Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 81: Văn bản "Bức tranh của em gái tôi" - Năm học 2016-2017

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 81: Văn bản "Bức tranh của em gái tôi" - Năm học 2016-2017

1. Soạn : 18/1/ 2017 Tuần 22- Tiết 81 Văn bản: BỨC TRANH CỦA EM GÁI TÔI. (Tạ Duy Anh) A- Mục tiêu cần đạt: 1- Về kiến thức: Qua tiết học nµy, gióp HS : - Nắm được giọng đọc của truyện; nhận diện ngôi kể; tìm được bố cục của truyện. - Thấy được diễn biến tâm trạng của nhân vật người anh trướcvà khi tài năng của cô em gái được phát hiện. - Nắm được nghệ thuật kể chuyện và miêu tả tâm lí nhân vật. 2- Về kĩ năng: - Đọc diễn cảm, giọng đọc phù hợp với tâm lí nhân vật. - Đọc- hiểu nội dung văn bản truyện hiện đại có yếu tố tự sự kết hợp với miêu tả tâm lí NV 3- Về thái độ: - Có thái độ và cách ứng xử đúng đắn, biết thắng được sự ghen tỵ trước tài năng hay thành công của người khác. - Bồi dưỡng cho bản thân lòng bao dung, nhân hậu , t/ cảm mang tính nhân văn cao đẹp. 4- Định hướng năng lực hình thành - Năng lực tự học. - Năng lực giải quyết vấn đề và tư duy sáng tạo. - NL sử dụng ngôn ngữ. - NL hợp tác. - NL giao tiếp tiếng Việt. - Năng lực thưởng thức văn học . B- Chuẩn bị: 1- Thầy : Giáo án , Sgk, Chuẩn KTKN. 2- Trò : Vở ghi, vở chuẩn bị bài , SGK. C- Tổ chức các hoạt động dạy học: Hoạt động 1: Khởi động: - Ổn định tổ chức. - Khởi động: 5 phút HĐ cá nhân GV hỏi một vài học sinh trong lớp về kết quả điểm trung bình môn Ngữ Văn ở học kì 1 - Sau đó hỏi tiếp : Khi thấy bạn A điểm cao như vậy thì em có tâm trạng như thế nào? GV gọi một vài HS Bộc lộ: GV dẫn: Như vậy cùng một sự việc, mỗi người lại có một tâm trạng khác nhau: bạn thì vui với kết quả học tập của bạn, bạn thì buồn, ghen ghét, thấy mình phải cố gắng học hơn nữa. Cũng tương tự như vậy trước tài năng của cô em 1
2. gái,trong khi bố, mẹ và Chú Tiến Lê thì vui mừng, sung sướng còn nhân vật người anh trong truyện “ Bức tranh của em gái tôi” lại có tâm trạng buồn, ghen tị vậy tâm trạng đó diễn biến qua thời điểm nào, cô mời các em cùng đi tìm hiểu ở tiết học hôm nay: Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới: Hoạt động của Gv và Hs Yêu cầu cần đạt. I- Đọc và tìm hiểu chung: - Mục tiêu: GV giúp HS những nét cơ bản về tác giả, giọng đọc tác phẩm, xuất xứ, bố cục ngôi kể và phương thức biểu đạt của tác phẩm. -Phương pháp, kĩ thuật: đọc sáng tạo, ,trò chơi, -Năng lực: , tự học, hợp tác ? Qua phần chú thích *, em hãy nêu 1- Tác giả: những hiểu biết của mình về tác giả, Tạ - Sinh năm 1959, quê ở Chương Mĩ, Hà Duy Anh? Tây( nay thuộc Hà Nội). ? Ngoài những thông tin trong SGK, - Bút danh : Lão Tạ, Chu Quý, Bình Tâm. em hãy nêu thêm những hiểu biết của - Là nhà văn hiện đại, là cây bút trẻ của thời mình về tác giả? kì đổi mới. Tác phẩm của ông mang hơi thở của cuộc sống hiện đại. 2- Tác phẩm: a- Đọc và tìm hiểu chú thích: * Đọc: * Tìm hiểu chú thích: 2
3. b- Tìm hiểu chung về văn bản ? Các em đã đọc tác phẩm trước ở nhà, em hãy cho biết truyện này cần đọc với giọng như thế nào? GV gọi HS đọc, nhận xét giọng đọc - Tìm hiểu chú thích sgk. * Xuất xứ: ? Nêu xuất xứ của văn bản? Tác phẩm : “Bức tranh của em gái tôi” in trong tập truyện “Con dế ma” là truyện ngắn đoạt giải nhì trong cuộc thi viết “Tương lai vẫy gọi” của báo Thiếu niên Tiền phong. ? Nhân vật chính của truyện là ai ? ( * Nhân vật chính : Kiều Phương và anh Kiều Phương hay cả hai anh em ). trai . Nhân vật trung tâm là anh trai. Vì Nhân vật trung tâm là ai? Vì sao ? truyện không nhằm khẳng định năng khiếu hay ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp của cô em gái mà chủ yếu muốn người đọc hướng tới sự thức tỉnh( lòng đố kị, ganh ghét ) của nhân vật người anh. ? Truyện được kể lại từ ngôi thứ mấy? * Ngôi kể : Ngôi thứ nhất, lời người anh. Ai là người kể chuyện? Tác dụng của -Tác dụng : Cho phép tác giả miêu tả tâm ngôi kể ấy? trạng của nhân vật một cách tự nhiên (mang tính chủ quan) ? Xác định kiểu văn bản của truyện ? *Kiểu văn bản - Tự sự. ? Truyện được chia làm mấy phần? * Bố cục : 3 phần : Nêu ND chính của từng phần? + Phần 1 : Từ đầu-> Vui vẻ lắm » : Tâm trạng người anh trước khi tài năng của em gái được phát hiện. + Phần 2 : Tiếp-> Nhận giải » : tâm trạng của người anh khi tài năng của em được phát hiện. + Phần 3 : Còn lại :Tâm trạng của người anh trước bức trang được giải của em. - Mục tiêu: GV giúp HS thấy được tâm II- Phân tích. trạng của nhân vật người anh trước 1-Diễn biến tâm trạng nhân vật người anh khi, trong khi tài năng của người em trước tài năng của em được phát hiện . - Phương pháp, kĩ thuật: Nghiên cứu tình huống, vấn đáp, đặt câu hỏi, động não, phương pháp hoạt động nhóm, kĩ thuật khăn trải bàn - Năng lực hình thành: Tự học, giao 3
4. tiếp, hợp tác, sử dụng ngôn ngữ, thưởng thức văn học . ( Nhân vật người anh chủ yếu được miêu tả qua đời sống tâm trạng ) ?Tâm trạng và thái độ của người anh được miêu tả ở những thời điểm nào? (HS: - Trước khi phát hiện tài năng của em gái . - Khi mọi người phát hiện ra tài năng của em. - Khi đứng trước bức tranh được nhận giải nhất của em gái. HS theo dõi đoạn đầu từ: Từ đầu-> vui lắm” a- Trước khi tài năng của em gái được ? Khi tài năng của em gái chưa được phát hiện. phát hiện, Trong đời sống thường ngày, người anh thường gọi em như thế - Gọi em là Mèo. nào ?Tìm chi tiết thể hiện? ? Tại sao người anh lại đặt cho em cái -Lí do: KP hay bôi bẩn ra mặt, hay lục lọi biệt danh ấy ? những đồ vật trong nhà. ? Qua cách gọi ấy em thấy người anh => Quý mến, vui vẻ. có tình cảm như thế nào với em ? ? Khi thấy em hay lục lọi đồ đạc, người - Nói: Này, em không để chúng nó yên anh đã nói gì ? được à? ?Câu nói đó thể hiện được thái độ gì - Thái độ : kẻ cả , ra vẻ đàn anh. của người anh đối với em ? ? Khi thấy em nhào thứ bột đen sì và - Hành động: Bí mật theo dõi em. bôi bẩn ra tay người anh đã có hành động gì ? ? Người anh đã phát hiện ra điều gì ? -Phát hiện em chếmàu vẽ và nghĩ “ Trời ạ, thì ra nó chế thuốc vẽ. Thảo nào các đít xoong chảo bị nó cạo trắng cả”. Qua những chi tiết trên cho thấy, khi KL: Quý mến, vui vẻ,thân với em, có chút tài năng của em gái chưa được phát kẻ cả,ra vẻ đàn anh, coi việc em chế màu hiện, người anh có thái độ với em như và vẽ chỉ là những trò trẻ con không cần thế nào? quan tâm. GV: Người anh chỉ coi đó là những trò nghịch ngợm của trẻ con và nhìn bằng cái nhìn kẻ cả, vô tâm ngoài cuộc, không cần biết em chế màu vẽ để vẽ 4
5. những gì. Vậy nhưng khi tài năng của em được phát hiện thái độ của anh với em ntn, ta sáng phần b b-Khi tài năng của em gái được phát HS theo dõi đoạn văn: kể từ hôm đó-> hiện: chọc tức tôi” - Nhờ chú Tiến Lê mà tài năng của em gái ? Nhờ đâu tài năng của em gái được mới được phát hiện. phát hiện? - Dùng phương pháp thảo luận nhóm và kĩ thuật khăn trải bàn. - GV chia lớp làm 4 nhóm. - Thời gian : 7phút + 3 phút đầu các em làm việc cá nhân, viết câu trả lời ra phiếu học tập nhỏ của cá nhân sau đó đính vào phiếu HT chung của cả nhóm ở mỗi góc nhỏ. +4 phút còn lại, dưới sự điều khiển của nhóm trưởng các em sẽ viết kết quả thảo luận của nhóm vào phần giữa phiếu học tập. + Hết thời giancác nhóm báo cáo kết quả.GV gọi đại diện một nhóm mang kết quả thảo luận lên bảng treo và trình bày. các nhóm khác theo dõi vào kết quả của nhóm mình nhận xét, bổ sung. * Người anh * Cảm nhận * Khi xem - Câu hỏi chung của các nhóm : quan sát thấy của người trộm tranh 1- Người anh quan sát thấy mọi người thái độ và anh: của em,thấy: có những hành động và thái độ như thế hành động nào khi phát hiện ra tài năng hội họa của mọi của Kiều Phương?Qua đó ta thấy tâm người: trạng của mọi người ra sao? - Chú Tiến - Thấy mình - Mọi thứ 2-Trước thái độ và hành động ấy, người Lê: Mặt bất tài nên trong nhà anh cảm thấy như thế nào và đối xử với rạng rỡ, nói: bị đẩy ra đều vào em ra sao ? Anh chị có ngoài. tranh. 3- Khi xem trộm tranh của em, người phúc lớn -Chỉ muốn - Cái bát anh nhận ra những gì , có phản ứng rồi. Anh có khóc. múc cám gì ? biết Con -Không thấy lợn sứt một 4-Qua những diễn biến đó bộc lộ tâm gái anh chị thân với miếng cũng trạngchung của người anh ra sao ? là một thiên Mèo như trở nên ngộ tài hội họa trước kia nghĩnh. 5
6. k? được nữa. - Con mèo - Bố: Ngây - Chỉ cần vằn có nét người ra một lỗi nhỏ mặt vô cùng như k tin ở nó là tôi dễ mến. vào mắt gắt um lên. - Gấp mình ôm tranh,lén thốc Mèo trút ra một lên: Ôi, con tiếng thở đã cho bố 1 dài bất ngờ quá lớn. - Mẹ: K ghìm được xúc động. * Tâm trạng chung của người anh. Buồn, thất vọng về mình, cảm thấy mình bị cả nhà lãng quên, tự ái, mặc cảm, thấy ghen tị, đố kị với em nhưng cũng thầm cảm phục tài năng của em. Tiểu kết: * Nghệ thuật: - Tạo dựng những tình huống để bộc lộ tâm ? Qua toàn bộ phần vừa tìm hiểu, em lí nhân vật. hãy khái quát những biện pháp nghệ - Miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế. thuật mà tác giả đã sử dụng ? * Nội dung: Người anh trong truyện ban đầu mặc dù có chút kẻ cả, ra vẻ đàn anh ? Em hãy nêu cảm nhận của mình về nhưng rất quý mến , thân thiết với em . nhân vật người anh qua phần vừa tìm Nhưng sau đó khi tài năng của em được hiểu ? phát hiện thì tâm trạng có sự thay đổi. Cậu trở nên ghen ghét đố kị, mặc cảm tự ti trước tài năng của cô em gái. Tò mò nhưng cũng GV : ? Việc ghen ghét, đố kị, tự ti thầm cảm phục tài năng của em. trước thành công của người khác theo em là tính tốt hay xấu ? HS : Tính xấu. GV : Đúng vậy ghen ghét, đố kị với người khác là một tính cách rất xấu trong cuộc sống bởi nó chia rẽ tình cảm giữa mọi người, nó làm ta trở nên nhỏ bé, ích kỉ hẹp hòi, nó hạn chế 6
7. việc phát triển tương lai của ta. Vậy trong truyện tâm trạng của người anh có sự thay đổi theo chiều hướng tích cực hay không, nhờ ai và nhờ vào điều mà người anh có sự thay đổi ấy, chúng ta sẽ tìm hiểu tiếp ở tiết học sau. Hoạt động 3,4 : Luyện tập, Vận dụng GV cho HS đóng hoạt cảnh dựng lại nội dung câu chuyện ở phần vừa được học. Hoạt động 5: Tìm tòi, mở rộng. - Tóm tắt truyện. - Viết một đoạn văn cảm nhận về nhân vật người anh. - Học thuộc và nắm chắc nội dung phân tích. - Làm bài tập phần luyện tập. - Chuẩn bị: nội dung còn lại. 7