Bài giảng Ngữ Văn Lớp 6 - Tiết 111: Câu trần thuật đơn - Dương Thị Thu

Nội dung text: Bài giảng Ngữ Văn Lớp 6 - Tiết 111: Câu trần thuật đơn - Dương Thị Thu

1. Thầy cô giáo và các em học sinh về dự giờ Ngữ văn lớp 6A2 THCS Ninh Dương Người thực hiện: Dương Thị Thu
2. Kiểm tra bài cũ: Phân biệt thành phần chính và thành phần phụ của câu?Cho ví dụ? ? ChØ ra thµnh phÇn chÝnh vµ thµnh phÇn phô trong nh÷ng c©u sau: - Bãng tre trïm lªn ©u yÕm lµng, b¶n, xãm, th«n. CN VN - Tre gi÷ lµng, gi÷ níc, gi÷ m¸i nhµ tranh, gi÷ ®ång lóa chÝn. CN VN - Vµo ®©u tre còng sèng, ë ®©u tre còng xanh tèt. CN VN TN CN VN
3. Thứ 7 ngày 17 tháng 3 năm 2012 NGỮ VĂN 6 TIẾT 111. CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN 
4. Tiết 111: Câu trần thuật đơn I. Câu trần thuật đơn là gì ? 1. Ví dụ: Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một câu rõ dài.(1) Rồi, với điệu bộ khinh khỉnh, tôi mắng .(2) Hức!(3) Thông ngách sang nhà ta? (4) Dễ nghe nhỉ! (5)Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. (6) Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. (7) Đào tổ nông thì cho chết! (8) Tôi về, không một chút bận tâm.(9) ( Tô Hoài )
5. TIẾT 111: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN C©u Môc ®Ých 1. Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ Kể dài. 2. Rồi với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng: Kể, tả 3. Hức! Bộc lộ cảm xúc 4.Thông ngách sang nhà ta? Hỏi 5. Dễ nghe nhỉ! Bộc lộ cảm xúc 6. Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. Nêu ý kiến 7. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Ra lệnh 8. Đào tổ nông thì cho chết! Bộc lộ cảm xúc 9. Tôi về, không một chút bận tâm Kể
6. TIẾT 111: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN I/Câu trần thuật đơn là gì? 1/ Ví dụ. Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một câu rõ dài.(1) 2/ Phân tích Rồi, với điệu bộ khinh khỉnh, - Dùng để kể, tả, nêu ý kiến: tôi mắng.(2) Hức!(3) Thông Câu 1,2,6,9 ngách sang nhà ta?(4) Dễ nghe → Câu trần thuật. nhỉ!(5)Chú mày hôi như cú - Dùng để bộc lộ cảm xúc: mèo thế này, ta nào chịu Câu 3,5,8 : được.(6) Thôi, im cái điệu hát → Câu cảm thán. mưa dầm sùi sụt ấy đi.(7) - Dùng để hỏi: Câu 4 : Đào tổ nông thì cho chết!(8) → Câu nghi vấn. Tôi về, không một chút bận - Dùng để ra lệnh: Câu 7 tâm.(9) → Câu cầu khiến. ( Tô Hoài
7. TiÕt 111. Câu trần thuật đơn I. C©u trÇn thuËt ®¬n lµ g× ? 1. VÝ dô: (1)- T«i ®· hÕch r¨ng lªn, x× mét h¬i râ dµi . CN VN 2. Phân tích (2) - , t«i m¾ng . * C©u 1, 2 , 9 do mét CN VN côm C -V t¹o thµnh. (6) -> C©u trÇn thuËt ®¬n - Chó mµy h«i nh có mÌo thÕ nµy, ta nµo chÞu CN®îc. VN CN * C©u 6 do 2 côm C - VN V sãng ®«i t¹o thµnh. (9) -> C©u trÇn thuËt ghÐp. - T«i vÒ, kh«ng mét chót bËn t©m . CN VN → KÓ, t¶, nªu ý kiÕn .
8. TiÕt 111. Câu trần thuật đơn I. C©u trÇn thuËt ®¬n lµ g× ? 1. VÝ dô: 2. Phân tích - T«i ®· hÕch r¨ng lªn x× mét h¬i râ dµi . * C©u 1, 2, 9 do mét côm C - V CN VN t¹o thµnh. → C©u trÇn thuËt ®¬n - T«i m¾ng . * C©u 6 do 2 côm C -V sãng ®«i CN VN t¹o thµnh. → C©u trÇn thuËt ghÐp -Chó mµy h«i nh có mÌo thÕ nµy, ta 3. Nhận xét. CN VN CN nµo chÞu ®îc . - Cấu tạo: do một cụm C- V VN tạo thành. - Tác dụng: Dùng để kể, tả, giới - T«i vÒ, kh«ng mét chót bËn t©m . thiệu, về một sự vật, sự việc hay để CN VN nêu một ý kiến. => Câu trần thuật đơn
9. TiÕt 111. Câu trần thuật đơn I. C©u trÇn thuËt ®¬n lµ g× ? 1. VÝ dô: 2. Phân tích - T«i ®· hÕch r¨ng lªn/ x× mét h¬i râ dµi . * C©u 1, 2, 9 do mét côm C - V CN VN t¹o thµnh. → C©u trÇn thuËt ®¬n * Lu ý: * C©u 6 do 2 côm C -V sãng ®«i t¹o thµnh. (1) - QuyÓn s¸ch nµy b×a rÊt ®Ñp. → C©u trÇn thuËt ghÐp CN VN 3. Nhận xét CN vN - Cấu tạo: do mét côm C -V (2) t¹o thµnh. - T/d: Dïng ®Ó giíi thiÖu, t¶ - Mïa ®«ng qua, mïa xu©n tíi. hoÆc kÓ vÒ mét sù viÖc, sù vËt CN vN CN vN hay ®Ó nªu mét ý kiÕn. * Ghi nhớ sgk/101
10. Tiết 111: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN BÀI TẬP NHANH TrongTìm câu các trần câu thuậtsau, câu đơn nào trong không đoạn phải trích là sau: câu trần thuật đơn ? Vì sao ? “Xưa, mẹ Âu Cơ sinh được trăm con. Năm 1. Tre vẫn mang khúc nhạc tâm tình. mươi xuống biển, năm mươi lên non.” 2. Trăng đẹp quá ! 3. Gió đưa tiếng sáo, gió nâng cánh diều.
11. C©u trÇn thuËt ®¬n Do một cụm Dùng để giới thiệu,tả hoặc c-v tạo thành. kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến.
12. TiÕt 111. Câu trần thuật đơn I. C©u trÇn thuËt ®¬n lµ g× ? II. LuyÖn tËp. Ngµy thø n¨m trªn ®¶o C« T« lµ mét ngµy trong trÎo, s¸ng sña. (1) Tõ khi cã Bµi tËp 1 vÞnh B¾c Bé vµ tõ khi quÇn ®¶o C« T« T×m c©u trÇn thuËt mang lÊy dÊu hiÖu cña sù sèng con ngêi ®¬n trong ®o¹n trÝch th×, sau mçi lÇn d«ng b·o, bao giê bÇu díi ®©y. Cho biÕt trêi C« T« còng trong s¸ng nh vËy. (2) nh÷ng c©u trÇn thuËt ®¬n Êy dïng lµm g× ? C©y trªn nói ®¶o l¹i thªm xanh mît, níc biÓn l¹i lam biÕc ®Ëm ®µ h¬n hÕt c¶ mäi khi, vµ c¸t l¹i vµng gißn h¬n n÷a. (3)Vµ nÕu c¸ cã v¾ng t¨m biÖt tÝch trong ngµy ®éng b·o, th× nay líi cµng thªm nÆng mÎ c¸ gi· ®«i. (4 ) (NguyÔn Tu©n )
13. TiÕt 111. Câu trần thuật đơn I. C©u trÇn thuËt ®¬n lµ g× ? II. LuyÖn tËp. Ngµy thø n¨m trªn ®¶o C« T« lµ mét ngµy trong trÎo, s¸ng sña. (1) Tõ khi cã Bµi tËp 1 vÞnh B¾c Bé vµ tõ khi quÇn ®¶o C« T« - C©u 1 lµ c©u trÇn mang lÊy dÊu hiÖu cña sù sèng con ngêi thuËt ®¬n dïng ®Ó t¶ th×, sau mçi lÇn d«ng b·o, bao giê bÇu vµ giíi thiÖu. trêi C« T« còng trong s¸ng nh vËy. (2) - C©u 2 lµ c©u trÇn C©y trªn nói ®¶o l¹i thªm xanh mît, níc thuËt ®¬n dïng ®Ó biÓn l¹i lam biÕc ®Ëm ®µ h¬n hÕt c¶ mäi nªu ý kiÕn, nhËn xÐt. khi, vµ c¸t l¹i vµng gißn h¬n n÷a. (3)Vµ - C©u 3, 4: lµ c©u trÇn nÕu c¸ cã v¾ng t¨m biÖt tÝch trong ngµy thuËt ghÐp. ®éng b·o, th× nay líi cµng thªm nÆng mÎ c¸ gi· ®«i. (4 ) (NguyÔn Tu©n)
14. TiÕt 111. Câu trần thuật đơn I. Câu trần thuật đơn là gì ? II. Luyện tập. Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện em đã Bài tập 2 học. Chúng thuộc loại câu nào và tác dụng gì ? a. Ngày xưa ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta, có mộtTN vị thần thuộc nòi rồng, conPC trai thần Long CN Nữ tên là Lạc Long Quân. PC VN ( Con Rồng cháu tiên ) b. Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ. CN VN ( Ếch ngồi đáy giếng ) c. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. CN VN ( Con hổ có nghĩa ) → Đều là câu trần thuật đơn dùng để giới thiệu nhân vật.
15. Bµi tËp 3: Cách giới thiệu nhân vật chính trong những truyện sau có gì khác với cách giới thiệu nêu trong bài tập 2. hoạt động nhóm Nhãm 1 Nhãm 2 Nhãm 3 C©u a C©u b C©u c Thời gian: 3 phút
16. TIẾT 111: Câu trần thuật đơn Bài 3(102) a ) Tục truyền , đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức. Hai ông bà ao ước có một đứa con. Một hôm bà ra đồng trông thấy một vết chân rất to, liền đặt bàn chân mình lên ướm thử để xem thua kém bao nhiêu. Không ngờ về nhà bà thụ thai và mười hai tháng sau sinh một cậu bé mặt mũi rất khôi ngô . ( Thánh Gióng ) b) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương , người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng. Một hôm, có hai chàng trai đến cầu hôn . ( Sơn Tinh , Thủy Tinh ) c ) Ngày xưa, có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc. Một hôm, viên quan đi qua cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con người nọ đang làm ruộng. ( Em bé thông minh )
17. Tr¶ lêi: *Gièng nhau: C¶ hai bµi tËp ®Òu giíi thiÖu nh©n vËt. *Kh¸c nhau: Bµi tËp 2 Bµi tËp 3 Giíi thiÖu ngay nh©n vËt Giới thiệu nhân vật phụ trước. chÝnh : L¹c Long Qu©n, Con Từ những việc làm, quan hệ Õch , Bµ ®ì TrÇn của nhân vật phụ rồi mới giới thiệu nhân vật chính.
18. TiÕt 111. Câu trần thuật đơn I. C©u trÇn thuËt ®¬n lµ g× ? II. LuyÖn tËp. Bµi tËp 5 ChÝnh t¶ ( nhí - viÕt ): “ Lîm” ( tõ “Ngµy HuÕ ®æ m¸u” ®Õn “Nh¶y trªn ®êng vµng ”) Yªu cÇu: - ViÕt ®óng chÝnh t¶. - Chó ý viÕt ®óng c¸c tõ më ®Çu b»ng phô ©m tr, ch, s, l , nh: chó, ch¸u, lo¾t cho¾t, ch©n , ca l«, lÖch, s¸o
19. Bµi tËp 5: ChÝnh t¶ nhí viÕt : ChÐp l¹i ba khæ th¬ ®Çu cña bµi th¬ “ Lîm ”(Tè H÷u ) Ngµy HuÕ ®æ m¸u Chó Hµ Néi vÒ T×nh cê chó ch¸u GÆp nhau Hµng BÌ Chó bÐ lo¾t cho¾t Ca l« ®éi lÖch C¸i x¾c xinh xinh Måm huýt s¸o vang C¸i ch©n tho¨n tho¾t Nh con chim chÝch C¸i ®Çu nghªnh nghªnh Nh¶y trªn ®êng vµng
20. Bài tập bổ trợ Viết một đoạn văn ngắn (5 đến 7 câu) miêu tả cảnh trong đó có sử dụng câu trần thuật đơn. “Mùa xuân đã đến. Khắp không gian tràn ngập mùi hương của các loài hoa. Từng đàn chim én bay lượn trên bầu trời xanh. Chúng cất tiếng hót véo von như đón chào mùa xuân. Cây bàng đang nhú những chồi non xanh biếc. Mấy chú chim sâu nhảy nhót trên luống rau cải đang trổ bông vàng hoe. Xuân đến khiến mọi vật đều hân hoan chào đón.”
21. Đoạn văn: “Mặt trời đã lên cao. Những tia nắng cũng rực rỡ hơn.Trên trời, từng đám mây nhè nhẹ trôi bồng bềnh, mềm mại như bông. Đường phố ngày càng tấp nập. Xe cộ đi lại như mắc cửi. Tiếng nói, tiếng cười vang lên rộn rã. Một ngày mới bắt đầu.” ( Đoạn văn miêu tả buổi sáng , Hoàng Liên 6T2)
22. Tiết 111. Câu trần thuật đơn Hướng dẫn về nhà - Học bài. - Hoàn thành bài tập còn lại. -Tìm một số câu trần thuật đơn có tác dụng giới thiệu, kể, miêu tả trong bài “ Cây tre Việt Nam”. - Chuẩn bị bài: Tập làm thơ năm chữ