Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 79: Câu đặc biệt - Nguyễn Thị Hải Hậu

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 79: Câu đặc biệt - Nguyễn Thị Hải Hậu

1. Cho đoạn văn sau: (1) Mưa ! (2)LạiCho mưa đoạn !(3) Từtrích trongsau nhà,: Hòa tỏ ra ngán “ngẩm. (1)Sớm (4)Những. (2)Chúng lúc nhưtôi tụ thế,hội côở lạigóc nhớsân nhà.(3) vàToàn nhớ về chuyệnnhững kỉtrẻ niệmem .(4)thời Râm thơ ấu.ran. (5)Thật vui biết bao! (6) Ngày ấy , Hòa cùng các bạn chơi rất nhiều trò chơi thú vị.(5) Các(7) Nhảy các dây. các (8) Kéo co. (9) Chơi trốn tìm (6)Một con bồ các kêu váng lên. (7)Cái con này cứ vừa bay vừa kêu như bị ai đuổi đánh.” ( Trích “ Lao xao”- Duy Khán )
2. Các câu có cấu tạo bình thường : 2)Chúng tôi tụ hội ở góc sân. CN VN 6)Một con bồ các kêu váng lên. CN VN 7)Cái con này cứ vừa bay vừa kêu như bị ai đuổi đánh.” CN VN
3. Cho đoạn văn sau: (1) Mưa Các! (2)Lạicâu mưacòn !(3)lại trongTừ trongđoạn nhà,trích Hòa: tỏ ra ngán ngẩm.(1)Sớm (4)Những. lúc như thế, cô lại nhớ nhà và nhớ về những kỉ niệm thời thơ ấu. (5)Thật vui biết bao! (6) Ngày(3)Toàn ấy , chuyệnHòa cùngtrẻ cácem bạn. chơi rất nhiều trò chơi thú vị.(4) (7) RâmNhảyran. dây. (8) Kéo co. (9) Chơi trốn tìm (5)Các các các
4. Toàn chuyện trẻ em. Câu rút gọn( thành phần rút gọn là C-V: Chúng tôi nói.) (1)Sớm! (4)Râm ran. (5) Các các các
5. Tiết 79: CÂU ĐẶC BIỆT I. Thế nào là câu đặc biệt? 1. Tìm hiểu ví dụ. a. VD 1 : Ôi, em Thuỷ! Tiếng kêu sửng sốt của cô giáo làm tôi giật mình. Em tôi bước vào lớp. ( Khánh Hoài) -> Cấu tạo gồm 1 thán từ “ Ôi ” + CDT “Em Thủy ”. A. Đó là câu bình thường có đủ chủ ngữ- vị ngữ. B. Đó là câu rút gọn, lược bỏ chủ ngữ, vị ngữ. CC. Đó là câu không thể có chủ ngữ, vị ngữ. → Câu đặc biệt * Kết luận 1: Câu đặc biệt là câu không cấu tạo theo mô hình CN -VN.
6. (1)Sớm! (4)Râm ran. Câu đặc biệt (5) Các các các
7. VD 2: Đọc đoạn trích sau : “ Chim sâu hỏi chiếc lá: - Lá ơi! Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi! - Bình thường lắm chẳng có gì đáng kể đâu.” 1. Tìm câu đặc biệt và câu rút gọn trong đoạn trích trên? 2. Phân biệt câu rút gọn với câu đặc biệt?
8. Tiết 79: CÂU ĐẶC BIỆT Thảo luận nhóm: 8 phút (HĐ cá nhân: 3 phút, HĐ nhóm: 5 phút) b.VD 2: Chim sâu hỏi chiếc lá: - Lá ơi! Hãy kể chuyện cuộc 1.CâuCÂUđặcRÚTbiệt GỌN: CÂU ĐẶC BIỆT đời bạn cho tôi nghe đi! 2.Câu rút gọn: - Bình thường lắm chẳng có 3.Phân biệt : gì đáng kể đâu.” Câu rút gọn Câu đặc biệt 1. Tìm câu đặc biệt và câu rút gọn trong đoạn trích sau? 2. Phân biệt câu rút gọn với câu đặc biệt?
9. Tiết 79: CÂU ĐẶC BIỆT I. Thế nào là câu đặc biệt? -> Kết luận 2 : Phân biệt câu rút gọn với câu đặc biệt. 1. Tìm hiểu ví dụ: CÂU RÚT GỌN CÂU ĐẶC BIỆT b. VD 2: Chim sâu hỏi chiếc lá: - Cấu tạo theo - Không cấu tạo - Lá ơi! Hãy kể chuyện cuộc đời bạn mô hình C- V theo mô hình C- V. cho tôi nghe đi! - Bình thường lắm chẳng có gì đáng - Xác định được - Không xác định kể đâu thành phần câu được thành phần bị rút gọn. câu. Câu đặc biệt: Lá ơi! Câu rút gọn : - Khi cần có thể + Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi khôi phục thành nghe đi! phần bị rút gọn. + Bình thường lắm chẳng có gì đáng kể đâu. 2. Ghi nhớ : - Khái niệm câu đặc biệt: Kết luận 1 - Phân biệt câu rút gọn với câu đặc biệt: Kết luận 2
10. Tiết 79: CÂU ĐẶC BIỆT I. Thế nào là câu đặc biệt? 1. Tìm hiểu ví dụ: a. VD 1 : Ôi, em Thuỷ! Tiếng kêu sửng sốt của cô giáo làm tôi giật mình. Em tôi bước vào lớp. ( Khánh Hoài) -> Cấu tạo gồm 1 thán từ “ Ôi ” + CDT “Em Thủy ”. → Câu đặc biệt -> Kết luận 1: Câu đặc biệt là câu không cấu tạo theo mô hình CN -VN. II. Tác dụng của câu đặc biệt
11. Tác dụng Bộc lộ Liệt kê, Xác định Gọi cảm thông báo sự thời gian, đáp. xúc. tồn tại của sự nơi chốn. vật hiện Câu đặc biệt tượng. a. Một đêm mùa xuân. Trên dòng sông êm ả, cái đò cũ của bác tài Phán từ từ trôi. (Nguyên Hồng) b. Đoàn người nhốn nháo lên. Tiếng reo. Tiếng vỗ tay. (Nam Cao) c. “Trời ơi!”, cô giáo tái mặt và nước mắt giàn giụa. (Khánh Hoài) d. An gào lên: - Sơn! Em Sơn! Sơn ơi! - Chị An ơi! Sơn đã nhìn thấy chị. ( Nguyễn Đình Thi)
12. Tiết 79: CÂU ĐẶC BIỆT II. Tác dụng của câu đặc biệt 1. Tìm hiểu ví dụ. 2. Ghi nhớ: Câu đặc biệt thường dùng để: - Xác định thời gian nơi chốn diễn ra sự việc, hiện tượng . - Liệt kê, thông báo sự tồn tại của sự vật, hiện tượng. - Bộc lộ cảm xúc. - Gọi đáp.
13. Xác định câu đặc biệt trong các ví dụ sau và nêu tác dụng của chúng? a. Chửi. Kêu. Đấm. Đá.Thụi. Liệt kê, thông báo sự tồn Bịch. Cẳng chân. Cẳng tay. tại của sự vật, hiện tượng. b. Sài Gòn. Mùa xuân 1975. Xác định thời gian, nơi chốn c. Than ôi! Thời oanh liệt nay Bộc lộ cảm xúc còn đâu? d. Anh ơi! Bao giờ áo anh có Gọi đáp rách, anh tìm về chỗ em, em vá cho, anh nhé.
14. III. Luyện tập Bài tập 1 + Bài tập 2: Xác định câu đặc biệt, câu rút gọn và nêu tác dụng của nó? Thảo luận: Cặp đôi Thời gian: 3 phút
15. a) Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng, dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong giương, trong hòm. Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, truyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến. (Hồ Chí Minh) b) Đứng trước tổ dế, ong xanh khẽ vỗ cánh, uốn mình, giương cặp răng rộng và nhọn như đôi gọng kìm, rồi thoắt cái lao nhanh xuống hang sâu. Ba giây Bốn giây . Năm giây Lâu quá! (Vũ Tú Nam) c) Sóng ầm ập đập vào những tảng đá lớn ven bờ. Gió biển thổi lồng lộng. Ngoài kia là ánh đèn sáng rọi của một con tàu. Một hồi còi. (Nguyễn Trí Huân)
16. a) Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng, dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong giương, trong hòm. Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, truyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến. (Hồ Chí Minh) Câu rút gọn : - Có khi được trưng bày trong tủ kính - Nhưng cũng - Nghĩa là . => Làm cho câu văn ngắn gọn , tránh lặp lại những nội dung đã xuất hiện ở các câu trước .
17. b) Đứng trước tổ dế, ong xanh khẽ vỗ cánh, uốn mình, giương cặp răng rộng và nhọn như đôi gọng kìm, rồi thoắt cái lao nhanh xuống hang sâu. Ba giây Bốn giây . Năm giây Lâu quá! (Vũ Tú Nam) Câu đặc biệt: - Ba giây - Bốn giây - Năm giây - Lâu quá! => Xác định thời gian( câu 2,3,4) => Bộc lộ cảm xúc ( câu 5)
18. c) Sóng ầm ập đập vào những tảng đá lớn ven bờ. Gió biển thổi lồng lộng. Ngoài kia là ánh đèn sáng rọi của một con tàu. Một hồi còi. (Nguyễn Trí Huân) Câu đặc biệt: Một hồi còi. => Thông báo sự xuất hiện của hiện tượng- âm thanh 1 hồi còi.
19. Bài tập 3: Viết đoạn văn ngắn tả cảnh quê hương em, trong đó có một vài câu đặc biệt. Gợi ý: - Hình thức: + Phương thức biểu đạt: Biểu cảm, miêu tả. + Độ dài: 5 –> 7 câu + Có sử dụng một vài câu đặc biệt. - Nội dung: Cảnh quê hương em.
20. Hoạt động vận dụng Mỗi cặp thực hiện một đoạn hội thoại, đề tài tự chọn, có sử dụng câu đặc biệt và nêu tác dụng của nó. 3
21. XIN CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ CÙNG CÁC EM