Bài giảng Ngữ Văn Lớp 8 - Tiết 19: Thực hành Tiếng Việt. Biện pháp tu từ đảo ngữ

Nội dung text: Bài giảng Ngữ Văn Lớp 8 - Tiết 19: Thực hành Tiếng Việt. Biện pháp tu từ đảo ngữ

1. Cho các từ sau, hãy sắp xếp thành những câu có nghĩa: xe, chuyến, nập, tấp, đường, những, qua, trên. Trên đường, những chuyến xe qua tấp nập. Những chuyến xe qua tấp nập trên đường. Tấp nập trên đường, những chuyến xe qua.
2. Bài 2: Vẻ đẹp cổ điển Tiết 19: Thực hành tiếng Việt Biện pháp tu từ đảo ngữ
3. I I NHẬN BIẾT LUYỆN TẬP, ĐẶC ĐIỂM VÀ VẬN DỤNG TÁC DỤNG CỦA BPTT ĐẢO NGỮ I
4. Ví dụ: “Tìm nơi thăm thẳm rừng sâu Bập bùng hoa chuối, trắng màu hoa ban” - Đảo tính từ thăm thẳm lên trước cụm từ rừng sâu. -> Đảo các thành tố trong cụm từ. Nhấn mạnh không gian hoang vắng, nguyên sơ của rừng già. - Vị ngữ: bập bùng, trắng được đảo lên trước chủ ngữ: hoa chuối, hoa ban. -> Đảo các thành phần trong câu. Làm nổi bật màu đỏ của những bông hoa chuối rừng như ngọn lửa giữa ngàn xanh và không gian tràn ngập sắc trắng của hoa ban.
5. Đảo các thành tố trong cụm từ Ví dụ: - Cụm từ đúng: “Đồi nương biếc” - Cụm từ đảo ngữ: “Biếc đồi nương” Đảo các thành tố trong cụm từ. Nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự vật được nói tới.
6. Đảo các thành phần trong câu Ví dụ: - Câu đúng: “Tổ quốc ta ơi đẹp vô cùng!” - Câu đảo ngữ: “Đẹp vô cùng Tổ quốc ta ơi!” Đảo vị ngữ lên trước chủ ngữ. Nhấn mạnh vẻ đẹp của Tổ quốc và thể hiện tình cảm, niềm tự hào của tác giả.
7. - Khái niệm: Đảo ngữ là biện pháp tu từ được tạo ra bằng cách thay đổi vị trí thông thường của các từ ngữ trong câu. - Biện pháp tu từ đảo ngữ có 2 hình thức cơ bản: + Đảo các thành tố trong cụm từ. + Đảo các thành phần trong câu. - Tác dụng: + Nhấn mạnh đặc điểm (màu sắc, đường nét ), hoạt động, trạng thái của sự vật, hiện tượng. + Gợi ấn tượng rõ hơn hoặc bộc lộ cảm xúc của người viết (người nói).
8. Trong hai câu văn dưới đây, câu nào có sử dụng biện pháp đảo ngữ? Hãy chỉ rõ tác dụng gợi tả và nhấn mạnh ý của câu văn đảo ngữ: a, Đằng xa, trong mây mờ, bóng những nhịp cầu sắt uốn cong, vắt qua dòng sông lạnh đã hiện ra. b, Đằng xa, trong mây mờ, đã hiện ra bóng những nhịp cầu sắt uốn cong, vắt qua dòng sông lạnh. ÞCâu (b) có dùng biện pháp đảo ngữ: đảo vị trí của vị ngữ lên trước chủ ngữ. ÞTác dụng: gợi tả rõ bức tranh cảnh vật (khác với câu a chỉ là kiểu câu tường thuật bình thường); nhấn mạnh sự xuất hiện của sự vật được miêu tả “bóng những nhịp cầu sắt uốn cong, vắt qua dòng sông lạnh”.
9. Bài tập 1 a. “Lặn lội thân cò khi quãng vắng Eo sèo mặt nước buổi đò đông.” Cả hai câu thơ đều sử dụng biện pháp tu từ đảo ngữ (lặn lội thân cò, eo sèo mặt nước).
10. Bài tập 1 b. “Xóm làng xanh mát bóng cây, Sông xa trắng cánh buồm bay lưng trời.” Cả hai câu thơ đều sử dụng biện pháp tu từ đảo ngữ (xanh mát bóng cây, trắng cánh buồm bay).
11. Bài tập 1 c. Chị Dậu về đến đầu nhà đã nghe tiếng khóc khàn khàn của hai đứa trẻ. Sấp ngửa, chị chạy vào cổng, quẳng cả rổ mẹt, mê nón xuống sân, rồi vội vàng chị vào trong nhà. Câu văn thứ hai sử dụng biện pháp tu từ đảo ngữ (sấp ngửa, chị chạy vào cổng; vội vàng chị vào trong nhà).
12. Bài tập 2 Hoạt động nhóm - Hình thức: theo bàn. - Hoàn thành phiếu học tập sau. - Thời gian: 3 phút.
13. Bài tập 2 LomLom khomkhom dướidưới núinúi, tiều tiều vài vài chú chú, Lác đác bên sông, chợ mấy nhà. a. Cả 4 câu thơ đều sử Nhớ nước đau lòng con quốc quốc, dụng BPTT đảo ngữ. Thương nhà mỏi miệng cái gia gia.
14. Bài tập 2 b. - Câu 1 Từ lom khom lẽ ra đặt sau cụm từ tiều vài chú và từ tiều đặt sau LomLom khomkhom dướidưới núinúi, tiều tiều vài vài chú chú, vài chú, nhưng ở đây lại được Lác đác bên sông, chợ mấy nhà. tác giả đảo vị trí lên trước. Nhớ nước đau lòng con quốc quốc, Có tác dụng nhấn mạnh tư Thương nhà mỏi miệng cái gia gia. thế, hình dáng nhỏ bé của con người, từ đó làm nổi bật lên khung cảnh hùng vĩ, hiểm trở của Đèo Ngang.
15. Bài tập 2 - Câu 2: Từ lác đác phải đặt sau Lom khom dưới núi, tiều vài chú, cụm từ chợ mấy nhà và từ chợ đặt sau cụm từ mấy nhà, nhưng Lác đác bên sông,sông chợchợ mấymấy nhànhà. ở đây lại được đảo vị trí lên Nhớ nước đau lòng con quốc quốc, trước. Thương nhà mỏi miệng cái gia gia. Nhấn mạnh số lượng ít ỏi và sự thưa thớt của những ngôi nhà; từ đó gợi không khí vắng vẻ, hoang sơ của núi rừng.
16. Bài tập 2 - Câu 3, 4: Cụm từ nhớ nước, Lom khom dưới núi, tiều vài chú, đau lòng, thương nhà, mỏi Lác đác bên sông, chợ mấy nhà. miệng được đảo vị trí. Có tác dụng thể hiện nỗi Nhớ nước đau lòng con quốc quốc,quốc niềm hoài cổ - nhớ tiếc quá khứ Thương nhà mỏi miệng cái gia gia.gia vàng son đã trôi qua và tâm trạng hoài hương - nhớ gia đình, quê hương.
17. Bài tập 3 a. Bỏ nhà lũ trẻ lơ xơ chạy Mất ổ bầy chim dáo dác bay Các từ ngữ bỏ nhà, lơ xơ, mất ổ, dáo dác được đảo vị trí. Tác dụng nhấn mạnh tình cảnh bơ vơ, tan tác; tâm trạng hoang mang, sợ hãi của con người và vạn vật khi chiến tranh bất ngờ ập đến; thể hiện được nỗi buồn thương, đau đớn trước cảnh nước mất, nhà tan, nhân dân lầm than.
18. b. Con đê cát đỏ cỏ viền Leng keng nhạc ngựa ngược lên chợ Gò Từ leng keng được đảo vị trí gợi ấn tượng về những âm thanh rộn rã, tươi vui của tiếng nhạc ngựa và thể hiện niềm vui trước nhịp sống bình yên, thân thuộc của quê hương.
19. c. Ngày hôm sau ồn ào trên bến đỗ Khắp dân làng tấp nập đón ghe về Các từ ồn ào, tấp nập được đảo vị trí có tác dụng nhấn mạnh không khí đông vui, nhịp sống sôi động nơi làng chài khi đón những con thuyền đầy ắp cá, bình yên trở về sau chuyến ra khơi.
20. NHỔ CÀ RỐT
21. Con có dám thử không? Được chứ. Nhưng để ta xem con ở trường có học hành đàng hoàng không thì ta mới cho Bác ơi ! Cháu đói lắm bác cho cháu củ cà rốt Giờ ta sẽ cho con tự được không ạ ? Dạ. Con đồng ý nhổ cà rốt
22. 1. Thế nào là đảo ngữ? A. Là việc lặp đi lặp lại một cụm từ. B. Là đối chiếu sự vật này với sự vật khác. C. Gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm bằng tên của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác. D. Là sự thay đổi trật tự cấu tạo cú pháp thông thường của câu, nhằm nhấn mạnh và làm nổi bật ý cần diễn đạt. A B C D
23. 2. Có mấy hình thức đảo ngữ cơ bản? A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 A B C D
24. 3. Tác dụng chính của bptt đảo ngữ là? A. Nhấn mạnh nội dung biểu đạt ở từ ngữ được đảo lên trước. B. Diễn đạt hiệu quả, ngắn gọn và dễ hiểu hơn. C. Giúp chứng minh, giải thích một nhận định nào đó. D Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. . A B C D
25. 4. Các hình thức của đảo ngữ là? A. Đảo cấu trúc. B. Đảo các thành tố trong cụm từ. C. Đảo các thành phần trong câu. D. Cả B,C đều đúng. A B C D
26. 5. Câu văn nào dưới đây sử dụng bptt đảo ngữ? A. Những cánh cò trắng muốt tung tăng trên đồng lúa chín. B. Trắng muốt những cánh cò tung tăng trên đồng lúa chín. C. Trên đồng lúa chín, những cánh cò trắng muốt tung tăng. D. Những cánh cò tung tăng trắng muốt trên đồng lúa chín. . A B C D
27. 1. Xây dựng một đoạn hội thoại/ viết một đoạn văn ngắn với chủ đề tự chọn, trong đó có ít nhất một câu sử dụng biện pháp tu từ Đảo ngữ. 2. Sưu tầm những câu thơ, câu văn có sử dụng biện pháp tu từ Đảo ngữ.
28. Ví dụ 1: Trong xanh ánh mắt Trong vắt nhãn lồng Chim ăn nhãn ngọt Bồi hồi nhớ ông! (Trần Kim Dũng, Hương nhãn) Ví dụ 2: Mỗi mùa xuân thơm lừng hoa bưởi Rắc trắng vườn nhà những cánh hoa vương (Tô Hùng, Mùa hoa bưởi)