Bài giảng Ngữ văn 6 - Câu trần thuật đơn

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 6 - Câu trần thuật đơn

1. 1. Cho biết Thành phần chính của câu là gì? 2.Thành Xác phầnđịnh chính thành của phần câu làchính những trong thành câu phần sau: bắt buộc phải có mặt để câu có cấu tạo hoàn chỉnh “Dướivà diễn bóngđạt được tre một xanh, ý trọn ta gìnvẹn. giữ một nền văn hóa lâu đời.”? Cho biết CN và VN trong câu trên có cấu tạo như thế nào? 2. Xác định thành phần chính trong câu sau: “Dưới bóng tre xanh, ta gìn giữ một nền văn hóa lâu đời.”? Dưới bóng tre xanh, ta / gìn giữ một nền văn hóa lâu đời. CN VN
2. (1) Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. (2) Rồi với điệu bộ khinh khỉnh, tôi mắng: - (3) Hức! (4) Thông nghách sang nhà ta? (5) Dễ nghe nhỉ! (6) Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. (7) Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. (8) Đào tổ nông thì cho chết! (9) Tôi về không một chút bận tâm. (Tô Hoài)
3. Các câu trong đoạn văn Mục đích nói Câu 1: Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì Kể một hơi rõ dài. Câu 2: Rồi, với một bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng. Tả, kể Câu 3: Hức! Bộc lộ cảm xúc Câu 4: Thông ngách sang nhà ta? Hỏi Câu 5: Dễ nghe nhỉ! Bộc lộ cảm xúc Câu 6: Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào Nêu ý kiến chịu được. Câu 7: Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Yêu cầu, ra lệnh Câu 8: Đào tổ nông thì cho chết! Bộc lộ cảm xúc Câu 9: Tôi về, không một chút bận tâm. Kể và nêu ý kiến
4. Mục đích nói Các câu trong đoạn văn Mục đích nói Kiểu câu Câu 1: Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. Kể Câu trần thuật Câu 2: Rồi, với một bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng. Tả, kể Câu trần thuật Câu 3: Hức! Bộc lộ cảm xúc Câu cảm thán Câu 4: Thông ngách sang nhà ta? Hỏi Câu nghi vấn Câu 5: Dễ nghe nhỉ! Bộc lộ cảm xúc Câu cảm thán Câu 6: Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào Nêu ý kiến chịu được. Câu trần thuật Câu 7: Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Yêu cầu, ra lệnh Câu cầu khiến Câu 8: Đào tổ nông thì cho chết! Bộc lộ cảm xúc Câu cảm thán Câu 9: Tôi về, không một chút bận tâm. Kể và nêu ý kiến Câu trần thuật - Câu trần thuật(câu kể) : câu 1,2,6,9 - Câu nghi vấn (câu hỏi) :4 - Câu cảm thán : câu 3,5,8 - Câu cầu khiến :câu 7
5. (1) Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. CN VN => Câu có 1 cụm C-V (2) Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng: CN VN => Câu có 1 cụm C-V (6) Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. CN1 VN1 CN2 VN2 => Câu có 2 cụm C-V (9) Tôi về, không một chút bận tâm. CN VN => Câu có 1 cụm C-V
6. (1)Chưa nghe hết câu, tôi / đã hếch răng Câu 1, 2, 9 CN VN lên, xì một hơi rõ dài. Xét về Xét về -> Kể cấu tạo: mục đích (2) Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh, Là câu nói (ý nghĩa): tôi / mắng: đơn (chỉ (dùng để CN VN có một giới thiệu, -> Tả và kể cụm C-V) kể, tả, nêu ý kiến) (9) Tôi / về, không một chút bận tâm. CN VN -> Kể và nêu ý kiến - Tôi / là học sinh lớp 6. CN VN Câu trần thuật đơn -> Giới thiệu
7. * Ghi nhớ: SGK/101 - Về ý nghĩa : Câu trần thuận đơn được dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự vật, sự việc hay để nêu một ý kiến. - Về cấu tạo : Câu trần thuật đơn do một cụm chủ - vị tạo thành.
8. Bài tập trắc nghiệm Câu 1: Câu trần thuật đơn : A.Là loại câu do một cụm C-V tạo thành. B. Là loại câu do nhiều cụm C-V tạo thành, dùng để tả, kể, giới thiệu, nêu ý kiến. C. Là loại câu do một cụm C-V tạo thành, dùng để kể, tả, giới thiệu, nêu ý kiến. D.Là loại câu do một cụm C-V tạo thành dùng để hỏi.
9. Câu 2:Câu “Trường em là trường THCS Trung Nghĩa ” là kiểu câu gì? A. Câu trần thuật đơn B. Câu nghi vấn C. Câu cảm thán D. Câu cầu khiến
10. II. LUYỆN TẬP: 1. Bài tập 1(101) Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây? Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì? (1) Ngày thứ 5 trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.(2) Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần giông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy.(3) Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt, nước biển lại lam biếc đậm đà hơn hết cả mọi khi, và cát lại vàng giòn hơn nữa.(4) Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong một ngày động bão, thì nay lưới càng thêm nặng mẽ cá giã đôi. (Nguyễn Tuân)
11. 1. Bài tập 1: Trả lời: Các câu trần thuật đơn (1) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo sáng sủa. CN VN - > Giới thiệu vẻ đẹp của Cô Tô (2)Từ khi có vịnh bắc bộ và từ khi có quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì sau mỗi lần dông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy. CN VN ->Nêu ý kiến nhận xét về vẻ đẹp trong sáng của Cô Tô sau trận bão.
12. 2.Bài tập 2: Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện em đã học. Chúng thuộc loại câu nào và có tác dụng gì? a) Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long nữ, tên là Lạc Long Quân . (Con Rồng, cháu Tiên) Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh : Lạc Long Quân Có + cụm danh từ b) Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ. ( Ếch ngồi đáy giếng) Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh : con ếch Có + cụm danh từ c) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. (Vũ Trinh). Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh :bà đỡ Trần Là + cụm danh từ
13. 3.Bài tập 3: Viết đoạn văn miêu tả có sử dụng câu trần thuật đơn. Nam là bạn thân nhất của em. Bạn Nam học rất giỏi. Năm nào bạn ấy cũng là học sinh xuất sắc. Em rất thán phục bạn và hứa sẽ học giỏi như bạn.
14. Bài tập 3 : SGK. So sánh cách giới thiệu nhân vật chính ở hai bài tập: BT Câu /đoạn văn Cách giới thiệu nhân vật 2 a, Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ. Giới thiệu ngay b, Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. nhân vật chính 3 a, Tục truyền đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức. Hai ông bà ao ước có một đứa con. Một hôm bà ra đồng trông thấy một vết chân rất Giới thiệu nhân vật to, liền đặt bàn chân mình lên ướm thử để xem thua phụ trước rồi từ kén bao nhiêu. Không ngờ về nhà bà thụ thai và những việc làm mười hai tháng sau sinh một cậu bé mặt mũi rất khôi của nhân vật ngô. (Thánh Gióng) b. Hùng vương thứ mười tám có một người con phụ mới giới thiệu gái tên l￿ Mị Nương, người đẹp như­ hoa, tính nhân vật chính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nanngf hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật l￿ xứng đáng. Một hôm cả hai chàng trai đến cầu hôn. ( Sơn Tinh, Thủy Tinh )
15. 4. Bài tập 4 (SGK/105) Ngoài tác dụng giới thiệu nhân vật, những câu mở đầu còn có tác dụng gì? a) Xưa có một người thợ mộc dốc hết vốn trong nhà ra mua gỗ để làm nghề đẽo cày. (Đẽo cày giữa đường) b) Người kiếm củi tên mỗ ở huyện Lạng Giang, đang bổ củi ở sườn núi,thấy dưới thung lũng ở phía xa,cây cỏ lay động không ngớt mới vác búa đến xem, thấy một con hổ trán trắng ,cúi đầu c￿o bới đất , nhảy lên , vật xuống, thỉnh thoảng lấy tay móc họng, mở miệng nhe cái răng, máu me, nhớt dãi tr￿o ra. ( Vũ Trinh ) => Câu mở đầu ngoài giới thiệu nhân vật còn miêu tả hoạt động của các nhân vật
16. - Học thuộc ghi nhớ, nhớ được khái niệm câu trần thuật đơn. - Xem lại bài tập SGK. Nhận diện được câu trần thuật đơn và biết tác dụng của câu trần thuật đơn. -Vận dụng kiến thức, đặt câu trần thuật đơn.
17. Về nhà các em chuẩn bị trước bài: “ Lòng yêu nước”. Đọc phần chú thích và văn bản.Từ đó cho biết: - Đôi nét về tác giả và tác phẩm. - Lòng yêu nước được bắt nguồn từ đâu ? - Lòng yêu nước được thể hiện trong thời chiến như thế nào? - Qua VB, em rút ra được bài học gì?