Bài giảng Ngữ văn 6 - Phương pháp tả cảnh

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 6 - Phương pháp tả cảnh

1. VD a Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt. Thuyền cố lấn lên. Xác định được đối Dượng Hương Thư như một tượng miêu tả pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm Khúc sông có nhiều bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì thác dữ trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ (Võ Quảng) Đoạn văn này này miêu tả khúc sông ở vùng nào?
2. VD a Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt. Thuyền cố lấn lên. Dượng HươngHương ThưThư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm Xác định được đối răng cắn chặt, quai hàm tượng miêu tả bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn Khúc sông có nhiều oai linh hùng vĩ (Võ Quảng) thác dữ Võ Quảng lựa chọn hình ảnh nào để miêu tả?
3. [?] Tại sao qua miêu tả dượng Hương Thư ta có Hình ảnh tiêu thể hình dung ra khúc biểu tiêu biểu sông có nhiều thác dữ?
4. VDb Thuyền chúng tôi chèo thoát qua kênh bọ Mắt, đổ ra con sông Cửa Lớn, xuôi về Năm Căn. Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng. Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước, trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận. Cây đước mọc dài theo bãi, theo từng lứa trái rụng, ngọn bằng tăm tắp, lớp này chồng lên lớp kia ôm lấy dòng sông, đắp từng bậc màu xanh lá mạ, màu xanh rêu, màu xanh chai lọ, lòa nhòa ẩn hiện trong sương mù và khói sóng ban mai. ( Đoàn Giỏi) [?] Đoạn văn tả Tả dòng sông Năm Căn dòng sông nào?
5. VDb ThuyềnThuyền chúngchúng tôitôi chèochèo thoátthoát quaqua kênhkênh bọbọ Mắt,Mắt, đổđổ rara concon sôngsông CửaCửa Lớn,Lớn, xuôixuôi vềvề NămNăm Căn.Căn. DòngDòng sôngsông NămNăm CănCăn mênhmênh mông,mông, nướcnước ầmầm ầmầm đổđổ rara biểnbiển ngàyngày đêmđêm nhưnhư thác,thác, cácá nướcnước bơibơi hànghàng đànđàn đenđen trũitrũi nhônhô lênlên hụphụp xuốngxuống nhưnhư ngườingười bơibơi ếchếch giữagiữa nhữngnhững đầuđầu sóngsóng trắng.trắng. ThuyềnThuyền xuôixuôi giữagiữa dòngdòng concon sôngsông rộngrộng hơnhơn ngànngàn thước,thước, trôngtrông haihai bênbên bờ,bờ, rừngrừng đướcđước dựngdựng lênlên caocao ngấtngất nhưnhư haihai dãydãy trườngtrường thànhthành vôvô tận.tận. CâyCây đướcđước mọcmọc dàidài theotheo bãi,bãi, theotheo từngtừng lứalứa tráitrái rụng,rụng, ngọnngọn bằngbằng tămtăm tắp,tắp, lớplớp nàynày chồngchồng lênlên lớplớp kiakia ômôm lấylấy dòngdòng sông,sông, đắpđắp từngtừng bậcbậc màumàu xanhxanh lálá mạ,mạ, màumàu xanhxanh rêu,rêu, màumàu xanhxanh chaichai lọ, lòalọ, lòa nhòanhòa ẩnẩn hiệnhiện trongtrong sươngsương mùmù vàvà khóikhói sóngsóng banban mai.mai. ( Đoàn Giỏi) [?] Đoạn văn tả mấy - Dòng sông, cảnh? Đó là cảnh nào - Hai bên bờ sông
6. VDb Thuyền chúng tôi chèo thoát qua kênh bọ Mắt, đổ ra con sông Cửa Lớn, xuôi về Năm Căn. Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng. [?] Khi miêu tả cảnh - Sông mênh mông dòng sông tác giả lựa - Nước hình ảnh tiêu biểu - Cá nước nào? Khái quát đến cụ thể từ [?] Trình tự miêu tả? trên xuống, tù gần đến xa
7. VDb Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước, trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận. Cây đước mọc dài theo bãi, theo từng lứa trái rụng, ngọn bằng tăm tắp, lớp này chồng lên lớp kia ôm lấy dòng sông, đắp từng bậc màu xanh lá mạ, màu xanh rêu, màu xanh chai lọ, lòa nhòa ẩn hiện trong sương mù và khói sóng ban mai. [?] Khi miêu tả cảnh hai - Rừng đước bên bờ sông tác giả lựa - Cây đước hình ảnh tiêu biểu nào? Khái quát đến cụ thể
8. Thuyền chúng tôi chèo thoát qua kênh Tả bọ Mắt, đổ ra con sông Cửa Lớn, xuôi về cảnh Năm Căn. Dòng sông Năm Căn mênh dưới mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm mặt như thác, cá nước bơi hàng đàn đen trũi sông nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng. Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn Gần (dưới) thước, trông hai bên bờ, rừng đước dựng Tả cảnh lên cao ngất như hai dãy trường thành vô rừng tận. Cây đước mọc dài theo bãi, theo từng đước lứa trái rụng, ngọn bằng tăm tắp, lớp này hai bên chồng lên lớp kia ôm lấy dòng sông, đắp bờ bờ từng bậc màu xanh lá mạ, màu xanh rêu, màu xanh chai lọ, lòa nhòa ẩn hiện trong sương mù và khói sóng ban mai. xa (trên) Doạn văn miêu tả theo thứ tự nào?
9. Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng Tả cảnh hơn ngàn thước, trông hai bên bờ, rừng rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy đước trường thành vô tận. Cây đước mọc dài hai bên theo bãi, theo từng lứa trái rụng, ngọn bằng bờ bờ tăm tắp, lớp này chồng lên lớp kia ôm lấy dòng sông, đắp từng bậc màu xanh lá mạ, màu xanh rêu, màu xanh chai lọ, lòa nhòa xa (trên) ẩn hiện trong sương mù và khói sóng ban Tả mai.Thuyền chúng tôi chèo thoát qua kênh cảnh bọ Mắt, đổ ra con sông Cửa Lớn, xuôi về Năm Căn. Dòng sông Năm Căn mênh mông, dưới nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, mặt cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp sông xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng. Gần (dưới) [?] Thứ tự này có làm nổi bậc được quan cảnh dòng sông Năm Căn không?
10. 1. Lũy làng là một vành đai phòng thủ kiên cố! Lũy làng có ba vòng bao quanh làng. Màu xanh là màu của lũy: 2. Lũy ngoài cùng, trồng tre gai, thứ tre gốc to, thân to nhưng ngoằn ngoèo không thẳng, cành rậm, đan chéo nhau. Mỗi nhánh tre lại có những gai tre nhọn hoắt, rất cứng, mà những ai bén mảng vào ven lũy, vô ý giẫm phải, khêu nhổ cũng khá phiền. 3.Lũy tre ngoài cùng này không đốn, tre đời nọ truyền đời kia. Tre cụ, tre ông, tre bà, tre cha, tre mẹ, tre con, tre cháu, chút chít, chằng chéo bằng ngọn bằng tán, bằng cách ấy khiến con sẻ bay qua cũng không lọt Những gốc tre cứ to bự lên, chuyển thành màu mốc, khép kín vào nhau, thành bức tường thành bằng tre, mà với chiến tranh giáo mác, voi ngựa thuở xưa, muốn đột nhập vào làng chẳng dễ gì! 4.Lũy giữa cũng toàn tre nhưng là loại tre thẳng (tre hóa). Lũy trong cùng tre càng thẳng hơn. Tre óng chuốt vươn thẳng tắp, ngọn không dày và rậm như tre gai. Suốt năm tre xanh rờn đầy sức sống. Và đến mùa đổi lá thì toàn bộ tán xanh chuyển thành một màu vàng nhạt. Khi một trận gió mùa lay gốc, tầng tầng lá nối nhau bay xuống thành một rải vàng Tre lũy làng thay lá Mùa lá mới oà nở,thứ màu xanh lục, nắng sớm chiếu vào trong như màu ngọc, đẹp như loại cây cảnh quần thể, báo hiệu một mùa hè sôi động. Thân tre cứng cỏi, tàn tre mềm mại. Mưa rào ập xuống, rồi trời tạnh, mối cánh, chuồn chuồn đan cài trong bầu trời đầy mây xốp trắng. Nhìn lên,những ngọn tre thay lá, những búp tre non kín đáo, ngây thơ, hứa hẹn sự trửơng thành, lòng yêu quê hương của con người được bồi đắp lúc nào không rõ! 5. Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng. Măng trồi lên nhọn hoắt như một mũi gai khổng lồ xuyên qua đất lũy mà trỗi dậy, bẹ măng bọc kín thân cây non,ủ kĩ như áo mẹ trùm lần trong lần ngoài cho đứa con non nớt. Ai dám bảo thảo mộc tự nhiên không có tình mẫu tử?
11. 1. Lũy làng là một vành Giới đai phòng thủ kiên cố! thiệu Lũy làng có ba vòng bao khái quát quanh làng. Màu xanh là luỹ làng màu của lũy: [?] Nội dung chinh của đoạn này là gì?
12. 2. Lũy ngoài cùng, trồng tre gai, thứ tre gốc to, thân to nhưng ngoằn ngoèo không thẳng, cành rậm, đan Tả chi chéo nhau. Mỗi nhánh tre tiết lũy lại có những gai tre nhọn ngoài hoắt, rất cứng, mà những ai cùng, bén mảng vào ven lũy, vô ý giẫm phải, khêu nhổ cũng khá phiền. [?] Tả luỹ nào của luỹ làng? Tả khái quát hay chi tiết?
13. 3. Lũy tre ngoài cùng này không đốn, tre đời nọ truyền đời kia. Tre cụ, tre ông, tre bà, tre cha, tre mẹ, tre con, tre cháu, chút chít, chằng Tả chi chéo bằng ngọn bằng tán, bằng tiết lũy cách ấy khiến con sẻ bay qua ngoài cũng không lọt Những gốc tre cùng cứ to bự lên, chuyển thành màu mốc, khép kín vào nhau, thành bức tường thành bằng tre, mà với chiến tranh giáo mác, voi ngựa thuở xưa, muốn đột nhập vào làng chẳng dễ gì! [?] Tả luỹ nào của luỹ làng? Tả khái quát hay chi tiết?
14. 4. Lũy giữa cũng toàn tre nhưng là loại tre thẳng (tre hóa). Lũy trong cùng tre càng thẳng hơn. Tre óng chuốt vươn thẳng tắp, ngọn không dày và rậm như tre gai. Suốt năm tre xanh rờn đầy sức sống. Và đến mùa đổi lá thì toàn bộ tán xanh chuyển thành một màu vàng nhạt. Khi một trận gió mùa lay gốc, tầng tầng lá nối nhau bay xuống thành một rải vàng Tre lũy làng thay lá Mùa lá mới oà nở,thứ màu xanh lục, nắng sớm chiếu vào trong như màu ngọc, đẹp như loại cây cảnh quần thể, báo hiệu một mùa hè sôi động. Thân tre cứng cỏi, tàn tre mềm mại. Mưa rào ập xuống, rồi trời tạnh, mối cánh, chuồn chuồn đan cài trong bầu trời đầy mây xốp trắng. Nhìn lên,những ngọn tre thay lá, những búp tre non kín đáo, ngây thơ, hứa hẹn sự trửơng thành, lòng yêu quê hương của con người được bồi đắp lúc nào không rõ! [?] Tả luỹ nào của luỹ Tả Khái quát lũy giữa, tả làng? Tả khái quát hay chi tiết lũy trong cùng và chi tiết? lòng vào cảm cúc
15. 5. Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng. Măng Miêu tả trồi lên nhọn hoắt như một măng tre mũi gai khổng lồ xuyên qua để phát đất lũy mà trỗi dậy, bẹ biểu cảm măng bọc kín thân cây non, nghĩ và ủ kĩ như áo mẹ trùm lần nêu nhận trong lần ngoài cho đứa xét về loài con non nớt. Ai dám bảo tre thảo mộc tự nhiên không có tình mẫu tử? [?] Nội chính của đoạn này là gì?
16. 1. Lũy làng là một vành đai phòng thủ kiên cố! Lũy làng có ba vòng bao quanh làng. Màu xanh là màu của lũy: 2. Lũy ngoài cùng, trồng tre gai, thứ tre gốc to, thân to nhưng ngoằn ngoèo không thẳng, cành rậm, đan chéo nhau. Mỗi nhánh tre lại có những gai tre nhọn hoắt, rất cứng, mà những ai bén mảng vào ven lũy, vô ý giẫm phải, khêu nhổ cũng khá phiền. 3. Lũy tre ngoài cùng này không đốn, tre đời nọ truyền đời kia. Tre cụ, tre ông, tre bà, tre cha, tre mẹ, tre con, tre cháu, chút chít, chằng chéo bằng ngọn bằng tán, bằng cách ấy khiến con sẻ bay qua cũng không lọt Những gốc tre cứ to bự lên, chuyển thành màu mốc, khép kín vào nhau, thành bức tường thành bằng tre, mà với chiến tranh giáo mác, voi ngựa thuở xưa, muốn đột nhập vào làng chẳng dễ gì! 4. Lũy giữa cũng toàn tre nhưng là loại tre thẳng (tre hóa). Lũy trong cùng tre càng thẳng hơn. Tre óng chuốt vươn thẳng tắp, ngọn không dày và rậm như tre gai. Suốt năm tre xanh rờn đầy sức sống. Và đến mùa đổi lá thì toàn bộ tán xanh chuyển thành một màu vàng nhạt. Khi một trận gió mùa lay gốc, tầng tầng lá nối nhau bay xuống thành một rải vàng Tre lũy làng thay lá Mùa lá mới oà nở,thứ màu xanh lục, nắng sớm chiếu vào trong như màu ngọc, đẹp như loại cây cảnh quần thể, báo hiệu một mùa hè sôi động. Thân tre cứng cỏi, tàn tre mềm mại. Mưa rào ập xuống, rồi trời tạnh, mối cánh, chuồn chuồn đan cài trong bầu trời đầy mây xốp trắng. Nhìn lên,những ngọn tre thay lá, những búp tre non kín đáo, ngây thơ, hứa hẹn sự trửơng thành, lòng yêu quê hương của con người được bồi đắp lúc nào không rõ! 5. Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng. Măng trồi lên nhọn hoắt như một mũi gai khổng lồ xuyên qua đất lũy mà trỗi dậy, bẹ măng bọc kín thân cây non,ủ kĩ như áo mẹ trùm lần trong lần ngoài cho đứa con non nớt. Ai dám bảo thảo mộc tự nhiên không có tình mẫu tử?
17. MỞ BÀI 1. Lũy làng là một Giới thiệu Giới thiệu vành đai Màu khái quát luỹ cảnh được xanh là màu của lũy: làng tả THÂN BÀI 2. Lũy ngoài . Khá Tả chi tiết Tập trung phiền lũy ngoài tả cảnh vật 3. Lũy ngoài . dễ gì cùng, lũy chi tiết 4. Luỹ giữa bồi giữa, lũy đắp lúc nào không rõ! trong cùng theo một thứ tự KẾT BÀI Thường 5. Dưới gốc tre, tua tủa Phát biểu những mầm măng Ai cảm nghĩ phát biểu dám bảo thảo mộc tự và nêu cảm tưởng nhiên không có tình mẫu nhận xét về cảnh tử? về loài tre vật đó [?] Bố cục của một bài văn tả cảnh?
18. Thảo luận nhóm 1. Nhãm 1: NÕu ph¶i t¶ quang c¶nh líp häc trong giê viÕt bµi tËp lµm v¨n th× em sÏ miªu t¶ nh­ thÕ nµo? H·y suy nghÜ vµ tr¶ lêi theo gîi ý sau: a) Em sÏ quan s¸t vµ lùc chän nh÷ng h×nh ¶nh cô thÓ, tiªu biÓu nµo cho quang c¶nh Êy? b) Em ®Þnh miªu t¶ quang c¶nh Êy theo thø tù nh­ thÕ nµo? 2. Nhóm 2: NÕu ph¶i t¶ quang c¶nh s©n tr­êngtrong giê ra ch¬i th× trong phÇn th©n bµi em sÏ miªu t¶ theo thø tù nµo (theo thø tù kh«ng gian: tõ xa tíi gÇn hay theo thø tù thêi gian: tr­íc,trong vµ sau khi ra ch¬i)? 3. Nhóm 3: H·y ®äc kÜ bµi v¨n “BiÓn ®Ñp” vµ rót l¹i thµnh mét dµn ý.
19. Nhóm 1: Bài tập 1 a) Em sẽ quan sát và lựa chọn những hình ảnh cụ thể, tiêu biểu nào cho quang cảnh ấy? - Cô giáo (thầy giáo), không khí lớp, quang cảnh chung của phòng học (bảng, tường, bàn ghế ), các bạn (tư thế, thái độ, công việc chuẩn bị viết bài ), cảnh viết bài, cảnh ngoài sân trường, tiếng trống b) Em định miêu tả quang cảnh ấy theo thứ tự như thế nào? - Có thể từ ngoài vào trong lớp, từ phía trên bảng cô giáo (thầy giáo) xuống dưới lớp; từ không khí chung của lớp học đến bản thân người viết
20. Nhóm 2: Bài tập 2 Nếu phải tả quang cảnh sân trường trong giờ ra chơi thì trong phần thân bài em sẽ miêu tả theo thứ tự nào (theo thứ tự không gian: từ xa đến gần hay theo thứ tự thời gian: trong, trước và sau khi ra chơi)? - Thứ tự không gian: từ xa đến gần (cảnh học sinh chơi đùa ở phía gần cổng trường, ở giữa sân trường, gốc cây bàng, gần của lớp ) -Thứ tự thời gian: + Trước giờ ra chơi: sân trường vắng vẻ + Trong giờ ra chơi: sân trường ồn ào, náo động + Sau giờ ra chơi: học sinh về lớp, sân trường trở lại vắng lặng
21. Nhóm 3: Bài tập 3 Nêu dàn ý cho bài “Biển đẹp” 1. Mở bài: chính là tên văn bản “Biển đẹp” 2. Thân bài: tả vẻ đẹp của biển ở nhiều thời điểm khác nhau - Buổi sáng; - Buổi chiều: lại có buổi chiều lạnh, nắng tắt sớm; buổi chiều nắng tàn, mát dịu; - Buổi trưa; - Ngày mưa rào; -Ngày nắng. 3. Kết bài (đoạn cuối):Nhận xét, suy nghĩ về sự thay đổi cảnh sắc của biển
22. 1. Hướng dẫn học bài - Về nhà học bài - Xem lại phần bài tập 2.2. Hướng dẫn chuẩn bị bài “II. Luyện tập phương pháp viết văn tả cảnh và bố cục bài văn tả cảnh” SGK/47 - Bài tập1 - Bài tập 2 - Bài tập 3