Bài giảng Ngữ văn 7 - Bài 7 Tiết 26 (Hướng dẫn đọc thêm) Sau phút chia li Trích Chinh phụ ngâm khúc

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 7 - Bài 7 Tiết 26 (Hướng dẫn đọc thêm) Sau phút chia li Trích Chinh phụ ngâm khúc

1. Bài 7 Tiết 26 (Hớng dẫn đọc thêm) Sau phút chia li Trớch Đoàn Thị Điểm (?) 2
2. I. Tìm hiểu chung văn bản 1. Tác giả - dịch giả. a/ Tác giả: Đặng Trần Côn (? - ?) - Quê làng Nhân Mục – Thanh Trì - Hà Nội -Đỗ Hơng cống, làm chức quan Huấn Đạo, Tri huyện, cuối đời làm chứcEm Ngự hãy sử giới thiệu vài nét về - Có nhiềutác tác phẩm,giả Đ nổiặng tiếng Trần là “Chinh Côn phụvà ngâm ”. b/ Dịch giả:dịch Đoàn giả Thị Đ Đoàniểm Thị(1705 Đ- 1748iểm) ? -Hiệu là Hồng Hà, quê huyện Văn Giang tỉnh Hng Yên. - Là ngời phụ nữ nhan sắc, tài hoa nhng tính cách lại không theo khuôn phép XHPK, từng dạy học. - Tác phẩm: Truyền kỳ tân phả (Chữ Hán). 3
3. Chinh phụ ngõm khỳc 征 婦 吟 曲 5
4. I. Tìm hiểu chung văn bản 1. Tác giả - dịch giả. Chinh phụ ngâm khúc Trang bìa sách Trang 2 sách Nguyên văn 6
5. I. Tìm hiểu chung văn bản 1. Tác giả - dịch giả. 2. Đoạn trích “Sau phút chia li” a/ Xuất xứ: Trích từ “Chinh phụ ngâm khúc” Phần 2 từ câu 53 → 64 b/ Hoàn cảnh ra đời: 1741 - 1742 c/ Thể loại: Ngâm khúc d/ PTBĐ: Biểu cảm TácPhĐơngoTác ạphẩmn thức trích phẩm biểu ra đợc đ đờithuộcạ trícht của vào từthểđo thời vạ ălonn trích ạ gianbảni nào? lànào?nào? gì? 7
6. Sau phút chia li Chàng thì đi cõi xa ma gió Thiếp thì về buồng cũ chiếu chăn 7 chữ → song thất Đoái trông theo đã cách ngăn → 6 chữ → lục Tuôn màu mây biếc, trải ngàn núi xanh.→ 8 chữ → bát Chốn Hàm Dơng chàng còn ngảnh lại Bến Tiêu Tơng thiếp hãy trông sang Bến Tiêu Tơng cách Hàm Dơng Cây Hàm Dơng cách Tiêu Tơng mấy trùng. Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy → Vần trắc Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu Ngàn dâu xanh ngắt một màu → Vần bằng Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai? 8
7. I. Tìm hiểu chung văn bản 1. Tác giả - dịch giả. 2. Đoạn trích “Sau phút chia li” a/ Xuất xứ: Trích từ “Chinh phụ ngâm khúc” Phần 2 từ câu 53 → 64 b/ Hoàn cảnh ra đời: 1741 - 1742 c/ Thể loại: Ngâm khúc d/ PTBĐ: Biểu cảm e/ Thể thơ: Song thất lục bát 9
8. Sau phút chia li Chàng thì đi cõi xa ma gió Nỗi trống trải của lòng ngời Thiếp thì về buồng cũ chiếu chăn trớcTheo cuộc chia Đoái trông theo đã cách ngăn li phũem, phàng văn Tuôn màu mây biếc, trải ngàn núi xanh. bản có Chốn Hàm Dơng chàng còn ngảnh lại bốNỗi cụcxót xa Bến Tiêu Tơng thiếp hãy trông sang mấyvì cách Bến Tiêu Tơng cách Hàm Dơng phần?trở núi sông Cây Hàm Dơng cách Tiêu Tơng mấy trùng. Nội dung Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy tơng Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu Nỗi sầu th- ơngứng tr?ớc Ngàn dâu xanh ngắt một màu cảnh vật Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai? 10
9. Sau phút chia li Chàng thì đi / cõi xa ma gió Thiếp thì về / buồng cũ chiếu chăn Cách đọc: Đoái trông theo / đã cách ngăn Tuôn màu mây biếc, / trải ngàn núi xanh. - Chậm, Chốn Hàm Dơng / chàng còn ngảnh lại Bến Tiêu Tơng / thiếp hãy trông sang nhẹ nhàng, Bến Tiêu Tơng / cách Hàm Dơng buồn, ngắt Cây Hàm Dơng / cách Tiêu Tơng mấy trùng. Cùng trông lại / mà cùng chẳng thấy nhịp đúng Thấy xanh xanh / những mấy ngàn dâu (3/4; 3/2/2) Ngàn dâu / xanh ngắt một màu Lòng chàng ý thiếp / ai sầu hơn ai? 11
10. I. Tìm hiểu chung văn bản II. Tìm hiểu chi tiết văn bản 1. Khúc ngâm 1 Theo em, đây là tâm trạng của ai? Vì sao nhân vật trữ tình lại có tâm trạng ấy? 12
11. Chàng thì đi cõi xa ma gió Thiếp thì về buồng cũ chiếu chăn Đoái trông theo đã cách ngăn Tuôn màu mây biếc, trải ngàn núi xanh. - Xng hô: chàng – thiếp → tình cảm đằm thắm, hạnh phúc. Chàng thì đi thiếp thì về - Hình ảnh đối lập: > < buồng cũ chiếu chăn (lạnh lẽo) (ấm áp) Ra nơi chiến trờng Về tổ ấm hạnh nguy hiểm phúc cô đơn Nghệở 2CáchH câu ìthuậtnh thơx ảnhng đốiđầu, hô ẩn lậpbiểu tácdụ ở giả ớcHiện hiệnđây lệđã thực tđiềucó ợngsử tác chiadụng gtr ìdụng nglitrong một “cõi g sốt ìxaìtrongnh h ìm nhcảma ảnhviệcgió ” →? NhấnNhân m vậtạnh: trữ tình trong đoạn trích xng hô nh thế nào? ?? vàđối “buồnggợi lập. tả Em cũnỗi củachiếuhãy buồn Sự đôichỉ ch cáchcủa ravợăn nh”chồngngtrở ngầmữ ờingngang thiếu ?h ìchỉ nhtrái phụ? ảnhđiều ấy? gì? 13
12. Chàng thì đi cõi xa ma gió Thiếp thì về buồng cũ chiếu chăn Đoái trông theo đã cách ngăn Tuôn màu mây biếcbiếc, trải ngàn núi xanh.xanh - Xng hô: chàng – thiếp - Hình ảnh đối lập: - Hình ảnh: mây biếc, núi xanh: tợng trng cho sự xa cách. → đẩy không gian rộng ra vô tận: ngời vừa chia cách đã nh biệt vô âm tín. TrongHình phút ảnh chiamây li, biếc,con mắt núi nhớ xanh, thơng kết của hợp ng ờivới vợ vẫn đăđộngm đắm từ trông tuôn, theo. trải Nàngcó chỉý nghĩa nhìn gthấyì? gì? 14
13. I. Tìm hiểu chung văn bản II. Tìm hiểu chi tiết văn bản 1. Khúc ngâm 1 2. Khúc ngâm 2 15
14. Chốn Hàm Dơng chàng còn ngảnh lại Bến Tiêu Tơng thiếp hãy trông sang Bến Tiêu Tơng cách Hàm Dơng Cây Hàm Dơng cách Tiêu Tơng mấy trùng. Hàm Dơng Tợng trng cho 2 vị trí xa Tiêu TTơngại saocách tả cuộc của đôichia vợ chồng Bến: sôngli ở đất Nhnớcữ ngViệt địKhônga danhmà giantác nào cách trở, Cây: núigiả rừng đượlại csử nhkhông dụngắc đế dễn? gặp lại Hình ảnh bến, cây nhiềuNghệEm địa có thuậtnhận danh xét ở nàog ì gợiTrungvề liên các địaQuốc?tởng danh đến ấy? đkhôngợc sử giandụng nào? trong 4 câu thơ trên? 16
15. Chốn Hàm Dơng chàng còn ngảnhngảnh l ạliại Bến Tiêu Tơng thiếp hãy trôngtrông sang sang Bến Tiêu Tơng cách HàmHàm D Dơngơng Cây Hàm Dơng cách TiêuTiêu T Tơngơng mấy trùng. Nghệ thuật: - Đối: Ngảnh lại >< trông sang → Gợi tâm trạng lu luyến - Điệp ngữ, đảo ngữ: 2 địa danh → Thể hiện tâm trạng buồn triền miên, không gian xa cách của ngời đi kẻ ở. Nỗi sầu chiaNghệ li trongthuật độđó t cóăng ý tiến, nỗi nhớ chất chứa,nghĩa kéo g ìdài,trong nỗi việc xót xa,gợi nghịch lí tả nỗi sầu chia li? 17
16. I. Tìm hiểu chung văn bản II. Tìm hiểu chi tiết văn bản 1. Khúc ngâm 1 2. Khúc ngâm 2 3. Khúc ngâm 3 18
17. Cùng trông lại / mà cùng chẳng thấy Thấy xanh xanh / những mấy ngànngàn dâudâu Ngàn dâu / xanh ngắt một màu Lòng chàng ý thiếp / ai sầu hơn ai? - Điệp từ vòng tròn → Không gian rộng lớn, trải dài một Từ láy màu xanh đơn điệu.→ Buồn, vô vọng - Câu hỏiKhôngtu từ, động giantừ tr“Khôngxanhạng tháiTừ gian”: ngsầu liữ biệt→trongnỗi đợcbuồn mởkhổ rali biệt đúc kết thành khối sầu, núi thơsầu, nàynặng cótrĩu gìtâm hồn ngờicủaCâuchinh mấy hỏiphụ .“ngànAi sầunh dâu thếhơn nào ai? qua” có các chi tiết nghệđặc thuật biệt? ấy? + Xótýgợi nghĩa xa tâm tuổi g xuântrì? ạEmng không cảmgì đnhậnợc hạ nhđ- phúc. ợc những nỗi sầu nào ở đây? + củaNỗi oán ng ờihận thiếu chiến phụ?tranh phi nghĩa. 19
18. I. Tìm hiểu chung văn bản II. Tìm hiểu chi tiết văn bản IIi. Tổng kết – Ghi nhớ: SGK 1.Nội dung: Đoạn ngâm khúc cho ta thấy: Đoạn khúc ngâm này cho ta - Nỗithấy sầu chia li của ngờicủa chinh ng ờiphụ thiếu sau phụ?lúc tiễn đ- a chồng ratâm trận tr→ạngtố cáogì chiến tranh phi nghĩa, thể hiệnNghệ khao khátthuật hạ nổinh phúc bật tronglứa đôi việc của ngời phụ nữ. diễn tả tâm trạng của 2. Nghệ thuật:ngThơời chinh giàu nh phụạc làđiệu, gì? nhiều biện pháp tu từ., hình ảnh ớc lệ. 20
19. IV. Luyện tập HS hoạt động nhóm. a/ Ghi đủ các từ chỉ màu xanh: b/ Phân biệt sự khác nhau trong các màu xanh. c/Tác dụng của việc sử dụng màu xanh trong việc diễn tả nỗi sầu của ngời chinh phụ. 21
20. IV. Luyện tập a/ Các từ : mây biếc, núi xanh, xanh xanh, xanh ngắt. b/ Phân biệt: + Xanh của mây, núi, ngàn dâu. + Xanh nhàn nhạt, xa xa, bao trùm cả cảnh vật (xanh xanh). c/ Tác dụng: Mây biếc, núi xanh: màu xanh ở trên cao, xa mờ → diễn tả nỗi sầu hớng về phơng xa,nơi chinh chiến. - Xanh xanh ngàn dâu và ngàn dâu xanh ngắt → gợi tả màu xanh chung chung mờ nhạt, không rõ, nh cả cảnh vật, trời đất chuyển thành màu xanh ngắt → nh nỗi sầu, buồn chia ly của ngời chinh phụ đôi lúc lại nhói lên để rồi chung đúc lại thành một khối sầu. 22
21.  - Học thuộc đoạn thơ. - Soạn bài: Về nhà Qua đèo Ngang Bà huyện Thanh Quan 23