Bài giảng môn Ngữ văn 7 - Tiết 55: Điệp ngữ

Nội dung text: Bài giảng môn Ngữ văn 7 - Tiết 55: Điệp ngữ

1. I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ 1. Ví Dụ a,Trên đường hành quân xa Dừng chân bên xóm nhỏ Tiếng gà ai nhảy ổ: “Cục, cục tác cục ta” Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ (Xuân Quỳnh) b, Thấy thuyền còn đi quá chậm, vua đứng trên mũi thuyền kêu lớn: - Cho gió to thêm một tí! Cho gió to thêm một tí! (Truyện cổ tích Trung Quốc)
2. 2. Nhận xét - Từ ngữ được lặp lại ở ví dụ trên: + từ “nghe” + cụm từ “Cho gió to thêm một tí!” - Ý nghĩa cần nhấn mạnh: + Từ “nghe” được nhấn mạnh cảm xúc tâm tư của người lính trẻ khi thấy âm thanh tiếng gà trưa, người lính không chỉ nghe bằng thính giác mà còn bằng cả cảm giác, tâm hồn. + Cụm từ “Cho gió to thêm một tí!”! nhấn mạnh tính tham lam của tên vua, qua mức yêu cầu tăng dần.
3. Đoạn văn mắc lỗi lặp (Bài tập3 SGK) “Phía sau nhànhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sausau nhà em, em trồngtrồng rất nhiều loài hoa. Em trồngtrồng hoa cúc. EmEm trồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồngtrồng hoa hồng. Em trồngtrồng cả hoa lay ơn nữa. Ngày phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng chị em.” Từ ngữ được lặp lại nhằm nhấn mạnh ý gây cảm xúc cho người đọc là điệp ngữ. Cách lặp lại từ ngữ giống như vậy là phép điệp ngữ.
4. * Từ ngữ được lặp lại khiến đoạn văn rườm rà lủng củng lỗi lặp. “PhíaPhía sausau nhànhà emem có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sausau nhà emem, em trồng rất nhiều loài hoa. EmEm trồngtrồng hoa cúc. Em trồngtrồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. EmEm trồngtrồng hoa hồng. Em trồngtrồng cả hoa lay ơn nữa. Ngày phụ nữ quốc tế, emem háihái hoahoa sau vườn nhà em tặngtặng mẹ em. Em hái hoa tặng chị em.”
5. Đoạn văn được sửa lại như sau: • “Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Em trồng rất nhiều loài hoa: hoa cúc, hoa thược dược, hoa đồng tiền Ngày phụ nữ quốc tế, em hái hoa để tặng mẹ và chị của mình.”
6. 3. Ghi nhớ 1: Khi nãi hoÆc viÕt, ng­êi ta cã thÓ dïng biÖn ph¸p lÆp l¹i tõ ng÷ ( hoÆc c¶ mét c©u) ®Ó lµm næi bËt ý, g©y c¶m xóc m¹nh. C¸ch lÆp nh­ vËy gäi lµ phÐp ®iÖp ng÷. Tõ ng÷ ®­îc lÆp l¹i gäi lµ ®iÖp ng÷.
7. Tìm những câu văn, câu thơ, ca dao có sử dụng điệp ngữ ?
8. Ví Dụ a, Trong đầm gì đẹp bằng sen Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng Nhị vàng bông trắng lá xanh Gần bùn mà chẳng hơi tanh mùi bùn (Ca dao) b, Hồ Chí minh muôn năm! Hồ Chí Minh muôn năm! Hồ Chí Minh muôn năm! Phút giây thiêng liêng anh gọi Bác ba lần! (Tố Hữu) c, Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác, Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre anh hùng lao động! Tre anh hùng chiến đấu!. (Trích “Cây tre Việt Nam”- Thép Mới) d, Nước Việt Nam là một, Dân tộc Việt Nam là một. Sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lí đó không bao giờ thay đổi. (Hồ Chí Minh)
9. II.Các dạng điệp ngữ 1. ví dụ a, Anh đã tìm em rất lâu, rất lâu Cô gái ở Thạch Kim, Thạch Nhọn. (Phạm Tiến Duật) b, Một bếp lửa chờn vờn sương sớm Một bếp lửa ấp ui nồng đượm. Cháu thương bà biết mấy nắng mưa. (Bằng Việt) c, Cảnh khuya như vẽ người chưachưa ngủngủ Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà. Hồ Chí Minh)
10. 2. Nhận xét - - Điệp ngữ: + rất lâu: nhấn mạnh sự mong muốn tìm gặp cô gái thanh niên xung phong của nhân vật trữ tình anh. + Một bếp lửa: nhấn mạnh tình yêu thương của người bà cho cháu. + Chưa ngủ: nhấn mạnh lòng yêu nước thương dân của Bác - - Vị trí lặp: + VDa: Các từ ngữ lặp lại đứng cạnh nhau Điệp ngữ nối tiếp + VDb: Từ ngữ đứng cách nhau. Từ ngữ ở cuối câu trước được lặp lại ở đầu câu sau Điệp ngữ cách quãng + VDc: từ ngữ ở cuối câu trước được lặp lại ở đầu câu sau Điệp ngữ chuyển tiếp
11. Ví dụ a, Anh đã tìm em rất lâu, rất lâu Cô gái ở Thạch Kim, Thạch Nhọn (Phạm Tiến Duật) Điệp ngữ nối tiếp b,Một bếp lửa chờn vờn sương sớm Một bếp lửa ấp ui nồng đượm. Cháu thương bà biết mấy nắng mưa. (Bằng Việt) Điệp ngữ cách quãng c, Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà. (Hồ Chí Minh) Điệp ngữ chuyển tiếp
12. Ví dụ: a,Trên đường hành quân xa Dừng chân bên xóm nhỏ Tiếng gà ai nhảy ổ: “Cục, cục tác cục ta” Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ (Xuân Quỳnh) Điệp ngữ cách quãng b, Thấy thuyền còn đi quá chậm, vua đứng trên mũi thuyền kêu lớn: - Cho gió to thêm một tí! Cho gió to thêm một tí! (Truyện cổ tích Trung Quốc) Điệp ngữ nối tiếp
13. 3. Ghi nhớ 2: §iÖp ng÷ cã nhiÒu d¹ng : + §iÖp ng÷ c¸ch qu·ng + §iÖp ng÷ nèi tiÕp + §iÖp ng÷ chuyÓn tiÕp (®iÖp ng÷ vßng)
14. Luyện tập III. Luyện tập Bài tập 1 Bài tập 1: Bài tập 2 Điệp ngữ: Một Dân tộc đã Bài tập 3 Dân tộc đó phải được Tác dụng: nhấn mạnh sự kiên cường, ý chí Chơi trò chơi: Ô chữ gang thép của dân tộc Việt Nam và khẳng định bí ẩn quyền tự do, quyền độc lập của dân tộc ta. Dặn dò:
15. Luyện tập Bài tập 2: a, Điệp ngữ cách quãng: xa nhau Bài tập 1 Điệp ngữ chuyển tiếp: một giấc mơ b.Kiểu điệp ngữ được dùng trong đoạn thơ sau: Bài tập 2 “Hoa dãi nguyệt nguyệt in một tấm Nguyệt lồng hoa hoa thắm từng bông Bài tập 3 Nguyệt hoa hoa nguyệt trùng trùng Trên hoa dưới nguyệt trong lòng xiết đauđau.”” Chơi trò (Chinh Phụ Ngâm khúc) chơi: Ô chữ A. Điệp ngữ cách quãng bí ẩn B. Điệp ngữ nối tiếp C. Điệp ngữ chuyển tiếp Dặn dò: DD. Hai kiểu A & B
16. Luyện tập Bài tập 1 Bài tập 2 Bài tập 3 Viết đoạn văn 5 đến 7 câu với Bài tập 3 chủ đề Phòng chống ma tuý trong đó sử dụng điệp ngữ, Chơi trò chơi: Ô chữ gạch chân dưới điệp ngữ đó. bí ẩn Dặn dò:
17. 2.Trò chơi: Ô chữ bí ẩn (Có 7 hàng ngang với 7 câu hỏi. Mỗi hàng có một chìa khoá từ chìa khoá) Từ khoá 1 Đ Ộ N G T Ừ 2 Ẩ N D Ụ 3 C H Ơ I C H Ữ 4 P H Ó T Ừ 5 N G U Y Ễ N T R Ã I 6 Đ Ạ I T Ừ 7 Đ Ả O N G Ữ CâuCâu 3:Nghệ7: Nghệ thuật thuật đặc đặc sắc sắc của trong hai hai câu câu thơ thơ: sau: CâuCâu 4:Câu Nhóm1:Câu “2: NhómNhớ Trong “5: Lomtừ nướcỨc Câu “từđã khom câu Trai“, yêu 6:”Tôi”sẽđau: ,là“ , dướiNgười đang ghét lòngtên thuộc , hiệunúi convuicũng cha tiều , từ quốccủabuồn ,mái loạivẫn vài nhà ”tócquốc ” nàochúthuộc thơ bạcthuộc ”nàoloại sử từ ? từdụng loại nào nào? ? Thương Lác đác nhà biện bên mỏi pháp sông miệng nghệ chợ cái thuật mấy gia gìgianhà?””
18. Luyện tập Bài tập 1 Dặn dò: Bài tập 2 1. Học thuộc lòng phần ghi nhớ Bài tập 3 2. Chuẩn bị luyện nói: phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học. Chơi trò chơi: Ô 3. Viết đoạn văn 5 đến 7 câu, chủ đề tự chọn có chữ bí ẩn sử dụng điệp ngữ. Dặn dò: