em có nhận xét gì về sự chuyển biến xã hội Vua Quan lại đô nước ta? hộ ? Tình hình văn hóa nước ta có gì thay đổi? Quý tộc Hào trưởng + Nhóm 3,4: ? Theo em, việc chính quyền đô hộ mở trường Việt, địa học ở nước ta nhằm mục đích gì? chủ Hán + Nhóm 5,6: ? Những phong tục tập quán nào ta còn Nông dân Nông dân ? Vì sao người Việt vẫn giữ được phong tục, tập quán và công xã công xã tiếng nói của tổ tiên? Nông dân Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập lệ thuộc HS đọc SGK hoạt động cá nhân, rồi thảo luận nhóm, cử đại Nô tì Nô tì diện ghi kết quả - Chính quyền đô hộ mở 13
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 Nhóm 1 dựa vào sơ đồ để trình bày một số trường học dạy chữ Nhóm 2 dựa vào tư liệu SGK Hán tại các quận, huyện và Nhom 3 Liên hệ thực tế để trình bày tiến hành du nhập Nho Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận giáo, Đạo giáo và những - Các nhóm lần lượt cử đại diện trình bày luật lệ, phong tục tập quán - sản phẩm thể hiện trên bảng phụ của người Hán vào nước - các nhóm khác nhận xét bổ sung theo kỉ thuật 3-2-1 ta. (các câu hỏi này có thể gợi ý trong phần trình bày của các - Tổ tiên ta đã kiên trì đấu nhóm) tranh bảo vệ tiếng nói, ? Em hãy cho biết xã hội thời Văn Lang – Âu Lạc đã bị phân phong tục và nếp sống của hóa thành những tầng lớp nào? Xã hội có sự phân biệt giàu dân tộc ; đồng thời cũng nghèo chưa? tiếp thu những tinh hoa - Thời Văn Lang – Âu Lạc bị phân hóa thành 3 tầng lớp: của nền văn hoá Trung Qúy tộc, nông dân công xã và nô tì. Quốc và các nước khác - Xã hội chưa có sự phân biệt giàu nghèo làm phong phú thêm nền ? Bộ phận đông đảo nhất của xã hội Âu Lạc là ai? Họ có vai văn hoá của mình. trò trong xã hội như thế nào? - HS: ? Nô tì trong xã hội thời kỳ bị đô hộ có cuộc sống ra sao? - GV hình thành khái niệm "đồng hóa" cho HS. ? Nét mới về văn hóa nước ta trong các thế kỷ I – VI là gì? - Đấu tranh chống đồng hóa, giữ gìn phong tục tập quán, văn hóa dân tộc Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả. GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh ? Hãy nhận xét và những chuyển biến về cơ cấu xã hội ở nước ta giữa hai thời kì trên: - Dự kiến sản phẩm So với thời Văn Lang - Âu Lạc, xã hội thời này đã có nhiều thay đổi: 14
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 • Đứng đầu không phải là vua, nắm giữ mọi quyền hành như thời Văn Lang-Âu Lạc nữa mà thay vào đó dưới thời kì bị đô hộ đứng đầu là quan lại Hán, sau đó đến địa chủ Hán, hào Trưởng người Việt. • Xã hội bị phân hóa giàu nghèo. Nông dân dưới thời kị bị đô hộ bị chia làm hai loại: Nông dân công xã vầ nông dân lệ thuộc. Một số người bị bắt làm nô lệ => Đó là những tầng lớp xã hội mới, chưa có ở thời Văn Lang - Âu Lạc. III.CÁC CUỘC ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP TIÊU BIỂU TỪ NĂM 40 ĐẾN THẾ KỶ IX 1. Khởi nghĩa Bà Trưng và cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán (42-43)) a) Mục tiêu: trình bày được những nét chính về các cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng và cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán, ghi nhớ được nhân vật Bà Trưng, hiểu được đặc điểm, ý nghĩa lịch sử và bài học kinh nghiệm của cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng. Rèn luyện kỉ năng quan sát tranh, sử dụng lược đồ b) Nội dung: Huy động hiểu biết đã có của bản thân và nghiên cứu sách giáo khoa quan sát tranh ảnh, lược đồ suy nghĩ cá nhân, thảo luận nhóm hoàn thành bảng thống kê. Trình bày diễn biến trên bản đồ c) Sản phẩm: hoàn thành bảng thống kê và trình bày diễn biến trên lược đồ d) Tổ chức thực hiện: 1.1 Khởi nghĩa Hai Bà Trưng Hoạt động 1 Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập - Yêu cầu HS đọc mục 2 bài 17 trang 48 và mục 4 bài 29 trang 56 hoàn thành bảng sau vào vở Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV theo dõi, hỗ trợ các nhóm làm việc Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Các nhóm trình bày, phản biện. Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập Dự kiến sản phẩm Bài làm: Nội dung Khởi nghĩa Hai Bà Trưng Nguyên nhân Chính sách thống trị tàn bạo của nhà Hán. Thi Sách bị giết. Chống quân xâm lược Quân Hán Thời gian, địa điểm Mùa xuân năm 40, cuộc khởi nghĩa bùng nổ. 15
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 Tại: Hát Môn (Phúc Thọ, Hà Nội) Kết quả Quân Hán bị đánh tan, Tô Định trốn về Nam Hải, cuộc khởi nghĩa tháng lợi. Năm 43 Nhà Hán sang tấn công Hai Bà Trưng tiếp tục tổ chức kháng chiến, cuộc chiến đấu diễn ra quyết liệt nhưng không thành công Hoạt động 2: Tổ chức cho HS lên trình bày diễn biến trên lược đồ - HS trình bày - - Các HS khác theo dõi và nhận xét - GV nhận xét đánh giá tổng quát 1.2, Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán (42-43) Tổ chức cho HS xem video Hào khí Ngàn năm tập 35 Bà Trưng giao chiến với Mã Viện Hoạt động của giáo viên Chuẩn KT cần đạt Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập a. Diễn biến, kết quả - HS đọc mục 2. Thảo luận nhóm cặp đôi - Thời gian: từ tháng 4 - + Quan sát hình 44 SGK, trình bày được diễn biến của 42 đến tháng 11 - 43. cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán. - Những trận đánh chính: GV hỗ trợ các em những bằng hệ thống câu hỏi gợi mở Hợp Phố ? Năm 42 quân Đông Hán đã tấn công vào nước ta như Lãng Bạc thế nào? Cổ Loa - GV giải thích thêm: Hợp Phố (Quảng Châu – Trung Mê Linh Quốc ngày nay) Hợp Phố nằm trong châu Giao. Cấm Khê. 16
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 ?Tại sao Mã Viện lại được chọn làm chỉ huy đạo quân xâm lược? Hai Bà Trưng hi sinh oanh ? Em có nhận xét gì về lực lượng của nhà Đông Hán? liệt trên đất Cấm Khê. ? Nhận xét về lực lượng quân Hán ở lần sau với lần - Cuộc kháng chiến còn trước? tiếp tục đến tháng 11 - 43. ? Sau khi chiếm được Hợp Phố quân Mã Viện tiến vào Mùa thu năm 44, Mã Viện nước ta như thế nào? thu quân về nước. ? Vì sao Mã Viện sau này nhớ về Lãng Bạc lại kinh b. Ý nghĩa hoàng? - Cuộc khởi nghĩa thể hiện ? Cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng có ý nghĩa như thế ý chí quật cường, bất nào? khuất của dân tộc. Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Các nhóm trình bày, phản biện Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả. GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. ? Hiện nay ở địa phương ta có công trình văn hoá nào mang tên Hai Bà? Hàng năm nhà trường có những hoạt động gì để kỷ niệm về cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng? GV chiếu hình ảnh đền thờ Hai Bà Trưng. ? Việc nhân dân ta lập đền thờ Hai Bà Trưng và các vị tướng ở khắp nơi nói lên điều gì? ? Vậy chúng ta cần làm gì để bảo vệ các di tích lịch sử? GV: Hiện nay việc giữ gìn, bảo vệ di sản trong văn hóa trong dân cư còn quá ít. Vì vậy chúng ta cần tuyên truyền thường xuyên các kiến thức liên quan đến các di sản để mọi người nhận thức về giá trị của nó và họ sẽ không xâm phạm hủy hoại di tích Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh. 2. Khởi nghĩa Bà Triệu a) Mục tiêu: trình bày được những nét chính về các cuộc khởi nghĩa Bà triệu, ghi nhớ được nhân vật Bà Triệu, hiểu được đặc điểm, ý nghĩa lịch sử và bài học kinh nghiệm của cuộc khởi nghĩa Bà Triệu. Rèn luyện kỉ năng quan sát tranh, sử dụng lược đồ 17
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 b) Nội dung: Huy động hiểu biết đã có của bản thân và nghiên cứu sách giáo khoa quan sát tranh ảnh, lược đồ suy nghĩ cá nhân, thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi của giáo viên c) Sản phẩm: hoàn thành bảng thống kê và trình bày diễn biến trên lược đồ d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động 1 Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập - Yêu cầu HS đọc mục 2 bài 17 trang 48 và mục 4 bài 29 trang 56 hoàn thành bảng sau vào vở Nội dung Khởi nghĩa Bà triệu Nguyên nhân Chống quân xâm lược Thời gian, địa điểm Kết quả Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV theo dõi, hỗ trợ các nhóm làm việc Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Các nhóm trình bày, phản biện. Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập Dự kiến sản phẩm Nội dung Khởi nghĩa Bà Triệu Nguyên nhân Không cam chịu kiếp sống nô lệ. Chống quân xâm lược Quân Ngô Thời gian, địa điểm Năm 248, cuộc khởi nghĩa bùng nổ. Tại: căn cứ Phú Điền (Hậu Lộc - Thanh Hoá) Kết quả Khởi nghĩa thất bại, Bà Triệu hi sinh trên núi Tùng. Hoạt động 2: Tổ chức cho HS lên trình bày diễn biến trên lược đồ - HS trình bày 18
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 - Các HS khác theo dõi và nhận xét - GV nhận xét đánh giá tổng quát 3. Cuộc khởi nghĩa của Lý Bí và sự thành lập nước Vạn Xuân a) Mục tiêu: trình bày được những nét chính về các cuộc khởi nghĩa Lý Bs, ghi nhớ được nhân vật Lý Bí, hiểu được đặc điểm, ý nghĩa lịch sử và bài học kinh nghiệm của cuộc khởi nghĩa Lý bí. Rèn luyện kỉ năng quan sát tranh, sử dụng lược đồ b) Nội dung: Huy động hiểu biết đã có của bản thân và nghiên cứu sách giáo khoa quan sát tranh ảnh, lược đồ suy nghĩ cá nhân, thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi của giáo viên c) Sản phẩm: hoàn thành bảng thống kê và trình bày diễn biến trên lược đồ d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động 1 Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập - Yêu cầu HS đọc mục 2 bài 21 trang 58 hoàn thành bảng sau vào vở: Nội dung Khởi nghĩa Lý Bí Nguyên nhân Chống quân xâm lược Thời gian, địa điểm Kết quả, ý nghĩa Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV theo dõi, hỗ trợ các nhóm làm việc Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Các nhóm trình bày, phản biện. Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập Dự kiến sản phẩm 19
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 Nội dung Khởi nghĩa Lý Bí Nguyên nhân do chính sách thống trị tàn bạo của nhà Lương đối với nhân dân ta. Chống quân xâm Nhà Lương lược Thời gian, địa điểm Năm 542 – Thái Bình, Sơn tây Diễn biến - Năm 542, khởi nghĩa Lý Bí bùng nổ. - Chỉ chưa đầy 3 tháng, nghĩa quân đã chiếm được hầu hết các quận, huyện, Tiêu Tư bỏ chạy về Trung Quốc. - Tháng 4 - 542 và đầu năm 543, nhà Lương hai lần đưa quân sang đàn áp, quân ta chủ động tiến đánh quân địch và giành thắng lợi. - Mùa xuân năm 544, Lý Bí lên ngôi Hoàng đế (Lý Nam Đế), đặt tên nước là Vạn Xuân Kết quả, ý nghĩa Cuộc khởi nghĩa Lý Bí đã giành lại được độc lập cho nước ta, thể hiện được ý chí, lòng yêu nước và tinh thần chiến đấu của nhân dân Hoạt động 2: Tổ chức cho HS lên trình bày diễn biến trên lược đồ - HS trình bày - Các HS khác theo dõi và nhận xét - GV nhận xét đánh giá tổng quát 4. Triệu Quang Phục đánh bại quân Lương như thế nào? 20
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 a) Mục tiêu: trình bày được thân thế và cách đánh của Triệu Quang Phục b) Nội dung: Huy động hiểu biết đã có của bản thân và nghiên cứu sách giáo khoa quan sát tranh ảnh suy nghĩ cá nhân, thảo luận nhóm c) Sản phẩm: hoàn thành phiếu học tâp d) Tổ chức thực hiện: -Tổ chức cho HS đọc mục 4 bài 22 trang 61 hoàn thành bài tập sau Một vị tướng có công lớn trong cuộc khởi nghĩa Lý Bí Cách đánh Ban ngày ẩn nấp, ban đêm đánh úp doanh trại giặc của Triệu Triệu Người được Lý Nam Đế tin cậy trao quyền chỉ huy Quang Quang cuộc kháng chiến chống quân Lương Phục Phục trong (Triệu Chờ thời cơ thuận lợi, phản công đánh tan quân xâm cuộc Việt lược kháng Vương) chiến Người chỉ huy cuộc kháng chiến chống quân Lương chống tại vùng Dạ Trạch quân Lương Dự kiến sản phẩm 5. Cuộc khởi nghĩa Mai Thúc Loan và khởi nghĩa Phùng Hưng. a).Mục tiêu: Biết trình bày được những nét nổi bật về thân thế của Mai Thúc Loan, Phùng Hưng; tìm hiểu nét nghệ thuật quân sự đặc sắc mà 2 ông đã sử dụng 21
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 b).Nhiệm vụ: Đọc thông tin quan sát các hình ảnh thảo luận và hoàn thành bảng thống kê. Báo cáo sản phẩm, đánh giá nhóm bạn c) Sản phẩm: thành bảng thống kê, trình bày sản phẩm của nhóm d) Tổ chức thực hiện: - Tổ chức cho HS xem video Hào khí ngàn năm Khởi nghĩa Mai Thúc Loan - GV tổ chức cho Hs thảo luận nhóm tìm hiểu về cuộc khởi nghĩa Mai Thúc Loan, qua thực hành phiếu học tập Nội dung Khởi nghĩa Mai Thúc Loan. Những nét nổi bật về Tiểu sử Nghệ thuật quân sự đặc sắc Kết quả, Nguyên nhân thất bại, ý nghĩa Lịch sử - Giao nhiệm vụ: Nhóm 1 tìm hiểu về tiểu sử Mai Thúc Loan. Nhóm 2 : tìm hiểu về nghệ thuật quân sự đặc sắc của Mai Thúc Loan Nhóm 3: tìm hiểu về nguyên nhân thất bại và ý nghĩa lịch sử khởi nghĩa Mai Thúc Loan Nhóm 4: Hãy nêu những cảm nhận của em về Mai Thúc Loan Sau 5 phút thực hiện, các nhóm lần lượt trình bày và nhận xét bổ sung kiến thức cho nhóm bạn. Nhóm 1 nhận xét nhóm 2, nhóm 2 nhận xét nhóm 3, nhóm 3 nhận xét nhóm 4, nhóm 4 nhận xét nhóm 1. tất cả các nhóm đều phải tìm kiếm và chuẩn bị nội dung. Thông tin phản hồi phiếu học tập (kiến thức học sinh cần đạt) Nội dung Khởi nghĩa Mai Thúc Loan. Khởi nghĩa Phùng Hưng Những nét nổi - Mai Thúc Loan người làng Mai - Phùng Hưng xuất thân từ bật về Tiểu sử Phụ ( Kẻ Mỏm) huyện Thạch Hà dòng dõi quý tộc, hào trưởng -Hà Tĩnh.- Là người thông minh, đất Đường Lâm.Có tài đánh nổi tiếng khắp vùng vì có có sức trâu, giết hổ, trừ hổ cho dân, khỏe hơn người, giỏi vật. Chứng được nhân dân mến phục. kiến cuộc sống lầm than của người dân mất nước- Ông rất căm thù giặc. Những nét chính, Đến thế kỷ VIII, cuộc khởi - Chú trọng xây dựng, rèn Nghệ thuật quân nghĩa bùng nổ ở Hoan luyện lực lượng nghĩa quân sự đặc sắc Châu.Nhân dân Ái Châu, Diễn chiến đấu với hàng ngàn người Châu, nổi dậy hưởng ứng.Mai định rõ phép binh động, tĩnh, Thúc Loan xưng đế nhân dân tiến lui. thường gọi là Mai Hắc Đế. Và - Phùng Hưng quan tâm rèn 22
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 chọn vùng Sa Nam ( Nam Đàn) luyện binh sĩ, xây dựng đội ngũ xây dựng khu căn cứ liên hoàn. chỉ huy tài năng -Mai Hắc Đế liên kết với nhân - Phùng Hưng có cách đánh dân khắp Giao Châu và Cham- giặc tài giỏi chiếm được thành pa tấn công Tống Bình. Viên đô Tống Bình trong 7 năm và hộ là Quang Sở Khách phải chạy xưng là Bố Cái Đại Vương. về Trung Quốc. Kết quả,Nguyên -Năm 722 Nhà Đường cử 10 vạn Sau con Trai Phùng An nối nhân thất bại, ý quân sang đàn áp. Mai Hắc Đế nghiệp được 2 năm thì bị Nhà nghĩa Lịch sử thua trận. Đường đem quân đàn áp Ý nghĩa chung: Thể hiện tinh thần tự chủ và độc lập của nhân dân ta .Khẳng định tài năng quân sự của Mai Thúc Loan 5. Cuộc khởi nghĩa Mai Thúc Loan và khởi nghĩa Phùng Hưng. a).Mục tiêu: Biết trình bày được những nét nổi bật về thân thế của Mai Thúc Loan, Phùng Hưng; tìm hiểu nét nghệ thuật quân sự đặc sắc mà 2 ông đã sử dụng b).Nội dung: Đọc thông tin quan sát các hình ảnh thảo luận và hoàn thành bảng thống kê. Báo cáo sản phẩm, đánh giá nhóm bạn c) Sản phẩm:hoàn thành bảng thống kê và trình bày trên lược đồ diến biến khởi nghĩa d) Tổ chức thực hiện:: tổ chức cho HS hoạt động nhóm hoàn thành bảng thống kê. Tổ chức HS lên bảng trình bày sản phẩm của nhóm - Tổ chức cho HS xem video Hào khí ngàn năm Khởi nghĩa Mai Thúc Loan Tổ chức cho HS xem video Hào khí ngàn năm Khởi nghĩa Phùng Hưng - GV tổ chức cho Hs thảo luận nhóm tìm hiểu về cuộc khởi nghĩa Mai Thúc Loan, Phùng Hưng qua thực hành phiếu học tập (15p) Nội dung Khởi nghĩa Mai Thúc Loan. Khởi nghĩa Phùng Hưng Những nét nổi bật về Tiểu sử Nghệ thuật quân sự đặc sắc Kết quả, Nguyên nhân thất bại, ý nghĩa Lịch sử - Giao nhiệm vụ: Nhóm 4 tìm hiểu về tiểu sử Phùng Hưng. Nhóm 3 : tìm hiểu về nghệ thuật quân sự đặc sắc của Phùng Hưng. Nhóm 2: tìm hiểu về nguyên nhân thất bại và ý nghĩa lịch sử khởi nghĩa Phùng Hưng Nhóm 1: Hãy nêu những cảm nhận của em về Phùng Hưng. 23
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 - Sau 10 phút thực hiện, các nhóm lần lượt trình bày và nhận xét bổ sung kiến thức cho nhóm bạn. Nhóm 1 nhận xét nhóm 2, nhóm 2 nhận xét nhóm 3, nhóm 3 nhận xét nhóm 4, nhóm 4 nhận xét nhóm 1. tất cả các nhóm đều phải tìm kiếm và chuẩn bị nội dung. Thông tin phản hồi phiếu học tập (kiến thức học sinh cần đạt) Nội dung Khởi nghĩa Phùng Hưng Những nét nổi - Phùng Hưng xuất thân từ dòng dõi quý tộc, hào trưởng đất Đường bật về Tiểu sử Lâm.Có tài đánh trâu, giết hổ, trừ hổ cho dân, được nhân dân mến phục. Những nét chính, - Chú trọng xây dựng, rèn luyện lực lượng nghĩa quân chiến đấu với Nghệ thuật quân hàng ngàn người định rõ phép binh động, tĩnh, tiến lui. sự đặc sắc - Phùng Hưng quan tâm rèn luyện binh sĩ, xây dựng đội ngũ chỉ huy tài năng - Phùng Hưng có cách đánh giặc tài giỏi chiếm được thành Tống Bình trong 7 năm và xưng là Bố Cái Đại Vương. Kết quả,Nguyên Sau con Trai Phùng An nối nghiệp được 2 năm thì bị Nhà Đường nhân thất bại, ý đem quân đàn áp nghĩa Lịch sử Ý nghĩa chung: Thể hiện tinh thần tự chủ và độc lập của nhân dân ta .Khẳng định tài năng quân sự của Phùng Hưng C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP a) Mục tiêu: Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức về b) Nội dung : GV tổ chức cho HS hoạt động cặp đôi, nhóm hoàn thành câu hỏi và phiếu học tập. Tổ chức HS lên bảng trình bày sản phẩm của nhóm. c) Sản phẩm: trả lời câu hỏi theo yêu cầu và hoàn thành bảng; d) Tổ chức thực hiện: Bài tập 1 Cách thức; 1 bạn hỏi 1 bạn trả lời Tranh luận về những nội dung, câu hỏi sau: • Đề cập đến tình hình kinh tế nước ta trong các thế kỉ I-X, bạn Hùng nói với bạn Tuấn: Do bị các triều đại phong kiến phương Bắc cai trị, bóc lột nặng nề, nên các ngành kinh tế nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương nghiệp của nước ta không được phát triển. Lời khẳng định của Hùng có đúng không? Dẫn chứng? • Có đúng hay không khẳng định rằng các triều đại phong kiến phương Bắc đã thực hiện được mục tiêu đồng hóa dân tộc ta? Dẫn chứng? Bài tập 2: Chia lớp thành 4 nhóm hoàn thành phiếu học tâp: 24
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 Nối thông tin bên trái với các thông tin bên phải sao cho phù hợp về các cuộc đấu tranh giành độc lập của nhân dân ta từ thế kỉ I đến thê kỉ X Nhiều cuộc khởi nghĩa đã dành được độc lập tự chủ trong một Kết quả thời gian ngắn Được nhiều tầng lớp nhân dân hưởng ứng Diễn ra liên tục bền bỉ, phạm vi rộng lớn Ý nghĩa Biểu hiện tinh thần đấu tranh bất khuất, thể hiện khí phát anh hung của dân tộc Yêu nước và doàn kết là yếu tố quan trọng Đặc điểm Có tác dụng giáo dục truyền thống dân tộc cho các thế hệ sau này Người lãnh đạo phải biết tâp hợp quần chúng nhân dân Bài học kinh nghiệm Nhiều cuộc khởi nghĩa làm cho chính quyền phương bắc chấn động Gợi ý sản phẩm Bài tập 1 - Nền kinh tế nước ta trong thời Bắc thuộc có sự phát triển nhưng sự phát triển chỉ dừng lại ở mức phục vụ cho nhu cầu cai trị, bóc lột của thực dân phương Bắc. • Về nông nghiệp: sử dụng các công cụ lao động bằng sắt và sức kéo của động vật, dùng phân bón, đắp đê, phòng lụt, đa dạng các loại cây trồng giúp cho năng xuất tăng cao. • Về thủ công nghiệp cũng rphast triển hơn khi các nghề làm gốm, rèn sắt, chế tác đồ trang sức đạt được trình độ cao như gốm tráng men, trang trí đẹp, các loại vải, bông, tơ đẹp, đáp ứng nhu cầu. • Về thương nghiệp: đường bộ, đường thủy phát triển để phục vụ cho ngoại thương, các hoạt động nội thương đều có sự phát triển hơn. - Các triều đại phong kiến phương Bắc luôn cố gắng để thực hiện mục tiêu đồng hóa dân tộc ta bằng cách đưa người sang ở, mở trường dạy chữ Hán, truyền bá Nho giáo, bắt nhân dân ta ăn mặc theo phong tục của họ. Nhưng mục đích đấy không thực hiện được. Người Việt tiếp thu những tinh hoa, những cái mới, cái hay nhưng không bị mất đi bản sắc văn hóa của mình, họ sống trong các làng xã, nhân dân ta vẫn sử dụng tiếng nói của tổ tiên và sinh hoạt theo nếp sống riêng, duy trì và phát triển những phong tục cổ truyền 25
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 của người Việt như tục xăm mình, thờ cúng tổ tiên, nhuộm răng đen, ăn trầu, làm bánh giầy, bánh chưng Bài tập 2 D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG a) Mục tiêu: Vận dụng kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập. b) Nội dung: GV tổ chức cho HS thảo luận nhóm hoàn thành bài tập ở nhà c) Sản phẩm : bài tập nhóm d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động này, GV hướng dẫn HS làm việc ở nhà hoặc ngoài lớp học, trả lời các câu hỏi sau : 1. Em hãy tìm hiểu những phong tục, tập quán và tín ngưỡng của người Việt được nhân dân ta giữ gìn, phát huy trong thời kì chống phong kiến phương Bắc. 2. Em hãy cùng bạn sưu tầm ca dao, tục ngữ và hò vè của nhân dân ta qua các thời kì lịch sử lên án chính sách cai trị, bóc lột của các triều đại phong kiến phương Bắc. 3. Hãy kể tên những phong tục, tín ngưỡng và lễ hội điển hình ở địa phương em. 4. Đóng vai là nhà sử học và tuyên truyền viên, em hãy chia sẻ với gia đình, bạn bè qua hòm thư điện tử (email) hoặc trang cá nhân (facebook) về những giá trị văn hoá mà người Việt còn lưu giữ trong thời kì chống phong kiến phương Bắc. Gợi ý sản phẩm 1. Những phong tục, tập quán và tín ngưỡng của người Việt được nhân dân ta giữ gìn, phát huy trong thời kì chống phong kiến phương Bắc là: • Tín ngưỡng thờ mẹ: coi trong người phụ nữ của ông cha ta được thể hiện trong tín ngưỡng thờ tam phủ, thứ phủ, thờ mẫu. • Làm bánh chưng, bánh tét ngày tết Nguyên đán. 26
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 • Tục ăn trầu: nhân dân ta giữ gìn và còn sử dụng đến ngày nay, trong đám cưới, đám hỏi, không thể thiếu trầu cau, trong kho tàng ca dao tục ngữ, các cụ có câu: “Miếng trầu là đầu câu chuyện”. 2. Ca dao, tục ngữ và hò vè của nhân dân ta qua các thời kì lịch sử lên án chính sách cai trị, bóc lột của các triều đại phong kiến phương Bắc. 1. Nhớ khi nội thuộc Đường triều Giang sơn cố quốc nhiều điều ghê gai. Sâu quả vải vì ai vạch lá Ngựa hồng trần kể đã héo hon. ->Nhân dân Việt thống khổ vì nạn cống vải triều đại Nhà Đường. Để giải thoát dân, Ông Mai Thúc Loan tức Mai Hắc Đế khởi nghĩa chống nội thuộc Tầu, dân gian có thơ ca dao phản ánh. • 2. Có chồng phải khổ vì con Lấy chồng phải gánh giang san nhà chồng. ->Triệu Đà chiếm nước Âu Lạc, rồi sáp nhập vào quận Nam Hải (Trung Hoa) lập ra một nước tự chủ, đặt quốc hiệu Nam Việt , xưng là Triệu Vũ Vương, đóng đô ở Phiên Ngung thuộc Quảng Châu. Đến đời thứ tư, Triệu Ai Vương nối ngôi, Thái hậu Cù Thị là người của nhà Hán, mưu với vua toan đem Nam Việt sáp nhập vào đất Hán. Tể tướng Lữ Gia can ngăn không được bèn hội các đại thần giết Ai Vương cùng Thái hậu và sứ giả nhà Hán; rồi tôn Kiến Đức, con trưởng của Triệu Minh Vương, mẹ là người Việt Nam, lên làm vua. Dân gian mượn lời ca dao, chê trách Cù Thị mưu đồ dâng đất nhà chồng cho ngoại bang. 3. Những phong tục, tín ngưỡng và lễ hội điển hình ở địa phương em là: • Tổ chức lễ hội đầu năm mới • Làm bánh chưng, bánh tét vào ngày tết. • Thờ cúng ông bà tổ tiên • Ngọc Anh thân mến! 4. Chia sẻ bạn bè Kể từ ngày mình chuyển hướng sang nghiên cứu Lịch sử và Ngọc Anh trở thành một nhà báo mình cảm thấy thật sự rất vui. Nghe nói Ngọc Anh đang có đề tài về văn hóa Việt Nam trong lịch sử, đây cũng chính là vấn đề mình đang tìm hiểu. Hi vọng một số thông tin mình gửi cho Ngọc Anh có thể giúp Mai một phần nào trong đề tài của mình. • Ngay từ những ngày đầu xâm chiếm nước ta, các thế lực thực dân phương Bắc đã không ngừng thực hiện mọi thủ đoạn để bóc lột nhân dân ta, đồng hóa về văn hóa nhân dân ta. Họ đưa người Hán sang sống cùng ta, đưa người Hán sang để cai quản nhân dân ta đến tận cấp huyện. Họ mở trường dạy chữ Hán, truyền bá Nho giáo, Đạo giáo và bắt nhân dân ta phải ăn mặc theo phong tục, tập quán của họ Đây thực sự là những chính sách tàn bạo vô cùng thủ đoạn, dã man. 27
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 • Nhưng người dân Việt với bản lĩnh và sự sáng tạo của mình đã không bị đồng hóa. Thay vào đó, họ đã tiếp thu những tinh hoa văn hóa, những cái mới cái tốt, cải biến làm phong phú hơn nền văn hóa dân tộc. Ở trong các làng xã, nhân dân ta vẫn sử dụng tiếng nói của tổ tiên và sinh hoạt theo nếp sống riêng, duy trì và phát huy những phong tục cổ truyền của người Việt. Chính vì thế mà nhiều phong tục tập quán vẫn được giữ gìn đến tập ngày nay như trống trong các lễ hội, ăn trầu, thờ cúng tổ tiên, các anh hùng dân tộc • Sở dĩ những chính sách đồng hóa của các triều đại phong kiến phương Bắc đã bị thất bại bởi chúng ta có làng, có xóm và thực dân phương Bắc không thể phá vỡ kết cấu làng và những quy tác, luật lệ trong làng. Ngoài ra, chúng ta có truyền thống yêu nước chống giặc ngoại xâm, không ngừng đấu tranh để bài trừ thực dân phong kiến phương Bắc. • Trên đây là những thông tin cơ bản cơ bản nhất về sự tiếp biến văn hóa Việt Nam trong thời Bắc thuộc. Hi vọng với những thông tin cơ bản này, Ngọc Anh có thể tìm hiểu kĩ hơn về văn hóa Việt Nam trong lịch sử. Nếu Ngọc Anh cần thêm thông tin hãy liên hệ với mình nhé! E. HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI MỞ RỘNG 1. Tìm hiểu thêm về bài học, em có thể đọc một số tài liệu và bài viết sau : - Nguyễn Khắc Thuần, Việt sử giai thoại, tập 1, NXB Giáo dục Việt Nam, Hà Nội, 2008. - Đào Tố Uyên (Chủ biên), Tìm hiểu lịch sử Việt Nam qua hỏi - đáp, NXB Đại học Sư phạm, Hà Nội, 2008. - Di sản văn hoá Việt Nam ( - Chống phương Bắc đồng hoá - cuộc đấu tranh vĩ đại của dân tộc Việt ( - Chính sách đô hộ của các triều đại phong kiến phương Bắc (htpt://www.bachkhoa trithuc.vn). 2. Em có thể chia sẻ với các bạn và những người quan tâm qua hòm thư điện tử (email), hoặc trang cá nhân (facebook.com) về tài liệu, bài viết em tìm kiếm để mọi người hiểu rõ hơn về bài này. 28
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 Ngày soạn: Ngày giảng: Tiết 25: LÀM BÀI TẬP LỊCH SỬ I. MỤC TIÊU . 1. Kiến thức: -Ghi nhớ khái quát ách thống trị của các triều đại phong kiến đối với nhân dân ta. - Cuộc đấu tranh của nhân dân ta chống ách Bắc thuộc. - Những chuyển biến về kinh tế, văn hóa 2. Năng lực: - Kỹ năng lập bảng thống kê. - Nhận xét, so sánh. 3. Phẩm chất: Yêu nước, tự hào dân tộc, Đoàn kết II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU - Phiếu học tập, bảng phụ. III.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC a) Mục tiêu: HS biết làm bài tập lịch sử b) Nội dung: Nghiên cứu sách giáo khoa quan sát tranh ảnh, lược đồ suy nghĩ cá nhân, thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi của giáo viên c) Sản phẩm : hoàn thành các phiếu học tập d) Tổ chức thực hiện: Giáo viên hướng dẫn học sinh lần lượt làm các bài tập Bài tập 1 Gv phát phiếu học tập YC học sinh điền thông tin vào bảng biểu thể hiện quá trình thống trị nhân dân ta của các triều đại phong kiến phương Bắc. ( 5') Thời gian Triều đại Những thay đổi chính về hành chính Triệu Đà Nhà Hán Nhà Ngô Nhà Lương Nhà Đường Sau khi các nhóm hoàn thành phiếu học tập thì trả lời câu hỏi: 1. Qua những thay đổi về mặt hành chính em có nhận xét gì về các triều đại phong kiến phương Bắc khi xâm lược nước ta: 2. Âm mưu và thủ đoạn mà các triều đại phong kiến Phương Bắc sử dụng để thống trị nhân dân ta giống hay khác nhau?. Thông tin phản hồi phiếu học tập: Thời gian Triều đại Những thay đổi chính về hành chính 29
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 179 TCN Triệu Đà Sáp nhập Âu Lạc vào Nam Việt. Chia thành hai quận Giao Chỉ, Cửu Chân. 111 TCN Nhà Hán Chia thành ba quận : Giao Chỉ, Cửu Chân, Nhật Nam gộp với 6 quận của Trung Quốc thành Châu Giao. Đầu thế kỷ III Nhà Ngô Tách Châu Giao thành Quảng Châu và Giao Châu. Thế kỷ VI Nhà Lương Chia thành 6 châu: Giao Châu, Ái Châu, Đức Châu, Lợi Châu, Minh Châu, Hoàng Châu. Năm 679 Nhà Đường Đổi Giao Châu thành An Nam đô hộ phủ Thảo luận nhóm: 1. Qua những thay đổi về mặt hành chính em có nhận xét gì về các triều đại phong kiến phương Bắc khi xâm lược nước ta: -Trả lời: Chúng đều xóa tên nước ta là Âu Lạc và chia thành nhiều quận huyện, nhập với các quận huyện của Trung Quốc với nhiều tên gọi khác nhau. 2. Âm mưu và thủ đoạn mà các triều đại phong kiến Phương Bắc sử dụng để thống trị nhân dân ta giống hay khác nhau? Trả lời: Âm mưu và thủ đoạn đều giống nhau: Đều muốn đồng hóa nhân dân ta, biến nước ta thành quận huyện của Trung Quốc, Thi hành nhiều chính sách cai trị thâm độc , hà khắc. Bài tập 2. Nối kiến thức của cột A với cột B để cho nội dung đúng: A B 1 Thành Cổ Loa a Là một biểu tượng đáng tự hào của văn minh Việt cổ 2 Nước Văn Lang ra đời b Ảnh hưởng của nền văn hóa Ấn Độ 3 Nước Âu lạc rơi vào tay Triệu Đà c Lý Bí lên ngôi Hoàng Đế 4 Kháng chiến chống quân xâm lược d Từ tháng 4 năm 42 đến tháng 11 Hán của Hai Bà Trưng năm 43. 5 Văn hóa Chăm -pa e Do An Dương Vương chủ quan, thiếu cảnh giác, nội bộ mát đoàn kết 6 Mùa xuân Năm 544 g Công lao của các Vua Hùng Đáp án. 1 2 3 4 5 6 a g e d b c Bài tập 3. Viết Đ trước câu đúng và S trước câu sai. 1.Nhà nước Văn Lang ra đời vào khoảng thế kỷ VII TCN 30
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 2.Kinh đô nước ta thời An Dương Vương là ở Phong Khê ( nay là Cổ Loa- Đông Anh Hà Nội) 3. Thành Cổ Loa được xây dựng cách đây 3000 năm 4. Khi sang xâm lược nước ta chính quyền nhà Hán vẫn cho Người Việt hưởng nhiều quyền lợi về chính trị, kinh tế. 5. Mai Thúc Loan chọn vùng Sa Nam- Nam Đàn để xây dựng căn cứ 6.Khởi nghĩa Bà Triệu bùng nổ vào năm 248 7. Tên cũ của nước Cham-pa là Lâm Ấp 8. chính sách thâm độc nhất của các triều đại phương Bắc là chính sách đồng hóa. BÀI TẬP VỀ NHÀ HÙNG BIỆN VỀ MỘT ĐỀ TÀI LỊCH SỬ : Đại diện các tổ lên tiến hành bắt thăm tên chủ đề: Chủ đề1: Văn hoá nước ta thời Bắc thuộc. Chủ đề 2: Các triều đại phong kiến phương Bắc với chính sách Đồng hoá. Chủ đề 3: Các cuộc khởi nghĩa chống Bắc Thuộc và chủ quyền dân tộc. GV giao nhiệm vụ các tổ hoàn thành bài tập ở nhà và sẽ trưng bày sản phẩm ở góc học tập của lớp Ngày soạn: Ngày giảng: Tiêt 26 Bài 24 NƯỚC CHĂM PA TỪ THẾ KỶ II ĐẾN THẾ KỶ X I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Quá trình thành lập và phát triển của nước Chăm Pa, từ nước Lâm ấp của huyện Tượng Lâm đến một quóc gia lớn mạnh, sau này dám tấn công cả quốc gia Đại Việt. - Những thành tựu nổi bật về kinh tế và văn hoá của Chăm Pa từ thế kỷ II ->X. 2. Phẩm chất: Đoàn kết đại gia đình các dân tộc Việt Nam. 3. Năng lực - Đọc bản đồ lịch sử, kỹ năng đánh giá, phân tích. -Giải quyết vấn đề, sử dụng ngôn ngữ. - Năng lực chuyên biệt: tái tạo kiến thức, xác định mối quan hệ giữa các sự kiện, hiện tượng lịch sử, giải thích được mối quan hệ đó, phân tích, so sánh, nhận xét, đánh giá. 31
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIÊU 1. Giáo viên - Giáo án, SGK, máy tính - Tranh ảnh về đền tháp Chăm. 2. Học sinh - Vở ghi, SGK. - Tập bản đồ và tranh ảnh sử 6 III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG a, Mục tiêu: Tạo tình huống giữa cái đã biết và chưa biết về nhà nước Cham pa b.Nội dung: HS dưới sự hướng dẫn của GV xem tranh ảnh để trả lời các câu hỏi theo yêu cầu của giáo viên c) Sản phẩm : HS kể sơ lược về di tích (nếu biêt) d) Tổ chức thực hiện: (a) Giao nhiệm vụ: – Em đã biết đến khu di tích Mĩ Sơn, di tích Sa Huỳnh chưa ? Kể lại những hiểu biết của mình về khu di tích đó. (b) HS thực hiện nhiệm vụ: - HS thực hiện nhiệm vụ giáo viên giao. - GV quan sát, trợ giúp HS khi có yêu cầu. Đánh giá thái độ và khả năng thực hiện nhiệm vụ học tập của HS. (c) Báo cáo kết quả và trao đổi, thảo luận: - Sau khi cá nhân HS có sản phẩm, GV có thể gọi HS trình bày sản phẩm của mình. - HS khác lắng nghe, thảo luận thêm, bổ sung, chỉnh sửa sản phẩm giúp bạn và sản phẩm của cá nhân. - Từ những hiểu biết đã có của HS, GV dẫn dắt vào nội dung bài mới. Các em có thể không trả lời đủ và đúng hết điều đó không quan trọng vì đây chỉ là câu hỏi gây tò mò và hứng thú tìm hiểu điều chưa biết đối với HS. GV cho HS đọc mục tiêu của bài và yêu câu học sinh trong bài này cần nắm những nội dung gì về kiến thức, cần rèn luyện những kỉ năng nào? có thái độ như thế nào? B HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC 1. Tìm hiểu sự ra đời của nước Cham-pa a) Mục tiêu: HS trình bày được sự ra đời và phát triển của nhà nước Cham pa 2 b) Nội dung: Quan sát lược đồ và xác định giới hạn một số vùng đất và một số địa danh của nước Cham Pa. Nghiên cứu sách giáo khoa quan sát tranh ảnh, lược đồ suy nghĩ cá nhân, thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi của giáo viên c) Sản phẩm: trả lời được các câu hỏi của giáo viên d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động của giáo viên Chuẩn KT cần đạt 32
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 (1) Giao nhiệm vụ: *Hoàn cảnh ra đời: Vào HS quan sát lược đồ Hình 1. Lược đồ Giao Châu và thế kỷ II nhà Hán suy yếu, Cham-pa. xác định trên lược đồ địa danh và vùng đất Khu Liên lãnh đạo nhân của nước Cham-pa, kinh đô của nước Cham-pa. Ở đây dân Tượng Lâm nổi dậy GV sử dụng phướng pháp dạy học sử dụng đồ dùng trực giàng độc lập (192 – 193), quan (khai thác lược đồ). Khu Liên tự xưng là vua, Trả lời các câu hỏi: đặt tên nước là Lâm ấp. Huyện Tượng Lâm, Nước Lâm Ấp ra đời trong hoàn * Quá trình phát triển: cảnh nào? Các Vua Lâm ấp dùng sức Vì sao nhân dân huyện Tượng Lâm lật đổ được ách thống mạnh quân sự mở rộng trị tàn bạo của nhà Hán, còn nhân dân các huyện khác thì lãnh thổ về phía Bắc và không lật đổ được? phía Nam, sau đó đổi tên Quốc gia Lâm Ấp đã dùng biện pháp gì để không ngừng nước thành Chăm Pa, mở rộng lãnh thổ? Em có nhận xét gì về quá trình thành lập và mở rộng nước đóng đô ở Sin ha pu ra Cham-pa? (Trà Kiệu - Quảng Nam). (2) HS thực hiện nhiệm vụ: - HS thực hiện nhiệm vụ giáo viên giao. - GV quan sát, trợ giúp HS khi có yêu cầu. Đánh giá thái độ và khả năng thực hiện nhiệm vụ học tập của HS. (3) Báo cáo kết quả và trao đổi, thảo luận: - GV có thể gọi HS trình bày trên bản đồ. - HS khác lắng nghe, thảo luận thêm, bổ sung, chỉnh sửa (4) Đánh giá: GV đánh giá tinh thần thái độ học tập của HS, đánh giá kết quả hoạt động của HS và chốt lại nội dung nếu thấy cần thiết 2. Tìm hiểu về tình hình kinh tế, văn hoá, xã hội của nước Cham-pa a) Mục tiêu: nhận biết và ghi nhớ được nét chính về tình hình kinh tế văn hóa của nhà nước Cham pa b) Nội dung: Nghiên cứu sách giáo khoa quan sát tranh ảnh, lược đồ suy nghĩ cá nhân, thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi của giáo viên c) Sản phẩm: trả lời được các câu hỏi của giáo viên d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động của giáo viên Chuẩn KT cần đạt (1) Giao nhiệm vụ: * Kinh tế: Yêu cầu HS đọc kĩ đoạn văn và quan sát hình 2 Thánh - Nông nghiệp: địa Mĩ Sơn (Quảng Nam), hình 3. Tháp Chăm (Phan + Sử dụng công cụ bằng sắt, 33
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 Rang) trong tài liệu Hướng dẫn học. Sau đó GV sử dụng sức kéo trâu bò trong sản phương pháp trao đổi đàm thoại , hướng dẫn HS trao đổi, xuất. đàm thoại để trả lời các câu hỏi sau : + Trồng lúa 2 vụ, làm ruộng ?. Hãy cho biết các ngành kinh tế chính của cư dân Cham- bậc thang, trồng cây ăn quả pa. Qua đó nêu nhận xétvề trình độ phát triển kinh tế + Chăn nuôi, đánh cá, khai chính của cư dân Cham-pa. thác rừng. ?. Đời sống văn hoá, tín ngưỡng của cư dân Cham-pa như - Thủ công nghiệp: làm gốm, thế nào ? dệt vải ?. Nhận xét về kiến trúc của người Chăm. - Thương nghiệp: buôn bán ? Hãy cho biết những biểu hiện thể hiện mối quan hệ chặt với Giao Châu, Trung Quốc, chẽ giữa người Chăm với các cư dân Việt. Ấn Độ (2) HS thực hiện nhiệm vụ: *Văn hoá: - HS thực hiện nhiệm vụ giáo viên giao. - Chữ viết: Từ thế kỷ IV người - GV quan sát, trợ giúp HS khi có yêu cầu. Đánh giá thái Chăm Pa đã có chữ viết riêng, độ và khả năng thực hiện nhiệm vụ học tập của HS. bắt nguồn từ chữ Phạn (Ấn (3) Báo cáo kết quả và trao đổi, thảo luận: Độ). - Sau khi cá nhân HS có sản phẩm, thống nhất nhóm, GV - Tôn giáo: Theo đạo Bà La có thể gọi HS trình bày sản phẩm của nhóm mình. Môn và đạo Phật. - HS khác lắng nghe, thảo luận thêm, bổ sung, chỉnh sửa - Tín ngưỡng: Có tục hoả táng sản phẩm giúp bạn và sản phẩm của nhóm. người chết, ở nhà sàn và ăn (4) Đánh giá: trầu cau. GV đánh giá tinh thần thái độ học tập của HS, đánh giá - Kiến trúc: Có nền kiến kết quả hoạt động của HS và chốt lại nội dung nếu thấy trúc đặc sắc, độc đáo như cần thiết: tháp Chăm, đền, tượng, thánh địa Mĩ Sơn. C HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP a) Mục tiêu: Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức về b) Nội dung: GV giao nhiệm vụ cho HS và chủ yếu cho làm việc cá nhân để hoàn thành bài tập. Trong quá trình làm việc HS có thể trao đổi với bạn hoặc thầy, cô giáo. c) Sản phẩm: hoàn thành phiếu học tập thể hiện đầy đủ nội dung bài học; d) Tổ chức thực hiện: Quốc gia Cham-pa Hoàn cảnh ra đời Thể chế chính trị Các ngành kinh tế chính Văn hoá 34
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 GV động viên các em không nhìn vào tài liệu để lập bảng mà biểu đạt bằng sự hiểu biết của mỗi em. Báo cáo với thầy/cô giáo kết quả những việc em đã làm. D HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG a) Mục tiêu: Vận dụng kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập. b) Nội dung: GV tổ chức cho HS thảo luận nhóm ở lớp và hoàn thành bài tập ở nhà c) Sản phẩm: bài tập nhóm d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động này nếu còn thời gian hướng dẫn HS làm việc ở lớp, nếu không còn thời gian hướng dẫn học sinh làm việc ở nhà.: Những di sản văn hóa của Người Chăm để lại đến ngày nay phản ánh sự phát triển của ngành nào? Theo em cần phải làm gì để gìn giữ và phát triển những di sản văn hóa đó? E HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI MỞ RỘNG Hướng dẫn tìm đọc một số cuốn sách và trang web sau : –Lương Ninh (Chủ biên), Lịch sử Đông Nam Á, NXB Giáo dục, 2005. – ; ; – Kiểm tra thường xuyên Thời gian 15 phút EM HÃY KHOANH TRÒN Ý ĐÚNG Câu 1: Vì sao người Hán tiếp tục thi hành chính sách đưa người Hán sang ở nước ta? A. Để dân ta quen dần với tiếng Hán. B. Để dân ta quen với các phong tục tập quán nhà Hán. C. Chúng quyết tâm đồng hóa dân tộc ta. D. Nhà Hán đã hết đất cho người Hán ở. Câu 2: Thế kỷ I đến thế kỷ VI thời kỳ đô hộ nước ta không còn vua quan đô hộ nắm quyền gọi là gì? A. Bị lệ thuộc B. Mất tự chủ. C. Không còn chủ quyền. D. Bị đô hộ Bắc thuộc. Câu 3: Chính quyền đô hộ mở trường dạy chữ Hán, đưa nho giáo, phật giáo, đạo giáo và luật lệ tập quán Hán du nhập vào nước ta nhằm mục đích gì? A. Khai hóa dân trí. B. Đồng hóa dân tộc ta. C. Hán hóa văn minh D. Truyền bá tư tưởng Hán vào nước ta. Câu 4: Sau khởi nghĩa Hai Bà Trưng nhà Hán đưa người Hán sang thay người Việt làm huyện lệnh là vì A. kiểm soát chặt hơn. B. đồng hóa. 35
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 C. Hán hóa Âu Lạc. D. trực tiếp cai quản xuống tận huyện. Câu 5: Việc chính quyền đô hộ Hán nắm độc quyền sắt và đặt chức quan kiểm soát việc khai thác và mua bán sắt nói lên điều gì? A. Sự thâu tóm. B. Sự vơ vét tàn bạo. C. Chính sách thâm độc nhằm hạn chế phát triển sản xuất và quốc phòng ở Giao châu. D. Tính độc quyền. Câu 6: Bà Triệu hi sinh trên A. núi Tùng (Phú Điền – Hậu Lộc – Thanh Hóa). B. Hát Môn. C. Cổ Loa (Đông Anh, Hà Nội). D. Mê Linh. Câu 7: Tầng lớp nào trong xã hội sẽ lãnh đạo cuộc đấu tranh giành lại độc lập? A. Hào trưởng. B. Nông dân công xã. C. Nông dân lệ thuộc. D. Nô tỳ. Câu 8: Trong thời kỳ Bắc thuộc tầng lớp có địa vị và quyền lực cao nhất là tầng lớp nào? A. Quan lại, hào trưởng. B. Quan lại, địa chủ người Hán. C. Địa chủ người Hán. D. Hào trưởng. Câu 9: Những phong tục nào của tổ tiên ta còn được lưu giữ đến ngày nay? A. Xăm mình. B. Nhuộm răng. C. Làm bánh giầy, bánh chưng. D. Xăm mình. Câu 10: Phạm vi cuộc khởi nghĩa Bà Triệu là ở đâu? A. Quận Cửu Chân. B. Khắp Giao Châu. C. Quận Cửu Chân, Nhật Nam. D. Quận Cửu Chân, Giao Chỉ. Câu 11:Sách Nam phương thảo mộc ghi lại:” Người Giao châu nuôi kiến vàng cho làm tổ trên cành cam để ” A. giữ đa dạng sinh học. B. chống sâu bọ đục thân cây cam, dùng côn trùng diệt côn trùng. C. lai tạo giống cam mới cho quả to trái ngọt. D. làm cảnh sinh thái. Câu 12: Chính quyền đô hộ đánh thuế nặng nhất là loại thuế gì? A. Đồ gốm. B. Muối và sắt. C. Đồ đồng. D. Muối và kim loại. Câu 13: Do yêu cầu của cuộc sống và cuộc đấu tranh giành lại độc lập, nghề thủ công nào phát triển? A. Nghề rèn sắt. B. Nghề đúc đồng. C. Nghề trồng lúa, D. Nghề dệt vải. Câu 14: Bộ phận nhân dân cư trú chủ yếu trong các làng xã người Việt thời Bắc thuộc là A. nông dân công xã. B. nô tỳ. 36
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 C. quý tộc. D. hào trưởng Việt. Câu 15: Nhân dân Giao Chỉ đã có cách ứng xử như thế nào đối với chữ Hán? A. Học, vận dụng theo cách riêng của mình. B. Áp dụng nguyên chữ viết và tiếng nói của người Hán trong đời sống. C. Lấy đó làm ngôn ngữ chính khi giao tiếp. D. Bài xích và không chấp nhận loại ngôn ngữ này Câu 16: Những tôn giáo nào được du nhập vào nước ta thời kỳ này? A. Nho giáo, Hồi giáo, Phật giáo. B. Nho giáo, Thiên Chúa giáo, Đạo giáo. C. Nho giáo, Đạo giáo, Phật giáo. D. Nho giáo, Ki-tô giáo, Phật Giáo. Câu 17: Mục đích thâm độc mà chính quyền đô hộ mở trường dạy học chữ Hán ở nước ta là? A.Tạo ra lớp người phục vụ cho sự thống trị của người Hán. B. Bắt dân ta học chữ Hán để quên đi tiếng mẹ đẻ của mình. C. Đồng hóa dân tộc ta. D. Tuyên truyền tôn giáo, luật lệ, phong tục, tập quán của người Hán. Câu 18: Nhà Ngô cử ai sang đàn áp cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng? A. Tích Quang. B. Nhâm Diên. C. Lục Dận. D. Sĩ Nhiếp. Câu 19: Sau khi đàn áp được cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng, nhà Hán đã A. vẫn giữ nguyên châu Giao. B. sáp nhập châu Giao vào lãnh thổ châu khác. C. tách riêng Âu Lạc ra để cai quản. D. gộp thêm 3 tỉnh Trung Quốc vào châu Giao Câu 20: Tầng lớp nào trong xã hội sẽ lãnh đạo cuộc đấu tranh giành lại độc lập? A. Hào trưởng. B. Nông dân công xã. C. Nông dân lệ thuộc. D. Nô tỳ. ĐÁP ÁN Câu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Điểm C D B D C A A B C B Câu 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Điểm B B A A A C C C A A 37
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 Ngày soạn: Ngày giảng: Tiết 27, Bài 25: ÔN TẬP CHƯƠNG III I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: Khắc sâu những kiến thức cơ bản sau - Ghi nhớ khái quát ách thống trị của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nhân dân ta - Cuộc đấu tranh của nhân dân ta chống ách Bắc thuộc. - Những chuyển biến về kinh tế, văn hoá. 2. Năng lực - Bồi dưỡng kỹ năng thống kê các sự kiện theo thời gian - Năng lực giao tiếp và hợp tác; tự học; giải quyết vấn đề 3. Phẩm chất: Yêu hòa bình, ghét chiến tranh, có ý thức vươn lên, tự chủ, tự tin II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Chuẩn bị của giáo viên - Giáo án word và Powerpoint, hệ thống câu hỏi bài tập - Bảng thống kê các cuộc khởi nghĩa lớn trong thời kì Bắc thuộc, tư liệu liên quan 2. Chuẩn bị của học sinh - Hoàn thành các nhiệm vụ được giao. - Bài soạn các câu hỏi . III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A. Hoạt động khởi động (4 phút) a, Mục tiêu: Tạo tâm thế, ý thức học tập, gây hứng thú để học sinh vào bài b.Nội dung: HS dưới sự hướng dẫn của GV xem tranh ảnh để trả lời các câu hỏi theo yêu cầu của giáo viên c) Sản phẩm học tập: d) Tổ chức thực hiện: - Tổ chức hoạt động: Giáo viên cho học sinh quan sát hình ảnh về đền thờ của các vị tướng và các anh hùng dân tộc thời Bắc thuộc. GV nêu câu hỏi HS trả lời: ? Em có suy nghĩ gì khi xem các bức tranh này? - Dự kiến sản phẩm: HS trả lời: Giáo viên nhận xét hướng HS vào bài mới: B. Hoạt động hình thành kiến thức 1. Hoạt động 1: 1. Ách thống trị của các triều đại phong kiến Trung Quốc đối với nhân dân ta (11 phút) a) Mục tiêu: Ghi nhớ khái quát ách thống trị của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nhân dân ta 38
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 b) Nội dung : Nghiên cứu sách giáo khoa quan sát tranh ảnh, lược đồ suy nghĩ cá nhân, thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi của giáo viên c) Sản phẩm học tập: trả lời được các câu hỏi của giáo viên d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động của giáo viên và học sinh Dự kiến sản phẩm Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học - Lịch sử nước ta từ năm 179 TCN đến TK tập X là thời kì Bắc thuộc, vì thời gian này nước - Yêu cầu HS đọc câu hỏi SGK mục 1. ta liên tục bị các triều đại phong kiến phương Thảo luận nhóm cặp đôi Bắc đô hộ và thống trị nên gọi là thời kỳ Bắc ? Tại sao gọi lịch sử nước ta từ năm 179 thuộc. TCN đến TK X là thời kì Bắc thuộc? Thời Tên Đơn vị hành chính ? Tên gọi nước ta qua từng giai đoạn bị gian nước đô hộ? Năm Triệu Đà chia Âu Lạc ? Chính sách cai trị như thế nào? Thâm 179 Nam thành hai quận: Giao hiểm nhất là gì? TCN Việt Chỉ và Cửu Chân ? Nhân dân ta làm gì để chống lại chính Năm Nhà Hán chia Âu Lạc sách đồng hoá dân tộc ? 111 Châu thành 3 quận: Giao Chỉ, Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập TCN Giao Cửu Chân và Nhật HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. Nam GV khuyến khích học sinh hợp tác với Nhà Ngô tách Châu nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ Đầu thế Giao Giao thành Quảng học tập, GV theo dõi, hỗ trợ các nhóm kỷ III Châu Châu (Trung Quốc) và làm việc những bằng hệ thống câu hỏi Giao Châu (Au Lạc cũ) gợi mở (các câu hỏi này có thể gợi ý Đầu thế Giao Nhà Lương chia Âu trong phần trình bày của các nhóm) kỷ VI Châu Lạc thành 6 châu Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động 679 – An Nhà Đường đổi Giao và thảo luận thế kỷ X Nam Châu thành An Nam đô - Các nhóm trình bày, phản biện. đô hộ hộ phủ và chia Giao Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện phủ Châu thành 12 châu. nhiệm vụ học tập HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết - Chính sách cai trị: Vô cùng thâm độc và tàn quả. bạo, đẩy nhân dân ta vào cảnh cùng quẫn về GV bổ sung phần phân tích nhận xét, mọi mặt. Đặc biệt chính sách thâm hiểm nhất đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ là chúng muốn đồng hoá dân tộc ta. học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho HS. 2. Hoạt động 2: Cuộc đấu tranh của nhân dân ta trong thời kì Bắc thuộc. a) Mục tiêu: nhận biết và ghi nhớ được các cuộc đấu tranh của nhân dân ta chống ách Bắc thuộc. 39
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 b) Nội dung: Nghiên cứu sách giáo khoa và vở ghi suy nghĩ cá nhân, thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi của giáo viên c) Sản phẩm: hoàn thành bảng thống kê d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động của Nội dung kiến thức cần đạt GV và HS Bước 1. Chuyển Thời Tên Người giao nhiệm vụ gian cuộc lãnh Tóm tắt diễn biến chính Ý nghĩa học tập KN đạo - Yêu cầu HS đọc Năm Hai Trưng - Mùa Xuân năm 40, Hai Bà phát - Thể câu hỏi SGK mục 40 Bà Trắc, động khởi nghĩa ở Mê Linh, nghĩa hiện ý 2. Lập bảng thống Trưng Trưng quân nhanh chóng chiếm được chí đấu kê các cuộc khởi Nhị Châu Giao. tranh nghĩa lớn trong Năm Kháng Trưng - Tháng 4 - 42, Mã Viện mang giành thời kỳ Bắc thuộc 42 – chiến Trắc, quân đánh vào nước ta. Hai Bà lại độc theo mẫu SGK. 43 chống Trưng Trưng kéo quân từ Mê Linh đến lập chủ Bước 2. Thực nhà Nhị vùng Lãng Bạc để nghênh chiến quyền hiện nhiệm vụ Hán rồi về giữ Cổ Loa và Mê Linh. Mã của học tập Viện truy đuổi, Hai Bà lui về Cấm nhân HS đọc SGK và Khê (Ba Vì – Hà Tây) chiến đấu dân ta. thực hiện yêu giữ từng tấc đất, xóm làng. Tháng - Khẳng cầu. GV khuyến 3 - 43, Hai Bà hy sinh trên đất định thế khích học sinh Cấm Khê. lực hợp tác với nhau Năm Bà Triệu - Năm 248, khởi nghĩa bùng nổ ở phong khi thực khi thực 248 Triệu Thị Phú Điền (Hậu Lộc – Thanh Hóa) kiến hiện nhiệm vụ Trinh rồi lan khắp Giao Châu. Trung học tập, GV theo 542 Lý Bí Lý Bí - Năm 542, Lý Bí phất cờ khởi Quốc dõi, hỗ trợ các – nghĩa. Năm 542 và 543, quân không nhóm làm việc 548 Lương 2 lần phản công nhưng thất thể cai những bằng hệ bại. Mùa Xuân năm 544, Lý Bí lên trị nhân thống câu hỏi ngôi hoàng đế (Lý Nam Đế), lập dân ta gợi mở ra nước Vạn Xuân. vĩnh Bước 3. Báo cáo 548 Kháng Triệu - Chọn Dạ Trách làm căn cứ, ban viễn kết quả hoạt – chiến Quang ngày tắt hết khói lửa, im hơi lặng được. động và thảo 602 chống Phục, tiếng. Đêm đến, nghĩa quân chèo luận quân Lý thuyền đánh úp trại giặc, cướp vũ - Các nhóm trình Lươn Phật khí, lương thực. bày, phản biện. g Tử - Năm 550, Trung Quốc có loạn, Bước 4. Đánh Trần Bá Tiên về nước. Chớp thời 40
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 giá kết quả thực cơ đó, nghĩa quân phản công, cuộc hiện nhiệm vụ kháng chiến kết thúc thắng lợi. học tập Năm Mai Mai - Mai Thúc Loan kêu gọi nhân dân HS phân tích, 722 Thúc Thúc khởi nghĩa, nghĩa quân nhanh nhận xét, đánh Loan Loan chóng chiếm được Hoan Châu. giá kết quả. Ông liên kết với nhân dân khắp GV bổ sung Giao Châu, Chăm-pa, chiếm được phần phân tích thành Tống Bình. nhận xét, đánh 776- Phùng Phùng - Khoảng năm 776, Phùng Hưng giá, kết quả thực 791 Hưng Hưng cùng em là Phùng Hải phất cờ hiện nhiệm vụ khởi nghĩa ở Đường Lâm. Nghĩa học tập của học quân nhanh chóng chiếm được sinh. Chính xác thành Tống Bình. hóa các kiến thức đã hình thành cho HS. 3. Hoạt động 3: 3. Sự chuyển biến về kinh tế - văn hóa xã hội. (10 phút) a) Mục tiêu: ghi nhớ lại những chuyển biến về kinh tế, văn hoá b) Nội dung: Nghiên cứu sách giáo khoa và vở ghi suy nghĩ cá nhân, thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi của giáo viên c) Sản phẩm: trả lời được các câu hỏi của giáo viên d) Tổ chức thực hiện: HĐ của giáo viên Nội dung Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập a. Kinh tế - Yêu cầu HS đọc câu hỏi SGK mục 3. HĐ Cá nhân - Nông nghiệp: Trồng lúa ? Kinh tế nước ta thời kì Bắc thuộc như thế nào? nước. ? Văn hoá? - Các nghề thủ công cổ ? Các phong tục tập quán của nhân dân ta? truyền được duy trì và phát ? Tại sao nhân dân ta vẫn giữ được nếp sống văn hoá của triển như: gốm, dệt vải. dân tộc? - Giao lưu, buôn bán trong ? Xã hội nước ta thời Bắc thuộc có sự phân hoá như thế và ngoài nước. nào? (vẽ sơ đồ) * Tóm lại kinh tế nước ta - Theo em, Sau hơn một ngàn năm Bắc thuộc, tổ tiên ta phát triển mặt dù rất chậm vẫn giữ được những phong tục, tập quán gì? ý nghĩa của chạp. điều này? b. Văn hóa Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập - Tôn giáo: Nho giáo, Đạo HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích giáo, Phật giáo. học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm - Chữ viết: chữ Hán. 41
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 vụ học tập, GV theo dõi, hỗ trợ các nhóm làm việc - Các phong tục tập quán những bằng hệ thống câu hỏi gợi mở (các câu hỏi này được giữ vững. có thể gợi ý trong phần trình bày của các nhóm) c. Xã hội: Sơ đồ các tầng Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận lớp xã hội: sgk - Các nhóm trình bày, phản biện. - Sau hơn một ngàn năm Bắc thuộc, tổ tiên ta vẫn Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học giữ được các phong tục, tập tập quán cổ truyền. HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả. -> điều đó chứng tỏ sức GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả sống mãnh liệt, tiếng nói, thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác phong tục, tập quán, tiếng hóa các kiến thức đã hình thành cho HS. nói nếp sống của dân tộc ta không có gì tiêu diệt được. C. Hoạt động luyện tập a) Mục tiêu: Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức về b) Nội dung: GV giao nhiệm vụ cho HS và chủ yếu cho làm việc cá nhân trả lời các câu hỏi. Trong quá trình làm việc HS có thể trao đổi với bạn hoặc thầy, cô giáo. c) Sản phẩm: trả lời câu hỏi thể hiện đầy đủ nội dung bài học; d) Tổ chức thực hiện: GV giao nhiệm vụ cho HS và chủ yếu cho làm việc cá nhân, trả lời các câu hỏi trắc nghiệm. Trong quá trình làm việc HS có thể trao đổi với bạn hoặc thầy, cô giáo. GV dùng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan, tự luận và yêu cầu học sinh chọn đáp án đúng trả lời trên bảng con (trắc nghiệm). Câu 1. Triệu Quang Phục đã dùng chiến thuật gì để đánh quân nhà Lương? A. Tổ chức đánh du kích. B. Vườn không nhà trống. C. Dụ quân địch. D. Cướp vũ khí. Câu 2. Chọn từ đúng để điền vào chỗ chấm “Một xin rửa sạch thù Hai xin đem lại nghiệp xưa họ Hùng Ba kẻo oan ức lòng Bốn xin vẹn vẹn sở công lênh này” A. Dân - này. B. Nước - chồng. C. Nước - dân. D. Nợ - dân. Câu 3. Khi nhà Hán sang cai trị, tầng lớp mới nào hình thành trong xã hội? A. Nông dân công xã. B. Qúy tộc. C. Quan lại đô hộ - địa chủ Hán. D. Vua – nô tì. Câu 4. Chính quyền đô hộ sáp nhập đất đai Âu Lạc vào lãnh thổ của Trung Quốc để A. thôn tính nước ta cả về lãnh thổ và chủ quyền. 42
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 B. người Trung Quốc đông có thêm đất đai để ở. C. giúp nhân dân tổ chức lại bộ máy chính quyền. D. bắt nhân dân ta phải thần phục nhà Hán. Câu 5. Trưng Vương đã làm gì sau khi giành lại được độc lập? A. Tiếp tục sử dụng pháp luật nhà Hán để thống trị. B. Yêu cầu nhân dân cống nạp của ngon vật lạ. C. Tiếp tục thu thuế. D. Miễn thuế hai năm liền cho nhân dân, bãi bỏ luật pháp hà khắc. Câu 6. Công cụ của người Chăm thường được làm bằng nguyên liệu gì? A. Đồng. B. Gỗ. C. Sắt. D. Đá. - Dự kiến sản phẩm Câu 1 2 3 4 5 6 ĐA A B C A D C D. Hoạt động tìm tòi mở rộng, vận dụng a) Mục tiêu: Vận dụng kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập. b) Nội dung: GV tổ chức cho HS thảo luận nhóm hoàn thành bài tập c) Sản phẩm: bài tập nhóm d) Tổ chức thực hiện: ? Chúng ta học tập được gì qua những tấm gương anh hùng đã học? - Thời gian: 3 phút. - Dự kiến sản phẩm: HS trình bày E. HƯỚNG DẪN HỌC TẬP Ở NHÀ - GV giao nhiệm vụ cho HS + Học bài cũ, soạn bài mới và trả lời các câu hỏi Tiết sau kiểm tra giữa kỳ 43
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 Ngày soạn: Ngày giảng: Tiết 28: LÀM BÀI KIỂM TRA GIỮA KỲ I. MỤC TIÊU. Thông qua bài kiểm tra, học sinh có khả năng: 1/ Kiến thức: - Kiểm tra, đánh giá được kiến thức của bản thân thu được qua các phần đã học: - Nhận biết được chính sách thuế mà nhà Hán thi hành ở nước ta ; các tên gọi của các vị vua cũng như tên của nước ta - Trình bày Diễn biến, kết quả và ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa -Hiểu được chính sách cai trị của nhà Hán đối với nhân dân ta - Hiểu được Sự ra đời của nước Vạn Xuân. - Giải thích được việc đặt tên nước của các triều đại cũng như nguyên nhân thắng lợi của các cuộc kháng chiến Nhận xét được âm mưu thâm độc trong chính sách của nhà Hán 2/ Năng lực: - Rèn được kĩ năng trình bày bài kiểm tra một cách khoa học 3/ Phẩm chất: - Hình thành ý thức nghiêm túc, tự giác, trách nhiệm của bản thân đối với việc học tập II. HÌNH THỨC KIỂM TRA Tự luận và trắc nghiệm 50/50 III. MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA Mức độ Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng Tổng Chủ đề cao TN TL TN TL TN TL TN TL TN TL THỜI KỲ - Nhận biết -Trình bày Nhận xét BẮC được chính được chính chính sách cai Rút ra được THUỘC sách thuế mà sách cai trị của trị của các bài học lịch VÀ CUỘC nhà Hán thi nhà Hán đối triều dại sử và thái độ ĐẤU hành ở nước ta với nhân dân ta phong kiến của bản thân TRANH - Nhận biết - Trình bày phương bắc GIÀNH được các tên được kết quả Lập được ĐỘC LẬP gọi của các vị của quá trình bảng thống kê vua cũng như đấu tranh giành tên của nước ta. độc lập của nhân dân ta Số câu 12 3/4 1 1/4 10 2 44
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 Số điểm 3 3 3 1 3 7 30 30 30 10 30 70 PHẦN I: TRẮC NGHIỆM KHÁCH QUAN (5 điểm) Hãy chọn phương án trả lời đúng ( 0,25 điểm/câu). Câu 1: Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng diễn ra vào thời gian nào? A. Năm 40. B. Năm 248. C. Năm 43. D. Năm 545. Câu 2: Chính sách thâm độc nhất của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nước ta là gì? A. Bóc lột nhiều thứ thuế. B. Cống nạp sản vật. C. Thi hành chính sách đồng hóa. D. Đàn áp khủng bố nhân dân ta. Câu 3: Trong thời kỳ Bắc thuộc, đứng đầu Châu và Quận là ai? A. Người Hán. B. Người Việt. C. Cả người Hán và người Việt. D. Có nơi là người Hán, có nơi là người Việt. Câu 4: Câu nói dưới đây của ai? “Tôi muốn cưỡi gió mạnh, đạp luồng sóng giữ, chém cá Kình ở biển khơi, đánh đuổi quân Ngô giành lại giang sơn, cởi ách nô lệ, đâu chịu khom lưng làm tì thiếp cho người”. A. Trưng Trắc. B. Triệu Thị Trinh. C. Trưng Nhị. D. Bùi Thị Xuân. Câu 5: Thời nhà Hán, ngoài việc bắt dân ta cống nộp những sản vật quý hiếm, chúng còn bắt dân ta cống nộp A. Thợ dệt khéo tay để dệt vải cho chúng. B. Thợ thủ công khéo tay đưa về Trung Quốc xây dựng cung điện, lăng tẩm C. Cống nộp quả vải. D. Cống nộp vàng bạc, châu báu, lâm hải sản quý hiếm. Câu 6: Miền đất Âu Lạc trước đây bao gồm những quận A. Giao Châu, Cửu Chân, Nhật Nam. B. Giao Chỉ, Giao Châu, Cửu Chân. C. Giao Chỉ, Giao Châu, Nhật Nam. D. Giao Chỉ, Cửu Chân, Nhật Nam. Câu 7: Sự cướp đoạt của nhà Hán đối với dân ta được thể hiện A. Phải nộp đủ các loại tô thuế. B. Bắt dân ta làm các công việc lao dịch nặng nề. C. Bắt thợ giỏi sang Trung Quốc xây dựng nhà cửa, cung điện, lăng tẩm, đền đài. D. Cả ba ý đều đúng. Câu 8: Hai thứ thuế bị nhà Hán đánh nặng nhất là A. Thuế rượu và thuế muối. B. Thuế chợ và thuế đò. C. Thuế muối và thuế sắt. D. Thuế ruộng và thuế thân. 45
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 Câu 9: Lý Bí lên ngôi hoàng đế A. Mùa xuân năm 542 B. Mùa xuân năm 543 C. Mùa xuân năm 544 D. Mùa xuân năm 545 Câu 10: Nhân dân sau này gọi Triệu Quang Phục là A. Dạ Trạch Vương. B. Điền Triệt Vương. C. Gia Ninh Vương. D. Khuất Lão Vương. PHẦN I: TỰ LUẬN ( 5 điểm) Câu 1 (3 điểm) Vì sao trong thời gian Bắc thuộc, nước ta bị mất tên, bị chia ra, nhập vào với các quận, huyện của Trung Quốc với những tên gọi khác nhau.? Hãy lập bảng thống kê theo mẫu sau: Thời gian Tên nước Đơn vị hành chính Năm 179 TCN Năm 111 TCN Đầu thế kỉ III Đầu thế kỉ VI 679 – thế kỉ X Câu 2. (4 điểm) Hơn 1000 năm đấu tranh giành độc lập, tổ tiên ta đã để lại những gì? Là học sinh em cần làm gì để bảo vệ thành quả đó? ĐỀ 2 PHẦN I: TRẮC NGHIỆM KHÁCH QUAN (5 điểm) Hãy chọn phương án trả lời đúng ( o,5 điểm/câu). Câu 1: Đầu thế kỉ III, nhà Ngô tách Châu Giao thành A. Quảng Châu (thuộc Trung Quốc). B. Giao Châu (Âu Lạc cũ). C. Giao Chỉ (Âu Lạc). D. Câu A và B đúng Câu 2: Hậu quả của chính sách bóc lột của nhà Hán đối với nhân dân Giao Châu là gì? A. Thôn xóm tiêu điều B. Đất nước xơ xác C. Thúc đẩy nền kinh tế phát triển D. Đẩy người dân vào cảnh khốn cùng Câu 3: Mã Viện được vua Hán chọn làm chỉ huy đạo quân xâm lược nước ta vì A. Mã Viện là viên tướng lão luyện, khét tiếng gian ác. B. Mã Viện là viên tướng nổi tiếng gian ác, lắm mưu nhiều kế. C. Mã Viện là viên tướng đã từng chinh chiến ở phương Nam. D. Mã Viện là viên tướng lão luyện, gian ác, lắm mưu nhiều kế, từng chinh chiến ở phương Nam. Câu 4: Và sao nhà Hán tiếp tục thi hành chính sách đưa người Hán sang nước ta 46
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 A. Để dân ta quen dần tiếng Hán. B. Để dân ta quen với các phong tục tập quán nhà Hán. C. Chúng quyết tâm đồng hóa dân tộc ta. D. Nhà Hán đã hết đất cho người Hán ở. Câu 5: Vào tháng 3 năm 43, Hai Bà Trưng đã hi sinh oanh liệt tại A. Cấm Khê B. Cẩm Khê C. Lãng Bạc D. Hợp Phố. Câu 6: Giữa thế kỉ III, ở quận Cửu Chân đã nổi lên cuộc khởi nghĩa lớn của A. Hai Bà Trưng B. Bà Triệu C. Mai Hắc Đế D. Lí Bí Câu 7: Cuộc khởi nghĩa Bà Triệu bùng nổ năm A. 238 B. 248 C. 258 D. 268 Câu 8: Khi khởi nghĩa thất bại, không chịu khuất phục kẻ thù, Bà Triệu (Triệu Thị Trinh) đã anh dũng tuẫn tiết tại A. Sông Hát (Hát Môn, Hà Nội). B. Núi Đụn (Thanh Oai, Hà Nội). C. Núi Tùng (Hậu Lộc, Thanh Hóa). D. Núi Nưa (Hậu Lộc, Thanh Hóa). Câu 9: Để đàn áp cuộc khởi nghĩa của Bà Triệu, nhà Ngô đã cử Lục Dận đem A. 5000 quân B. 6000 quân C. 7000 quân D. 8000 quân Câu 10: Lý Bí phất cờ khởi nghĩa năm A. 541 B. 542 C. 543 D. 544 PHẦN II : PHẦN TỰ LUẬN. (7.0 điểm) Câu 1. (3 điểm) Các triều đại phong kiến Trung Quốc đã áp đặt chính sách cai trị ở nước ta như thế nào ? Chính sách nào thâm độc nhất ? vì sao ? Câu 2 ( 4 điểm )Theo em, sau hơn một nghìn năm bị đô hộ, tổ tiên chúng ta vẫn giữ được những phong tục, tập quán gì? Ý nghĩa của điều này? ĐÁP ÁN VÀ THANG ĐIỂM I. Phần trắc nghiệm khách quan: 5 điểm. (Mỗi ý 0,5 đ) Đề Câu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Đề 1 Đáp án A C A B B D D C C A Đề 2 Đáp án D D D B A B B C B B II. Phần Tự luận: 5 điểm. ĐỀ 1 Câu Đáp án/Hướng dẫn chấm Điểm 1 Vì sao trong thời gian Bắc thuộc, nước ta bị mất tên, bị chia ra, 1 nhập vào với các quận, huyện của Trung Quốc với những tên gọi (3điểm) khác nhau vì: - Chúng muốn biến nước ta thành đơn vị hành chính của chúng, để dễ bề cai trị nước ta hơn, và làm cho chúng ta quên đi nguồn gốc của dân tộc mình. 47
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 Bảng thống kê theo mẫu: Thời gian Tên nước Đơn vị hành chính Năm 179 TCN Tên Âu Lạc bị hai quận: Giao Chỉ, Cửu 0,25 mất Chân Năm 111 TCN Châu Giao ba quận: Giao Chỉ, Cửu Chân, Nhật Nam 0,25 Đầu thế kỉ III Giao Châu 2 châu: Quảng Châu (thuộc Trung Quốc) và Giao Châu 0,5 (Âu Lạc cũ) Đầu thế kỉ VI Giao Châu 6 châu: Giao Châu, Ái Châu, Đức Châu, Lợi Châu, Minh 0,5 Châu, Hoàng Châu. 679 – thế kỉ X An Nam đô hộ 12 châu 0,5 phủ 2 Hơn 1000 năm đấu tranh giành độc lập, tổ tiên ta đã để lại những (2 gì? Là học sinh em cần làm gì để bảo vệ thành quả đó? điểm) - Hơn 1.000 năm đấu tranh giành độc lập, tổ tiên ta đã để lại: - Lòng yêu nước. 0,75 - Tinh thần đấu tranh bền bỉ vì độc lập của đất nước. 0,75 - Ý thức vươn lên phát triển kinh tế đất nước 0,75 - Ý thức bảo vệ nền văn hoá dân tộc 0,75 * Học sinh cần phải bảo vệ thành quả: - Học thật tốt để biết được lịch sử dân tộc, vận dụng những kiến 0.5 thức đã học vào thực tiễn, bởi vì “Lịch sử là thầy dạy của cuộc sống”, trở thành người có ích cho đất nước sau này. (0,5đ) - Tuyên truyền bảo vệ và phát huy những giá trị văn hoá mà ông 0,5 cha ta đã gầy công xây dựng(0,5đ) ĐỀ 2 Câu Đáp án/Hướng dẫn chấm Điểm 1 Các triều đại phong kiến Trung Quốc đã áp đặt chính sách cai trị ở (3điểm) nước ta như thế nào ? Chính sách nào thâm độc nhất ? vì sao ? Chính sách cai trị của các triều đại phong kiến Trung Quốc đối 0,5 với nhân dân ta trong thời Bắc thuộc được thể hiện trên tất cả các mặt: kinh tế, văn hóa và chính trị. Về chính trị: Thiết lập bộ máy cai trị do người Hán nắm giữ đến 0,5 48
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 tận các huyện; Dùng mọi thủ đoạn: lực lượng quân sự, mua chuộc, chia rẽ Về kinh tế: Đặt nặng nhiều thứ thuế Cống nạp sản vật quý, lao 0,5 dịch nặng nề. Bắt những thợ giỏi khéo tay về trung quốc Về văn hóa: Du nhập những phong tục, luật lệ của người Hán vào 0,5 nước ta Mở trường dạy chữ HánĐưa người Hán sang ở lẫn với dân ta Chính sách thâm hiểm nhất: Là chính sách đồng hóa, vì muốn 1 biến nước ta thành một phần của lãnh thổ Trung Quốc, dân ta thành dân Trung Quốc 2 Theo em, sau hơn một nghìn năm bị đô hộ, tổ tiên chúng ta vẫn 2điểm giữ được những phong tục, tập quán gì? Ý nghĩa của điều này? Chúng ta có tiếp tục giữ gìn các phong tục tập quán đó nữa không? Sau hơn một nghìn năm đô hộ, tổ tiên ta vẫn giữ được tiếng nói 0,75 Giữ được các phong tục: xăm mình, ăn trầu, nhuộm răng, làm 0,75 bánh chưng, bánh giầy, Giữ được nếp sống với những đặc trưng riêng của dân tộc mình: 0,75 tình làng nghĩa xóm Điều này chứng tỏ sức sống mãnh liệt của tiếng nói, phong tục, 0,75 nếp sống của dân tộc không có gì có thể tiêu diệt được. Chúng ta phải tiếp tục giữ gìn và phát huy những truyền thống tốt 1 đẹp Thu bài: Dặn dò: Nghiên cứu bài 26,27 trả lời các câu hỏi trong sgk Ngày soạn: 49
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 Ngày giảng: Chủ đề: BƯỚC NGOẶT LỊCH SỬ Ở ĐẦU THẾ KỈ X Thời lượng dạy học: 2 tiết. Tiết PPCT: 29. 30 I. MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ: 1. Kiến thức: Các kiến thức cần đạt: - Quá trình đấu tranh giành và giữ quyền tự chủ (hoàn cảnh, diễn biến, kết quả) do Khúc Thừa Dụ, Khúc Hạo, Dương Đình Nghệ lãnh đạo. - Thống kê và đánh giá những chính sách quan trọng của họ Khúc, họ Dương. - Qúa trình chuẩn bị và trận chiến trên sông Bạch Đằng năm 938. - Đánh giá ý nghĩa, vai trò của chiến thắng trên sông Bạch Đằng năm 938 do Ngô Quyền lãnh đạo đối với nền độc lập, tự chủ lâu dài của dân tộc 2. Năng lực: - Bồi dưỡng kỹ năng quan sát, sử dụng lược đồ, khai thác tranh ảnh, tư liệu và tìm kiếm thông tin. Thực hành về tường thuật diễn biến trên lược đồ. Nhận xét, đánh giá, rút ra bài học kinh nghiệm. - Lập niên biểu - Phân tích, so sánh, đánh giá, nhận xét. 3. Phẩm chất: - Giáo dục lòng biết ơn tổ tiên, những người mở đầu và bảo vệ công cuộc giành chủ quyền hoàn toàn cho đất nước, kết thúc thời kỳ hơn 1000 năm bị phong kiến Trung Quốc đô hộ. II. MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ NHẬN THỨC : Vận dụng Vận dụng Nội Nhận biết Thông hiểu thấp Cao dung Trình bày được hoàn Hiều được việc vua Lập được Nhận xét, cảnh, diễn biến cuộc Đường phong chức bảng thống kê đánh giá được Cuộc đấu đấu tranh giành độc Tiết độ sứ cho những chính những chính tranh lập và những việc làm Khúc Thừa Dụ là sách quan sách quan giành của họ Khúc sự kiện có ý nghĩa trọng của họ trọng của họ quyền tự Nêu được hoàn cảnh, quan trọng Khúc, họ Khúc, họ chủ của diễn biến chính của So sánh được (thời Dương Dương họ Khúc, cuộc kháng chiến gian, địa bàn) cuộc họ chống quân Nam Hán đấu tranh chống Dương lần 1 quân xâm lược của họ Khúc và họ Dương Ngô Trình bày được sự Hiểu được ý nghĩa Rút ra được Đánh giá, Quyền chuẩn bị đánh quân của chiến thắng nét độc đáo nhận xét 50
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 và xâm lược Nam Hán Bạch Đằng năm trong kế sách được trận chiến của Ngô Quyền. 938 đánh giặc của chiến trên thắng Trình bày được trận Ngô Quyền sông Bạch Bạch chiến trên sông Bạch Đằng năm Đằng Đằng năm 938 theo 938 là một năm 938 lược đồ chiến thắng vĩ đại của dân tộc ta III. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP 1. Câu hỏi nhận biết Câu 1: Em hãy trình bày cuộc đấu tranh giành độc lập và những việc làm của họ Khúc để củng cố quyền tự chủ? Câu 2: Em hãy nêu diễn biến chính của cuộc kháng chiến chống quân Nam Hán lần 1? Câu 3: Em hãy nêu quá trình chuẩn bị đánh quân xâm lược Nam Hán của Ngô Quyền? Câu 4: Em hãy tường thuật trận chiến trên sông Bạch Đằng năm 938 qua lược đồ? 2. Câu hỏi thông hiểu Câu 1: Sự kiện vua Đường phong chức Tiết độ sứ cho Khúc Thừa Dụ có ý nghĩa như thế nào? Câu 2: So sánh (thời gian, địa điểm) giữa hai cuộc đấu tranh chống quân xâm lược của họ Khúc và họ Dương? Câu 3: Chiến thắng Bạch Đằng có ý nghĩa lịch sử như thế nào? 3. Câu hỏi vận dụng thấp Câu 1: Lập bảng thống kê những chính sách của họ Khúc, họ Dương? Câu 2: Phân tích sự chủ động, sáng tạo trong kế sách đánh giặc của Ngô Quyền? 4. Câu hỏi vận dụng cao Câu 1: Nhận xét, đánh giá những chính sách do họ Khúc, họ Dương ban hành? Câu 2: Chứng minh trận chiến trên sông Bạch Đằng năm 939 là một chiến thắng vĩ đại của dân tộc ta? Bài tập 2.Viết một bài (khoảng 200 từ) về tinh thần đấu tranh giành quyền tự chủ của nhân dân ta ở thế kỉ X? Bài tập 3: Kế sách đánh giặc của Ngô Quyền trong trận chiến Bạch Đằng được ông cha ta vận dụng trong cuộc chiến chống quân xâm lược về sau như thế nào? IV. KẾ HOẠCH THỰC HIỆN CHỦ ĐỀ Hoạt Nội dung Thời Thời Nội dung cụ thể Hình thức Thiết bị động điểm lượng TCDH DH, Học liệu KHỞI 29 5 Quan sát tranh trả lời Ca nhân Tranh ảnh ĐỘNG câu hỏi 51
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 HÌNH 20 1. Khúc Thừa Dụ Cá nhân/ Kênh hình; THÀNH Cuộc đấu dựng quyền tự chủ nhóm cặp Phiếu học KIẾN tranh giành đôi/ cả tập. THỨC quyền tự 20 2. Dương Đình Nghệ lớp. Lược đồ LUYỆN chủ của họ chống quân xâm -Thực TẬP Khúc, họ lược Nam Hán (930 hiện trên Dương – 931) lớp 30 15 1. Ngô Quyền đã Cá nhân/ Lược đồ Ngô Quyền chuẩn bị đánh quân nhóm cặp và chiến Nam Hán như thế đôi/ cả thắng Bạch nào? lớp. Đằng năm -Thực 938 hiện trên 20 2. Chiến thắng Bạch lớp Lược đồ Đằng năm 938. ở nhà LUYỆN 5 Hoàn thành bài tập1 Phiếu học TẬP tập VẬN 3 Hoàn thành bài tập 2 DUNG MỞ 2 Hoàn thành bài tập 3 RÔNG V. THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG a, Mục tiêu: có thể hiểu một số thông tin ban đầu, tạo tâm thế học tập, giúp HS ý thức được nhiệm vụ học tập, hứng thú học bài mới b.Nội dung: HS dưới sự hướng dẫn của GV xem tranh ảnh để trả lời các câu hỏi theo yêu cầu của giáo viên c) Sản phẩm: Bức tranh thể hiện cuộc kháng chiến chống quân Nam Hán d) Tổ chức thực hiện: GV đưa ra hình: 52
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 GV yêu cầu HS quan sát và trả lời câu hỏi: Hãy quan sát và trình bày những hiểu biết của em về nội dung bức tranh trên? - Sau khi học sinh trả lời, giáo viên nhận xét và giới thiệu bài mới : Công cuộc dựng nền tự chủ của họ Khúc, họ Dương đã kết thúc ách đô hộ hơn 1000 năm của phong kiến Trung Quốc đối với nước ta về mặt danh nghĩa. Việc dựng nền tự chủ đã tạo cơ sở để nhân dân ta tiến lên giành độc lập hoàn toàn và Ngô Quyền đã hoàn thành sứ mạng lịch sử ấy bằng một trận quyết chiến chiến lược, đánh tan ý chí xâm lược của kẻ thù, mở ra thời kỳ độc lập lâu dài của Tổ quốc. Qúa trình đó diễn ra như thế nào, cô trò chúng ta sẽ cùng tìm hiểu trong chủ đề bài học hôm nay: “BƯỚC NGOẶT LỊCH SỬ Ở ĐẦU THẾ KỈ X” B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Nội dung 1: Cuộc đấu tranh giành quyền tự chủ của họ Khúc, họ Dương a) Mục tiêu: HS Nhận biết hoàn cảnh Khúc Thừa Dụ giành quyền tự chủ; Hiểu được ý nghĩa những việc làm của Khúc Thừa Dụ: chấm dứt trên thực tế ách đô hộ của phong kiến phương Bắc; Cuộc kháng chiến chống quân Nam Hán lần thú nhất của Dương Đình Nghệ b) Nội dung: Nghiên cứu sách giáo khoa quan sát tranh ảnh, lược đồ suy nghĩ cá nhân, thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi của giáo viên c) Sản phẩm: trả lời được các câu hỏi của giáo viên d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động dạy và học Nội dung kiến thức cần đạt Hoạt động 1: Khúc Thừa Dụ dựng quyền tự 1. Khúc Thừa Dụ dựng chủ quyền tự chủ (theo cặp) - Giữa 905, nhân lúc nhà Bước 1. GV đặt câu hỏi: từ cuối thế kỷ IX, tình Đường suy yếu, Khúc Thừa hình ở Trung Quốc gặp khó khăn gì? Dụ nổi dậy chiếm thành Tống 53
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 Chiếu hình ảnh Khúc Thừa Dụ -> Em biết gì về Bình, xưng là Tiết độ sứ. Khúc Thừa Dụ? - 906, đất nước ta giành được - Trong hoàn cảnh nào Khúc Thừa Dụ dựng quyền quyền tự chủ. tự chủ? - 907, Khúc Hạo xây dựng đất - Theo em việc nhà Đường phong Khúc Thừa Dụ nước tự chủ, độc lập lâu dài. làm Tiết độ sứ có ý nghĩa như thế nào? - Sau khi Khúc Thừa Dụ mất, Khúc Hạo lên thay đã xây dựng đất nước theo đường lối nào? - Hãy nêu những việc làm của Khúc Hạo? Những việc làm của Khúc Hạo nhằm mục đích gì? Đánh giá, nhận xét những việc làm của Khúc Hạo? Bước 2: HS trao đổi nhóm để trả lời, nhóm khác bổ sung. Bước 3. Gv chuẩn kiến thức Tiết độ sứ: là chức quan cai quản một đơn vị hành chính lớn gồm nhiều châu, quận. - Là chức quan của nhà Đường đối với An Nam, nay phong cho Khúc Thừa Dụ để chứng tỏ An Nam vẫn thuộc nhà Đường. Liên hệ chính sách an dân của nhà nước ta hiện 2. Dương Đình Nghệ chống nay. quân xâm lược Nam Hán Hoạt động 2: Dương Đình Nghệ chống quân (930 – 931) xâm lược Nam Hán (930 – 931) (thảo luận - 917, Khúc Hạo mất, con nhóm) Khúc Thừa Mỹ lên thay. Bước 1. GV đặt câu hỏi: Nước Nam Hán được - Biết được âm mưu xâm lược thành lập trong bối cảnh như thế nào? của quân Nam Hán, Khúc - Khi biết nhà Nam Hán có ý định xâm lược nước Thừa Mỹ sai sứ sang thần ta, Khúc Hạo đã đối phó như thế nào? Sự việc này phục nhà Hậu Lương để chống nhằm mục đích gì? lại quân Nam Hán. - Sau khi Khúc Hạo mất, Khúc Thừa Mỹ đã đối - Năm 930, quân Nam Hán phó với nhà Nam Hán như thế nào? sang đánh nước ta, Khúc Thừa - Năm 930, nhà Nam Hán đã vin vào cớ gì để xâm Mỹ bị bắt. lược nước ta? Kết quả như thế nào? Nền tự chủ - 931, Dương Đình Nghệ tấn của ta có được bảo vệ và giữ vững không? công thành Tống Bình và đánh - Dựa vào lược đồ và SGK hãy tường thuật diễn tan quân tiếp viện Nam Hán. biến của cuộc kháng chiến chống quân Nam Hán Dương Đình Nghệ tự xưng lần nhất? là Tiết độ sứ, tiếp tục xây - So sánh cuộc đấu tranh chống quân xâm lược dựng nền tự chủ. của họ Khúc và họ Dương về thời gian, địa bàn? 54
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 Bước 2 HS thực hiện nhiệm vụ Bước 3: HS trao đổi nhóm để trả lời, nhóm khác bổ sung. Bước 3. Gv chuẩn kiến thức. Tích hợp môn Địa lí xác định vị trí làng Giàng (Thiệu Hóa, Thanh Hóa) Nội dung 2: Ngô Quyền và chiến thắng Bạch Đằng năm 938. a) Mục tiêu:trình bày, diễn đạt về tường thuật diễn biến trên lược đồ. Nhận xét, đánh giá, rút ra bài học kinh nghiệm b) Nội dung: Nghiên cứu sách giáo khoa quan sát tranh ảnh, lược đồ suy nghĩ cá nhân, thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi của giáo viên c) Sản phẩm: Đây là trận thuỷ chiến đầu tiên trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc và thắng lợi cuối cùng thuộc về dân tộc ta. Trong trận này, tổ tiên ta đã vận dụng cả ba yếu tố: “Thiên thời – địa lợi – nhân hoà” để tạo nên sức mạnh và chiến thắng. - Chiến thắng Bạch Đằng có ý nghĩa vô cùng trọng đại đối với lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc ta d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động 3: Ngô Quyền đã chuẩn bị đánh quân 1. Ngô Quyền đã chuẩn bị Nam Hán như thế nào (Cả lớp) đánh quân Nam Hán như thế Bước 1. GV đặt câu hỏi: Em hãy giới thiệu sơ lược nào? về Ngô Quyền? - 937, Kiều Công Tiễn giết - Vì sao Kiều Công Tiễn giết chết Dương Đình Dương Đình Nghệ đoạt chức Nghệ? Việc này đã dẫn đến hậu quả như thến nào? Tiết độ sứ. - Ngô Quyền kéo quân ra Bắc nhằm mục đích gì? - Ngô Quyền kéo quân ra Bắc - Vì sao Kiều Công Tiễn cho người cầu cứu nhà để trị tội tên phản bội Kiều Nam Hán? Hành động trên cho chúng ta thấy Kiều Công Tiễn cầu cứu nhà Nam Công Tiễn là người như thế nào? Hán. - Cuộc xâm lược nước ta lần thứ hai của quân Nam - Ngô Quyền giết Kiều Công Hán nổ ra trong hoàn cảnh nào? Việc nhà Nam Hán Tiễn-> chuẩn bị chống ngoại tiến hành xâm lược nước ta lần thứ hai đã chứng tỏ xâm. điều gì? - Kế hoạch xâm lược của quân Nam Hán như thế - Ngô Quyền cho đóng cọc nào? nhọn xuống lòng sông Bạch Tích hợp: giáo viên cho học sinh xác định các vị Đằng, quân mai phục hai bên trí của trận đánh trên lược đồ và giới thiệu một số bờ. địa danh ở sông Bạch Đằng Tích hợp dựa vào kiến thức văn học, Địa Lý em hãy xác định hệ thống sông Thái Bình ? - Nắm được tình hình trên, Ngô Quyền đã chủ động 55
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 đối phó như thế nào? Kế hoạch đánh giặc của Ngô Quyền chủ động và độc đáo ở chỗ nào? - Vì sao Ngô Quyền chọn sông Bạch Đằng để xây dựng trận địa bãi cọc ngầm? Bước 2. HS trả lời, HS khác bổ sung. Bước 3. GV bổ sung chuẩn kiến thức 2. Chiến thắng Bạch Đằng Hoạt động 4: Chiến thắng Bạch Đằng năm 938. năm 938. (theo cặp) * Diễn biến: Bước 1. GV đặt câu hỏi: Dựa vào lược hãy tường - 938, Lưu Hoằng Tháo cầm thuật diễn biến của chiến thắng Bạch Đằng. đầu thuỷ quân Nam Hán tiến - Ngô Quyền có công như thế nào trong cuộc kháng đánh nước ta. chiến chống quân Nam Hán xâm lược nước ta lần - Thủy triều lên, Ngô Quyền thứ hai? cho thuyền nhẹ ra đánh nhử - Nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến? quân Nam Hán vào trận địa mai Vì sao nói: trận chiến trên sông Bạch Đằng năm phục. 938 là một chiến thắng vĩ đại của dân tộc ta? - Thuỷ triều xuống, quân ta Bước 2: HS trao đổi nhóm để trả lời, nhóm khác bổ phản công quyết liệt. sung. * Kết quả: Cuộc kháng chiến Bước 3. Gv chuẩn kiến thức thắng lợi hoàn toàn. - Lưu Hoằng Tháo đốc quân đuổi theo, vượt qua * Ý nghĩa: bãi cọc ngầm vào sông Bạch Đằng. - Đè bẹp ý đồ xâm lược của Tích hợp dựa vào kiến thức Địa Lý em hãy giải quân Nam Hán. thích hiện tượng thủy triều lên xuống? - Chấm dứt thời kỳ bị phong Tích hợp môi trường lợi dụng điều kiện tự nhiên kiến Trung Quốc đô hộ (1000 để đánh giặc. năm). - Đoàn thuyền địch va vào bãi cọc nhọn tan vỡ và - Mở ra thời kỳ mới: độc lập lâu đắm rất nhiều. Tướng Hoằng Tháo bỏ mạng, hơn dài của Tổ quốc. nửa quân bị tiêu diệt. C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP a) Mục tiêu: Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức về b) Nội dung: GV giao nhiệm vụ cho HS và chủ yếu cho làm việc cá nhân trả lời các câu hỏi. Trong quá trình làm việc HS có thể trao đổi với bạn hoặc thầy, cô giáo. c) Sản phẩm: trả lời câu hỏi thể hiện đầy đủ nội dung bài học; d) Tổ chức thực hiện: GV Sử dụng 1 số bài tập liên quan đến kiến thức vừa truyền đạt Bài tập1 : Hoàn thành bảng thống kê sau: Nhân vật Việc làm/chính sách Đánh giá Khúc Thừa 56
Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 Dụ Khúc Hạo Dương Đình Nghệ Ngô Quyễn D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG a) Mục tiêu: Vận dụng kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập. b) Nội dung: GV tổ chức cho HS thảo luận nhóm hoàn thành bài tập c) Sản phẩm: bài tập nhóm d) Tổ chức thực hiện: GV Sử dụng 1 số bài tập liên quan đến kiến thức vừa truyền đạt Bài tập 2: Viết một bài (khoảng 200 từ) về tinh thần đấu tranh giành quyền tự chủ của nhân dân ta ở thế kỉ X? E. HOẠT ĐỘNG MỞ RỘNG 1. Mục tiêu: liên hệ, rút ra bài học kinh nghiệm từ chiến thắng Bạch Đằng. 2. Cách thức tiến hành hoạt động: GV Sử dụng 1 số bài tập liên quan đến kiến thức vừa truyền đạt Bài tập 3: Kế sách đánh giặc của Ngô Quyền trong trận chiến Bạch Đằng được ông cha ta vận dụng trong cuộc chiến chống quân xâm lược về sau như thế nào? Ngày soạn: Ngày giảng: Tiết 31, Lịch sử địa phương: Hà Nội thời kì tiền Thăng Long I. KIẾN THỨC CẦN ĐẠT 1. Kiến thức: Giúp HS hiểu và nắm vững được: - Quá trình biến đổi, hình thành vùng đất Hà Nội. - Đời sống vật chất, tinh thần của người dân Hà Nội cổ. 2. Tư tưởng:- Giáo dục HS ý thức biết tôn trọng, biết ơn những thành quả mà cha ông ta để lại. Hiểu và yêu lich sử quê hương, có ý thức bảo vệ và xây dựng quê hương. 3. Kỹ năng: - Rèn luyện cho HS kỹ năng quan sát, sử dụng đồ dùng trực quan. - Biết đánh giá nhận xét, so sánh. Biết liên hệ thực tiễn qua các di sản của quê hương. II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC 57