Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết 101 Bài 24: Ý nghĩa văn chương (Hoài Thanh)

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết 101 Bài 24: Ý nghĩa văn chương (Hoài Thanh)

1. Trong văn bản “Đức tính giản dị của Bác Hồ”, tác giả Phạm Văn Đồng đã đưa ra những luận cứ nào để chứng minh cho sự giản dị của Bác? Hãy thể hiện những luận cứ đó trên bản đồ tư duy.
2. Thø 2 ngµy 27 th¸ng 02 n¨m 2017 M«n: ng÷ v¨n 7 tiÕt 101 – bµi 24 ý nghÜa v¨n ch¬ng (Hoài Thanh)
3. I. Đọc - chú thích 1. Tác giả - tác phẩm a. Tác giả - Hoài Thanh ( 1909-1982) - Quê: Nghi Trung, huyện Nghi Lộc- Nghệ An. - Là nhà phê bình văn học xuất sắc. - Năm 2000 được nhà nước truy tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về VHNT. - Tác phẩm nổi tiếng: Thi nhân Việt Nam.
4. b. Tác phẩm Thi nhân Việt Nam - Là cuốn sách vừa là hợp tuyển vừa là nghiên cứu, phê bình về phong trào thơ mới Việt Nam, do hai anh em nhà văn Hoài Thanh và Hoài Chân biên soạn. Đây là một hợp tuyển thơ đầu tiên của thời kỳ thơ mới, ghi nhận lại những tên tuổi nhà thơ và những bài thơ giá trị trong khoảng 1932-1941. - Thi nhân Việt Nam viết năm 1941, hoàn thành năm 1942, in lần đầu năm 1942 tại nhà in tư nhân Nguyễn Đức Phiên, và cho đến nay cuốn sách đã được tái bản rất nhiều lần.
5. 2. Đọc Hướng dẫn đọc: Giọng vừa rành mạch vừa cảm xúc, chậm và sâu lắng.
6. Ý NGHĨAVĂN CHƯƠNG Người ta kể chuyện đời xưa, một nhà thi sĩ Ấn Độ trông thấy một con chim bị thương rơi xuống bên chân mình. Thi sĩ thương hại quá, khóc nức lên, quả tim cùng hoà nhịp với sự run rẩy của con chim sắp chết. Tiếng khóc ấy, dịp đau thương ấy chính là nguồn gốc của thi ca. Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường, song không phải không có ý nghĩa. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài.
7. 3. Từ khó - Cốt yếu: Cái chính, cái quan trọng, không thể thiếu. - Muôn hình vạn Rất phong phú, nhiều hình trạng: thức, hình ảnh, trạng thái, tâm trạng khác nhau.
8. II. TÌM HIỂU VĂN BẢN - Kiểu văn bản: - Nghị luận văn chương. - Vấn đề nghị luận: - Văn chương có ý nghĩa đối với con ngươì. Phần 1: từ đầu đến “muôn loài”: - Bố cục Nguồn gốc của văn chương. Phần 2: còn lại: Nhiệm vụ và công dụng của văn chương
9. 1. Nguồn gốc văn chương. “ Người ta kể chuyện đời xưa, một nhà thi sĩ Ấn Độ trông thấy một con chim bị thương rơi xuống bên chân mình. Thi sĩ thương hại quá, khóc nức lên, quả tim cùng hoà nhịp với sự run rẩy của con chim sắp chết. Tiếng khóc ấy, dịp đau thương ấy chính là nguồn gốc của thi ca. Câu hỏi thảo luận cặp đôi: Tác giả kể chuyện nhà thi sĩ Ấn Độ khóc nức nở khi thấy một con chim bị thương rơi xuống bên chân mình để làm gì?
10. 1. Nguồn gốc văn chương. “ Người ta kể chuyện đời xưa, một nhà thi sĩ Ấn Độ trông thấy một con chim bị thương rơi xuống bên chân mình. Thi sĩ thương hại quá, khóc nức lên, quả tim cùng hoà nhịp với sự run rẩy của con chim sắp chết. Tiếng khóc ấy, dịp đau thương ấy chính là nguồn gốc của thi ca. Đáp án: Đó chính là cách nêu vấn đề vào đề một cách tự nhiên, hấp dẫn, xúc động và đầy bất ngờ. Ông kể một câu chuyện nhỏ để dẫn dắt tới một luận điểm lớn theo lối quy nạp.
11. 1/ Nguồn gốc văn chương: “ Người ta kể chuyện đời xưa, một nhà thi sĩ Ấn Độ trông thấy một con chim bị thương rơi xuống bên chân mình. Thi sĩ thương hại quá, khóc nức lên, quả tim cùng hoà nhịp với sự run rẩy của con chim sắp chết. Tiếng khóc ấy, dịp đau thương ấy chính là nguồn gốc của thi ca. Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường, song không phải không có ý nghĩa. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài. ( )”
12. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài. Đây là quan niệm rất đúng đắn và sâu sắc Được chứng minh qua một số tác phẩm
13. Trăm năm trong cõi người ta, Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau. Trải qua một cuộc bể dâu, Những điều trông thấy mà đau đớn lòng. Đau đớn thay phận đàn bà Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến
14. Nam Cao Chỉ có ông giáo hiểu được cái chết của lão Hạc
15. Ngô Tất Tố Thân phận người phụ nữ chịu mọi áp bức trong xã hội
16. Nguyên Hồng Thân phận của bé Hồng chịu nhiều cay đắng, khao khát tình mẹ
17. Thanh Tịnh
18. Thảo luận nhóm bàn: (2 phút) Câu hỏi: Có ý kiến cho rằng: “Quan niệm của Hoài Thanh về nguồn gốc văn chương như vậy là đủ nhưng chưa chính xác”. Em có đồng ý với ý kiến trên không? Vì sao?
19. Nguồn gốc của văn chương còn bắt nguồn từ
20. - Trâu ơi, ta bảo trâu này. Trâu ra ngoài ruộng, trâu cày với ta. -Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống. - Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền. - Cày đồng đang buổi ban trưa Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày. → Văn chương bắt nguồn từ cuộc sống lao động.
21. Thánh Gióng O du kÝch (Tè H÷u) -> Văn chương bắt nguồn từ thực tế đấu tranh bảo vệ Tổ quốc, chống giặc ngoại xâm.
22. -> Văn chương bắt nguồn từ đời sống văn hoá, lễ hội, trò chơi
23. Hỡi ơi ! Súng giặc đất rền, Lòng dân trời tỏ. Mười năm công vỡ ruộng, xưa ắt còn danh nổi như phao, Một trận nghĩa đánh Tây, thân tuy mất tiếng vang như mõ. Nhớ linh xưa Côi cút làm ăn, Riêng lo nghèo khổ, Chưa quen cung ngựa đưa tới trường nhung Chỉ biết ruộng trâu ở theo làng hộ; Văn chương còn bắt nguồn từ nghi lễ, tôn giáo
24. 2. Nhiệm vụ và công dụng của văn chương a. Nhiệm vụ của văn chương. “ Văn chương sẽ là hình dung của sự sống muôn hình vạn trạng. Chẳng những thế, văn chương còn sáng tạo ra sự sống.( )”
25. -> Văn chương ghi lại -> Văn chương ghi lại cuộc sống lao động. cuộc sống chiến đấu.
26. Văn chương ghi lại văn hóa, lễ hội, trò chơi, giải trí
27. Truyện “Thạch Sanh” Truyện “ Cây bút thần” → Phản ánh ước mơ công lý, cải tạo hiện thực xã hội, sự công bằng cho người lao động của người xưa.
28. b. Công dụng của văn chương • VËy th×, hoÆc h×nh dung sù sèng, hoÆc s¸ng t¹o ra sù sèng, nguån gèc cña v¨n ch¬ng ®Òu lµ t×nh c¶m, lµ lßng vÞ tha. Vµ v× thÕ, c«ng dông cña v¨n ch¬ng còng lµ gióp cho t×nh c¶m vµ gîi lßng vÞ tha.[ . ] • V¨n ch¬ng g©y cho ta nh÷ng t×nh c¶m ta kh«ng cã, luyÖn nh÷ng t×nh c¶m ta s¼n cã; cuéc ®êi phï phiÕm vµ chËt hÑp cña c¸ nh©n v× v¨n ch¬ng mµ trë nªn th©m trÇm vµ réng r·i ®Õn tr¨m ngh×n lÇn. • Cã kÎ nãi tõ khi c¸c thi sÜ ca tông c¶nh nói non, hoa cá, nói non, hoa cá tr«ng míi ®Ñp; tõ khi cã ngêi lÊy tiÕng chim kªu, tiÕng suèi ch¶y lµm ®Ò ng©m vÞnh, tiÕng chim, tiÕng suèi nghe míi hay. Lêi Êy tëng kh«ng cã g× lµ qu¸ ®¸ng.
29. CAÂU HOÛI THAÛO LUAÄN NHOÙM THEO BAØN Thôøi gian thaûo luaän 3 p Theo Hoài Thanh, công dụng của văn chương là gì? Hãy nêu công dụng của văn chương? HÕt101918242627192011301528142523171622211229133240765198 giê
30. b. Công dụng của văn chương • VËy th×, hoÆc h×nh dung sù sèng, hoÆc s¸ng t¹o ra sù sèng, nguån gèc cña v¨n ch¬ng ®Òu lµ t×nh c¶m, lµ lßng vÞ tha. Vµ v× thÕ, c«ng dông cña v¨n ch¬ng còng lµ gióp cho t×nh c¶m vµ gîi lßng vÞ tha.[ . ] • V¨n ch¬ng g©y cho ta nh÷ng t×nh c¶m ta kh«ng cã, luyÖn nh÷ng t×nh c¶m ta s¼n cã; cuéc ®êi phï phiÕm vµ chËt hÑp cña c¸ nh©n v× v¨n ch¬ng mµ trë nªn th©m trÇm vµ réng r·i ®Õn tr¨m ngh×n lÇn. • Cã kÎ nãi tõ khi c¸c thi sÜ ca tông c¶nh nói non, hoa cá, nói non, hoa cá tr«ng míi ®Ñp; tõ khi cã ngêi lÊy tiÕng chim kªu, tiÕng suèi ch¶y lµm ®Ò ng©m vÞnh, tiÕng chim, tiÕng suèi nghe míi hay. Lêi Êy tëng kh«ng cã g× lµ qu¸ ®¸ng.
31. [ ] Nếu trong pho lịch sử loài người xóa các thi nhân, văn nhân và đồng thời trong tâm linh loài người xóa hết những dấu vết họ còn lưu lại thì cái cảnh tượng nghèo nàn sẽ đến bậc nào! => Đời sống tinh thần nhân loại nếu thiếu văn chương sẽ rất nghèo nàn.
32. III. Tổng kết 1. Nghệ thuật: - Lập luận chặt chẽ, vừa có lí lẽ, vừa có cảm xúc và hình ảnh. 2. Nội dung -Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là tình cảm, là lòng vị tha. - Văn chương là hình ảnh của sự sống muôn hình vạn trạng và sáng tạo ra sự sống, gây những tình cảm không có, luyện những tình cảm sẵn có. - Đời sống tinh thần nhân loại nếu thiếu văn chương sẽ rất nghèo nàn.
33. 1. Học thuộc và nắm chắc phần ghi nhớ SKG trang 63. 2. Làm phần luyện tập và đọc bài đọc thêm SGK trang 63- 64. 3. Tiếp tục tìm dẫn chứng làm sáng tỏ các luận điểm của bài văn. 4. Viết một đoạn văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về sự cần thiết của văn chương 5. Chuẩn bị bài “chuyển câu chủ động thành câu bị động”.